Atmanand Prakash Pustak 032 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

*
***
[
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
(જીવનનું પરમધ્યેય. }
[ ગતાંક પૃષ્ટ ૮૧ થી શરૂ. ] જનતાને બહુ મોટે ભાગ પ્રભુભકિતના રહસ્યથી અજ્ઞાત હોય છે. આથી બહુ જ ચેડા મનુષ્યોને પ્રભુભક્તિમાં ખરેખર આનંદ થાય છે, કેટલાક ઈશ્વરને ભયરૂપ ગણી પ્રભુભકિત કે પ્રભુપૂજા કરે છે, અમુક આપત્તિ ન આવે તે નિમિત્ત પ્રભુને પ્રસન્ન રાખવા માટે કેટલાક પ્રભુની સેવા કરે છે. આવી રીતે પ્રભુસેવા કરનાર મનુષ્ય આપત્તિકાળ જતાં પ્રભુને વીસરી પણ જાય છે.
પણ પ્રભુભકિતનું સત્ય સ્વરૂપ ઉપરોકત સ્વરૂપથી છેક વિભિન્ન છે. પ્રભુભકિત એટલું પૂજ્ય વસ્તુ વિભૂતિનું અનુકરણ. ભકિત કે પૂજામાં અનુકરણને ભાવ ખાસ રહેલ છે. પ્રભુની પૂજા કરવી એટલે પ્રભુનું અનુકરણ કરવું. પ્રભુનું અનુકરણ થાય તો જ ઈષ્ટ વસ્તુની સિદ્ધિ થઈ શકે. પ્રભુને અન્ન આદિનું સમર્પણ કરવાથી કે તેની વ્યર્થ પ્રશંસા કર્યાથી પ્રભુની પૂજા કરનારને કઈ પણ અભિલાષ ફલિભૂત થઈ જતો નથી. પ્રભુને અન્નાદિ વસ્તુઓ કે તેમનાં સમર્પણની જરૂર શી હેઈ શકે ? પ્રભુને સ્વપ્રશંસા શા માટે જોઈએ ? કહેવાનું તાત્પર્ય એ કે કઈ વસ્તુના સમર્પણ કે પ્રભુપ્રશંસારૂપ પૂજાથી મનુષ્યની કંઈ પણ ઉન્નતિ શક્ય નથી. સમર્પણ કે સ્તુતિથી પ્રભુ સંતુષ્ટ થાય એવી માન્યતા છેક વિભ્રમયુકત છે. નિર્જીવ વસ્તુના સમપણથી મનુષ્યને પણ સંતોષ થતું નથી. ક્ષુલ્લક પ્રાણીઓના ચરણપાતથી મનુષ્યને ખરો આનંદ ન જ થાય. સર્વશકિતમાન પ્રભુ ત્યારે શુદ્ર વસ્તુનાં સમર્પણ આદિથી પ્રસન્ન થાય એ સંભવિત છે ? નહિ જ.
સમાન પુરૂષની સ્તુતિમાં જ વસ્તુતઃ આનંદ રહેલે છે. દાસ્યવૃત્તિયુકત હતુતિમાં સુખ કે શાતિ કદાપિ સંભવી શકે નહિ, પ્રભુ સ્તુતિથી પ્રસન્ન થાય છે કે સ્તુતિ ન કરનાર ઉપર રોષે ભરાય છે એ ભાવ ભ્રમયુક્ત છે. એ ભાવ સેવનાર કે એ ભાવનાવંત પ્રભુને શાતિને અનુભવ કદાપિ શકય