Book Title: Anusandhan 2016 05 SrNo 69
Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 162
________________ मार्च - २०१६ १५५ १. स्वतः प्रामाण्य अने स्वतः अप्रामाण्यनो स्वीकार - साङ्ख्यदर्शन २. स्वतः प्रामाण्य अने परतः अप्रामाण्यनो स्वीकार - वेदान्त अने मीमांसा दर्शन ३. परतः प्रामाण्य अने स्वतः अप्रामाण्यनो स्वीकार - प्राचीन बौद्ध मत ४. परतः प्रामाण्य अने परतः अप्रामाण्यनो स्वीकार - न्याय अने वैशेषिक दर्शन ५. अनियमित पक्ष - जैन अने नव्य बौद्ध मत हवे आपणे आ पांचे पक्षो विशे क्रमशः सङ्खपमां विचारीशुं : १. प्रामाण्य अने अप्रामाण्य बन्ने स्वतः - आ पक्षनो स्वीकार साड्याचार्यों द्वारा थाय छे अवा उल्लेखो माधवाचार्यना सर्वदर्शनसङ्ग्रह, कुमारिल भट्टना श्लोकवार्तिक व.मां मळे छे. परन्तु आ मत पाछळनु हार्द, ओ माटेनी दलीलो, अनां प्रमाणो - आ बधांने सम्बन्धित साहित्य उपलब्ध नथी. तेथी ते विशे विमर्श करवो शक्य नथी. ओक विचार आवे छे के साङ्ख्यमत सत्कार्यवादी छे. अर्थात् ते मते सर्व कार्य उपादान कारणमां पहेलेथी प्रच्छन्नपणे विद्यमान ज होय छे. सहकारीभूत निमित्त कारणो द्वारा मात्र तेमनो प्रकटभाव ज थाय छे. प्रामाण्यअप्रामाण्य पण जे ज रीते कार्यात्मक धर्मो छे, तो तेमने पण तेमना उपादान कारणमा पहेलेथी विद्यमान ज गणवा जोइओ अने तेथी तेमनो स्वतः उत्पाद समजी शकाय.१ जो के आ ओक कल्पनामात्र छ, वास्तविकता | होई शके ते साहित्यना अभावमां समजवं मुश्केल छे. अ ज रीते चार्वाक अने योग दर्शन, आ बाबतमा मन्तव्य शुं छे ते पण नथी जाणवा मळतुं. जो के वैशेषिक दर्शन- आ विषयमा स्वतन्त्र मन्तव्य अनुपलभ्य होवा छतां, न्याय दर्शन साथे घणी बाबतोमा समानतन्त्र १. आ विचारणानी आडकतरी रीते पोषक अक वात सन्मति० वृत्ति पृ. ४ पं. ९ पर जोवा मळे छे. त्यां चोखवट करवामां आवी छे के "अमे मीमांसको स्वतःप्रामाण्यनो स्वीकार सत्कार्यवादनो आश्रय लईने नथी करता." आनो मतलब ओ समजी शकाय के सत्कार्यवादथी पण स्वतःप्रामाण्य ज सिद्ध थतुं हशे.

Loading...

Page Navigation
1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198