________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
આત્મ શ્રદ્ધા અ ને
( ગત વર્ષના પૃષ્ઠ ૩૩૦ થી ચાલુ ) અનુ॰ અભ્યાસી B, A,
સંસારમાં સમસ્ત પ્રાણીઓના સમાન અધિકાર છે, પરન્તુ તેમાં કાંઈ ને કાંઇ ભેદ જોવામાં આવે છે. એમાં પ્રયત્ન ભેદ કારણ છે. એક માણસ ખીજાથી વધારે જ્ઞાનવાન છે અથવા વધારે બુદ્ધિમાન છે તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે તેણે ખીજાથી વધારે પ્રયત્ન કર્યો હોય છે, એવી રીતે એ જ કારણથી એક બીજામાં વિશેષતા આવી ગઇ ।ય છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે એકને આત્મા બીજાના આત્માથી વધારે બળવાન હાય છે. આથી સિદ્ધ થાય છે કે અનુભવ માન આ સૌંસારમાં સર્વોપરી જ્ઞાન છે અને તે પ્રયત્નથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. સંસારમાં પ્રયત્નશીલ માણસને સત્ર વિજય મળે છે. કોઇ એમ ઈચ્છે કે હું ઉત્તમાતમ ગ્રંથાના અભ્યાસ કરીને, તેના સિદ્ધાંતાને સાચા માની ને ખીલકુલ પ્રય-ન કર્યા વિના મારી આભેન્નતિ કરી લઉં તે તે સર્વથા નિરર્થક છે. તેને માટે તે પ્રયત્ન કરવા પડશે. કહેનાનું તાત્પર્ય એ છે કે એ સિદ્ધાંતાને પોતાના વ્યવહારમાં મૂકીને તમે જાતે જ એને અનુભવ પ્રાપ્ત કરો. કેવળ વાત કરવાથી કોઇ કાર્યાં નથી થઈ શકતુ. પ્રત્યક્ષ કા કરવામાં અને કેવળ વાતે કરવામાં જેટલેા તફાવત છે તેટલા જ તફાવત શબ્દજ્ઞાન અને અનુભવજ્ઞાનમાં છે.
મનુષ્યની પાસે આત્મશ્રદ્ધા તથા પ્રયત્ન અને વસ્તુએ છે. તેને જરૂર પણ તેની જ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રાય ત્ન
કેવળ તેની મદદથી જ તે નરના નારાયણ બની શકે છે તેથી ઊલટુ કોઇ માણસની પાસે ત્રિભુવનની પત્તિ હોય અને મેટા મેાટા દેવતાઓ તેને સહાય હાય પરંતુ તેનામાં આત્મશ્રદ્ધા અને પ્રયત્ન ન હોય તે તેને માટે એક તણખલુ પણ વજ્ર સમાન છે. આત્મશ્રદ્ધાથી પ્રયત્ન થાય છે, પ્રયત્નથી જ આત્મશક્તિના વિકાસ અને અનુભવ થાય છે, અને એ અનુભવને લઇને એની શકિતમાં વધારે થાય છે, આત્મશ્રદ્ધાની વૃદ્ધિથીજ પ્રયત્નનું પરિમાણુ અને તેની ગતિ વધે છે; તેથી કરીને આત્મશ્રદ્ધા અને પ્રયત્ન એક બીજાના સહાયક છે. એ બંનેના સેવનથી તેનામાં ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજની જેમ વૃદ્ધિ થાય છે, જેને લઈને આપણને સ્વપ્ને પણ ખ્યાલ નથી હાતા કે આપણામાં અમુક કાય કરવાની શક્તિ છે. પરિણામે આપણી શક્તિ અમર્યાદિત રૂપ ધારણ કરીને તેની પ્રયત્નશીલતા એટલી સૂક્ષ્મ બની જાય છે કે સ’કલ્પ માત્રથી આપણાં સમસ્ત કા પૂણ તા પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
For Private And Personal Use Only
અનુભવ જ્ઞાન પ્રયત્નોથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. જેના જેટલે અનુભવ હાય તેટલા તેને પ્રયત્નશીલ જાણવા જોઇએ,જેની પ્રયત્નશીલતા એછી હાય છે તેનુ અનુભવજ્ઞાન પણ એ જ હાય છે. જે માણસને વધારે અનુભવ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું હાય છે તે જ માણસ સૉંસારમાં વિજય પ્રાપ્ત કરે છે. માસ પ્રયત્નથી વધારે અનુ ભવજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે એટલા માટે પ્રયત્નશીલ મનવુ... એ જ પ્રાણીમાત્રનુ કર્તવ્ય છે. એનાથી જ સર્વ પ્રકારની સિદ્ધિ મળે છે.
