________________
માર્ચ ૧૯૬૭ ]
દક્ષ, શિવ અને સતી સતી જાણતાં નથી કે મારા પતિ અને પિતા વચ્ચે અણબનાવ થયા છે. સતીને પિતાને ત્યાં જવાની બહુ ઉતાવળ થઈ છે. સમાધિમાંથી શિવજી જાગ્યા છે. શિવજી પૂછે છે, દેવી, આજે કેમ કંઈ બહુ શ્માનંદમાં છે ?
સતી કહે છેઃ તમારા સસરાજી માટેા યન
કરે છે.
શકર કહે છેઃ દેવી, આ સંસાર છે. તેમાં કાઈને ઘેર લગ્ન તા કાઈ ને ઘેર મરણુ હાય. સ સંસાર દુ:ખથી ભરેલા છે. સુખરૂપ એક પરમાત્મા છે. તારા અને મારા પિતા નારાયણ છે.
સતી કહે છે: મહારાજ, તમે કેવા નિષ્ઠુર છે। કે તમને કાઈ સગાં-સંબંધીઓને મળવાની ઇચ્છા થતી નથી ?
શકર કહે છે: દેવી, હું બધાંને મનથી મચ્છુ છું, હું કાઈ ને શરીરથી મળતા નથી. પ્રત્યક્ષ શરીરથી કાઈ ને મળવાની મને ઇચ્છા થતી નથી.
સતી ખેાલ્યાં: તમે તત્ત્વનિષ્ઠ છે, બ્રહ્મરૂપ છે, પણ નાથ, મને મારા પિતાને ત્યાં જવાની બહુ ઈચ્છા છે. તમે પણ આવેા. આપણે તે જઈ એ. ત્યાં તમારું સન્માન થશે.
શિવજી : મને સન્માનની ઇચ્છા નથી.
સતી કહે છે : નાથ, તમને બધું જ્ઞાન છે, પણ એક વસ્તુનું જ્ઞાન નથી. તમને વ્યવહારનું જ્ઞાન બરાબર નથી. થ્યાપણે કાઈને ત્યાં ન જઈ એ તા આપણે ત્યાં પણ કાઈ આવે નહી
ભેાળાનાથ ખાસ્સા : બહુ સારુ'. કાઈ નહિ આવે તા આપણે બેઠાં બેઠાં રામરામ કરીશું.
સતી કહે છે: ખાટુ' ન લગાડે તે હુ કન્યાને પિયરમાં જવાથી કેવુ' સુખ મળે છે. તેનું જ્ઞાન તમને નથી. તમે કન્યા થાઓ, તમારું લગ્ન થાય તે પછી તમને ખબર પડે કે કન્યાને પિયરમાં જવાથી કેવું સુખ મળે છે. તમારે આવવું જ પડશે.
શિવ કહે છે : દેવી, જગતમાં ભટકવાથી શાન્તિ નહી મળે.
શિવજી સતીને આજ્ઞા કરે છે કે તમે એક જગ્યાએ એસી પ્રભુને રીઝવા. મનમાં જ્યાં સુધી----
[૧૧
જડ પદાર્થ કે ખીજો જીવ આવે છે ત્યાં સુધી તેમાં પરમાત્માં આવતા નથી. બહુ ભકિનારનાં મન અને ક્ષુદ્ધિ પણ બહુ ભટકર્તા બની જાય છે. સતીપ બુદ્ધિ શરરૂપ ભગવાનને છેડીને જાય તેા બહુ ભટકે છે અને છેવટે વિનાશને પામે છે.
શિવજી કહે છે ઃ તારા પિતાએ મારું અપમાન કર્યું છે. ત્યાં જવામાં સાર નથી.
સતી કહે છે : નાથ, તમારી કાંઈ ભૂલ થઈ હશે. મારા પિતા કોઈ સૂ` નથી કે એમ ને એમ તમને ગાળેા આપે.
શિવજી કહે છે: 'મે' તેમનુ કંઈ અપમાન કર્યું નથી. શિવજીએ બધે! યજ્ઞપ્રસંગ કહી સભળાવ્યો. સતીચરિત્ર એટલે પિતૃસ્નેહ અને પતિનિષ્ઠાની ખેંચતાણુ છે.
સતી—આપે મારા પિતાજીને માન કેમ નઆપ્યું? શિવજ—મે મનથી તારા પિતાજીને માન આપેલું. હું કાઈ નું અપમાન કરતા નથી. તારા પિતાના અ`તરમાં આત્મારૂપે એઠેલા વાસુદેવને મે વંદન કર્યાં હતાં.
સતી ખાાં—મા વેદાન્તની પરિભાષા લાગે છે. મારા પિતાના અંતરમાં રહેલા વાસુદેવ કૃષ્ણને તમે વંદન કર્યાં તે મારા પિતાને કેમ ખબર પડે! તમે એ વાત હવે ભૂલી જાઓ.
શિવ—દેવી, હુ` ભૂલી ગયા છું, પરંતુ તારા પિતા હજુ ભૂલ્યા નથી.
સતીને ભગવાન શંકર સમજાવે છે કે જ્યાં અને માન નથી ત્યાં જવાથી તમારુ પણ અપમાન થશે. તમે માનિની છેા. મારી જેમ તમે અપમાનને સહન કરી શકશેા નહીં, તેથી તમે ત્યાં ન જા. જશે! તેા અનથ થશે.
સતીએ માન્યુ નહી. તેણે વિચાયુ કે હુ યજ્ઞમાં જઈશ નહી. તેા પતિ અને પિતા વચ્ચેનું વેર વધશે, સૌને એમના વેરની જાણ થશે. સતીએ વિચાયું કે હું ત્યાં જઈ પિતાજીને કહીશ કે હુ' તા વગર આામ ત્રણે આવી છું, પણ મારા પતિ આમંત્રણ વિના નહીં આાવે, માટે ભાઈને તેમને તેડવા માટે માકલા. આ રીતે હું પિતા અને પતિ
વેર ઉત્પન્ન થયુ' છે તેની શાન્તિ કરીશ.
