________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
* :
હિંદુસ્તાનમાં જૈનોની વસ્તી વિષયક દશા.
૧૨૧ શિક્ષણ લે છે એટલે લગભગ ૯૩ ટકા અભણ સ્ત્રી કેળવણીના આંકડાઓ સરકારી રિપોર્ટ રજુ કરે છે. ઉંચી કેળવણી કે અંગ્રેજીમાં અપાય તે તરફ દષ્ટિ કરીશું તે માલૂમ પડશે કે કુલ ભણેલાની સંખ્યા ૩૨૫૮૮૯ ની છે તેમાંથી અંગ્રેજી વિદ્યા સંપાદન કરનારની સંખ્યા ૩૧૯૭૦ ની છે એટલે લગભગ ૯ ટકા જેટલા અંગ્રેજી કેળવણું લેતા માલુમ પડે છે તેમાં કોલેજ સુધી પહોંચી ઊંચી કેળવણી લેનારની સંખ્યા જોઈશુ તે વસ્તીના પ્રમાણમાં ઘણી જ નજીવી માલુમ પડશે. ઉપર પ્રમાણે લખતા, વાંચતા અને ગણિતના દાખલાઓ શીખ્યાથી શારીરિક, માનસિક અને આત્મિક ઉન્નતિની ખીલવણી થવા પામે તે અસંભવિત છે. આટલા જ જ્ઞાનથી કુદરતના કાયદાનું જ્ઞાન કદી પણ મળી શકતું નથી. કેળવણીનો ખરો અર્થ તે જ્યારે આપણે શાળામાંથી કેલેજનું શિક્ષણ લેવા જઈએ છીએ ત્યારે તેના ખરા સ્વરૂપમાં વધારે સ્પષ્ટ સમજાય છે, કારણ કે કોલેજની જીંદગી દરમીયાન જ આપણને સાહિત્ય, સાયન્સ, વિદ્યા, હુનર-કળા આદિનું ઉંચું ભાન થવા પામે છે, જેથી કરીને તેની મારફતે જ જીદંગી સુખી અને સંતોષી બની શકે છે. આવી જાતની કેળવણી લીધા પહેલા જૈને કેળવણી લેતા અટકી જાય છે તે ખરેખર કમનશીબી છે. છેલ્લા વીસ વર્ષના જૈન કમને લગતા શરૂઆતની પ્રાથમિક શિક્ષણ લેતાં બાળકો અને બાળકાઓના આંકડાઓ જોતા માલુમ પડે છે કે બાળકની કેળવણીમાં જે સ્થિતિ વીસ વર્ષ પહેલાં હતી તે જ સિથિત અત્યારે જોઈ શકીએ છીએ. એટલે તેમાં કાંઈ પણ ભાગ્યેજ સુધારે થએલો જોવામાં આવે છે; જ્યારે સંતોષની વાત છે કે સ્ત્રી શિક્ષણના આંકડાઓમાં ધીમે ધીમે પણ સંગીન સુધારો થતો જતો જોવામાં આવે છે.
સાલ. શિક્ષણ લેતા બાળકોની સંખ્યા. શિક્ષણ લેતી બાળીકાઓની સંખ્યા, ૧૯૧૧ ૩૧૮૬૮૫
૨૩૧૨૦ ૧૯૨૧ ૩૧૩૪૧૬
૪૩૪૬૩ ૧૯૩૧ ૩૨૫૮૮૯
૫૪૯૨ ઉપર પ્રમાણે વસ્તુસ્થિતિ હેવાથી જણાવવાની જરૂર પડે છે કે કોઈ પણ કેમનો કોઈ પણ વિકાસ થતો હોય તો તે પ્રાથમિક શિક્ષણથી ભાગ્યેજ થાય છે; પણ આગળ વધવાથી જ થઈ શકે છે. વ્યવહારિક, સામાજિક અને રાજકીય કોઈ પણ ક્ષેત્રમાં પ્રગતી કરવી હોય તો ઉંચી કેળવણી સિવાય બીજું કોઈ પણ સાધન ભાગ્યે જ હોઈ શકે. કેળવણીથી જ વ્યવહારિક અને દુનિઆની અનેક મુશ્કેલીઓની ગમ પડી શકે છે અને જીવનની અનેક મુશ્કેલીઓની સામે થવામાં જેઓને તાકાત નથી તેઓ જીવનમાં આગળ વધવા
For Private And Personal Use Only
