Book Title: Rushabhdev Tirthankar Bharat Bahubali
Author(s): Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005439/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI - 1 tIrthaMkara zrI RSabhadeva bharata - bAhubalI /STON VVAV avu VVVAVA VT jayabhikhu AAAAA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI muktAbena jayaMtilAla gAMdhI ane zrI jayaMtilAla pAnAcaMda gAMdhI (trApajavALA) taraphathI saprema bheTa jaina bAlagraMthAvali zreNI: 1 [kula pustaka 10]. 1. tIrthakara zrI RSabhadeva, bharata - bAhubalI 2. tIrthaMkara zrI mahAvIra, tIrthaMkara zrI pArzvanAtha 3. AcArya zrI jaMbusvAmI, AdrakumAra 4. mahAsatI aMjanA, satI caMdanabALA 5. kAna kaThiyAro, akSayatRtIyA, satyano jaya 6. rAjA zrIpALa, zeTha jagaDuzAha 7. munizrI harikeza, AcArya zrI yUlibhadra 8. rANI cellaNA, amarakumAra 9. arjuna mALI, caMdanamalayAgiri mahArAjA kumArapALa, vastupALa-tejapALa, mahAtmA daDhaprahArI For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhikhkhuM janmazatAbdI graMthAvali jana bAlagraMthAvaliH zreNI 1 - pu.1 tIrthakara zrI vRSabhadeva bharata-bAhubalI saMpAdaka jayabhikhkha zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga pAlaDI, amadAvAda-380 007 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Balgranthavali Shreni-1 Ed. by Jaybhikhkhu Published by Jaybhikhkhu Sahitya Trust, Ahmedabad-380 007 AvRtti : jayabhikhkhuM janmazatAbdI graMthAvali, 2008 ISBN : 978-81-89160-94-4 kiMmata : rU. 15 10 pustikAnA seTanI kiMmata rU. 150 prakAzaka kumArapALa desAI (mAnad maMtrI) zrI jayabhi sAhitya TrasTa, 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, amadAvAda -380 007 mukhya viktA gujarAta vizvakoza TrasTa | gUrjara ejansIjha 51-2, ramezapArka sosAyaTI, | ratanapoLa nAka sAme, usmAnapurA, gAMdhI mArga, amadAvAda -380013 amadAvAda -380 001 phona : 2755 1703 | phona : 2214 9660 mudraka gniA grAphiksa, nAraNapurA gAma, amadAvAda-380013 For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara zrI RSabhadeva ghaNA jUnA jamAnAnI vAta che. jyAre A dezamAM nahotAM gAmanagara ke nahotAM purapATaNa. saghaLe lIlI kuMjAra jhADI. jyAM juo tyAM amRta jevAM mIThAM phaLa. jyAM juo tyAM amRta jevAM pANI. mANaso AvAM amRtaphaLa khAya ne mIThAM pANI pIe, jaMgalamAM hare phare ane majA kare. nahi koIne kajiyo ke nahi koIne kaMkAsa. loko jaMgalamAM ema harephare che ane majA kare che. evAmAM AvyA hAthIbhAI. emanI sAthe eka mANasane thaI dostI. eTale dararoja te hAthI para caDe ne jaMgalamAM phare. e mANasanuM nAma vimaLavAhana. kALano mahimA ajaba che. dhIme dhIme phaLaphUlAdi thayAM ochAM ne mANasoe mAMDyuM laDavA. eka kahe ke mAruM jhADa. For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 eka kahe ke enAM phaLa huM lauM. bIjo kahe ke enAM phaLa huM lauM. evAmAM nIkaLyA vimaLavAhana. te hAthI para beThA che ane deva jevA zobhe che. mANaso laDatAM laDatAM emanI pAse gayA ane kahyuM : "bApajI ! amArI takarAra patAvo.' vimaLavAhana kahe : "A jhADa tamAruM ne A jhADa pelAnuM. jAo, koI laDazo mA ! khAo, pIo ne moja karo !' vimaLavAhana A ToLAnA - kuLanA svAmI thayA eTale kuLakara kahevAyA. A vAtane varSo vItI gayAM. kuLakara vimaLavAhana gujarI gayA ne temanI cha peDhIo paNa cAlI gaI. sAtamI peDhIe thayA nAbhi kuLaka2. temanI patnInuM nAma marudevA. temane rUparUpanA aMbAra ne kaMcana jevI kAyAvALo eka dIkaro janmyo. tenuM nAma rikhavadeva. te lADekoDe Uchare che ne moTo thAya che. eka divasa eka bALA vanamAM pharI rahI che. svarganI devI jevI dekhAvaDI, paNa nathI bicArIne mA ke nathI bicArIne bApa ! bIjA mANaso tene rakhaDatI joIne lAvyA nAbhi kuLakara pAse. For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara zrI RSabhadeva te bALAnuM nAma sunaMdA. nAbhi kuLakara kahe : 'kanyA bahu sArI che. rikhavane paraNAvIzuM. A eka sunaMdA ne bIjI eka sumaMgaLA.' rikhavadevane paraNAvavAnI dhAmadhUma cAlI. badhI taiyArIo thaI gaI ne rikhavadeva sunaMdA tathA sumaMgaLAne paraNyA. saghaLe jejekAra thaI rahyo. sahu AnaMdamAM vakhata pasAra karavA lAgyA. have sumaMgaLAne thayuM eka putraputrInuM joDaluM. emanAM nAma pADyAM bharata ane brAhmI. sunaMdAne paNa thayuM eka putraputrInuM joDaluM. emanAM nAma pADyAM bAhubaLI ne suMdarI. sumaMgaLAne bIjA paNa ghaNA putro thayA. A vAtaneya varSo vItI gayAM. have to amRta jevAM phaLoye ghaTI gayAM ne amRta jevAM pANIye ochAM thaI gayAM. mANaso pAMdaDAM, phaLaphUla ne jaMgalamAM UgeluM anAja khAya, paNa e anAja pace nahi. anAja khAya ane duHkhI thAya. eka divasa badhA rikhavadeva pAse AvIne kahevA lAgyA : deva ! koI upAya batAvo. amane khAdhuM kAMI pacatuM nathI.' * rikhavadeva kahe, 'anAjane hAthathI masaLo, pANImAM palALo ne paDiyAmAM laIne khAo, to apaco nahi thAya.' For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 mANaso have tema karavA lAgyA, paNa thoDA divasa thayA ne pharIthI apaco zarU thayo. eTale sahu kahe, 'cAlo rikhavadeva pAse. emanA sivAya ApaNuM koNa che ?' sahu rikhavadeva pAse AvyA ane kahyuM : 'bhagavAna ! ApanA kahyA pramANe karyuM, paNa pAchuM khAdheluM anAja pacatuM nathI.' rikhavadeva kahe, "palALelA anAjane mUThImAM rAkho ne pachIthI khAjo.' mANaso kahe, 'hAza ! have nirAMta thaI.' paNa thoDA divasa thayA ne pharI pAcho apaco thavA lAgyo. have karavuM zuM ? sahu vicAramAM paDyA. evAmAM thayo pavana ! zuM pavana ! zuM pavana ! sAmasAmI jhADanI moTI DALo athaDAya ne jabbara kaDAkA thAya. jyAM juo tyAM vA ne vaMToLiyo. jyAM juo tyAM DALIonA kaDAkAbhaDAkA, ema jhADanI DALo khUba ghasAI eTale thayo devatA. e to bhaDabhaDATa saLagavA lAgyo. bhoLA bicArA mANaso kahe, "alyA ! A kAMIka jovA jevuM AvyuM. kevuM rUpALuM jhage che ! cAlo ene upADI laIe.' jyAM levAne hAtha laMbAvyA tyAM to hAtha dAjhyA. 'oya bApa re, A to bahu kharAba !' ema kahIne sahu bUma pADavA lAgyA. For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara zrI RSabhadeva w . . .n.t. bUma pADatAM pADatAM gayA rikhavadeva pAse ane kahevA lAgyA bApajI ! jaMgalamAM koI bhUta Avyo che. te badhAne bahu herAna kare che. mATe enuM kAMI karo.' rikhavadeva kahe, "ene hAthathI aDazo mA. enI AsapAsathI ghAsa kADhI nAkhajo ne tenA para lAkaDAM dharajo. evAM lAkaDAM ekaThAM karajo ane tamAruM palALeluM anAja enAthI rAMdhajo. e anAja khAzo to apaco nahi thAya." mANaso sahu jaMgalamAM AvyA ne ghAsa karyuM dUra. dhIme dhIme saLagatAM lAkaDAM ekaThAM karyA ne banAvyuM moTuM tApaNuM. pachI palALIne potAnI mUThImAM rAkhelAM anAja tApaNAmAM nAkhyAM. ane rAMdhavAnI rAha jotA beThA, paNa anAja te ema raMdhAtAM haze ? thoDI vAramAM badhuM baLIne khAkha thayuM. pAchuM te zuM maLe ? - mANaso kahe, 'A to alyA bahu bhUMDo ! jeTaluM ApIe chIe teTaluM khAI jAya che, ne pAchuM to kAMI paNa Apato nathI !" sahu nirAza thaIne AvyA rikhavadeva pAse. rikhavadeva hAthI para beThA che ne deva jevA zobhe che. temaNe kahyuM : "lAvo mATIno lIlo piMDo." thoDI vAramAM piMDo Avyo. rikhavadeve te piMDo hAthInA mAthA para mUkyo ne tenAM suMdara majAnAM vAsaNo banAvyAM. e For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena bAlagraMthAvali zreNIH 1.1 vAsaNo mANasone batAvIne kahyuM: 'AvAM vAsaNo banAvo ne temAM anAja rAMdho.' sahue have tema karavA mAMDyuM. mANaso vAsaNamAM rAMdhe che ne khAya che, paNa have vAsaNo rAkhavAM kyAM ? have to pahelAMnAM jevAM zarIra paNa rahyAM nahi. rAtavarata jaMgalI janAvaronA humalA thAya ne rakSaNa karavuM paNa bhAre paDe. rikhavadeve vicAryuM : "Amane have ghara vinA nahi cAle, mATe ghara bAMdhatAM zIkhavuM." eTale thoDA mANasone bolAvyA ne ghara bAMdhatAM zIkhavyuM. tyArathI mANaso ghara bAMdhIne jaMgalamAM rahevA lAgyA. paNa ghara te ema ne ema zobhe ? kAMIka citarAmaNa hoya to ThIka. zrI rikhavadeve ethI keTalAka mANasone cItaratAM zIkhavyuM. paNa thoDA divaso gayA ne bIjI ciMtA UbhI thaI ! mANasone nAgAM rakhaDatAM zarama lAgI. temaNe vicAryuM ke zarIra DhAMkavA mATe kAMIka hoya to sAruM, ethI TADhatApa paNa ochAM lAge. zrI rikhavadeve jANyuM ke have mANasone kapaDAM vinA nahi For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara zrI RSabhadeva cAle, eTale thoDAne bolAvIne jhADanI chAlanAM kapaDAM banAvatAM zIkhavyuM. Ama dhIme dhIme rikhavadeve lokone kaLA zIkhavI, paNa have mANasonAM mana thayAM melAM. jyAM juo tyAM kajiyo ne jyAM juo tyAM laDAI. chevaTe mANaso laDI laDIne kaMTALe ane Ave rikhavadeva pAse. eka divasa keTalAka mANasoe AvIne kahyuM : "deva ! have to A kajiyA-kaMkAsa mATe evuM karo to sAruM. koI koInuM mAnatuM nathI ane haMmezAM laDAI-TaMTA cAle che." rikhavadeva kahe, "rAjA hoya to A badhuM maTe." mANaso kahe, "tame amArA rAjA.' rikhavadeva kahe, "pitAnI rajA sivAya rAjA na thavAya. tame pitAjI pAse jaIne vinaMtI karo. e kahe tema karIza.' AthI badhA nAbhi kuLakara pAse AvyA ne vinaMtI karI. nAbhi kuLakara kahe, "bhale, rikhavadeva tamAro rAjA thaze." pitAnI rajAthI rikhavadeva rAjA thayA. teo sahuthI pahelA rAjA thavAthI AdinAtha kahevAyA. For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 atyAra sudhI loko jaMgalamAM chUTAchavAyA rahetA, paNa rikhavadeva rAjA thayA eTale eka suMdara zahera vasyuM. zaheranA pharato majabUta koTa thayo. aMdara moTAM moTAM makAno ne moTI moTI zerIo banI. moTI moTI bajAro baMdhAI ne moTA moTA coka banyA. A pramANe Thera Thera gAma vasyAM, ne purapATaNa thayAM. jotajotAMmAM dezamAM saghaLe sudhAro phelAyo. have to loko hAthathI khetI kare ane anAja pakave, paNa hAthathI te khetI keTalo vakhata thAya ? eTale zrI rikhavadeve lokone gAya, bheMsa, ghoDA ityAdi jaMgalamAM rahetAM janAvarone pALatAM zIkhavyuM. loko janAvara pAse khetI karAvavA lAgyA, ne gAya, bheMsa pAsethI dUdha paNa meLavavA lAgyA. janAvaranI madadathI khetI khUba thavA lAgI, ne pAka paNa khUba thavA lAgyo. pachI ekabIjAmAM mAlanI levaDadevaDa thaI ne vepAra zarU thayo. vepAra paNa jotajotAMmAM ghaNo vadhyo. A pramANe badhI jAtano sudhAro zrI rikhavadeve dAkhala karyo. ethI teo AjanI mAnavajAtinA prathama sudhAraka gaNAya che. AdinAtha rAjapATa bhogave che ne AnaMda kare che. evAmAM emane vicAra Avyo ke lokone meM kaLAo to zIkhavI, paNa dharma nathI zIkhavyo; mATe dharma zIkhavuM. For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara zrI RSabhadeva karI :**** | tIrthakara zrI RSabhadeva dharmanI zarUAta dAnathI thAya, eTale rAjamahela dAnazALA mAMDI. eka varSa sudhI aDhaLaka dAna dIdhuM. pachI emaNe potAnA badhA putrone judA judA dezanuM rAjya soMpI dIdhuM ne pote badho vaibhava choDI taddana sAduM jIvana zarU karyuM. taddana sAduM jIvana gALanArane sAdhu kahevAya. matalaba ke zrI rikhavadeva sAdhu thayA. emanA zarIra para eka ja vastra. mAthuM ne paga khullAM. na gaNe TADha ke na gaNe taDako. basa, jyAre juo tyAre dhyAnamAM tal For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNIH 1.1 . . . . . . ja rahe ! bhikSA levA jAya, paNa mANaso jANe nahi ke temane zuM apAya ! koI kahe, 'A ghareNAM lo !' koI kahe, "A kanyA lo !' paNa sAdhune e zuM kAmano ? ema karatAM varasa eka vItI gayuM. rikhavadeva pharatAM pharatAM hastinApura AvyA. lokonA ToLeToLAM emanAM darzana karavA UmaTI paDyAM ne potAne ghera bhojana levAnAM notarAM devA lAgyAM, paNa rAjA rikhavadevamAMthI sAdhu banelA RSabhadeva kazuM bolyA nahi. ema karatAM AvyA zreyAMsakumAranA makAna AgaLa. zreyAMsakumAra rikhavadevanA putra bAhubalInA pautra thAya. loko cAre bAjue ToLe maLyAM che ne kolAhala thAya che. zreyAMsakumAre A kolAhala sAMbhaLI chaDIdArane kahyuM : "bahAra jaIne tapAsa kara to ! ATalo badho avAja zeno thAya che ? chaDIdAre bahAra jaIne tapAsa karI, ane pAchA AvIne jaNAvyuM : "mahArAja, zrI RSabhadeva bhagavAna, je ApanA vaDadAdA che teo, padhAryA che. temanI AsapAsa lokonAM ToLeToLAM maLyAM che. ane ethI ATalo badho avAja thAya che." zreyAMsakumAra A sAMbhaLI ekadama doDyA ne prabhunA For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara zrI RSabhadeva 13 pagamAM mAthuM mUkI dIdhuM. temanuM haiyuM bhakti ane AnaMdathI UbharAI gayuM. AnaMdanA UbharAmAM vicAra karatAM karatAM temane khabara paDI ke sAdhune kevI bhikSA apAya. A vakhate zreyAMsakumArane tyAM zeraDIno rasa Avelo hato. temaNe tyAgI RSabhadevane vinaMtI karI ke "bhagavAna, mAre tyAMthI bhikSA laI mane pAvana karo. Apane levA lAyaka A zeraDIno rasa taiyAra che." A sAMbhaLI zrI RSabhadeve potAnA be hAtha lAMbA karyA. hAtha e ja temanuM vAsaNa hatuM. Ama eka varasanI Akhare zreyAMsakumAre zrI RSabhadevane zuddha bhikSA ApI. zrI RSabhadeve enAthI pAraNuM karyuM. eTale saghaLA loko harakhAyA. temaNe badhAe zreyAMsakumArane dhanyavAda ApyA ne kahevA lAgyA, "dhanya AvA supAtrane ! dhanya AvA dAna denArane !' AdinAtha bhagavAna A pramANe ghaNuM pharyA. pharatAM pharatAM temane duniyAnuM sAcuM ane pUruM jJAna eTale kevaLajJAna prApta thayuM. temaNe lokone upadeza Apyo : potAnI bhUlo sudhArI jIvanane pavitra banAvavuM. "koI jIvane mAravo nahi. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 'sahu sAthe hetathI vartavuM. 'jUThuM bolavuM nahi. corI karavI nahi. 'ziyaLavrata pALavuM. "saMtoSathI rahevuM. vyasano pADavAM nahi. jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 'saMtonI sevA karavI,' vagere. ghaNA loko A dharma pALavA lAgyA. je loko upara kahelo dharma pALavA lAgyA temano eka saMgha sthApyo. e saMgha tIrtha paNa kahevAya che. tethI AdinAtha pahelA tIrtha karanAra eTale tIrthaMkara thayA. AvI rIte ghaNo vakhata upadeza ApIne teo nirvANa pAmyA. Aje paNa loko savA2mAM UThI tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAnanuM smaraNa kare che. zrI RSabhadevanAM ghaNAM tIrtho che : zatruMjaya, Abu, rANakapura, kezariyAjI, jhaghaDiyAjI vagere. bolo RSabhadeva bhagavAnakI je ! bolo zrI AdIzvara devakI je ! nya For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara zrI RSabhadeva 15 bhagavAna RSabhadeva - keTalIka vigato bhagavAna zrI RSabhadevanA pUrvabhava i x I wig v 1. dhannA sArthavAha (zreSThI) 2. uttara kurukSetramAM manuSya saudharma kalpamAM devarUpe mahAbala (tabala rAjAnA putra) lalitAMga deva 6. samrATa vajajaMgha yugala 8. saudharma kalpamAM deva jIvAnanda vaidya 10. ayyata devaloka 11. samrATa vajanAtha 12. sarvArtha siddha 13. zrI RSabhadeva : kAta o For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI: 1.1 -~- apAyAvi bI : mAtA marudevIne AvelAM svapna 1. hAthI, 2. vRSabha, 3. siMha, 4. lakSmI, 5. puSpamAlA, 6. caMdra, 7. sUrya, 8. dhajA, 9, kuMbha, 10, padmasarovara, 11. kSIrasamudra, 12. vimAna, 13. ratnarAzi, 14. nidhUma agni. eka jhalaka mAtA - marudevA pitA nAbhi nagarI - vinItA (ayodhyA) vaza IkvAku kazyapa ciha. vRSabha varNa svarNa zarIranI UMcAI 500 dhanuSya yakSa gomukha yakSiNI cakrezvarI kumArakALa 20 lAkha pUrva rAjyakALa - 63 lAkha pUrva chadmasthakALa - 1000 varSa kula dIkSAparyAya 1 lAkha pUrva AyuSya - 84 lAkha pUrva gotra For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara zrI RSabhadeva paMca kalyANaka tithi cyavana jeTha vada 4 janma phAgaNa vada 8 sthAna nakSatra sarvArthasiddhathI uttarASADhA ayodhyAnuM araNya uttarASADhA ayodhyAnuM araNya uttarASADhA purimatAlapura uttarASADhA aSTApadaparvata abhijita dIkSA kevaLajJAna nirvANa phAgaNa vada 8 mahA vada 11 poSa vada 13 saMgha bhagavAnanI vANIthI bhagavAnanA saMghamAM 84 hajAra zramaNa banyA, ane 3 lAkha zramaNIo banI. 3 lAkha 50 hajAra zrAvaka ane 5 lAkha 54 hajAra zrAvikAo thaI. zrI RSabhadevanAM putra ane putrIonAM nAma 1. bharata, 2. bAhubalI, 3. zaMkha. 4. vizvakarmA, 5. vimala, 6. sulakSaNa, 7, amala, 8. citrAMga, 9. khAtakIrti, 10. varadatta, 11. datta, 12. sAgara, 13. yazodhara, 14. avara, 15. thavara, 16. kAmadeva, 17. dhruva, 18. vatsa, 19. nanda, 20. sUra, 21. sunanda, 22. kuru, 23. aMga, 24. vaMga, 25. kauzala, 26. vIra, 27. kaliMga, 28. mAgadha, 29. videha, 30. saMgama, 31. dazArNa, 32. gaMbhIra, 33. vasuvarmA, For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jaina bAlagraMthAvali zreNIH 1.1 hndwnh 34. suvarmA, 35. rASTra, 36. surASTra, 37. buddhikara, 38. vividhakara, 39. suyaza, 40. yaza-kIrti, 41. yazaskara, 42. kIrtikara, 43. suSeNa, 44. brahmasaNa, 45. vikrAnta, 46. narottama, 47. caMdrasena, 48. mahasena, 49. susaNa, 50. bhAnu, 51. krAnta, para. puSpayuta, pa3. zrIdhara, 54. dudveSa, papa. susumAra, pa6. durjaya, pa7. ajayamAna, 58. sudharmA, 59. dharmasena, 60. AnaMdaghana, 61. AnaMda, 62. naMda, 63. aparAjita, 64. vizvasena, 65. hariSaNa, 66. jaya, 67. vijaya, 68. vijayanta, 69. prabhAkara, 70. aridamana, 71. mAna, 7ra. mahAbAhu, 73. dIrghabAhu, 74. megha, 75. sughoSa, 76. vizva, 77. varAha, 78. vasu, 79. sena, 80. kapila, 81. zailavicArI, 82. ariMjaya, 83. kuMjarabala, 84. jayadeva, 85. nAgadatta, 86. kAzyapa, 87. bala, 88. vIra, 89. zubhamati, 90. sumati, 91. padmanAbha, 92. siMha, 93. sujAti, 94. saMjaya, 95. sunAma, 96. naradeva,97. cittahara, 98. sukhara, 99. daDharatha, 1OO. prabhajjana. putrIo: 1. brAhmI, 2. suMdarI. For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI - ayodhyA nAme nagara che. bhagavAna RSabhadeva tyAM rAjya kare. tyAMnA lokone bhagavAne badhuM zIkhavyuM che. khAvuM kema ne pIvuM kema, UThavuM kema ne besavuM kema. kAma zIkhavyuM ne kaLA zIkhavI. rUDo evo dharma zIkhavyo. pachI thayA badhu tyAgI sAdhu. bhagavAnane so putro. bharata sauthI moTA. bAhubalI nAnA. ayodhyAnI gAdI bharatane ApI. takSazilA soMpyuM bAhubalIne. bIjA bhAIone bIjA deza soMpyA. bharatanA rAjyamAM badhe AnaMda AnaMda. prajAne koI pIDe nahIM ne bhUMDuM kAma kare nahIM. cora-lUMTArAnI bIka nahIM. bharata rAjA garIbano belI ne dukhiyAno tAraNahAra bhaDavIra, paNa jevotevo nahIM. teNe karyo vicAra : "lAva bIjA dezo jItuM ne rAjAono paNa rAjA thAuM. cakravartI For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena bAlagraMthAvali zreNI 1-1 kahevAuM." teNe moTA moTA hAthI lIdhA. pANIpathA ghoDA lIdhA. zUrA evA sainiko lIdhA. lAvalazkara laIne nIkaLI paDyo. ghaNA ghaNA deza jItyo. moTA moTA rAjAone harAvyA. Thera Thera ANa vartAvI. cha khaMDa jItI pAcho pharyo. bharata rAjAne vicAra Avyo. badhAne jItyA, bAkI rahyo baLiyo bAhubalI, paNa tene jItavo zI rIte ? bAhubalI jevo tevo nahoto. siMha jevo baLavAna ne vAgha jevo vikarALa. jama jevA to tenA hAtha. AvAne te kema pahoMcAya ? koIthI gAMjyo na jAya. zatruo enuM nAma sAMbhaLe to thatharI mare. - bharatane Dara peTho. hAra thAya to AbarUnA kAMkarA ja thAyane ! AkhI duniyAne jItanAro nAnA bhAIthI hAre e te keTalI zaramanI vAta ! ane kadAca jItyA toye zuM ! loko kaheze ke nAnA bhAInuM rAjya paDAvI lIdhuM. A to sUDI vacce sopArI. bharata rAjAe bolAvyo pradhAnane kahyuM, "pradhAnajI ! pradhAnajI ! sAcI salAha Apo. amAre AvyAM dharmasaMkaTa. eka bAju cakravartI thavAno moha. bIjI bAju sago bhAI. kaye raste cAlavuM !' pradhAna kahe, "rAjAjI! nAnA bhAIne kahevaDAvo ke moTA bhAInI AjJA mAno. amAre nathI joItAM tamArAM rAjapATa For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI ke nathI caDhavuM yuddha. mAne to ThIka, na mAne to kAMI cakravartIpaNuM javA devAya ?" rAjA bharata kahe, "sAva sAcI vAta. mane tamArA bola game che. dUtane mokalo." takSazilAno darabAra che. bhAre ThATha che. adala nyAya che. kIDIne kaNa ne hAthIne maNa maLe che. na koI duHkhI che, na koI asaMtoSI che. kAmadevanI kAMtithI dIpatA rAjA bAhubalI zUrA sAmaMto vacce beThA che. tyAM to Avyo rAjA bharatano dUta. vaMdana karI saMdeza kahyo : "rAjAjI ! bharata che tamArA moTA bhAI. baMne rIte tamAre pUjya che. mATe mAno emanI AjJA ne thAva emanA sevaka.' bAhubalI kahe, 'AjJA bhagavAna RSabhadevanI. bharata moTA bhAI kharA, paNa sevaka thanArA bIjA. bApanuM, ApyuM bhogavIe chIe. amAre vaDhavuMya nathI, laDavuMya nathI. dUta bolyo : "rAjarAjezvara bharate cha cha khaMDa jItyA che. tamArA jevAno hisAba zo ? AjJA mAnavI hoya to mAno nahIMtara laDavA mATe taiyAra rahejo." A to bhAre vAta ! vaDha, nahIM to vaDhavA de jevI ! bAhubalI to krodhe bharAyA. rAtI-pILI AMkho thaI. siMhanI peThe garjA joyA joyA tArA rAjAne, jaIne kaheje. For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jaina bAlagraMthAvali zreNIH 1.1 . . . . . . alyA, kaheje tArA rAjAne. zarIra daIzuM paNa svamAna nahIM daIe. laDavuM hoya to laDavA Ave. ame paNa hAtha batAvIzuM." - dUta to bicAro DarI gayo. bharatadevane AvIne kahe, bApujI, laDavAnuM mAMDI vALo. bAhubalI AgaLa kAMI vaLavAnuM nathI." - rAjA bharata zUro hato. cha khaMDano vijetA hato. ema te kAMI Dara ! te bolyo : "cha, bAyalA hoya te DarI jAya. vIra puruSo DaratA haze ?" lazkarane hukama dIdhoH "thaI jAva taiyAra. takSazilA tarapha kUca karavAnI che." dhrusake dhrusaka Dhola vAgyAM. gaDagaDagaDa nobato gagaDI. raNabhUminAM raNaziMgAM vAyAM. phara phara phara nizAna pharakayAM. camaka camaka talavAro camakI. jhanaka jhanaka bhAlA jhaLakyA. koI ghoDA para to koI hAthI para. koI sAMDhaNI para to koI paidala, AkhuM lazkara taiyAra thaI gayuM. | DaMko devAyo ne lazkara UpaDyuM. daDamajala daDamajala kUca karatuM takSazilA pAse AvI pahoMcyuM. koTanI bahAra paDAva nAkhyo. bAhubalI paNa lazkara laI nagara bahAra Avyo. sAthe madajharatA mAtaMga lAvyo. tejIlA ghoDA lAvyo. zUrA sainiko For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI lAvyo. bahAdura laDavaiyA lAvyo. sAmasAmAM be sainyo goThavAI gayAM. adhadhadha ! keTalA badhA mANaso ! jANe moTo mAnava-mahAsAgara ! rAjA bAhubalIne vicAra thayo : laDAI to be bhAI vaccenI : moTAI amAre bene joIe ne nakAmA prajAnA mANasone zA mATe mAravA? be jaNA jAte ja hisAba cUkavI laIe. eNe kahyuM rAjA bharatane moTA bhAI ! ApaNe mATe A badhA kapAI mare. lohInI to niko vahe. lohIno to dariyo vahe. keTaluM kharAba ! cAlo ApaNe be ja laDIe. TaMTAno nikAla lAvIe. rAjA bharata kahe, sAcI vAta. vicAra bahu suMdara che. ApaNe be ja laDIe. thayA taiyAra. kaccha lagAvyA ne bAMyo caDhAvI. banne kahe, paheluM karIe dRSTiyuddha. dRSTiyuddhamAM AMkha mIMcAya nahIM ne mITa marAya nahIM. Tagara Tagara jovAnuM. pahelI AMkha mIMce te hAre. dRSTiyuddha zarU thayuM. AMkho phADI UbhA rahyA. na hAle ke na cAle. bahu bahu vAra thaI. AMkho jarA jhINI thaI. AMkho For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena bAlagraMthAvali zreNIH 1.1 jarA bhInI thaI, Tapa Tapa pANI TapakyuM. toya koI mIMce nahIM. hAra koI khame nahIM. lAlacoLa AMkho thaI. phATuM phATuM AMkho thaI. DoLA jANe nIkaLI paDaze. lohInAM jANe jharaNAM vaheze. bharata rAjA pahelA thAkyA. temanI AMkha jhaMkhavAI. temanI AMkha mIMcAI. rAjA bAhubalI jItyA. rAjA bharata khUba zaramAyA. keTalI badhI nAmozI! have cAlo nAdayuddha karIe. rAjA bAhubalI kahe, "bhAI, pahelo nAda tame karo." nAda eTale avAja. nAda eTale hokAro. rAjA bharate hokAro karyo, jANe moTo megha gAjyo. bAra megha sAthe gAjyA. AkAzamAM paDaghA paDyA. kAna bahera mArI gayA. bIjo nAda vira bAhubalIe karyo. tINI evI cIsa pADI. dharatI to dhrujI UThI. daza dipALo DolI UThyA. zUravIranAye hAMjA gagaDyA. baLiyo baMdhava bAhubalI. baLiyo eno hokAro. rAjA bharata A vakhateya hAryo. rAjA bharata have ciDAyA. rage rage rIsa vyApI. nase nase jhera vyApyuM. babbe vakhata hAra ! are, zuM nAnA bhAI moTA bhAIne - mane - cha khaMDanA jItanArane - harAvaze? For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArata-bAhubalI - - - - - bharata rAjA bhAna bhUlyA. tarata moTo daMDa lIdho. jabbara rIte dAMta pIsyA, kaDAka kalAka kaca kacAvyA. cakkara cakkara daMDa pheravyo. AgaLa pheravyo-pAchaLa pheravyo. saNaNa saNaNa vAmAM vIMjhayo. jora karI phaTako mAryo. barAbara mAthA upara. bAhubalI besI gayo. DhIMcaNa sudhI jamInamAM pesI gayo. jevo tevo to A ghAthI marI jAya. bAhubalIne kaLa vaLI. phaDAka laIne UThyo. bihAmaNI evI DAMga lIdhI. AkAzamAM bhamAvI ne mAthA upara lagAvI. sajjaDa eno sapATo. bharata to bhoMya bhego thaI gayo. tammara AvyAM. lAlapILAM dekhAvA lAgyAM. duniyA UMdhIcattI dekhAvA lAgI. maraNatola mAra ne zaramano bhAra. bharata duHkhathI ardhA thaI gayo. teNe cakra hAthamAM lIdhuM, bAhubalIne vIMdhI nAkhavA. yuddhamAM eka niyama hoya che. bannenI pAse hoya te ja hathiyAra vaparAya. bharate niyama toDyo. dharma bhUlI gayo. cakra choDyuM. sara sara karatuM AvyuM. paNa bAhubalI hato sago bhAI. sagA bhAIne cakra mAre nahIM. cakra to bAhubalInI cAre tarapha AMTA devA lAgyuM. bharate adharma karyo. evAne jIvato na mukAya. bAhubalI kahe, "mArI nAkhuM. eka ja mukkIe pUro karuM.' mukkI karI taiyAra. hAtha UMco karyo. mAravA jAya che tyAM to vicAra For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 Avyo. are, A zuM? rAjanA lobhamAM moTAInA mohamAM sagA bhAIne hazuM? ame kayA bApanA beTA ? dhika che mane. meM kuTuMba boLyuM. bhale moTA bhAI sukhe rAja bhogave. bhAIthI vadhu koNa ? upADelI mukkI thoDI vAra UMce toLAI rahI. A mukkIthI bharatane na mAruM, paNa mArA mananA mohane saMhAruM! pitA RSabhadevanA pagale paLuM. saMpata, vaibhava chAMDI tyAgI thAuM. ne e mukkIthI mAthAnA vALa cUMTI kADhyA. banyA mUMDa ! rAjapATa chAMDIne aDavANe page ne ughADe mAthe cAlI nIkaLyA. rAjA bharatadeva to joI ja rahyA. dhanya che bhAI bAhubalIne ! bApanuM nAma dIpAvyuM. kuLamAM tuM dIvo thayo. tuM jItyo - huM hAryo. have rAjapATa svIkAra, ne mane chUTo kara ! bAhubalI kahe : "tuM cha khaMDano dhaNI che. prajAnuM rakSaNa tAro dharma che. nyAyanItithI rahejo. ame to cAlyA.' rAjA bharatadeve ghaNuM samajAvyo, paNa e to sApanI kAMcaLInI jema tajI e tajI. bharata khUba raDyo. paNa raDavAthI zuM vaLe ? 2ce kAMI bAhubalI vrata choDI de ! bharata kahe, sAco vIra bAhubalI, tenA jevo koI nahIM. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI bAhubalInA putrane takSazilAnI gAdI ApI. bharata gayo ayodhyA. bAhubalIne vicAra thayoH bhagavAna RSabhadevanI pAse jAuM. temanI caraNasevA karuM, temanA pagamAM mAthuM mUkuM, prabhu mane uddhAraze. pharI pAcho vicAra Avyo. hamaNAM javuM ThIka nathI. mArA nAnA bhAIo tyAM che. te to khUba jJAnI che. vaLI teo mArAthI pahelAM tyAgI banyA che, eTale mAre vaMdanIya che. huM moTo, nAnAne kema namuM ? nA, nA, ahIM rahIzuM ne tapa karIzuM. bAhubalIe ghora tapa AraMbhyAM. zarIra sukAI gayuM che, mAthe jaTA vadhI che. cAre gama ghAsa UgyuM che. mATInA to DuMgarA thayA che. vagaDAnAM pazupaMkhIo Ave che ne temane herAna kare che paNa bAhubalI nathI hAlatA ke nathI cAlatA. mUMgA mUMgA dhyAna kare che, saghaLAM duHkha sahana kare che, na khAvuM ke na pIvuM. emano to nizcaya aTala che. hAthI jevI kAyA thoDA divasamAM gaLI gaI. bhamarA jevI AMkho, emAM UMDA khADA paDyA. bhIma jevuM zarIra, te hADakAMno mALo thaI gayuM, caMdra jevuM rUpa pANI peThe UDI gayuM. For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 koI oLakhI na zake, koI pichANI na zake. AkaruM emanuM tapa che. aDaga emanuM dhyAna che. bAra bAra mahinA thayA. traNaso sATha divasa gayA toya sAcuM jJAna maLatuM nathI. sAcI siddhi sAMpaDatI nathI. bhagavAna RSabhadevane khabara paDI ke bAhubalI tapa kare che. bAra bAra mahinA thayA, traNaso sATha divasa gayA toya jJAna thatuM nathI. sAcuM jJAna maLatuM nathI. kAraNa zuM ? 28 bhagavAne jANyuM ke bAhubalIe badhuM choDyuM che, paNa mAna choDyuM nathI. jJAna to vinayIne maLe, siddhi vivekIne sAMpaDe. mAna jo dUra thAya to ja sAcuM jJAna thAya. bhagavAna pAse be sAdhvIo. zI temanI tapasyA ? zuM temanuM jJAna ! moTA paMDitone harAve. ekanuM nAma brAhmI. bIjInuM nAma suMdarI. bAhubalInI te baheno thAya. bhagavAna kahe, 'sAdhvIo ! ahIMthI jAva vanavagaDe bAhubalInI pAse. tene tame samajAvo. tenuM mAna mukAvo. tenuM tapa niSphaLa jAya che.' sAdhvIo kahe, jevI prabhunI AjJA.' brAhmI-suMdarI cAlI. AvI bAhubalI pAse. munino saMyama joyo. temane thayo bhaktibhAva. kevA AkarAM tapa ! premapUrvaka vaMdana karyuM. dhIme rahIne kahyuM: 'he mArA vIrA, hAthI For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI parathI heThA Utaro. je joIe te maLaze.' ATaluM kahI sAdhvIo cAlI gaI. bAhubalIne vicAra thayo. ahIMyAM nathI hAthI ke nathI hAthaNI. besavAnuM hoya ja kyAMthI ? bhUmi upara Ubho chuM. Ubho Ubho tapa karuM chuM, paNa baheno jUThuM bole nahIM. jUThuM bolI chetare nahIM. to 'hAthI parathI heThA Utaro' eno artha zo? : khUba khUba UMDA UtaryA. khUba khUba vicAra karyo, eTale kAMIka samajAyuM." mAnarUpI hAthI che. upara huM beTho chuM. mAnI nA thAya jJAnI. sAdhvInuM kahevuM sAcuM che. cAla tyAre bhAIo pAse jAuM. temanAM darzana karuM ne temanI mAphI mAguM ." 29 mAna gaLI gayuM che. cAlavA paga upADe che eTale thayuM kevaLajJAna eTale thayuM sAcuM jJAna. A bAju bharata rAjA sArI rIte rAjya kare che. prajAnAM du:kha kApe che. prabhunAM darzane jAya che. temanI AjJA pramANe cAle che ne dharmadhyAna kare che. bharata to cakravartI. emanA nAmathI A bhUmi bharatabhUmi kahevAI. emanI sAhyabIno pAra nahIM. hIrA-motIno thAga nahIM. dhananA DhagalA ne ratnanA bhaMDAra. hajAro rAjAo enI For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jena bAlagraMthAvali zreNI 1-1 sevAmAM. dAsadAsIono hisAba nahIM. bharatezvara moTA dAnezvarI. temaNe bAMdhI dAnazALA. dUra dezathI loko Ave, dhanahiNAne dhana Ape, navastrAne vastra Ape. Dhora Ape, DhAMkhara Ape. ApavA jevuM badhuM Ape. lenAro thAke, paNa denAro to thAke ja nahIM. eka bAMdhI bhojanazALA. jamavuM hoya te jamI jAya. koIne koI roke nahIM. bhUkhyA bhojana jamatAM jAya. rUDI AziSa detAM jAya. vidyAzALAo ne pAThazALAo, kasaratazALAo ne akhADAo bharatanA rAjyamAM ThekaThekANe. bhAratanA rAjyamAM sonAnI to kiMmata nahIM. loko to kahetA, "bharatanI prajA jevI koI prajA sukhI nathI. tenA jevI samRddha nathI. bhAratanA jevo insApha nahIM. tenA jevo nyAya nahIM. bhogI hoya ke jogI hoya, vRddha hoya ke juvAna hoya, sau tenAM vakhANa kare. bharate moTA mahelo baMdhAvyA. adbhuta racanAvALA ne adbhuta kArIgarIvALA. badhA mahelomAM arIsAbhuvana bahu suMdara. darpaNanI bhIMto ne kAcanAM bArIbAraNAM, kAcanA thAMbhalA. zuM jALIo ke zuM For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata-bAhubalI aTArIo! badhuM ja kAcanuM. bhoMye darpaNa. naLiyAM paNa darpaNanAM. jotAM ja chakka thaI javAya. ghaNI vakhata rAjarAjezvara cakravartI bharatadeva Ave ne AnaMda kare. darpaNanA hojamAM nahAya ne darpaNanA phuvArA uDADe. darpaNanI khATe sUe. darpaNanI hAMDImAM rozanI thAya ne mahelo badhA jhagamagI UThe. eka dI rUDuM snAna karyuM che. suMdara vastro paheryA che. telakulela maheke che ne AbhUSaNo zobhe che. AvA arIsAbhuvanamAM moTuM rUpALuM darpaNa. temAM moTuM joyuM. kevuM suMdara ! caMdra jevI kAnti ne sUraja jevuM teja! eTalAmAM najara gaI eka AMgaLI tarapha, tyAM na maLe zobhA, sAdI saTAka ! bharatadevane thayo vicAra AMgaLI lAge che beDoLa. eka nAnakaDI vIMTI tenA vinA ATalI beDoLa! tyAre zuM AbhUSaNone lIdhe ja rUpa che ? kharuM rUpa jarAya nathI? lAva jouM to kharo ke ghareNAM vagara bIjAM aMgo kevA lAge che ! mAthethI mugaTa utAryo. kAnethI kuMDaLa utAryA. hAthethI bAjubaMdha utAryA. keDethI kaMdoro utAryo. pagamAMthI pAvaDIo kADhI. khabhethI khasa kADhyo. badhAM ghareNAM dUra karyA. rUpa keTaluM badalAI gayuM! pahelAMnA karatAM hajAramA bhAganuMye nA maLe. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI : 1 - 1 bharatadevane vicAra thayoH huM keTalo mUrkha ke A khoTA rUpamAM rAcyo. A badhI bahAranI vastunuM ja rUpa ! mAruM rUpa kAMI nathI. A khoTA rUpamAM huM rAjA thaIne bhAna bhUlyo. dhikkAra che mane. 32 UMDA vicAramAM UtaryA. AbhUSaNo to Aja che ne kAle nathI. zarIra paNa nAza pAmavAnuM. eno vaLI moha zo ? vicA2mAM zarIra bhUlyA ne mana bhUlyA. badhuM bhUlyA. na bhUlyA eka prabhu. prabhu sAthe prema karyo. rUDo vairAgya jAgyo. haiyuM pavitra thavA lAgyuM. ne pUruM pavitra thatAM pragaTyuM kevaLajJAna. pahelAM adhUrA hatA. have pUrA thayA. e rAjA bharatadeva ane e rAjA bAhubalI vajrathI vadhu kaThora hatA, paNa phUlapAMkhaDI jevA komaLa thayA. vIra to hatA. paNa mahA-vIra thayA. evA vIronI ja jagatane jarU2 che. For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bAlagraMthAvali zreNI: 2 [kula pustaka 10) 1. tIrthaMkara zrI zAMtinAtha, tIrthakara zrI mallinAtha 2. zrI bhadrabAhusvAmI, zrI siddhasena divAkara 3. rAjarSi prasannacaMdra, mahAmaMtrI abhayakumAra 4. mahAsatI sItA, satI mRgAvatI 5. zreNika biMbisAra, jJAnapaMcamI 6. khemo dedarANI, vIra bhAmAzA 7. zrI naMdiSeNa, jaina sAhityanI DAyarI 8. mayaNarekhA, IlAcIkumAra, dhanya ahiMsA 9. cakravartI sanatakumAra, vIra dhano 10. maMtrI vimaLazAha, mahAmaMtrI udayana For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Namo siddha (NamoAyA Sii rAI, te vaIche. caritra cAritryane ghaDe che. ene lakSamAM rAkhIne jaina dharmanA mahAna tIrthakaro, pratApI vIrapuruSo ane dAnavIronA caritronuM ahIM saMkSiptamAM preraka Alekhana karavAmAM AvyuM che. eka AkhI peDhInA dharmasaMskAronuM ghaDatara karanArI jaina bAlagraMthAvali Aje paNa eTalI ja preraka ane prabhAvaka lAge che. satI strIo ane pAvana parvono paNa AmAMthI paricaya maLe che. emAMthI maLato nIti, sadAcAra ane saMskArano bodha bALakonA jIvanamAM 212512 Servino Jinshasa