Agam Sutra Satik 45 Anuyogdwar ChulikaSutra 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 225

४६५
मूलं-३३५ तरुगणसमः सुखदुःखयोरदर्शितविकारत्वात्, भ्रमरसमोऽनियतवृत्तित्वात्, मृगसमः संसारभयो-द्विग्नत्वात्, धरणिसमः सर्वखेदसहिष्णुत्वात् जलरुहसमः कामभोगोद्भवत्वेऽपि पङ्कजलाभ्या-मिव तदूर्ववृत्तेः, रविसमः धर्मास्तिकायादिलोकमधिकृत्याविशेषेण प्रकाशकत्वात्, पवनसमश्च सर्वत्राप्रतिबद्धत्वात्, स एवंभूतः श्रमणो भवतीति गाथार्थः ।।
यथोक्तगुणविशिष्टश्च श्रमणस्तदा भवति यदा शोभनं मनो भवेदिति दर्शयति-'तो समणो'गाहा, व्याख्या-ततः श्रमणो यदि द्रव्यमन आश्रित्य सुमना भवेत्, ‘भावेन च' भावमनश्चाश्रित्य यदि न भवति पापमनाः, सुमनस्त्वचिन्हान्येव श्रमणगुणत्वेन दर्शयति-स्वजने च पुत्रादिके जने च सामान्ये समो-निर्विशेषः मानापमानयोश्च सम इति गाथार्थः ।। __ मू. (३३६) से तं नोआगओ भावसामाइए, से तं भावसामाइए, संतं समाइए, से तं नामनिप्फन्ने।
वृ.इह च ज्ञानक्रियारूपंसामायिकाध्ययनं नोआगमतो भावसामायिकं भवत्येव, ज्ञानक्रियासमुदाये आगमस्यैकदेशवृत्तित्वात्, नोशब्दस्य च देशवचनत्वाद्, एवं च सति सामायिकवतः साधोरपीह नोआगमतो भावसामायिकत्वेनोपन्यासो नविरुध्यते, सामायिकतद्वतोरभेदोपचारादिति भावः ।। नामनिष्पन्नो निक्षेपः समाप्त: ।। अथ सूत्रालापकनिष्पत्रं निक्षेपं निर्दिदिक्षुराह
मू.(३३६ वर्तते) से किंतं सुत्तालावनिप्फन्ने?, २ इदानि सुत्तालावयनिष्फनं निक्खेवं इच्छावेई, से अ पत्तलक्खणेऽवि न निक्खिप्पड़, कम्हा?, लाघवत्थं, अत्थि इओ तइए अनुओगदारे अनुगमेत्ति, तत्थ निक्खिते इहंनिविखते भवइ, इहवा निक्खित्ते तत्थ निक्खिते भवइ, तम्हा इहं न निक्खिप्पइ तहिं चेव निक्खिपइ, से तं निक्खेवे॥
वृ. अथ कोऽयं सूत्रालापकनिष्पन्नो निक्षेपः ?, 'करोमि भदन्त ! सामायिकं' इत्यादिनां सूत्रालापकानां नामस्थापनादिभेदभित्रो यो न्यासः स सूत्रालापकनिष्पन्नो निक्षेप इति शेषः, 'इदानि'मित्यादि, स चेदानी सूत्रालापकनिष्पन्नो निक्षेप एष इत्यवसरप्राप्तत्वादित्थमात्मानं प्रतिपादयितुं वाञ्छामुत्पादयति, स च प्राप्तलक्षणोऽपि प्राप्ततत्स्वरूपाभिधानसमयोऽपि न निक्षिप्यते-न सूत्रालापकनिक्षेपद्वारेणाभिधीयते, कस्मादित्याह-लाघवार्थं, तदेव लाधवं दर्शयति-अस्ति अतोऽग्रे तृतीयमनुयोगद्वारमनुगम इति, तत्रच निक्षिप्तः सूत्रालापकसमूह इह निक्षिप्तो भवति, इह वा निक्षिप्तस्तत्र निक्षिप्तो भवति, तस्मादिह न निक्षिप्यते, तत्रैव निक्षेप्स्यत इति, आह-यद्येवमत्रैव निक्षिप्यते न पुनस्तत्रेत्यपि कस्मानोच्यते?, नैवं, यतः सूत्रानुगमे एव सूत्रमुच्चारयिष्यते, नात्र, नच सूत्रोच्चारणमन्तरेण तदालापकानां निक्षेपो युक्तः, ततो युक्तमुक्तं'तस्मादिह न निक्षिप्यते इत्यादि' ।
पुनरप्याह-यद्येवं किमर्थं सूत्रालापकनिक्षेपस्य अत्रोपन्यासः, उच्यते, निक्षेपसाम्यमात्रादित्यलं विस्तरेण । निक्षेपलक्षणं द्वितीयमनुयोगद्वारं समाप्तम्॥ .
अथ तृतीयमनुयोगद्वारं निरूपयितुमाहमू.(३३७) से किं तं अनुगमे? २ दुविहे पन्नत्ते, तंजहा-सुत्तानुगमे अनिन्जुत्तिअनुगमे आसे किंतं निज्जुत्तिअनुगमे?, २ तिविहे पत्रत्ते, तंजहा-निक्खेवनिज्जुत्तिअनुगमे उवग्धा30/30