________________
૧૦] L
રાવણુ શંકામાં પડ્યો. માતાજીની પૃચ્છા પણુ રાવણુ સાથે જવાની ન હતી. તેમણે શરીરમાંથી દુ' ધ કાઢી. રાવણે ત્યાં જ પાતીને મૂકી દીધાં ને લંકા ચાલ્યા ગયા.
દક્ષ શિવની નિંદા સ્વૈચારી છે, ગુણહીન છે.
કરતા કહે છે :
આશીર્વાદ
શિવ
આામાં પણ જો ાથ સ્તુતિના છે. પ્રકૃતિના કાઈ પણ ગુણુ શિવમાં નહાવાથી નિર્ગુણ બ્રહ્મરૂપ શિષ -વિધિનિષેધથી પર્ (સ્વૈરચારી) છે. શાસ્ત્રની પ્રવૃત્તિ, વિધિનિષેધની પ્રવૃત્તિ અજ્ઞાની જીવ માટે છે, શિવજી માટે નથી.
દક્ષ પ્રજાપતિ ખાલ્યા છે ઃ આાજથી કાઈ યજ્ઞમાં બીજા દેવા સાથે શિવને આહુતિ (ભાગ) આપવામાં ‘આવશે નહી.. અહી શ્રીધર સ્વામીએ અકર્યાં છે કે ‘સવા દેવાની સાથે નહીં. શિવજી સ દેવામાં શ્રેષ્ઠ હાવાથી મહાદેવ છે. એથી ખીજા રવાની પહેર્યાં શિવને આહુતિ આપવામાં આાવશે અને યજ્ઞમાં જેટલું વધે તેટલું સમાપ્તિમાં શિવજીને આપવામાં આવશે.’
શિવપુરાણમાં કથા છે કે શંકર અને પાતીનું લગ્ન હતું. લગ્ન વખતે ત્રણ પેઢીનું નામ લેવાનું હાય છે. શિવને પૂછવામાં આવ્યુ` કે તમારા પિતાનું નામ બતાવા શિવ વિચારમાં પડી ગયા. મારા પિતા ક્રાણુ ! વાસ્તવમાં સનાતન શિવતત્ત્વના જન્મ જ નથી. આા વખતે નારજીએ શિવને કહ્યું : ખાલા તે. તમારા પિતા બ્રહ્મા છે. શિવે તે પ્રમાણે કહ્યું, ત્યાર પછી શિવને પૂછ્યુંામાં આવ્યું ઃ તમારા દાદા કાણુ ? શિને કહ્યું : વિષ્ણુ દાદા છે. તે પછી પૂછ્યામાં માવ્યું : પરદાદા કાણુ ? ત્રણ પેઢીનું નામ લેવું પડે છે. હવે કાનું નામ લેવું ? શિવજી માલ્યા હું જે સતા પરદાદા છું.
[ માર્ચ ૧૯૬૭
નિંદાને સમભાવે સહન કરી શકશે એ જ ભગવદ્ ભાવની પ્રાપ્તિમાં માગળ વધી શકશે.
બળત: પિતરો વેંઢે પાવેંત પરમેશ્વરો । શિવજી મહાદેવ છે. તેમના મસ્તકમાં જ્ઞાનરૂપી ગંગા છે. એથી નિંદા સાંભળી છતાં તેમનામાં સમભાવ જ Æો. પ્રતિકાર કરવાની શક્તિ દેવા છતાં જે સહન કરે એને જ ધન્ય છે, એ જ મહાપુરુષ છે.
. જેના માથે જ્ઞાનગંગા હાય તે જ નિંદા સહન કરી શકે છે, નિંદા સહન કરવી મુશ્કેલ છે,
કલહ વધારે એ વૈષ્ણુવ નહી. એથી શિવજી એક શબ્દ પણ સભામાં ખાલ્યા નથી.
સભામાં શિષના ગણુ નંદિકેશ્વર વિરાજેલા હતા. નંદિકેશ્વરથી આ સહન થયું નહી. નંદિકેશ્વરે દક્ષને ત્રણ શાપ આપ્યા છે : જે મુખથી તે નિદા કરી છે તે તારુ માથું તૂટી પડશે. તને અકરાનું માથું ચોંટાડવામાં આાવશે. તને કાઈ દિવસ બ્રહ્મવિદ્યા પ્રાપ્ત થશે નહી.
શિનનિંદા કરનારને મુક્તિ મળતી નથી, શિવતત્ત્વને છેડી ગયેલી બુદ્ધિને સંસારમાં ભટકવુ પડે છે, તેને દુઃખ થાય છે અને કાંય શાન્તિ મળતી નથી. શિવનિંદા કરનારા કામને વિનાશ કરી શકતા નથી.
શિવજી નદિકેશ્વરને કહે છેઃ તું શું કરવા શાપ આપે છે ? શિવને લાગ્યું કે હું અટકાવીશ નહી. તે। ન`ર્દિકેશ્વર બીજા દેવાને પણ શાપ આપશે. એટલે તેને અટકાવીને પછી તરત શિવ કૈલાસમાં આવ્યા. શિવે મનમાં કઈ રાખેલું નહી. એટલે કૈલાસ આાવીને સતીને કંઈ વાત કરી નથી. ભૂતકાળનાં માન-અપમાનના વિચાર કરે એને ભૂત વળગ્યું છે એમ માનવું.
ત્યાર પછી દક્ષપ્રજાપતિએ કનખલ ક્ષેત્રમાં યજ્ઞના આર ંભ કર્યો છે. દક્ષે હઠાગ્રહ રાખ્યા કે મારા યજ્ઞમાં હું વિષ્ણુની પૂજા કરીશ પણ શિવની પૂજા નહી કરુ.. વાએ કહ્યું કે તેા તારા યજ્ઞ સફળ થશે નહીં”. છતાં દક્ષે દુરાગ્રહથી યન્ન કર્યાં. જે યજ્ઞમાં શિવપૂજા નથી, ત્યાં ભગવાન વિષ્ણુ પધારતા નથી. બ્રહ્મા અને દધીચિ પણુ યજ્ઞમાં ગયા નથી. કેટલાક દેવા કજિયા જોવાની મજા પડશે એ આશાથી જવા નીકળ્યા છે. વિમાનમાં ખેસી દેવા જાય છે. સતીએ આા વિમાના જતાં જોયાં. સતી વિચારે છે કે આ દેવકન્યાએ કેટલી ભાગ્યશાળી છે ! તે કર્યાં જતી હશે? એક દેવકન્યાએ કહ્યું, અમે તમારા પિતાને ત્યાં યજ્ઞમાં જઈ એ છીએ. શું તમને એની ખબર નથી ? યજ્ઞમાં આવવાનું તમને આમ ત્રણ નથી ? દક્ષે દ્વેષક્ષુદ્ધિથી શિવને આમ ંત્રણ આપેલું નહીં”,
