________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનની ગુપ્ત શક્તિ.
૩૦૫
જે કાઈ સ્થળે ભય, શંકા, ચિંતા, વ્યથા, દુ:ખ, શાક, અને નિરાશા હૈય છે ત્યાં અજ્ઞાનતા અને અશ્રદ્ધા હાય છે. આ માનસિક અવસ્થાનાં કારણરૂપ સ્વાર્થ પરતા અને બુરાઇની શક્તિમાં શ્રદ્ધા નાસ્તિકતાની સૂચક છે. જે મનુષ્ય આવી નીચ અને પતિત માનસિક અવસ્થાએમાં પેાતાનુ જીવન વ્યતીત કરે છે અને તેને આધીન રહે છે તે વાસ્તવિક રીતે નાસ્તિક ગણાય છે.
આવી અવસ્થાએથી પ્રત્યેક વ્યક્તિ અને સમષ્ટિએ અલગ રહેવુ જોઈએ. જયાં સુધી મનુષ્ય તેને આધીન હોય છે અને તેના દાસ બની રહે છે ત્યાં સુધી તેને કદાપિ મુક્તિની પ્રાપ્રિ થઇ શકતી નથી. સય રાખવા અથવા ચિંતા કરવી એ કાઇને શાપ આપવા સમાન પાપ છે; કારણ કે જે મનુષ્યને હમેશાં ન્યાય, અનંત પ્રેમ, અને ભલાઇની સર્વ શકિત ઉપર દૃઢ વિશ્વાસ હાય છે તેને કદિ ભય લાગી શકતા નથી તેમજ તે કદિ ચિંતા કરી શકતા નથી. ભય રાખવા, ચિંતા કરવી અને શંકા કરવી એ નિસર્ગના નિયમથી વિરૂદ્ધ છે.
આ પ્રકારની માનસિક અવસ્થાએથી સર્વ પ્રકારની નિર્મલતા અને નિષ્ફલતા જોવામાં આવે છે; કારણ કે તે અવસ્થાએ વિચારની ઉત્તમ શિકતઓનુ ઉન્મૂલન કરનારી છે. જો તે અવસ્થાએ નહાત તે તે શિત અલ પૂર્ણાંક પેાતાનાં અભીષ્ટની પ્રાપ્તિ કરી લેત અને તેનાથી ઉત્તમ અને ઉપયોગી પરિણામ નિષ્પન્ન થાત.
જે મનુષ્યા એ હાનિકર અવસ્થા ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરી લે છે અર્થાત એને દૂર કરે છે તે ઉચ્ચતર જીવનમાં પ્રવેશ કરે છે અને દાસત્વનાં બંધનમાંથી નીકળીને સ્વામિત્વપદ પ્રાપ્ત કરે છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે એ અવસ્થાઓ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરવાના શા ઉપાય છે ? તેના ઉપાય માત્ર એકજ છે અને તે એ છે કે મનુષ્યે ઢઢતા પૂર્વક પેાતાનાં આંતરિક અર્થાત્ માનસિક જ્ઞાનની ઉન્નતિ કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવુ'. માત્ર મનમાંથી બુરાઇના બહિષ્કાર કરવા તે પુરતું નથી. પરંતુ હંમેશાં તેનુ મૂળકારણ સમજવાના અને તેને તજવાના અભ્યાસ કરવા જોઇએ. એવીજ રીતે મનમાં ભલાઈના કેવળ સ્વીકાર કરવા તે પુરતું નથી, પર ંતુ નિર ંતર તેને સમજવાના અને પ્રવૃત્તિમાં લગાડવાના ઉદ્યાગ કરવા જોઇએ.
જે મનુષ્ય પેાતાની જાતને વશ કરવાનું જાણી શકે છે તેને પેાતાની ગુપ્ત માનસિક શક્તિઓનું શીઘ્ર જ્ઞાન થઇ જાય છે અને ધીમે ધીમે તેનાથી તેને સન્માપર લગાડવાની શકિતની પણ સંપ્રાપ્તિ થઇ જાય છે. તમે તમારી પાતાની ઉપર જેટલા અધિકાર મેળવશે અને તમારી માનસિક શક્તિઓને વશમની જવાને
For Private And Personal Use Only
