________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પવિત્ર આશ્વાસને,
કૃપ
પગથીયુ છે; એવી રીતે અનેક પગથીઆંએ પ્રત્યેક સ્થળે વિવિધ પ્રકારે નિવેદન કરેલાં છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખાસ કરીને જન્મથી કહેવાતું સુખ અને મૃત્યુથી થતુ દુઃખ એ સુખ દુઃખની તીવ્ર લાગણીઓને ઉત્પન્ન કરનાર ( eonstructive ) આદિથી અંતપર્યંતના સચેાગે છે; જેણે મૃત્યુને સ્વાભાવિક ધર્મ-આયુષ્યકમની એક વખતની પૂ સ્થિતિ જાણી છે, તેમજ જન્મેલે પ્રાણી ક્ષણે ક્ષણે આયુષ્યને ઓછું કરતા અને જલદી મરણુ તરફ દિનદિન પ્રતિ પ્રયાણ કરતા અનુભજ્યેા છે, તેઓમાં સુખ દુઃખની લાગણીઓને કબજે કરી લેવાનું સામર્થ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. દુનિયાના પ્રસંગામાં સુખ પ્રાપ્ત થતાં પૂર્વ અનુભવેલી દુઃખદ્ સ્થિતિ અથવા કઠણ દિવસેાના જો અનુભવ યાદ કરવામાં આવે તે સુખના ઉભરા દુધના ઉભરામાં જલમિટ્ટુ પડવા થી જેમ તે શમી જાય, તેમ શમી જાય છે, અને એ પણ આડકતરી રીતે સુખ દુઃખની સમાનતા કરવામાં સાધનભૂત બને છે. આમ હાઇ એક વિદ્વાને ઠીક જ કહ્યું છે કે~~
परस्पृहा महा दुःखं निःस्पृहत्वं महा सुखं । एतदुक्तं समासेन लक्षणं सुख दुःखयोः ॥
સુખ દુઃખનું લક્ષણ પરવસ્તુને આધીન એ રીતે હેવાથી વિપત્તિ આવે અથવા આવવાના સંભવ જણાય ત્યારે ભયથી પ્રજળ્યા કરવું, તેઓએ વિચારવાનુ છે કે તેવા વિચારાના સેવનથી તે કાંઈ અટકી જવાનું નથી, માત્ર આત્મબળને નિરર્થક ચચ કરી તેની મૂળ સ્થિતિને પરતંત્રતામાં શામાટે જીકડવી જોઇએ ? ભલે ગમે તેવી વિપત્તિ આવે, ખાવાને અન્ન મળે નહિ, પહેરવાને ફાટયું તુટયુ' વસ્ત્ર મળે નહિ, તે પણ જે મનુષ્ય હૃદયમાં આશ્વાસનની શાંતિ અનુભવતા હોય છે, તે અળ જે હૃદયમાં ટકાવી રાખી બુદ્ધિને વિકસ્વર કરે છે.
પ્રત્યેક પ્રસંગે શુ કરવુ ચેાગ્ય છે તેને જોઈ શકવા સમર્થ થયેલા મનુષ્યને આત્મા ઉન્નત થયેલેા હોય છે. તે સામાન્ય મનુષ્યાની જેમ અનુચિત પ્રવૃત્તિઓમાં ચેાજાતે નથી. પરંતુ શ્રદ્ધા અને વિશ્વાસના પ્રકાશમાં ( revelation ) હાવાથી આત્મબળ તે દઢ કરતા હોય છે અને પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિમાં તેના હૃદયરૂપ રસને ખેચી વિલક્ષણ સુખાસ્વાદ કરે છે, આથી સુખ અને દુઃખના પ્રસંગેામાં આત્માની ઉન્નતિ કરવી કે અવનતિ કરવી એ પેાતાના જ મળનું કર્તવ્ય છે.
આથી અંતિમ પૃથક્કરણમાં એ સ્પષ્ટ થાય છે કે, મનુષ્યના ખાહ્ય જીવનમાં જે જે સચાગા પ્રાપ્ત થાય અને તેને આધીન થઈ સુખથી થતા આનંદ કે દુઃખથી થતી દીનતા એ પૂર્વ પરિચિત વિચારાની પ્રખળતા છે, તેથી તે વિચારાને પ્રયત્નવડે દૂર કરી પેાતાનું ભાવિ પેાતાને હાથ કરી પ્રતિદિન ઉચ્ચક્રમ પ્રાપ્ત કરવા આ અ
For Private And Personal Use Only
