________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જન દૃષ્ટિએ એક નરરત્ન.
૩૫૫ આનંદ અનુભવે એટલે કે કેઈની પ્રતિષ્ઠા જોઈને હૃદયમાં સળગ્યા કરે છે કે પણ વિચારક મનુષ્ય પ્રશસ્ય ગણી શકે જ નહિ. શ્રીયુત ગેખલેને એમના ગુણ જક તરફથી અનેક પ્રશંસાના પ્રસંગે આવી પડતાં, તેમજ રાજમાન્ય અને લેકમાન્ય હોવાના સંબંધે રાજ્યના અધિકારી તરફથી પણ એમની બાહોશી મટે પ્રશંસા થતાં, અને સુરતમાં કેગ્રેસનાં ભંગાણ પ્રસંગે કેટલાક યુવકો એમની મુલાકાતે જતાં પોતે અનેક ગુંચવણુવાળા કાર્યમાં નવીન છતાં બહુજ સારી રીતે તે યુવકેની પાસે પિતાના ઉતારાના બંગલાથી નિરભિમાનપણે નીચે ઉતરી “congress lost, reduced to dust, destroyed.” 27 alueel uial gag az રૂપનું ભાન કરાવી પોતાની આંતર લાગણીઓ પ્રદશિત કરતા એ અનુભવેલા કેમળ સ્વરૂપને ધ્યાનમાં લેતાં એ આવા પ્રકારની વૃત્તિથી જ આગળ પ્રગતિ કરી શકયા છે એ નિઃસંશય છે. જે એમને પિતે બજાવેલા કાર્યો તરફ કીતિના લાલસારૂપે અથવા બીજી દિશામાં પ્રયત્ન કરતા પિતાની સરખા મનુષ્ય તરફ ઇર્ષારૂપે પરિણામ થયું હોત તે તેમની પ્રગતિ એકદમ કુંઠિત થઈ જાત.
એકમાંથી અનેક, સામાન્યમાંથી વિશેષ, સમમાંથી વિષમ સજાતીયમાંથી
વિજાતીય એ વિશ્વના પરિવર્તનને એક નિયમ છે. જે સદાકા વિવેકદ્રષ્ટિ મનુષ્ય એકજ સૂત્રને અવલંબે તે પ્રગતિને અવકાશ રહે
નહિ. આમ હોઇ વિવેક દષ્ટિએ ઉભયનું યથાર્થ તોલન કરી આત્માને સુખ દુઃખનું કે સારા નરસાનું ભાન આપે છે. શ્રીયુત્ ગોખલેની વિવેક દષ્ટિએ રાજકીય પ્રવૃત્તિ દ્વારા લેકહિત સાધવાની પ્રતિજ્ઞા કરી હતી. અને એજ વિવેક દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનની ઉન્નતિ અર્થે બ્રિટિશ સંબંધની આવશ્યક્તા છે એ રાજકીય સૂત્ર દ્વારા મી. ગેબેલે જે “બોયકોટ અને સ્વદેશીઝમ ' વચ્ચે તાવિક (essential) ભેદ સમજાવ્યું હતું. તે મી. રાનડે પાસેથી એ વિવેકદ્રષ્ટિ એમને મળી હતી એમ કહીશું તે તે અયથાર્થ નથી. એમણે એ દષ્ટિને લીધે જોયું કે પરદેશી તરફ દ્વેષ અથવા શત્રુભાવ ધારણ કરે એ ખરૂં સ્વદેશીઝમ નથી, પણ સ્વદેશને આર્થિક ઉત્કર્ષ જે રીતે થાય તે માગે પ્રવૃત્ત થવું એજ ખરે ખરી સ્વદેશ વ્રતની ઉપાસના છે. આવી દૃષ્ટિથી જ તેઓ રાજા પ્રજા ઉભચને સંબંધ એકત્રિત રાખીને કાર્ય કરી શક્યા હતા. રાજકીય ઝીણામાં ઝીણું વસ્તુ સ્થિતિમાં ચંચુપાત કરે અને એમાંથી રહસ્ય ખેંચી તેને વ્યવ થા પુર:સર સ મચિત મુકવું એ આવી દષ્ટિ શિવાય બની શકે જ નહિ અને એથી જ તેઓની ગણના લગભગ પ્રત્યેક હિંદવાસીના ગુણપાક્ષિક મગજમાં રમી રહી છે.
For Private And Personal Use Only
