________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૬૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વિષય બનનારા અને તમારાથી છેટે રહી તમારી સન્મુખ ઉભા રહેનારા સ્થળ સૂક્ષ્મ પદાર્થો તમે જોઈ શકયા હશે કે ક્રોધ, માન, મહાદિ વિકારે એ બીજી કેટીમાંવિષયોના વર્ગમાં સમાવેશ પામે છે. આ વિષયેને સંગ્રહ એટલે મટે છે અને પ્રત્યેક ક્ષણે એટલો બધો વિશાળ બનતું જાય છે અને તે સાથે તમારું ધ્યાન નિરં તર એટલું બધુ પિતા તરફ આકર્ષી રહેલ છે કે તમે એ વિષયથી તમારી જાતને નિરાળી અનુભવવા પ્રસંગ સરખે પણ કદી ભાગ્યેજ લીધું છે. અને ટેવના બળથી તમે તમારા વિષયોની સાથે એકત્વ માની બેઠા છે.
આ સ્થળે અમારે કથિતાશય એટલેજ છે કે ઉપકત પ્રકારના સૂક્ષ્મ આવેગે એ તમારા સ્વરૂપથી ભિન્ન છે. હમે એમ મુદલ કહેવા માગતા નથી કે એ આવેગેને તમે કાઢી નાખો અને તેને નિર્મૂળ કરી દઈ તમે એકદમ વિશુદ્ધ બની જા. અલબત તમને જેલક્ષણે અનિષ્ટ અને વિદ્ધ કરનારા જણતા હોય અને જે વૃત્તિ અથવા કલ્પનાનું મુખ જેવા તમે માગતા નથી અથવા જેના ઉપર તમને હવે નિર્વેદ ઉપજે છે એને તમે તમારા માનસ બંધારણમાંથી કાઢીને ફેંકી દઈ શકે છે. બધાજ આવેગો ખરાબ છે અને તમને અનામ વિશ્વમાં ડુબાડી રાખનાર છે એમ માનવાની ભ્રાંતિમાં પડવું એગ્ય નથી. કેટલાક આવેગોની તમારી વાત માન વિકાસની ભૂમિકાએ ઘણી જ જરૂર છે અને તેના વેગને આધિન બની તમારે પ્રવૃતિમાં જાયા વિના છુટકે નથી, અને જ્યારે તમે એ ભૂમિકાને વળેટી આગળ ગયેલા હશે, ત્યારે એ આવેગે સ્વતઃ છુટી જશે અને પછી તમને કદી મુંઝ વશે નહિ. બળાત્કારથી પ્રકૃતિજન્ય આવેગોનું ખંડન કરવું અથવા તેમને દાબી દેવા એ કુદરતના સ્વાભાવિક કમથી વિરોધી છે અને એમ કરવામાં કદી પણ વિ. જય મળતું નથી, વિજય મળ્યા જેવું બહારથી જણાય તે પણ પુનઃ પ્રત્યાઘાત થઈ પાછું તેજ પાઠ શીખવા ફરીથી આવવું પડે છે. જેમ ઠેઠ છોકરે પરીક્ષાના વખતે ચેરી કરી પાસ થવા પુરતા માર્ક મેળવી ઉપરના વર્ગમાં ચઢી જાય છે અને દેખીતે વિજય મેળવે છે. પરંતુ જેમ ત્યાં ઝાઝો વખત નભી નહિ શકતા પાછું તેને પુનઃ પૂર્વના હલકા વર્ગમાં આવવું પડે છે તે જ પ્રકારે જે ભૂમિકાએ જે આ વેગે સ્વાભાવિક છે, તે ભૂમિકાએ તેને આધિન ન બનતા અને પ્રવૃતિમાં ન જોડાતા ઉપરના વર્ગના ચળકાટથી મોહ પામી ત્યાં જવા જે આત્મા લલચાય છે, તેને ત્યાંથી પુનઃ ધકકો ખાઈ પાછું નિચેની ભૂમિકાએ પોતાને કા પાઠ ફરીથી શિ. ખવા આવવું પડે છે.
આથી હમ આ સ્થળે બધા વિકારોને નિર્મૂળ કરી નાખવાને પાઠ શીખવવાના ઈરાદાથી બેઠા નથી, તેમ વિકારોની નિદાનું પ્રકરણ પણ હાથમાં લીધું નથી, હમે જાણીએ છીએ કે સર્વ કાંઇ પિતપોતાની ભૂમિકાએ ચગ્ય અને યથાસ્થાનેજ છે. આ સ્થળે હમે એટલું જ કહેવા માગીએ છીએ કે તમારૂ વારતવીક “હું” એ
For Private And Personal Use Only
