________________
ચૈતન્યતત્ત્વ એક જ સારભૂત છે, તેનું લક્ષ કર ! પર્યાય પરિણમે છે તેનું પરિણમન થવા દે, તેની સામે ન જો ! પરંતુ તે જ કાળે તું પરિપુર્ણ અપિણામી ધ્રુવતત્ત્વ છે તેને દેખ !
અહો ! જગતના જીવોને, હું વર્તમાનમાં જ પરિપૂર્ણ ધ્રુવ, અપરિણામી તત્ત્વ છું તે વાત રુચતી નથી અને પ્રમાણના લોભમાં આત્માને જો અપરિણામી માનીશું તો પ્રમાણજ્ઞાન નહિ થાય અને એકાંત થઇ જશે તેવી આડ મારીને પર્યાયનું લક્ષ છોડવા ચાહતા નથી અને તે કારણથી જ તેઓ અપરિણામી ચૈતન્યતત્ત્વને પામતા નથી.
(૬) મારી ભુમિ વર્તમાનમાં જ એટલી નિષ્કપ અને નક્કર છે કે હું વર્તમાનમાં જ નિર્ભય છું. નિરાલંબી છું. પરિપૂર્ણ છું, નિષ્ક્રિય છું, સુખરૂપ છું, કૃતકૃત્ય છું, ત્રિકાળી એકરૂપ છું, અચળ છું.
(૭)
એક મુમુક્ષુ :- અમારે ભણવું નથી, મુનિ થવું છે !
સોગાનીજી :- અમારે તો ન ભણવું છે, ન મુનિ થવું છે. અમારામાં કાંઇ થવાનો સવાલ જ નથી. હું તો જે છું તે છું.
દૃષ્ટિના નિધાનના બોલ :
(૧) કર્મની હયાતી છતાં, વિકારની હયાતી છતાં, અલ્પજ્ઞતાની હયાતી છતાં જેનો દૃષ્ટિમાં નિષેધ થઇ ગયો, છતાને અછતા કર્યા અને ભગવાન પૂર્ણાનંદ પર્યાયમાં અછતો, અપ્રગટ, છતાં શ્રદ્ધા-જ્ઞાનમાં તેને છતો કર્યો, એનું નામ જ અમલ છે.(- સમ્યગ્દર્શન છે)
(૨) વિકલ્પ સહિત પહેલાં પાકો નિર્ણય કરે કે રાગથી નહીં, નિમિત્તથી નહીં, ખંડખંડ જ્ઞાનથી નહીં, ગુણ-ગુણીના ભેદથી પણ આત્મા જણાતો નથી-એમ પહેલાં નિર્ણયનો પાકો સ્થંભ તો નાખે ! એટલે પર તરફનું વીર્ય તો ત્યાં જ અટકી જાય છે. ભલે સ્વસન્મુખ વળવું હજી બાકી છે... વિકલ્પવાળા નિર્ણયમાં પણ હું વિકલ્પવાળો નહીં એમ તો પહેલાં દ્રઢ કરે ! નિર્ણય પાકો થતાં રાગ લંગડો થઇ જાય છે. રાગનું જોર તૂટી જાય છે. વિકલ્પ સહિતના નિર્ણયમાં સ્થુળ વિપરીતતા અને સ્થૂળ કર્તૃત્વ છુટી જાય છે અને પછી અંદર
