________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૧
વિશ્વ વ્યાપક જૈન દશન. વિશ્વમાં એક જ ધર્મ છેઃ – પુંડરિક! પારમાર્થિક દૃષ્ટિએ વિચારતાં શુદ્ધ ગુણ રૂપ કલ્યાણ કરવાવાળો ધમ પણ વિશ્વમાં એક જ છે. તે શુદ્ધ ગુણે દશ છે, તેમાં સર્વ ધર્મોને સમાવેશ થઈ જાય છે. પ્રથમ ગુણ ક્ષમા રાખવી --ક્રોધને નાશ કર. બીજે ગુણ નમ્રતા રાખવી-અભિમાનને નાશ કર. ૨. ત્રીજો ગુણ. શાચ એટલે બાહ્ય શરીરની પવીત્રતા જાળવવી, શરીરથી કોઈને નુકશાન થાય તેવી પ્રવૃત્તિ ન કરવી અને અત્યંતર શૌચમાં મનની પવિત્રતા રાખવી. ૩. ચેથા ગુણ તપ બાહ્ય અને અત્યંતર તપ કર. બાહ્ય તપમાં ઈચ્છાને નિરોધ થાય તેવી પ્રવૃત્તિ કરવી, અત્યંતર તપમાં કર્મને તપાવે-નાશકરે તેવાં ધ્યાનાદિ કરવા. ૪. સંયમ પાંચમે ગુણ છે. ઈન્દ્રિયેને તથા મનને વશ કરવાં તે સંયમ છે. ૫. મુક્તિ છઠ્ઠો ગુણ છે. એટલે તેને ત્યાગ કરે, સંતોષ (તપમાં) રાખ. ૬. સાતમ ગુણ સત્ય છે, સત્ય બોલવું પ્રિય બલવું, હિતકારી બોલવું: ૭. બ્રહ્મચર્ય આઠ ગુણ છે. મન, વચન, શરીરવડે દઢ બ્રહ્મચર્ય પાળવું. ૮ આર્જવ નવમે ગુણ છે, સરલતા રાખવી, કપટ ન કરવું. ૯. ત્યાગ દશમે ગુણ છે. સર્વસ્વ ત્યાગ કરી આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરવું. ૧૦
આ દશ પ્રકારને ધર્મ છે. તેનાથી સ્વર્ગ અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
આ દશ પ્રકારને ધર્મ એ વિશ્વમાન્ય હોવાથી પંડિતે આ ધમ સાચે અને આ ધર્મ જુઠે. એમ કોઈ પ્રકારે વિવાદ કરતા નથી. આ વિશ્વ વ્યાપક ધર્મ વિશ્વને માન્ય છે અને સર્વ ધર્મોને સમાવેશ તેમાં થાય છે. માટે વિશ્વમાં એક જ ધર્મ છે એમ કહેવામાં કાંઈ દેષ નથી.
જેઓ હિંસાદિક આ દશ પ્રકારના ધર્મથી વિરૂદ્ધ સ્વભાવવાળા દેને ધર્મરૂપે માને છે તેને મહાત્માઓ કરૂણ દૃષ્ટિથી વારે છે કે તે . ધર્મ ન કહેવાય. પુંડરીક આ પ્રમાણે વિચાર કરતાં વિશ્વમાં એક જ ધર્મ છે.
મોક્ષનો માર્ગ એક જ છે – પુંડરીક ! મોક્ષનો માર્ગ પણ પરમાર્થિક દૃષ્ટિએ એક છે. કેઈ મેક્ષ માર્ગને સત્વ કહે છે, કેઈ લેશ્યાશુધિ કહે છે, કઈ શક્તિ કહે છે, કેઈ પરમવીર્ય કહે છે. આ સર્વ નામભેદથી જુદા માર્ગો કહેવાય છે. પણ અથથી વિઘાર કરતાં તે સર્વનું સાધ્ય એક જ છે.
- આજ પ્રમાણે આચરણમાં પણ શબ્દ જુદા પડે છે. છતાં ભાવાર્થ તે એક જ છે. કેઈ અષ્ટને નાશ કરવાનું કહે છે, કોઈ કર્મના સંસ્કારને નાશ કરવાનું કહે છે, કઈ પુન્ય-પાપને નાશ કરવા કહે છે, કઈ શુભાશુભને
For Private And Personal Use Only
