Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi ghA thI vAM ca na mA LA e NI ceAthI 19 -79 zrI vijayadharmasUri ta ja nI ) 23 rAmAma RE! minAra -- e- - :: lekhaka : dhIrajalAla Te. zAhu, Aja mArA sarva hakaka svAdhIna kismata savA Ano. 'saMpAdaka : dhIrajalAla TokarazI zAha - jaTa karI --
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyA thI vAM ca na mA LA, agAuthI dRza zreNInA 15-0-0 (posTeja sAthe) :: agAuthI daza ohI pAkA puMThAvAthI 17-8-0 :: chUTaka eka zreNI 1-8-0). ( posTeja pAMca AnA vadhu }:{ prathama zreNI 1 zrIrAma 2 zrIkRSNa 3 bhagavAna mudde 4 bhagavAna mahAvIra 5 vIra hanumAna 6 bhaDavIra bhISma 7 satI damayaMtI 8 kaca-devayAnI 9 samrATa azAka 10 cakravartI caMdragupta 11 rAjA bhatR hira 12 saMta tukArAma 13 bhakta suradAsa 14 narasi~Du mahetA. 15 mIrAMbAI 16 svAmI sahajAnaMda 17thI dayAnaMda sarasvatI 18 leAkamAnya TiLaka 19 mahAtmA gAMdhI 20 ravIndranAtha TAgAra khIjI zreNI 21 Adyakavi vAlmIki 22 munirAja agastya 23 zakuntalA 24 dAnezvarI karNa 25 mahArathI arjuna 26 vIra abhimanyu 27 satyavAdI harizcaMdra 28 bhakta prahalAda 29 pitRbhakta zravaNa 30 celaiyA 35 svAmI vivekAnaMda 36 svAmI rAmatI 37 zrImad rAjadra 38 paMDitamadaname hana mAlavIya trIjI zreNI 41 mahAmuni vaziSTha 42 madAlasA 61mahAtmAnulasIdAsajI 32 gegApIca da 33 satI padminI 50 mahArANA pratApa 51 sikAmane sapUta para dAnavIra jagaDU 34 svAmI rAmakRSNu siddharAja jayasiMha paramahaMsa 54 jagatzeTha 55 paData mAtIlAlajI 56sarajagadIzacaMdramAjha 57 zrIaraviMda dhAya 58 vIra viThThalabhAI 59 prA. dhoMDA kezava karve 60 zrI. enIbImenTa 39 saradAravallabha bhAi 40 zrImatIsarAjinI nAyaDu 43 rAjakumAra dhruva 44 satI sAvitrI 45 draupadI 46 vIra vikrama 47 rAjA bhAja 48 kavi kAlidAsa 49 vIra durgAdAsa
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijyadharmasUri tajIne mATI khANa, kaMcana bhUpa zira caDe; tenAM dIdha pramANa, dharmavijaya te dharatImAM. moTA moTA rAjavIone mastake caDelA mugaTanuM sonuM zarUAtamAM mATImAMthI maLI Ave che. e vakhate jenAra koI jANI zakyuM nathI ke emAM aDhaLaka senuM chupAyeluM haze. paraMtu jayAre te mATI khANamAMthI bahAra Ave che ane vidha vidha jAtanA prayogomAMthI pasAra thAya che tyAre ekAeka temAMthI juduM paDI Ave che ane jenArAo AzcaryathI mugdha thaI jAya che. pachI te jagata AkhuM tene prApta karavA devAdeDa kare che.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | zrI vijayadharma sari vikramanI vIsamI sadImAM thayelA ahiMsA dharmanA prakhara pracAraka, ane radhara paMDita jainAcAya zrI vijayadhama sUrinI jIvanakathA paNa AvAja prakAranI che. temanA janma i. sa. 1867 nI sAlamAM kAThiyAvADanA mahuvA baMdaramAM rahetA eka sAdhAraNa sthitinA jaina kuTuMbamAM thayA hatA. temanA pitAnuM nAma rAmacaMdra ane mAtAnuM nAma kamaLAdevI hatuM. be moTA bhAi ane cAra baheneA vacce ucharatAM te meTA thayA hatA. temanu` mULa nAma hatuM muLacaMda. kuTuMbanI sAmAnya sthitine aMge tathA baheALA vastAramAM mAtApitA temanI joie tevI dekharekha rAkhI zakayA nahi. tenA pariNAme zerIomAM rakhaDatA sAmAnya chekarAo sAthe ucharatAM ja te meATA thayA. e cheAkarAomAM keTalAka juThThA, cAra ane bajAramAMthI vINIne bIDIenAM ThuMThA pInArA hatA. A sAbatanI asara muLacaMdane thayA vinA krama rahe ?
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri mULacaMda ATha varSanI ummarane thayuM tyAre pitAe tene nizALe na mUkatAM potAnI dukAne ja besADa. muLacaMdanAM lakSaNo joI temane mAneluM ke A chokare bhaNIne kaMI kare tema nathI ! paNa vananA popaTane pAMjarAmAM pUrAvuM kema game? sadA zerIomAM bhaTakanAra muLacaMdane eka ThekANe besI rahevuM gamatuM nahi. lAga maLatAM ja te dukAnethI nAsI jate ane game tyAM ramavA lAgI jAte. A vakhate tene jugAranI burI lata lAgu paDI. pahelAM te pAI paisAthI jugAra ramavA lAge, pachI AnA para AvyuM ane chevaTe amuka rUpiyAnI hArajIta karavA lAgyA. pitAnI A TevanI mAtA pitAne khabara na paDI jAya tenI e khUba saMbhALa rAkhate. eka vakhata jugAramAM te moTI rakama hArI gaye. A vAtanI tenA pitAne khabara paDI ane temaNe muLacaMdane bahu AkarA zabdomAM Thapako Ape. | muLacaMda naThArA chokarAonI sobatamAM game teTale bagaDa hato paNa svamAna tene bahu vahAluM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharma sari hatuM. A ThapakA sAMbhaLI tenuM mAthuM bhamavA lAgyuM. hRdayamAM pazcAtApa thayA. sAthe e paNa vicAra AnyA ke mArAmAM kAMIpaNa mANasAi hAya te have mAre A gharamAM na rahevuM joie. ane eka rAtre gupacupa dhara cheDI te cAlI nIkaLye ! aneka jAtanA vicArataraMgAmAM athaDAtA te bhAvanagara gayA. tyAM vRddhicaMdra nAmanA jainAcAya nA upadeza tenA sAMbhaLavAmAM AvyA. e upadeze tenA mana upara bhAre asara karI ane jyAre sAMbhaLyuM keH-- mRtyathI kAM kare mUDha, mRtyu nA cheADe kadA; na janme na mare kA di, ajanyeya tuM zAzvata. eTale teA muLacakranA badhA vicArA palaTAi gayA. tene sa`sAra pratye tItra vairAgya Avyo ane zramaNadharma aMgIkAra karI jIvana vyatIta karavAne nizcaya karyuM. e mATe teNe mAtapitAnI saMmati maMgAvI paNa pitAe putra pratyenI mamatAthI sa Mmati ApI nahi ! muLacaMda vicAramAM paDayA ke zuM karavuM ? paNu
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vidharmasUri teNe himata na gumAvI. pharI saMmati meLavavA prayAsa karyo ane tenA pitAe tenI mane dazA pArakhI saMmati ApI. AthI I. sa. 1887 nA me mAsanI 12 mI tArIkhe moTI dhAmadhuma sahita teNe zramaNadharma aMgIkAra karyo. A prasaMge tenuM mULa nAma badalIne dharmavijaya nAma rAkhavAmAM AvyuM. : 2 : zramadharmanA mukhya aMgomAM ahiMsA, satya, accarya, brahmacarya, ane ahiMsAvrata uparAMta svAdhyAyane paNa samAveza thAya che eTale dharmavijaye vAdhyAyamAM citta parovyuM. paNa atyAra sudhI je rIte jIvana pasAra karyuM hatuM tenA pariNAme zarUAtamAM temanI buddhi maMda jaNAvA lAgI. paraMtu ekAgratA pUrvaka e dizAmAM AgaLa vadhatAM dhIme dhIme buddhimAM tejavitA AvI ne ceDA vakhatamAM te emAM apUrva prakAza jaNAvA lAgyo. saMskRta ane prAkRta bhASAnAM vyAkaraNe temaNe sArI rIte jANI lIdhAM ane jana sUtronuM vAMcana paNa sArI rIte karI lIdhuM. temanA samAgamamAM AvanAra mANasa dharmavijayajane buddhi-camakAra bahu sArI rIte joI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri zakyA. paNa A arasAmAM temane jIvanapaMtha ujALanAra, temane sanmArge caDAvanAra gurue dehane tyAga karyo. AthI zrI dharmavijayanA mana para bhAre asara thaI. je ke "vastu mAtra viNase re' e sUtra yAda karI temaNe manane zAMta karyuM te paNa vakhate vakhata gurunAM saMsmaraNe temanA hRdayamAM ubharAI AvavA lAgyAM. jena zramaNe khAsa kAraNa ane mAsA sivAya ekaja sthaLe rahetA nathI. judA judA gAmamAM pagapALAja musApharI kare che. e rIte zrI dharmavijaya paNa have bhAvanagara cheDI judA judA gAmamAM pharavA lAgyA ane tamAma jAtanA lekIne ahiMsA ane satyane upadeza ApI prabhu mahAvIranuM jIvanarahasya samajAvavA lAgyA. ravArtha vinAnI premabharI madhura vANa kone asara nathI karatI ? zrI dharmavijayajIe thoDA samayamAM kAThiyAvADa gajarAtamAM pitAnA aneka bhakata utpanna karyA. A vakhatamAM temaNe nyAyazAstrano abhyAsa paNa sArI rIte karI lIdhe.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri chaThThA varSe teo potAnI janmabhUmimAM pAchA pharyA. e vakhate emanA pitA gujarI gayA hatA ane mAtAja haiyAta hatA. eka vakhatanA tephAnI ane jugArI muLacaMdane A sthitie pahoMcela joI temanA kuTuMbane ke AnaMda thaye haze? dharmavijyajIne badhAne maLatAM AnaMda thayo paNa have te eka kuTuMbanA maTI samarata vizvanA thayA hatA ane vizvanI ciMtAone ja pitAnI karI hatI. samAjanI ajJAna dazA joI temane khUba lAgI AvatuM ane te mATe kaMika bhagIrathe puruSArtha karavAnI prabaLa bhAvanA paNa thaI AvatI. mahuvAnuM comAsuM pUruM karI jayAre teo paribhramaNa karatAM gujarAtamAM AvyA tyAre eka pachI eka e bhAvanAone mUrta svarUpa ApavA lAgyA. vIramagAmamAM eka suMdara pustakAlaya sthApyuM ane tenI najIkamAM AvelA mAMDaLamAM saMskRta tathA adhyAtmavidyA zikhavanArI pAThazALAnI zarUAta karI. ' prAraMbhamAM A pAThazALAmAM daza vidyAthIo dAkhala thayA paNa thoDA vakhatanA anubhava pachI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vidharmasUri temane jaNAyuM ke vidyAnA kSetramAM saMgIna kArya karavuM hoya to hiMdanI prAcIna vidyApurI kAzI ja tene mATe yogya kSetra che. tyAM bhinna bhinna dazanA aneka adhyApakonA samAgamamAM AvI zakAya ane vidyArthIone ghaNI ucca kakSA sudhIne abhyAsa karAvI zakAya. paNa A vicAra eka jaina sAdhu mATe ghaNuM ja muzkela hatuM. gujarAtamAMthI 1200 -1300 mAilane pravAsa aneka jAtanI agavaDo vacce karavAno hato. rAtre AhAra ke pANI levAM nahi, badhe vakhata ukALeluM pANI ja pIvuM ane amuka prakAranI ja bhIkSA levI e kaMI jevuM tevuM kahera jIvanana gaNAya! vaLI utaravA mATe game tevuM sthAna maLe tenAthI calAvI levuM paDe! ethI temane A nizcaya jayAre temanA bhakatoe jANyuM tyAre temanAmAM khaLabhaLATa macI gayo ane temaNe hAtha joDIne vinaMti karI : "gurudeva ! gujarAta choDI eTale badhe javAnI zI jarUra che? vaLI tyAM tamAruM koNa che? mATe Apa A bhAgamAM ja phare ethI amArA AtmAne AnaMda thaze!" paNa dharma vijayajIe e vinaMtine avIkAra karI jaNAvyuM: "sAdhu puruSoe muzkelIthI DarI jaI amuka sthaLe na javuM te
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayavarmasUri vicAra yogya nathI. mane cekasa khAtarI che ke tyAM javAthI dareka prakAre lAbha ja che!' pitAnA kAryanI siddhi mATe eka maMgaLa prabhAte cha sAdhuo tathA 10 ziSya sAthe temaNe gujarAta choDayuM. leke Azcaryacakita nayane temane dUra dUra jatA nihALI rahyA. vidyArthIone bhaNAvatAM, ziSyone sahanazIlatAnI, tAlIma ApatAM, rastAmAM AvatA lekene dharmane upadeza ApatAM ane aneka muzIbate veThatAM teo saM. 1959 nI akSaya tRtiyAye kAzI pahoMcyA. kAzImAM koI paNa mANasa temanuM paricita na hatuM. vaLI jaina pratye tyAMnA sanAtanI paMDitone bhAre sUga hatI eTale prathamato sthAna meLavatAM ja bahu muzkelI paDI.bahu prayatna pachI eka purANuM dharmazALA utaravA mATe maLI zakI. cAMcaDa mAMkaDa ke jIvajaMtuone tyAM TeTa na hatuM. te badhAMja A maMDaLInI sahanazIlatAnI kasoTI karatAM hatAM paNa jeo aneka jaMgala ane pahADo vaTAvatAM, lukhA sukA bhAkharA khAtAM ahIM AvyA hoya te evI kasoTImAM kema niSphaLa jAya?
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri aneka jAtanI viparIta paristhitimAM paNa dharma vijyajIne nizcaya rajamAtra Dage nahi. bIjA ja divase namatA pahore pitAnA ziSyone laIne te nagaramAM nIkaLI paDyA ane cokamAM UbhA rahI bhASaNa ApavAne prAraMbha karyo. leke A navI jAtanA sAdhune jevA kutuhalathI ekaThA thayA. zrI dharmavijayajIne hiMdI bhASA para bahu sAre kAbu hevAthI lokone temanA bhASaNamAM khUba rasa paDayo. temanA bhASaNanI ekaMdare bahu sArI asara thaI. pachI te haMmezAM eja mujaba namatA pahere te zaheramAM nIkaLI paDatA ane judA judA lattAomAM UbhA rahIne vyAkhyAne ApatA. A vyAkhyAnee TUMka samayamAM samasta kAzImAM temanI jAherAta karI dIdhI ane vidvAnenI maMDaLIo paNa vyAkhyAnamAM rasa levA lAgI. eka bAju jayAre A vyAkhyAnenuM kAma cAlu hatuM tyAre bIjI bAju pAThazALAne mATe kaI sAruM makAna zodhavAnuM kAma paNa cAlu hatuM ane temAM thoDA ja vakhatamAM saphaLatA maLI. naMdasAhu mahellAmAM aMgrejI keThInA nAme oLakhAtI AkhI ImArata
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri - 11 muMbAInA be bhakato dvArA kharIdavAmAM AvI ane zrI yazovijaya jaina pAThazALAnuM kAma tyAM zarU thayuM. dhIme dhIme A pAThazALA sahunuM dhyAna kheMcavA lAgI ane zrI dharma vijaya vadhAre ane vadhAre utsAhathI kAma karavA lAgyA. daza vidyArthInI saMkhyA dhIme dhIme 60 upara jaI pahoMcI. zrI dharmavijyajIe A vakhate bIjI be pravRttio paNa hAtha dharI. zrI hemacaMdrAcArya jaina pustakAlaya ane zrI yazovijya jaina graMthamALA. pahelI pravRtti pAThazALAnA lAbha puratI hatI jyAre bIjI pravRtti jagatanA tamAma sAhityarasike mATe hatI. A graMthamALAmAM eka pachI eka sAhityanI draSTie mahAmUlAM puratake temanA hAthe saMpAdita thaI bahAra paDavA lAgyA ane vidvAna varganuM teNe ghaNuM dhyAna kheMcyuM. paraMtu A badhI pravRttiomAM paNa zrI dharma vijya pitAnA vyAkhyAne bhulI gayA na hatA. e bhASaNo emane vadhAre ne vadhAre lokapriya banAvI rahyA hatA. temanI A khyAti TheTha kAzInarezanA kAna sudhI pahoMcI ane temane paNa A mahAtmAne upadeza sAMbhaLaLavAnuM mana thayuM. temaNe e mATe zrI dharmavijyajIne
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI vijayadharmasUri rAjamahelamAM padhAravAnuM AmaMtraNa pAThavyuM. yogya samaye zrI dharmavijayajI tyAM gayA tyAre rAjAe temanuM sArI rIte svAgata karyuM ane gya sthAne besADayA. A vakhate kAzInA aneka pratiSThita vidvAne paNa tyAM AvyA hatA. zrI dharmavijyajIe e badhAnI samakSa dharmasiddhAntanI addabhuta rIte carcA karI badhAne mugdha banAvyA. e e divasathI zrI dharmavijyajInuM sthAna kAzImAM ghaNuM unnata thayuM. - I. sa. 1906 nI sAlamAM alhAbAdamAM kuMbhano meLe bharAye te vakhate tyAM "sanAtana dharma mahAsabhA nI beThaka paNa bharavAmAM AvI. temAM bhAga levAne hiMdabharanA prakhyAta vidvAnone AmaMtraNa ApavAmAM AvyAM jemAM zrI dharmavijayajInuM mubAraka nAma paNa hatuM. teo A AmaMtraNa maLatAM ja potAnA ziSyamaMDaLanI sAthe kAzIthI vihAra karI alhAbAda AvyA ane pariSadamAM hAjarI ApI. tyAM jaina dharma viSe eka hRdayaMgama bhASaNa ApyuM je sAMbhaLI badhA zrotAo stabdha thaI gayA. darabhaMgAnA mahArAja te e bhASaNa sAMbhaLI evA prasanna thayA ke vyAkhyAna pUruM thatAM ja temanI sAthe dharmacarcA karavAnI IcchA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri jaNAvI ! ane zrI dharmavijyajIe anukuLa samaye e jAtanI carcA karI temanA mananI aneka zaMkAonuM samAdhAna karyuM. kAzImAM potAnI IcchAo phaLIbhUta thayelI joI temaNe bihAra ane baMgALAnI bhUmi tarapha pagalAM mAMDayAM. A bhUmimAM zrI mahAvIra ane bIjA aneka pavitra puruSa janmelAM hovAthI temaja pavitra tIrtho AvelAM hovAthI zrI dharmavijyajIne bahuja AhUlAda che. sAtheja e prajAmAM mAMsAhAranI ati pravRtti joI kheda paNa the. temaNe ahiMsA para bahuja joradAra vyAkhyAne ApavA mAMDayA ane tyAMnA seMkaDe mANasoe mAMsAhArano tyAga karyo. - I. sa. 1907mAM teo kalakattA pahoMcyA. ahIM judA judA vidvAnene samAgama karyo ane TheraThera ahiMsA para tathA kAlipUjAmAM thatA pazuvadha baMdha karavA bAbata bhASaNa ApI lekemAM jAgRti ANa. ahIM paNa ghaNA zrImaMta tathA madhyama varganA leka temanA bhakta banyA. ahIMthI nyAyazAstra mATe ati prakhyAta navadvIpanadiyAnI mulAkAta laI teo kAzI pAchA AvyA. te
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI vijayadharmasUri samaye temanI vidvatA tathA cAritrathI mugdha thaI banArasa bihAra baMgALA tathA bIjA paNa keTalAka sthaLanA nAmAMkita vidvAnoe bhegA maLI kAzInarezanA adhyakSapaNa nIce temane zAstravizArada jainAcAryanI padavI arpaNa karI. vidvAna varga taraphathI A jAtanuM mAna meLavavuM e jevuM tevuM kAma na gaNAya ! A samayathI teo jaina saMpradAyanA rivAja mujaba zrI vijayadharmasUrinA nAmathI oLakhAvA lAgyA. : 4 : gujarAta choDyAM temane nava nava varSanAM vahANAM vAyAM hatAM. A nava varSamAM te temaNe jina dharmanuM nAma hiMdabharanA vidvAnamAM jANItuM karI mUkyuM hatuM ne pAThazALA dvArA vidvAnonI eka sArI saMkhyA paNa UbhI karI hatI. emanI graMthamALA ane vegazAstranI TIkA uparathI paradezI vidvAne paNa temanA tarapha AkarSAyA hatA ane aneka rAjyakartAo paNa temanI vidratAthI temane mAna ApavA lAgyA hatA. zrI vijya dharma surIzvarajInA jIvananA A nava varSo bahuja mahattvanA hatA. ATaluM kArya karyA pachI temane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vidharmasUri 15 vicAra gujarAta bhaNI pAchA vaLavAne the. A arasAmAM ja temaNe ahIMthI jinazAsana nAmanuM eka mAsika zarU karyuM, jemAM dharmadezanA nAme eka lekhamALA niyamita rIte teo lakhavA lAgyA. ahIMthI teo adhyA, phejAbAda, lakhanau, kAnapura, kane ja, pharUkAbAda, kAyamagaMja, pIrejAbAda vagere sthaLe thaIne 1912 nI varSARtu pahelAM AjhA AvyA ane tyAM cAturmAsa karyuM. e cAturmAsamAM temaNe keTalAka mahatvanAM kAryo karyo. jemAM AcA khAtenI suMdara jaina lAyabrerI tathA kAThiyAvADamAM pAlItANA khAtenA jena gurukuLanI sthApanA mukhya hatI. chellA keTalAka varSo thayA yUropa-amerikAnA vidvAnane jaina sAhityane abhyAsa karavAmAM temaNe sahAya ApavAnI zarU karI hatI, te to A vakhate paNa vegabaMdha cAluja hatI. ahInuM comAsuM pUruM thatAM teo AgaLa vadhyA. mathurA, vRMdAvana, bharatapura, jayapura ane ajamera thaI khyAvara AvyA ane dakSiNa bhAravADamAM vihAra karyo. barAbara Aja arasAmAM jarmanInA prakhyAta
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zrI vijayadharma sUri ' vidvAna ha`na jaeNkAbI hiMdanA pravAse AvyA. temaNe atyAra sudhImAM jaina sAhityanI bahu sArI sevA bajAvI hatI, ane temAM zrI vijayadhama sUrijInI bahu sArI madada maLI hatI. AthI temane maLavA te jodhapuramAM AvyA. A prasaMganA pUratA lAbha levAya te mATe temaNe jodhapuramAM eka 'jana sAhitya saMmelana ' gAThavyuM, jemAM atyAra sudhI uMDA bhaMDArAmAM goMdhAI rahelAM jaina pustA bahAra AvyAM. A sa Mmelana rAjaputAnAnA ejaTa-Tu-dhI--gavarnaranA Azraya heThaLa bharavAmAM AvyuM hatuM ane tenA pramukha lakattAnA suprasiddha vidvAna haiM|. satIzacaMdra vidyAbhraSaNa thayA hatA. A pradazanathI dhaNA lAMkAne jaina sAhitya viSe sAcA khyAla Avyo ne temanA manamAM dhaNuM mAna peDhA thayuM. ahIMthI te AziyAnA prAcIna tIrthanI yAtrA karI goDavADa prAMtamAM pharyAM, jyAM zikSaNamAM lakAne bahu pachAta joi keTalIka pAThazALAe sthApI ane zivagaMjamAM cAmAsuM vyatIta karyuM. tyAbhAda tee rANakapurajI vagere tIrthonI yAtrA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri 17 karI prasiddha tIrtho kezariyAjI AvyA ane tyAMnI yAtrA karI mevADamAM vicaravA lAgyA. ahIM udepuranA mahArANAnI sAthe temane mulAkAta thai, jemAM sUrijInI chApa temanA mana upara bahu uMDI paDI. A bhAgamAM paNa zikSaNanA pracAra karavA uparAMta temaNe prAcIna tIrtha delavADAnA zilAlekhAnuM sa MzAdhana karyuM, je pAchaLathI devakulapATaka nAmathI pustakAkAre prasiddha thayuM che. ahIMthI vihAra karI tee gujarAtamAM padhAryAM. A vakhatanuM temanuM Agamana vIr subhaTa vijayayAtrA karIne ghera pAchA AvatA haiAya tevuM hatuM. chatAM a`dhazraddAmAM ucharelI ane rUDhivAdIethI ubharAtI jana prajA temane joie teTalI samajI zakI nahi. paraMtu samAjanA vidvAn ane AgevAna vargamAM temaja badhI janetara prajAmAM temanA AgamanathI navIna prANanA saMcAra thayA. A vakhate gujarAta-kAThiyAvADamAM plega pUrozamAM phATI nIkaLyA hatA ane tethI manuSyA kIDAnI jema marI rahyA hatA, chatAM sUrijI nirbhayapaNe gAmegAma pharatAM rahyA ane temanI sevA thAya te
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI vijayadharmasUri rIte dharmane upadeza ApatA rahyA. gujarAtamAM pUrI teo kAThiyAvADamAM gayA. kAThiyAvADanA vihAra daramyAna temaNe jAmanagara, goMDaLa, vAMkAnera, dhroLa, sAyalA, pIThaDiyA, bagasarA, vIrapura, rAjakoTa, pAlItANa, porabaMdara, junAgaDha Adi sthaLanA mahArAjAo ke eDamInIsTreTanI mulAkAta lIdhI ane temanA manamAM ahiMsAno suMdara prabhAva pADaye. ahIMthI teo pitAnI janmabhUmi mahuvAmAM gayA ane tyAM "zrI mahuvA yazavRddhi jana bALAzramanI sthApanA karI je saMsthA Aje paNa pitAnuM kArya suMdara rIte karI rahI che. ahIMthI pharI teo gujarAta bhaNI vaLyA ane khaMbhAta, dharmapura vagere sthaLoe thaI I. sa. 1919mAM muMbaI pahoMcyAM jyAM temanuM bhAre svAgata karavAmAM AvyuM. muMbaimAM lagabhaga be varSanI sthiratA thaI. te daramyAna temaNe aneka vidvAne uparAMta muMbAI ilAkAnA gavarnaranI paNa mulAkAta lIdhI ane "zrI vIratva prakAzaka maMDaLanI sthApanA karI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri Aja arasAmAM laMDananA briTIza myujhiyamanI InDiyana lAyabrerI vibhAganA kayureTara prasiddha vidvAna mI. thomasa muMbaI AvyA ane temaNe atyaMta prema ane pUjya bhAvathI sarijInI mulAkAta lIdhI. zrI vijyadharma sarinI A mulAkAtoe jaina dharmanuM ja nahi paNa sArAye gujarAtanuM gaurava vadhAryuM che. gujarAtane eka vidvAna akhila hiMdanA vidvAnamAM mAna pAme ane paradezI vidvAne paNa jayAre tenA tarapha pUjyabhAva darzAve tyAre te vAta kaMi sAmAnya na gaNAya. muMbaI choDI teo uttara hiMda bhaNu gayA ane zivapurI ( gvAlIyara rAjya ) mAM sthiratA karI. sAhityasevAmAM atyAra sudhImAM teo nIcenI aMjali samarpI cUkyA hatA - ahiMsAdigadarzana, jaina tattvadigadarzana, jaina zikSAdigadarzana, puruSArtha digadarzana, iMdriya pasaMjaya digadarzana, brahmacarya digadarzana, Atmanniti digadarzana, dharmadezanA, pramANa paribhASA, aitihAsika tIrthamALA saMgraha, aitihAsika rAsasaMgraha bhAga 1-2-3, devakula pATaka tathA yegazAstra paranI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrI vijayadharmasUri vidvattA bharI TIkAnuM saMpAdana. A uparAMta temaNe dhUpaamerikAnA vidvAnene jaina sAhityanA abhyAsamAM je madada karI, tenuM mUlya te AMkI zakAya tema nathI. temanI preraNuM ane madada pAmelA keTalAka vidvAnenAM nAma nIce mujaba che - De. harTala, De. phInno, Do. jelI, De. TuccI, Do. subrIMgaDaoN. mIsa hensana, De. kebI, De. masa, Do. belanI, Do. hulIza, De. mIrone Do. misakrojha, DaoN. kene, Do. nebala, Do. lyumena, Do. vailI, Do. kIraphala, De. helmatha, mi. vairana, De. negalIna, Do. levI, De. sTAIna, DaoN. kArpenTIyara, Da. jhImmara, De. lUmA, . paTaeNlDa, Do.vinTarsejha vagere - hiMdamAM paNa aneka vidvAne temanAthI jaina, dharmane abhyAsa karavA prerAyA hatA. saMta, prAkRta, pAlI, hiMdI, junI gujarAtI ane gujarAtI e bhASAo para temane bahu sAro kAbu hato. teo eziyATika sosAyaTI beMgALa, eziyATika sosAITI ITAlI ane jarmana - orIeMTala sosAITInA mAnavaMta membara hatA.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadhama sUri peAtAnI niya ane tejavI hatI. pazu 1 pAchaLa taiyAra karelI ziSyama`DaLI Aje jaina samAjamAM rUDhI sAme jehAda jagADavAmAM e ziSyAnuM sthAna dhaNuM AgaLa paDatuM che. jIMdagInI chellI kSaNa sudhI te karmacAgI rahyA hatA ane tethI nazvaradehane cheDatAM temanA manane asatASa na rahe te dekhItuM che. chatAM samAjanI Adhunika maneAdazA joI temanA hRdayamAM asadegaASanI Aga bhaDabhaDATa saLagyA karatI. savata 1978 nA bhAdaravA suda 9 nA arasAmAM temanI tabIyata vadhAre narama thaI. barAbara Aja vakhate prakhyAta phreMca vidvAna DaoN. silvana levI temanI patnI sAthe temanA darzanArthe zIvapurImAM padhAryA. pAtAnI tabIyata gaMbhIra DhAvA chatAM temaNe ziSyAne AjJA karI ke mArI tabIyata jarA paNa svastha jaNAya ke A sarasvatI upAsane mArI pAse laI Avajo. dhama sababI "mAre tenI sAthe dhaNI vAtA karavI che.' e
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrI vijayadharmasUri vidvAna cAra divasa sudhI tyAM rahyA. temAM ghaNI vAta thaI. zrI vijayadharmasUrinI kartavya pratyenI A aDaga vaphAdArI tathA temanuM agAdha jJAna ane ajaba pratibhA joI te vidvAnanA mukhamAMthI udagAra sarI paDayA ke " A saMsAramAM meM AmanA jevo koI pratibhAzALI puruSa joye nathI." bIjA paNa aneka vidvAnoe temanA mATe AvAja zabdo uccAryA hatA. 1 zrI vidharmasUrijIne e nizcaya thai cUka hato ke A mAMdagI jIvaleNa che ane pite bhAdaravA sudI 14nA prAtaHkALamAM deha choDI deze. AthI pitAnI pAsenAM saghaLAM pustako vagere AgrAvALA dAnavIra zeTha lakSmIcaMdajIne suprata karyA ane tenA para koIpaNa ziSyane haka na rahe te mATe tenuM eka sArvajanika pustakAlaya banAvavAnI sUcanA karI. zeTha lakSmIcaMdajIe paNa te mATe eka makAna baMdhAvavAnI jAherAta karI. Aje surijIne A amUlya graMthasaMgraha ke.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUri - 23 jenI saMkhyA lagabhaga 20000 jeTalI che, ane jemAM lagabhaga 10000 pustake hastalikhita che, te "zrI vijayadharmalakSmI jJAnamaMdira' nAmathI AgrAmAM mojuda che. A rIte bIjI sarva vastu para moha tyAgI eka Asane sthira thayA ane vIra vIrane jApa japatA anaMta caturdazIne ughaDatA prabhAte temaNe nazvaradehane choDI dIdhe! mUjarAtane eka sAce saMta, kagI mahAna naravIra sadAne mATe cAlyA gaye ! DokaTaro bAjue jaI adbhapAta karavA lAgyA. ziSyamaMDaLa zekasAgaramAM garakAva thaI gayuM. A samAcAra vijaLI vege sArAe hiMdustAnamAM phelAI gayA. ezosIeTeDa prese A samAcAra dariyA pAranA dezamAM paNa bhAre tvarAthI pahoMcADI dIdhA. - zivapurInA aDhAre varNanA leka ane rAjyanA amaladAro emanA agnisaMrakAra samaye hAjara rahyA. caMdananI citAmAM "jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhadA!" nA vare vacce e mahApuruSanI kAyA bhasma banI gaI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI vijayasUri - A divase TheraThera zeksabhAo bharavAmAM AvI ane dilagIrI batAvatA seMkaDo tAro zivapurImAM AvavA lAgyA. hiMdustAna bharanAM poe emanA dehavilaya mATe dilagIrI batAvI tathA temanA preraNA- tmaka jIvananuM samaraNa karyuM. dariyApAranA dezoe paNa A zesamAcAra temanI javalaMta jIvanakathA sAthe vartamAnapatramAM prasiddha karI. mahArAjA mAdhavarAya siMdhiyA vAlIyara sarakAre temanI agnisaMskAra bhUminI pavitra yAdagirI rAkhavA mATe tenI AsapAsanI keTalIka jamIne zivapurInA jaina saMdhane samarpaNa karI jyAM pAchaLathI temanuM bhavya samAdhimaMdira baMdhAyuM che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAnaDe thI zreNI 87 guru goviMdasiMhe 11rakamalAdevI caTTopA61 zrI gajAnana (8 raNajItasiMhe dhyAya 62 zrI kArtikeya 89 lamIbAi 113 vIra ladhAbhA 114 sAdaryadhAma kAzmIra 90 zrI kezavacaMdrasena 6 3 caMdrahAsa 115 nainItAla 64 bhakta sudhanvA 91 zrI IzvaracaMdra 116 giranAra - vidyAsAgara 6 5 zrIha 117 dvArikA 6 6 rasakavi jagannAtha 92 mahAdeva goviMda 118 pATanagara dilhI 119 masura 67 bhakta nAmadeva 93dAdAbhAI navarojajI 120 tAja mahAla 6 8 zrI hemacaMdrAcArya 6 8 chatrapati zivAjI 4 zrI gopALakRSNa sAtamI zreNI gokhale 70 samartha svAmI 95 svAmIzraddhAnadAi 121 zrI RSAdeva rAmadAsa 71 cAMdabIbI 96 zrI amRtalAla 122 gorakSanAtha kakkara ( 123 vIra kuNAla - 72 guru nAnaka 73 mahAtmA kabIra 97 zrI javAharalAla 124 akabarazAha 125 mahAma trI muMjAla 74 gaurAMga sahAprabhu - 98 zrI subhASacaMdra 126 kavi dayArAma 75 lAlA lajapatarAye 12 7 jayakR bNa iMdrajI che zrI cittaraMjanadAsa 128 zrI sayAjIrAva 77 zrI tribhuvanadAsa 98 zrI. senaguptA gAyakavADa - gajajara 100 tArAmaMDaLa 129 muhAvIrasAda 78 zrI surendranAtha chaThThI zreNI dvivedI - benarajI. 13 0mahA kavi nAnAlAla 79 zrI vijayadharmasUri | 101 mahAdevI sItA 131 AcArya divAnI 80 zrI praylacaMdrarAya 102 nAgajuna 103 vIrAMganA kama devI 132 emadula gaphAra khAna ! pAMcamI zreNI | 104 vIra vanarAja 133 sAraDI satA 105 haidaraalI 134 nepAla 81 pArvatI 106 mahAkavi premAnaMda 135 mahAbalezvara 82 zrI za karAcArya 107 sara TI. mAdhava rAta 13 6 amaranAtha 83 zrImad vallabhAcArya 108 jAma raNajIta ( 137 badrikedAranAtha 84 zrI mAdhavAcAya** 109 4 DU bhaTTa | 138 kuluMkattA (5 zrI rAmAnuM sUcArya. 110 zrI. gata 179 pATaNa 86 mahArAjAkumArapALa 11OM vi 140 anupama IlA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthI vAMcanamALA AThamI zreNI navamI zreNI dazamI zreNI 189 141 guru dattAtraya 16 1 zrI jJAnadeva 181 zrI ekanAtha 142 udayana-vatsarAja 16ra gorakSanAtha 182 hajarata mahuM ema payagambara 143 mahAtmAAnaMdadhana 1 6 3upAyazovijayajI 183 azA jarathurama. 144 vastupAla-tejapAla 164 vIra bAlAjI 184 mahArANI aha145 zA mabhaTTa 165 nAnA phaDanavIrA yAAkhI 14 6 kavi narmadda 1 6 zrIdi jendralAla rAya. 185 zrI avanI nAyo. 147 vIra sAvarakara 16 7rAjA rAmamohanarAya | 186 zrI ramezacaMdra datta 148 jamazedajI TATA 168 zi9pI kamakara 87 zrI gaurIza kara ! 149 kavi kalApI 169 5 . viNa digaMbara eAjhA [ 150 prA. sI. vI. rAmana 170 zrIrAmAnaMdaceTarajI 188 zrI kRSNamUrti 151 zAha sodAgara 171bhagavAnalAla IMdrajI jamAla | 190citrakAra ravivarmA 172 bAyuM rAjendraprasAda 181 DaeN. asArI | 15ra zrI rAjagopAlA-173 mI. abula kalAma 19ra hiMdano ad bhuta cAya Ajha6 | AAgIe. 153 zrImatI karaturabA 193 AkhuM 5 154 dAchalI Serving JinShasan 194 zatruMjaya 15 ke kAkAma 195 gAmeTera { 156 mato 146 amadAvAda 157 kAzI-be 197 lakhanau 090754 158 jayapura 198 vaDodarA 199 ajatAnI gu. 1pa9 haidrAbAda kAe -16 0 kAverInAja 2 zreNI ne saMpAdaka | kAzaka: dhIra - , amadAvAda, ' khAtethInuM ke pALa, amadAvAda, gya. andir@kobatirth.org (AthI ja