Agam Sutra Satik 45 Anuyogdwar ChulikaSutra 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 226

४६६
अनुयोगद्वार - चूलिकासूत्रं यनिज्जुत्तिअनुगमे सुत्तफासि अनिज्जुत्ति अनुगमे। से किं तं निक्खेवनिज्जुत्ति अनुगमे ? अनुगए, सेतं निक्खेवनिज्जुत्ति अनुगमे। से किं तं उवग्घायनिज्जुत्तिअनुगमे ?, २ इमाहिं दोहिं भूलगाहाहिं अनुगंतव्वो, तंजहा
मू. ( ३३८ )
मू. ( ३३९ )
उद्देसे १ निद्देसे अ २ निग्गमे ३ खेत्त ४ काल ५ पुरिसे य६ । कारण ७ पच्चय ८ लक्खण ९ नए १० समोआरणानुमए ११ ॥ किं १२ कइविहं १३ कस्स १४ कहिँ १५
केसु १६ कहं १७ किच्चिरं हवइ कालं १८ ? |
कइ १९ संतर २० मविरहियं २१ भवा २२ गरिस २३ फारस २४ निरुत्ती २५ ॥ [ से तं उवग्घायनिज्जुत्ति अनुगमे ]
वृ. अनुगमः -पूर्वोक्तशब्दार्थः, स च द्विधा - सूत्रानुगमः - सूत्रव्याख्यानमित्यर्थः, 'निर्युक्त्यनुगमश्च' नितरां युक्ताः - सूत्रेण सह लोलीभावेन सम्बद्धा निर्युक्ता - अर्थास्तेषां युक्तिः - स्फुटरूपतापादनम् एकस्य युक्तशब्दस्य लोपान्निर्युक्तिः -नामस्थापनादिप्रकारैः सूत्रविभजनेत्यर्थः, तद्रुपोऽनुगमस्तस्या वा अनुगमो - व्याख्यानं निर्युक्त्यनुगमः, स च त्रिविदो निक्षेपोनास्थापनादिभेदभिन्नः तस्य तद्विषया वा निर्युक्तिः - पूर्वोक्तशब्दार्था निक्षेपनिर्युक्तिः तदुपस्तस्या वाऽनुगमो निक्षेपनिर्युक्त्यनुगमः ।
तथा उपोद्धननं व्याख्येयस्य सूत्रस्य व्याख्याविधिसमीपीकरणमुपोद्घातस्तस्य तद्विषया वा नियुक्तिस्तद्रुपस्तस्या वा अनुगमः उपोद्घातनिर्युक्त्यनुगमः, तथा सूत्रं स्पृशतीति सूत्रस्प - शिका सा चासौ नियुक्तिश्च सूत्रस्पर्शिकृनिर्युक्तिः ।
तत्र निक्षेपनियुक्तिक्त्यनुगमाऽनुगतो वक्ष्यते च इदमुक्तं भवति अत्रैव प्रागावश्यकसामायिकादिपदानां नामस्थापनादिनिक्षेपद्वारेण यद्वयाख्यानं कृतं तेन निक्षेपनिर्युक्त्यनुगमोऽनुगतः प्रोक्तो द्रष्टव्यः, सूत्रालापकानां नामादिनिक्षेपप्रस्तावे पुनर्वक्ष्यते च । उपोद्घातनिर्युक्त्यनुगमस्त्वाभ्यां द्वाभ्यां द्वारगाथाभ्यामनुगन्तव्यः, तद्यथा
'उद्देसे' गाहा 'किं कइविहं' गाहा, व्याख्या- उद्देशानमुद्देशः - सामान्याभिधानरूपो, यथा अध्ययनर्मिति, वक्तव्य इति सर्वत्र क्रिया द्रष्टव्या, तथा निर्देशनं निर्देशो- विशेषाभिधानं, यथा सामायिकमिति, अत्राह - ननु सामान्यविशेषाभिधानद्वयं निक्षेपद्वारे प्रोक्तमेव, तत्किमितीह पुनरुच्यते ?, नैतदेवं यतोऽत्र सिद्धस्यैव तत्र तस्य निक्षेपमात्राभिधानं कृतमित्यदोषः । तथा निर्गमनं - निर्गमः, कृतः सामायिकं निर्गतमित्येवंरूपो वक्तव्यः, तथा क्षेत्रकालौ च ययोः सामायिकमुत्पन्नं तौ वक्तव्यौ, यद्वक्ष्यत्यावश्यके
"
"वइसाहसुद्धएक्कारसीऍ पुव्वण्हदेसकालंमि । महसेणवनुज्जाणे अनंतर परंपरं सेस ।। "त्ति
तथा कुतः पुरुषात्तन्निर्गमिति वक्तव्यं, तथा केन कारणेन गौतमादयः सामायिकं भगवतः समीपे शृण्वन्तीत्येवंरूपं कारणं वाच्यं, यदभिधास्यति - "गोयमाई सामाइयं तु किं कारणं निसामिती' त्यादि, तथा प्रत्यायतीति प्रत्ययः, केन प्रत्ययेन भगवतेदमुपदिष्टं ? स केन वा प्रत्ययेन गणधरास्तेनोपदिष्टं तच्छ्रुण्वन्तीत्येतद्वक्तव्यमित्यथः, तथा च वक्ष्यति
-