________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ નું એક સૂક્ષ્મતમ યંત્ર માત્ર છે. યંત્ર કરતા અધિક તેની કિમત તમારે આંકવી વ્યાજબી નથી.
મન અને તેની સર્વ અવસ્થાઓથી “હું” એ તદ્દન ભિન્ન છે, એવો અનુભવ દૃઢ થાય એ અર્થે કેટલાક અભ્યાસ પાઠે હમે આ લેખમાં આપીશું. આ સબંધમાં પુનઃ પુનઃ કહેવાનું એજ છે કે મનને પ્રત્યેક વિભાગ, તેનું પ્રત્યેક કાર્ય અને પ્રત્યેક અવસ્થા પિતાના વ્યાજબી સ્થાને અત્યંત આવશ્યક અને અનિવાર્ય છે, અને એમ માનવાની ભૂલ કદી કરવા યોગ્ય નથી કે મન એ આત્માથી ભિન્ન હોવાના કારણથી અમે તેની કિમત ઓછી આંકવા માગીએ છીએ. અથવા આત્માને તે ઉપાધી રૂપે અથવા સંસારના કારાગ્રહમાં આત્માને પુરી રાખનાર છે. એથી ઉલટુ પ્રત્યેક જ્ઞાની મહાજનોને એવો દ્રઢ નિશ્ચય છે કે, આ મનના ઉપયોગ અને વ્યાપાર દ્વારાજ મનુષ્ય પોતાનું સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરી શકે છે, અને હજી અનેક અવ. રથાઓમાંથી સહિસલામત પસાર થવા માટે મનની શકિતના વિકાસ અને વ્યાપાર ઉપર આધાર રાખ્યા સિવાય અન્ય કોઈ માર્ગ નથી.
અત્યારે તો મનુષ્ય તેની માનસ સામગ્રીને હલકો અંશજ વાપરે છે. હજી તેને મુદ્દલ ખબર નથી કે, તેના માનસ બંધારણમાં એવી અજ્ઞાત મહાન સૃષ્ટિએ પડેલી છે કે જેનું અત્યારે તેને સ્વપ્ન પણ નથી. તેના માનસ મહાસાગરને કાંઠે હજી મનુષ્ય માત્ર શંખલા અને ચકચકતા પથ્થરના કટકાજ ભેગા કરે છે, તે મને હાસાગરના ગર્ભમાં રહેલા અમૂલ્ય રત્નોને તેને હજી કશે ખ્યાલ નથી. આથી મન એ આપણને સંસારમાં જકડી રાખનાર બંધન નથી ૫ણું આપણું ઉન્નતિક્રમમાં જે સામગ્રીની આવશ્યકતા છે તે પુરી પાડનાર એક મહાન સહાયક છે. પરંતુ જ્યાંસુધી આપણે તે મનના કાય ઉપર આપણું સ્વામીત્વ સિદ્ધ કર્યું નથી ત્યાંસુધી તે આપણે માટે નકામા જેવું જ છે. એક પદાર્થમાંથી લાભ કે હાનિ મળે તેને આધાર તે પદાર્થના આપણે કરેલ શુભાશુભ ઉપગ ઉપર રહે છે. અગ્નિ - જેમ એક પક્ષે આપણું જીવન નિર્વાહમાં અતિ આવશ્યક અને સાહાયક છે, તેમ અન્ય પક્ષે તેને વગર વિચાર્યું ઉપયોગ કરવાથી બાળી પણ નાખે છે, તેમ મન સં. બંધે પણ એમજ છે કે તેના ઉપર આપણું સામ્રાજ્ય ન હોય તે આપણું પ્રગતિમાં વિદ્ધરૂપ બને છે અને આપણું કાબુમાં તે હોય તે તે પોતાનું ગુપ્ત રહસ્ય આપણી આગળ પ્રકટ કરી દે છે. અત્યારે તમે આ લેખ વાંચે છે તે પણ તે મનની મદદ વડેજ વાંચે છે. તમારા મનના ઉચ્ચતમ અંશને જાગૃત કરવા માટે જે સલાહ આ લેખ દ્વારા તમને અપાય છે તે પણ તમે મન દ્વારાજ ગ્રહી શકે છે. આ અક્ષર દ્વારા તમારા મન સાથે હમે સબંધમાં આવીએ છીએ.
હવે આ નિચે કેટલીક અભ્યાસની રિતીઓ આપીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
