________________
આવ્યું. એમનો પણ પરિચય નહોતો. એમના પિતાશ્રી વિશ્વવાત્સલ્ય પત્રના આજીવન ગ્રાહક છે. અગાઉ પોતે સંઘને થોડી રકમ ફંડમાં મોકલી છે. અને તાજેતરમાં બહાર પડેલી બે ચોપડીઓ (૧) મારી અભિનવ દીક્ષા અને (૨) અનુભવની આંખે પોતે વાંચી છે આટલી ઓળખાણ આપતાં કહે -
લ્યો આ ૧૧ હજાર રૂપિયા. તમને ઠીક લાગે ત્યાં ગરીબ માણસોનાઅંત્યોદયના કામમાં વાપરજો.”
અમે કહ્યું : “પહોંચ કોના નામની બનાવવાની છે ?' કહે, પહોંચની જરૂર નથી. તમારે ગમે તેના નામે ફાડવી હોય, ન ફાડવી હોય જે કરવું હોય તે કરજો .”
ગાઈકાલે જ કરેલા સંઘના ઠરાવની અમે આ દંપતીને વાત કરી. અને એમનાં જ નામ સરનામાં સાથેની પૂરી રકમની પહોંચ ઉપર જ આ રકમ લેવામાં હરકત નથી, બાકી અમે લઈ શકીશું નહિ. એમ કહ્યું.
તરત એ યુવાન મિત્રે હસતાં હસતાં કહ્યું : મને સંતોષ છે કે, આ રકમ હું યોગ્ય સંસ્થાના કામમાં મૂકું છું.” આમ કહીને એમનાં નામ સરનામાં સાથે રકમ આપીને એ ચાલતા થયા. આ બંને પ્રસંગોનો સાર, બોધ, સમજવા જેવો છે.
સંઘે ઠરાવ નહોતો કર્યો. ત્યારે ના પાડીશું તો રકમ નહિ આપે એવો એક ડર હતો. એની પાછળ સવાલ સામાનો નહોતો. અમારા મનના લોભ મોહનો અને અશ્રદ્ધાનો હતો. મૂળ તો વાણિયાવૃત્તિના સંસ્કારો ખરા ને ? ઘર હોય કે સંસ્થા હોય. દેહના સંસ્કાર અને મનની વૃત્તિઓ એકદમ એમ કેમ છૂટે ?
આમ ચલાવતા હતા, પણ વ્યક્તિગત અમારું અને સમાજગત સંસ્થાનું પુણ્ય સાવ પરવાર્યું નહિ હોય એટલે આમ કરવું એ ખોટું છે એમ મનમાં ડંખતું હતું.
સંઘના ઠરાવ પછી એ રીતે લેવાની ના પાડી. કારણ સંઘના સંકલ્પનું અને એ પ્રગટ કરવાથી જાહેર સમાજનું બળ મળ્યું હતું, અને જો સંકલ્પબળ હતું તો શ્રદ્ધાબળ ટક્યું. અને જો શ્રદ્ધાબળ હતું તો ક્ષણનીયે વાર વિના સાચા નામે સરનામા અને પૂરી રકમ આપીને એ ભાઈ ગયા.
વહેવારુપણાને નામે મૂલ્યનો ભોગ આપીને પ્રવૃત્તિ ચાલુ રાખવી એ નબળાઈ છે. મૂલ્યનો આગ્રહ રાખવામાં કસોટી તો થાય જ. કસોટીમાં ટકવાનું બળ મેળવવું અને કેળવવું જ રહ્યું.
વિશ્વ વાત્સલ્ય : ૧૬-૧૨-૧૯૮૬
અનુભવની આંખે.
