________________
‘હું જ્ઞાનઆનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છું. (૪) ભેદજ્ઞાનઃ દરેક ઉદય પ્રસંગે ભેદજ્ઞાનનો અભ્યાસ.. (અ) આત્મા અને દેહાદિ સંયોગો ભિન્ન છે તે સ્થળ
ભેદજ્ઞાન - (બ) જ્ઞાન અને રાગાદિ (વિકારી ભાવો) ભિન્ન છે એ સૂક્ષ્મ
ભેદજ્ઞાન હું સર્વથા સર્વથી ભિન્ન છું” એવું સંયોગો અને વિકારી ભાવોથી ભિન્ન પોતાના સ્વભાવ સામર્થ્યનું માહાત્મ આવવું જોઇએ. પોતાના સ્વભાવના સામર્થ્યનો મહિમા આવતાં વર્તમાન જ્ઞાનની પર્યાય-સંયોગો તેમજ સંયોગીભાવોથી ભિન્ન પડી-ત્યાંથી લક્ષ હટાવી-સ્વભાવ તરફ દષ્ટિ કરતાં, ત્યાં એક સમય માટે એકાગ્ર થતાં જીવને અપુર્વ સુખની અનુભૂતિ થાય છે અને મોક્ષ માર્ગની શરૂઆત થઈ જાય છે. સંપૂર્ણ સાધનાનું ધ્યેય સુખની પ્રાપ્તિ જ છે. આનો જ વિસ્તાર જુદા-જુદા શાસ્ત્રોમાં જોવામાં આવે છે. આ સંપૂર્ણ કાર્ય સહજ જ છે. ૯૧. આ વાતની દઢતા માટે વિશેષ અભ્યાસમાં નીચેની બાબતો ખાસ ધ્યાન રાખવા જેવી છે. (૧) આત્માનુભૂતિ એ જ સુખ પ્રાપ્ત કરવાનો એક જ સાચો ઉપાય છે. (૨) મોક્ષમાર્ગ અનાદિ-અનંત ત્રણ લોકમાં એક જ છે. તેની પ્રરૂપણા
નિશ્ચય અને વ્યવહાર એમ બે પ્રકારે કરવામાં આવી છે. (૩) અખંડ આત્મસ્વભાવના અવલંબને સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રની
એકતારૂપ મોક્ષમાર્ગ પ્રગટ થાય છે. (૪) ફક્ત જ્ઞાનથી જ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. જ્ઞાન અને આનંદ એક સાથે
જ હોય છે અને જ્ઞાનસહિતનું વૈરાગ્ય કાર્યકારી છે. (૫) સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચરિત્રની વ્યાખ્યા અભ્યાસ કરવા જેવી છે. સમ્યગ્દર્શન તો જીવાદિ પદાર્થોના શ્રદ્ધાન સ્વભાવે જ્ઞાનનું પરિણમવું તે છે. જીવદિ પદાર્થોના જ્ઞાન સ્વભાવે જ્ઞાનનું પરિણમવું તે સમજ્ઞાન છે અને
