Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

------------------------------------------E
“વીતરાગ પ્રભુના અનુપમ ગુણો”
લેખક–મુનિ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ
અનંતકાળ સુધી આ અસાર સંસારમાં અનેક રૂપાંતરા ધારણ કરી આ જીવે અનંતા જન્મ-મરણ કર્યાં છે અને દરેક સમયે જન્મ અને મૃત્યુને પ્રાપ્ત થતાં અનતા દુ:ખો વેઠ્યાં છે. બાળપણથી અંત અવસ્થા સુધી શરીરમાં રાગાદિકની વ્યાધિ થવાથી તથા પુત્રાદિકના વિયાગથી કે સંપત્તિના અભાવે, સ્નેહીના મૃત્યુથી કે ધન કમાવા ખાતર સઘળાંને છેાડીને દેશ-દેશાવર રખડી, સુખ-દુ:ખ વેડી, જંગલ, સમુદ્રાદ્રિ જગ્યાએ ભટકી, રાતદિવસ તેની ચિંતામાં રહીને તેવા ઘણા યેા હાયપીટ કરવા છતાં પણ ખરા જ્ઞાનના અભાવે તેવા માણસા એ વિષયસુખને સાચું સુખ ગણી, તે લેવા તત્પર થઇ, અનેક અનથ કરી, નવાં નવાં કમ આંધી, સુખનો અ’શ મેળવવા જતાં અને અનતા દુઃખાના ચક્કરમાં પડી મેળવેàા ચિંતામણિ રત્ન સમાન મનુષ્ય જન્મ કંકિણી કે કાડી સમાન વિષય-દિષ્ટ સુખની વાંચ્છા માટે હારી જાય છે, તેવા ભદ્રિક પ્રાણીઓને વારંવાર જન્મમરણનાંદુ:ખ વેઠી આ અસાર સંસારમાં પરિભ્રમણુ કરતાં અટકાવી, નિરુપદ્રવી, નિરુપમ સુખ આપવા ઘણે કાળે એવા પ્રભાવિક પુરુષના જન્મ થાય છે કે પેાતે સયમ આદરીને તે સયમ લીધા પછી છદ્મસ્થ
અવસ્થામાં જે જે ઉપસ આવતા હોય તેને મેરુપર્યંતની માફક નિશ્રળ થઈ માગવી લે છે. ત્યારપછી જ્યારે કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થાય છે ત્યારે તે જ પુરુષને “પુરુષાત્તમ' નામથી ઓળખાય છે, અને
રાગદ્વેષાદિક ક શત્રુઓને જીતવાથી “અરિહંત” કહેવાય છે તેમજ તરવાનું સ્થાન જે તીર્થં તે સ્થાપન કરવાથી તીર્થંકર” કહેવાય છે. અશ્વય ધરાવતા
વંત” કહેવાય છે અને કેવળજ્ઞાનથી દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને અનુસરી ધર્મની શરૂઆત કરનાર હેાવાથી “આદિકર” કહેવાય છે. પેાતાની મેળે ખેાધ પામેલા હેાવાથી “સ્વય’બુદ્ધ” કહેવાય છે. ઉત્પન્ન થયેલા ક્રાધાદિક કાયાને જડમૂળથી ક્ષય કરેલ હેાવાથી પુરુકાને વિષે “સિંહ” સમાન ગણાયા છે. વળી પિરમિત હિતકારક સુગંધી વાકયા ફેલાવવાથી પુરુષને વિષે “પુંડરીક કમળ” સમાન ગણાય છે. જેમના સુધા ને મુધા કરનારા વચનવડે સસારમાં ભ્રમણ કરાવનારા વિષયસુખનાં વાંચ્છિત અને સ્ત્રી તથા દ્રવ્યાદિકને સ’ગ્રહી ગુર્વાદિકનાં નામ ધારી, ભેાળા જીવાને ભરમાવવા ભૂમિમાં ભટકતા જે વાદીઓ છે તે જેમનું નામ સાંભળીને પેાતાના મદદૂર કરી કાં તે ચૂપ થઇ જાય છે, અગર તેનાં ચરણ સેવીને શુદ્ધ ભાવનાથી તે જિતેંદ્રની વાણી સાંભળી, સમ્યગ
થઇ સવવરિત એટલે સાધુનાં વ્રત આદરે છે. અગર ગૃહસ્થપણામાં દ્વાદશ વ્રત આદરે છે. તેથી જિનેન્દ્ર ભગવાનને પુરુષાને વિષે “ગધહસ્તી ” ની ઉપમા અપાય છે. ત્રણ લોકને વિષે પરમાથ દૃષ્ટિથી
જોતાં જેના સમાન ક્રાઇ ઉત્તમ પુરુષ ન દેખા
વાથી “ લેાકેાત્તમ ” કહી મેલાવે છે. બાળજીવા પર પણ તેનાં દુષ્કૃત્યો વિસારીને તેને સારે રસ્તે પ્રયત્ન કરવા ઉપદેશ દેવાથી “ લાકના નાથ” તરીકે
ગણેલ છે. જેમનો ઉપદેશ ભવ્ય જીવાના હૃદયમાં પ્રવેશ થતાં પરિણામે હિતકારક થવાથી તેઓને
tr
લેાકેાના હિતેચ્છુ ’” એટલે હિત કરનારા તરીકે માન્યા છે. આ લાકમાં મેાહને વશ થઇ અજ્ઞાન
અંધકારમાં ભટકતા જીવાને અંધકારમાંથી બહાર
નીકળવા ઉપદેશરૂપી પ્રકાશ કરવાથી તથા ઉદ્ભવતા પ્રશ્નોને યથા પ્રત્યુત્તર કેવળજ્ઞાનવર્ડ આપવાથી
દેવેન્દ્ર-નરેંદ્ર પણ જેના ચરણાને સેવે છે, તેથી “ભગ-કને વિષે સૌથી શ્રેષ્ઠ દીપક” તરીકે માનેલ છે.