Book Title: Agam Sutra Satik 45 Anuyogdwar ChulikaSutra 2
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
View full book text
________________
४२६
अनुयोगद्वार - चूलिकासूत्रं दंसणगुणप्पमाणे चरितगुणप्पमाणे। से किं तं नाणगुणप्पमाणे ?, २ चडव्विहे पत्रत्ते, तंजहापच्चक्खे अनुमाने ओवम्मे आगमे। से किं तं पच्चक्खे ? दुविहे पत्रते, तंजहा इंदिअपच्चक्खे अ नोइंदिअपच्चक्खे अ। से कि तं इंदिअपच्चक्खे ?, २ पंचविहे पन्नत्ते, तंजहा- सोइंदिअपच्चक्खे चक्खुर्रिदियपच्चक्खे घार्णिदिअपच्चक्खे जिब्भिदिअपच्चक्खे फांसिंदिअपच्चक्खे, से तं इंदियपच्चक्खे। से किं तं नोइंदियपच्चक्खे ?, २ तिविहे पन्नत्ते, तंजहा- ओहिनाणपच्चक्खे मनपज्जवनाणपच्चक्खे केवलनाणपच्चक्खे, से तं नोइंदियपच्चक्खे, से तं पच्चक्खे।
वृ. जीवस्य गुणा - ज्ञानदयस्तद्रुपं प्रमाणं जीवगुणप्रमाणं तच्च ज्ञानदर्शनचारित्रगुणभेविधा, तत्र ज्ञानरूपो यो गुणस्तद्रुपं प्रमाणं चतुर्निधं, तद्यथा- प्रत्यक्षमनुमानमुपमानमागमः, तत्र 'अशू व्याप्ता' वित्यस्य धातोश्नुते- ज्ञानात्मना अर्थान् व्योप्नोतीति अक्षो- जीव: 'अश भोजने' इत्यस्य वा अश्नानि भुङ्के पालयति वा सर्वार्थानित्यक्षो - जीव एव प्रतिगतम् - आश्रितमक्षं प्रत्यक्षमिति, अत्यादयः क्रान्ताद्यर्थे द्वितीययेति समासः, जीवस्यार्थासाक्षात्कारित्वेन यद् ज्ञानं वर्तते वत्प्रत्यक्षमित्यर्थः, अन्ये त्वक्षमक्षं प्रति वर्तत इत्यव्ययीभावसमासं विदधति, तच्च न युज्यते, अव्ययीभावस्य नपुंसकलिङ्गत्वात् प्रत्यक्षशब्दस्य त्रिलिङ्गता न स्यात्, दृश्यते चेयं, प्रत्यक्षा बुद्धिः प्रत्यक्षो बोधः प्रत्यक्षं ज्ञानमिति दर्शनात्, ततो यथादर्शितस्तत्पुरुष एवायं तच्च प्रत्यक्षं द्विविधम्-इन्द्रियप्रत्यक्षं नोइन्द्रियप्रत्यक्षं च, अत्रेन्द्रियं श्रोतादि तन्निमित्तं सहकारिकारणं यस्तोत्पित्सोस्तदलिङ्गिकं शब्दरूपरसगन्धस्पर्शविषयज्ञानमिन्द्रियप्रत्यक्षम् इदं चेन्द्रलक्षणजीवात परं व्यतिरिक्तनिमित्तमाश्रित्योत्पद्यते इति धूमादग्निज्ञानमिव वस्तुतोऽर्थसाक्षात्कारित्वाभावात्, परोक्षमेव, केवलं लोकेऽस्य प्रत्यक्षतया रूढत्वात् संव्यवहारतो ऽत्रापि तथोच्यत इत्यलं विस्तरेण, तदाकाङ्क्षिणा तु नन्द्यध्ययनमन्वेषणीयम् । इन्द्रियप्रत्यक्षं तु यन्न भवति तन्नोइन्द्रियप्रत्यक्षं, नोशब्दस्य सर्वनिषेधपरत्वात् यत्रेन्द्रियं सर्वथैव न प्रवर्तते किन्तु जीव एव साक्षादर्थं पश्यति तन्नोइन्द्रियप्रत्यक्षम् - अवधिमन: पर्यायकेवलाख्यमिति भावार्थः ।
-
मू. (३०१ वर्तते ) से किं तं अनुमाने ?. २ तिविहे पत्रत्ते, तंजहा- पुव्ववं सेसवं दिवसाहम्भवं । से किं तं पुव्ववं ?, पुव्ववं
मू. ( ३०२ )
माया पुतं जहा नट्टु, जुवाणं पुनरागयं । काई पच्चभिजाणेज्जा, पुव्वलिंगेण केणई ॥
मूं. ( ३०३ ) तंजहा- खत्तेण वा वन्त्रेण वा लंछनेण वा मसेण वा तिलएण वा, से तं पुव्वं । से किं तें सेसवं ?, २ पंचविहं पन्नत्ते, तंजहा- कज्जेणं कारणेणं अवयवेणं आसएणं । से किं तं कज्जेणं ?, २ संखं सद्देणं भेरिं ताडिएणं वसभं ढक्किएणं मोरं किंकाइएणं हवं हेसिएणं गयं गुलगुलाइएणं रहं घनघनाइएणं, से तं कज्जेणं ।
से किं तं कारणं ?, २ तंतवो पडस्स कारणं न पडो तंतुकारणं वीरणा कडस्स कारणं न कडो वीरताकारणं मिप्पिंडो घडस्स कारणं न घडो मिप्पिडकारणं, से तं कारणेणं ।
से किं तं गुणेणं ?, २ सुवनं निकसेणं पुप्फं गंधेणं लवणं रसेणं मइरं आसायएणं वत्थं फासेणं, से तं गुणेणं । से किं तं अवयवेगं ?, २ महिसं सिंगेणं कुक्कुडं सिहाएणं हत्थि विसाणेणं वराहं दाढाए मोरं पिच्छेणं आसं खुरेणं वग्यं नहेणं चमरिं वालग्गेणं वाणरं लंगुलेणं दुपयंणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257