________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંન્યાસજી શ્રીમદ્ દાનવિજયજીનું ધર્મ સંબંધી ભાષણ
૭૫ વ્રતનું પાલન કરવું, નહિ તે બીજા કેઈ પણ પ્રકારથી સંતોષ થવો તે અતિ દુર્ઘટ છે, અને પ્રમાણ કર્યા વિના ઘણા લોકોને આ ભવમાં પણ અનેક સંકટે ભેગવવાં પડે છે તે પરલોકમાં કેમ ભોગવવાં નહીં પડે એવું જાણીને અવશ્ય આ વ્રતનું પાલન કરવું.
સાધુઓના માટે તે આ સવ વ્રતમાં સર્વથા પ્રકારથી પાલન કરવાને આ દેશ હતે--તેથી આ પાંચે વ્રતને મહાવ્રતના નામથી કહ્યાં હતાં અને ગૃહસ્થના માટે સ્કૂલ સ્થૂલ વિષયનું પાલન કરવાને બતાવ્યું તેથી એ પાંચે ઘતેનાં નામને આણુવ્રતના નામથી ઓળખાવેલાં છે.
હવે એ ઘતેને ગુણની વૃદ્ધિ કરવાવાળા હેવાથી આગળના ત્રણ વતનું નામ પણ ગુણવ્રત તરીકે આપેલું છે, તેને વિચાર નીચે મુજબ –
હવે દિશાના પ્રમાણુવાળું છઠ્ઠા ગુણવ્રતનું કિંચિત્ સ્વરૂ૫.
જળના ભાગમાં તેમજ સ્થળના ભાગમાં અમુક અમુક ગાઉના પ્રમાણુથી ઉર્વ-અધે-તીર્થી દિશા સુધી જ જવું. કદાચ પવન આદિના કારણથી ભૂલ પડે તે વ્રતને ભંગ ન થાય એવી રીતે આ દિશાનું પ્રમાણ કરવાથી પૂર્વના વ્રતમાં ગુણ થવાનો સંભવ છે. તેથી એ વ્રતને પણ અંગીકાર કરવાની જરૂર છે.
હવે ભેગેપગરૂપ સાતમા ગુણવતનું કિંચિત્ સ્વરૂપ.
આ સાતમા ગુણવ્રતમાં–ભક્યાભઢ્યને વિવેક બતાવેલો છે, તે એવી રીતે કે-૧ મદિરા, ૨ માંસ, ૩ મધુ અને ૪ માખણ, આ ચારે વસ્તુને અંગીકાર ન કરવાથી પ્રથમનું જે દયાત્રત છે તેને ગુણકારી થાય છે. કારણ એ છે કે મદિરા અને માંસને સ્વભાવે પણ દુષ્ટ માનેલાં છે, અને તેમાં તેજ વણુના સૂરમ બની ઉત્પત્તિ શાસ્ત્રકારેએ કહેલી છે-તે સિવાય ૧ વડનાં ૨ પીપલાનાં ૩ પીલુનાં ૪ કઠુંબર અને ૫ ગૂલર એ પાંચે વૃક્ષોનાં ફલેને પણ અભક્ષ્યરૂપે કહેલાં છે-કારણ એ ફળમાં પ્રાચે ઝીણાં ઝીણાં અનેક જીવડાં તે ફળનાં બીજેની સાથે રહેલાં હોય છે તેથી તે ફળને પણ અંગીકાર નહીં કરવાથી પ્રથમના વ્રતને ગુણ થવાને સંભવ છે. તેમજ ઘણાં દિવસનાં કેરી આદિનાં અથાણુ તેમજ ચલિત રસાદિક વસ્તુઓ, રાત્રી જનાદિકને પણ જવાનું કહેલું છે. તેમજ અજાણ્ય ફલાદિકને પણ નહિ ખાવાં; કારણુ આ વસ્તુઓમાં સ્વપરના જીના પ્રાણઘાતાદિકને ભય રહે છે. ઈત્યાદિક અનેક ભક્ષ્યાભશ્યને વિવેક દર્શાવે છે. તેને પણ પાલન કરવાની આવશ્યકતા બતાવેલી છે. એ રીતે સાતમા વ્રતનું સ્વરૂપ કહી બતાવ્યું. ૭
આ પ્રમાણે સાત વ્રતનું કિંચિત્ સ્વરૂપ દર્શાવ્યું. બાકીના વ્રતનું સ્વરૂપ હવે પછી કહેવામાં આવશે. ઈત્યલ.
For Private And Personal Use Only
