________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફેશની એકતા.
મળી શકે છે ? તેમજ એ પણ વિચારણીય છે કે શું તે પુરૂષ ઉદેશની એકતા વગર અને પરિશ્રમ કયા વગર પ્રતિભાશાળી બની ગયા છે? પરિશ્રમ કરવાની અપરિ મિત શક્તિ ને જ “પ્રતિભા ” કહેવામાં આવે છે. પ્રતિભાશાળી પુરૂષમાં કાર્યો જેઈને એમ નથી સમજવાનું કે આપણે પણ વગર પ્રયત્ને તેની માફક સઘળું એકદમ કરી શકશે. કોઈએ સત્યજ કહ્યું છે કે “ આજકાલ અજ્ઞાન અથવા અર્ધજ્ઞાનની વાતે નજી દેવામાંજ બુદ્ધિમત્તા રહેલી છે, નહિ કે તેની પાછળ સમય ગુમાવવામાં.”
ઉપર કહેવામાં આવ્યું છે તેમ આપણે ઉદ્દેશ એકજ હા જોઈએ અને તેની સફલતા માટે આપણે આપણું સઘળી શક્તિઓને કામમાં લગાવવી જોઈયે. હવે અહીંઆ એટલું જાણવું જરૂરનું છે કે આપણું જીવન એ વિશિષ્ટ ઉદેશ કે છે? એ વિષયની વિસ્તૃત ચર્ચા કઈ બીજા લેખમાં કરવામાં આવશે. પરંતુ અહિંઆ એટલું કહેવું ઉચિત જણાય છે કે આપણે બચપણથી આપણું અંત:કરણની સ્વાભાવિક શક્તિ અને વૃત્તિ જેવા જોઈએ અને તેની પ્રવૃત્તિ ક્યી દિશા તરફ અધીક છે તેને નિશ્ચય કરી લેવો જોઈએ. એ સ્વાભાવિક શક્તિ અને વૃત્તિનેજ વિકાસ, વિદ્યાથી દશામાં, કેળવણીની સહાયતાથી કરતા રહેવો જોઈએ અને એજ આપણું જીવનનું મુખ્ય કર્તવ્ય હોવું જોઇએ આપણે માટે એટલું કરવું ઉચિત છે કે આપણે હમેશાં એ માર્ગે ચાલતા શીખવું જોઈએ, એ માર્ગને કંટક હીન બનાવવું જોઈએ, અને તેનું અનુસંધાન કર્યા કરવું જોઈએ. એ પ્રાકૃતિક માર્ગ પર અવલંબિત રહેવાથી અંત:કરણની કોઈ એક શક્તિને પૂણાંવિસ્થાએ પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન કરવાથી આ પણું જીવન અવશ્ય સફળ થશે.
કોઈ મનુષ્યમાં ગમે તેટલી તીવ્ર બુદ્ધિ હાય, તે પણ જે તે સઘળી દિશાઓ તરફ ગતિ કરશે તો તેની ગતિ અવશ્ય મન્દ બની જશે. કેટલાક મનુષ્ય એક જ કામ કરતાં છતાં પણ સફલ મનોરથ નથી બનતા. તેનો દેષ તેઓ પિતાના દુર્ભાગ્ય ઉપર મૂકે છે. પરંતુ તે તેઓની ભૂલ છે. સાચી વાત તો એ છે કે કાંતો તેઓ ઉચિત રીતિથી કાર્યનો આરંભ નથી કરતા અને કાંતો તેઓ પિતાને ઈષ્ટ સિદ્ધિ માટે થોડા સમયસુધી ભગીરથ પ્રયત્ન કરીને શેષ કાર્ય આલસ્ય અને અનુત્સાહથી કરે છે. જો કે ઉદેશ પરિપૂર્ણ કરેલ હોય તે પહેલાં આપણે એ જોઈ લેવું જોઈએ કે આપણામાં તેના સંપાદનની યોગ્યતા રહેલ છે કે નહિ. જે ન હોય તો એથી પહેલાં ગ્યતા પ્રાપ્ત કરવા પ્રયત્ન કરે જોઈએ. એ કાર્ય વિદ્યાથી અવસ્થામાં સરળતાથી થઈ શકે છે. અહિં આગળ આધુનિક શિક્ષાપદ્ધતિના વિષયમાં પણ એજ વાત કહેવાની આવશ્યક્તા પ્રતીત થાય છે. એ પદ્ધતિ આપણને એ શીખવે છે કે તમે કોઈ પણ વિષયમાં અનભિજ્ઞ ન રહો. “પરંતુ એ સિદ્ધાંત સર્વથા દોષપુર્ણ છે. જે આપણે કોઈ એક વિષયમાં પૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવી હોય તો અન્ય વિડ્યો તરફ ધ્યાન આપવું જોઈએ નહિ. આપણે ઈચ્છિત વિષયના અનુસંધાનમાં મનને એકાગ્ર કરીને આપ સર્વ
For Private And Personal Use Only
