________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Illucil[I-IIT-IIIII-cl ub-il -cl[ID- ti[ |D-cl/IcilluccilITI-I[Im-||D-l[/al
હિંદુસ્તાનમાં જૈનેની વસ્તી વિષયક દશા !
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૮૫ થી શરૂ ] ઉપર પ્રમાણે ગૃહજીવનને વિચાર કરતાં માલુમ પડશે કે આપણે વ્યક્તિગત જીવન કેટલી કંગાળ રીતે પસાર કરીએ છીએ. બાળલગ્નથી થતી હાનિ અને વિધવાનાં કષ્ટનું વર્ણન થઈ શકે તેમ નથી; તેમજ આપણા કુટુંબનાં બાળકે નિર્ધનતાને અંગે એગ્ય ખાનપાન અને સાચું શિક્ષણ ઉચિત ઈલાજ નથી ગણાતો. નિવૃત્તિજનક પરિસ્થિતિ પેદા કરે અથવા તે પરમાર્થિક કાર્યોમાં સદા સહાયક બની રહે અગર તો આત્મદશા જાગ્રત કરવામાં યથાશય કામ આવે એવી રીતે ઇંદ્રિયે જાગ્રત રહેવી જ જોઈએ. ફક્ત કરવાનું તો એ છે કે આજે આત્મા એને વશવતી બનેલ છે તે દશામાંથી એને મુક્ત બનાવી એ પાંચને આત્માના અંકુશ હેઠળ લાવી મૂકવાની છે. આ ઉપરથી સહજ સમજાશે કે ઇંદ્રિય પર કાબૂ મેળવે એને અર્થ એના વિકારો પર સત્તા પ્રાપ્ત કરવી તે છે.
સદંતર જેવા સાંભળવાં કે કાર્ય કરવાની શકિતને બુઠ્ઠી કે પાંગળી બનાવી દેવી એ કંઈ સારો નિગ્રહ નથી. અલબત્ત એ જાતના કાર્મિક સાધનોમાંથી સર્વથા છૂટી જવું એ જરૂરનું છે, પણ એ સારૂ કાળની મર્યાદા આત્મિક ઉત્કાન્તિ અને જૈન આગમમાં જેને ગુણસ્થાન નામથી ઓળખાવવામાં આવે છે એવી ઉચ્ચ સ્થિતિ સંપ્રાપ્ત થાય ત્યારે જ શકય બને તેવું છે.
માટે શ્રાવક-શ્રાવિકાના દરરોજના કમમાં ઈદ્રિય-સંયમને સ્થાન છે, એને અર્થ એ જ ગ્રહણ કરવાને કે દરેક કરણીમાં આંતરિક દ્રષ્ટિબિન્દુ નજર સામે રાખીને જેમ બને તેમ લાગણીવશ થયા વગર સમાનવૃત્તિનું અવલંબન ગ્રહણ કરી ઉપસ્થિત થયેલ કામ કરવું.
આ રીતે કામ કરવાની ટેવ બર લાવવાથી “અનર્થદંડ' આપોઆપ અટકી જશે અને નીચે દર્શાવેલ બે લીંટીમાં રહેલ સુંદર આશય ઘર કરવા મન થશે.
સમક્તિવંતી જીવડે, કરે કુટુંબ પ્રતિપાળ; અંતરથી ન્યારા રહે, ધાવ ખેલાવત બાળ,
ચેકસી,
For Private And Personal Use Only
