________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંદરમી સદીમાં બેલાતી ગુજરાતી ભાષા. ૩ર૭ : આ પ્રસંગે હારે એક નિરાકરણ કરવું પડશે. હિન્દી ભાષાના પૂજારી કેટ
એક લાક હારા બધુઓને હું એવા ભ્રમમાં પડેલા જેઉં છું કે ભમ નિવારણ પંદરમી સદીની પૂર્વે ગુજરાત દેશમાં પણ ગ્રથભાષા હિન્દી જ હતી.” યદ્યપિ હું પોતે પણ હિન્દી ભાષાનો ઉપાસક છું, મુખ્યતયા હારી લેખભાષા પણ હિન્દી જ છે તથાપિ હું તે હારી પ્રિય ભાષાની એવી રીતે અઘટિત પ્રતિષ્ઠા જમાવવા ઈચ્છતો નથી. હિન્દી ભાષાની વિક્રમની આઠમી સદીમાં ઉત્પત્તિ અને ગુજરાત દેશમાં પ્રચાર માનવામાં શ્રદ્ધા સિવાય કંઈ પણ પ્રમાણ નથી જે આવી શ્રદ્ધાનો ત્યાગ કરીને શોધક દષ્ટિથી પંદરમી સદીના પૂર્વકાળની ગુજરાત દેશની ભાષાને અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હોત તો તેને હિન્દી નહિ કહેતાં અ૫બ્રશ કે જુની ગુજરાતી કહ્યા વિના ચાલતા નહિ. હજી પણ હારા હિન્દી ભાષા ભાષી મિત્ર પંદરમી સદીની ગુજરાતી ભાષાના વિસ્તારક્ષેત્ર તરફ ધ્યાન આપશે તો આ પિતાના ભ્રમને તેઓ પ્રત્યક્ષ જોઈ શકશે. મહારા આ ટુંકા લેખન ઉપસંહાર કરતાં પહેલાં ફરી એક વાર ગુર્જર સાક્ષર
સમાજને એ વાતની યાદ દેવા ઉચિત ધારું છું કે “કેઈ ઉપસંહાર. પણ દેશની ભાષાનું ખરૂં સ્વરૂપ જાણવાનું સાધન છે તે
કાળે લોકભાષામાં લખાયેલા ટીકાગ્રન્થ છે” એ મહારી માન્યતા જે ખરી હોય તે આપને એ દિશામાં ગમન કરવું જરૂરી છે. હારી માન્યતા મુજબ જુની ગુજરાતી ભાષાનું વિસ્તારક્ષેત્ર મહેતું હોઈ તે ભાષામાં લખાયેલા અનેક ગ્રન્થ વિદ્યમાન હોવા જોઈએ. પંદરમી સદીના પ્રારંભથી અંત સુધીમાં લખાયેલ અનેક જૈન ટકાગ્રન્થ જૈન ભંડારોમાં દષ્ટિગોચર થાય છે એ - વાત તે આપણે ઉપરનાં ઉદાહરણેથી પણ જોઈ શકીએ છીએ.
આજ પર્યત ઉપલબ્ધ થયેલા ગુજરાતી ભાષાના ગદ્ય ગ્રન્થમાં તરૂણપ્રભ ષડાવશ્યક બાલાવબોધ પહેલે નંબરે મૂકવા લાયક છે. આ ગ્રન્થ ૭૦૦૦ સાત હજારથી અધિક લોક પ્રમાણન છે અને એની રચના ૧૪૧૧ ની સાલમાં થએલી છે. એની ભાષાના નમુના મોં ઉપર આપેલા છે. આ ગ્રન્થ કરતાં વધારે કઈ પણ પ્રાચીન ટીકાગ્રન્થ હજુ સુધી ઉપલબ્ધ થયો નથી, પણ ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રેમીયા આ વિષયની શોધ કરશે તે એથી પણ જુના કઈક ગ્રન્થ મળી આવશે એવી મારી માન્યતા છે.
છેવટે, આ નિબંધને માટે ઉપયોગી સાહિત્યની મદદ આપનાર પૂજ્યપાદ પ્રવર્તક શ્રીમત્ કાંતિવિજયજી મહારાજનો આ સ્થળે ઉપકાર માની હારા પ્રાકૃત લેખને સમાપ્ત કરૂં છું.
For Private And Personal Use Only
