Book Title: Pardeshma Jain Dharm
Author(s): Vinod Kapashi
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Prakashan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006159/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66zaila-darzana pazciya zreNI- 4 : 4 paradezamAM jainadharma vinAda kapAsI (60A zrI jayabhikhkha sAhitya 00000000 m w TrasTa prakAzanA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yu. ena. mahetA ane zrImatI zAradAbahena yu. mahetA janadana-paricayazreNI zreNI 4 : pustaka 4 paradezamAM jainadharma lekhaka vinoda kapAsI ke ( bha' zrI jayabhikhu sAhitya TrasTa 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkha mAga, pAlaDI, amadAvAda-380 007 9 kalAsa sAhita Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRtti H eprila 1988 sarva hakaka lekhakanA pustakanI kimata 5 rU., cAra pustakanA seTanI kiMmata : 20 rU. mukhya vikretA H Adarza prakAzana, jummA masjida sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda-380 001 prakAzaka : zrI jayabhikhkhuM sAhitya prakAzana, 13/bI, caMdranagara - sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380 007 mudraka : zrI manasukhalAla bI. sonI dila prinTarI, zAhapura, amadAvAda380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma jaina dharma mukhyatve te AcArapradhAna dharma che, pracArapradhAna dharma nathI tema kahevAya che. bauddha dharmanA anuyAyIo ane dUte paradezamAM dharma pracArArthe khAsa gayA hatA. azokanA rAjadUte zrIlaMkAmAM dharma pracArArthe gayA tema anya sAdhuo bauddha dharmanA pracAra-prasAra mATe cIna, jApAna ane anya dezomAM gayA hatA. jaina dharmanA sAdhuo dariye oLaMgIne dezAvara jatA nathI tethI jaina sAdhuo jaina dharmanA pracArArthe dUradUranA dezamAM gayA hoya tevuM bhUtakALamAM nahIMvat ja banyuM che. samrATa sikaMdare bhArata para caDAI karI ane bhAratamAM jya-parAjaya baMnenAM phaLa cAkhIne te pitAnA prAMta yunAna pAcho gaye tyAre takSazilAnA eka jaina muni jemanuM nAma kalyANa muni hatuM te tenI sAthe gayA hatA. A kalyANa muni relInAsa munine nAme oLakhAyA hatA. teo ghaNAM varSe ethensamAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : jainadarzana - zreNI : 4-4 rahelA ane ethensamAM teoe salekhanA lIdhI hatI. kahevAya che ke temanu samAdhisthAna ethensamAM che. emileAnathI eka rAjakumAra bhArata AvyA hatA ane jaina dharma pALatA hatA. A rAjakumAra te AkakumAra. te mULa ekhileAnanA. abhayakumAranI preraNAthI A kakumAre dIkSA lIdhI hatI. AvA gheADA apavAdo sivAya jaina dhanuvidezagamana kaeN videzIonu. jaina dharmI kAje bhAratamAM Agamana khAsa manyu nathI. jaina dharmanA caturvidha saMghanA atyAranA svarUpa pahelAM athavA teA bhagavAna mahAvIra svAmInA samaya pUrve bhAratamAM spaSTarUpe be bhinna bhinna prakAranI sa`skRtinuM astitva hatuM. A e saMskRti yA aa e vicAradhArA vaizvika sa'skRti ane zrama saskRtinA nAmathI jANItI che. zramaNu 'skRti ahiMsAnA pAyA para racAyelI hatI ane tyAgamAga tenA mULamA hato. sarva prakAre aparigrahanA upadeza A saMskRti sAthe vaNAyelA hatA. ahiMsA-mUlaka samAjavyavasthAnA niyameAmAM mAnatI ane A dharmane AcaraNamAM mUkatI vividha prajA| hatI. AmAM paNa nAmanI jAti vepArIonI hatI. te paNikAnA nAmathI paNa oLakhAtA hatA. teo dhaMdhArojagAra arthe bhaTakayA karatA hatA. mIjI eka jAti trAtya nAmanI hatI. vrata karavAvALA eTale vAtya evI mAnyatA hatI. athava vedamAM A jAtionA ullekha che. trIju nAma Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jena dharma : che sAdhya jAtionuM. vedomAM temane veda-virodhIo tarIke oLakhAvAyA che. jaina dharma hAlanA svarUpamAM te nahIM paraMtu keI ne kaI rIte turkastAna, meMgolIyA, cIna pahoMce hate tevI mAnyatAo ane purAvAo che. meMgelIyAmAMthI jaina maMdiranAM avazeSo maLI AvyAM tema "muMbaI samAcAra'nA 4-8-34nA aMkamAM ullekha hate. pekiMgamAM "tunAvAre" nAmanI jAtinAM jaina maMdire hatAM tema paNa ullekha che. Ama chatAMye bauddha dharmanI jema jaina dharmane paradezamAM pracAra thayuM nathI. atyAre jaina dharmanA pALanArA bhAvika vizvanA aneka dezamAM ane nagaramAM che, paraMtu teo bhAratathI gayelA mULa bhAratavAsIo che. paradezI prajAe hajI jaina dharma apanAvyA nathI. bahu ochA aMgrejo ane amerikana jaina dharma pALe che. joke jaina dharma pratye vadhu ne vadhu rasa jAgrata thatuM jAya che. jaina dharmane zAkAhArIpaNAne Adarza yena kena prakAreNa vyApaka thatuM jAya che. dharmanA siddhAMta samajavAnI IcchA vadhatI jAya che. jJAnapipAsA jAgrata thaI che. briTanamAM jaina dharma briTanamAM ane khAsa karIne IMglenDamAM 25 thI 30 hajAra jaine vase che. bhArata bahAra sauthI vadhAre jaine amerikAmAM che. tyAM 30 thI 35 hajAra jaine rahetA haze te aMdAja che. bIje kama iMglenDane Ave. amerikA vizALa deza che tethI tyAMnA jene chUTAchavAyA vase che. nyU yorka, nyU jasI, lesa enjalisa, zikAgone bAda karatAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : jainadarzana - zreNI : 4-4 jainenuM pramANa amerikAnA vistAramAM ochuM che. iMglenDamAM je 25 thI 30 hajAra jaine vase che temAMnAmAMthI paMdara hajAra upara jaine bRhad laMDanamAM vase che. bRhad laMDananA uttara-pazcima vistAramAM vaLI jainenuM pramANa bIjA vistAra karatAM vadhAre che. iMglenDamAM je jaine vase che tenI eka vizeSa bAbata e che ke AmAMnA moTA bhAganA hAlArI vIsA osavALA che. Ama mUrtipUjaka jaine, sthAnakavAsI, digaMbara e badhAya karatAM osavALonI saMkhyA savizeSa che. A osavALe mULa bhAratathI pUrva AphrikAnA dezamAM gayelA ane pUrva AphrikAnA dezanI paristhiti pratikULa banatAM ja ghaNA eziyanee pUrva AphrikA choDayuM. osavALomAMthI ardhA te briTanamAM AvIne vasyA. briTanamAM osavALanI saMsthA jenomAM sauthI moTI che. e pachI navanAta vaNika esosiezana Ave. (navanAta vaNika esosiezana osavALa sivAyanA jene tathA anya vaNikenI saMsthA che.) jeke navanAta vaNika esa. esavALane paNa AjIvana sabhya tarIke svIkAre che. osavALanI saMsthA, hAlArI osavALa sivAyanA jainene AjIvana sabhya tarIke nathI svIkAratI. amerikAnA jainene dAkhale sahue le. joIe. amerikAnA jene pitAne mahAvIranAM saMtAne. mAne che ane jJAtiprathA vagaranI jainonI saMsthAmAM mukhyatve mAne che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 1 briTanamAM ane khAsa karIne bRhadu laMDananA brenTa ane hera vistAranI zALAomAM jaina dharmanA zikSaNane dAkhala karavAnA prayAsomAM saphaLatA sAMpaDI cUkI che. A lekhaka bane vistAranI zaikSaNika kamiTImAM jaina dharmanuM pratinidhitva kare che. navA jamAnAne anulakSIne Adhunika vaijJAnika sAdhane jevAM ke oDI, viDIye, kaoNpyuTarano upayoga karIne jaina siddhAMtane samajAvavAne tathA jaina dharmane pracAra karavAne sad-vicAra amalamAM mUkavAnA prayAso paNa thaI rahyA che. jaina samAja yurepa saMcAlita jaina senTara, lesTara iMglenDamAM lesTara Ama te nAnuM kahI zakAya tevuM zahera che. zaheranI vastI paNuM traNathI traNa lAkha che. A zaheramAM gujarAtIonI saMkhyA sArI evI che. lagabhaga 40,000 gujarAtIo ahIM vase che ane temaNe mInI gujarAta ahIM UbhuM karyuM che. ahIM bhAratIya dharmasaMskRti ane bhASAne jALavI rAkhavAnA athAga prayatna thAya che. lesTaranI gujarAtI saMsthAo gujarAtanI asmitAne anurUpa kAryakramanuM Ayojana kare che. ahIM garabA-rAsathI mAMDIne sahakuMDI yajJa ane rAma-pArAyaNa jAya che. lesTaranA rAjamArga belagreva reDa para aneka gujarAtI - bhAratIya dukAne che, jyAM bhAratIya lekenI bhIDa jovA maLaze. jainonI vAta karIe te lesTaramAM Ama te lagabhaga Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : jainadarzana - zreNI : 4-4 200 jeTalAM ja jainakuTu be che. AmAM derAvAsI, sthAnakavAsI sahunA samAveza thAya che. keTalAMka kAryAM evAM heAya che ke je mATe janasamUha jaladI karI zaktA nathI. nAnA grupamAM ane thADI utsAhI vyaktiomAM je bhAvanA heAya te keTalIka vAra jaladI mUrtimaMta ane che. A nyAye ja briTananu prathama derAsara lesTaramAM thaI rahyu che. laMDanamAM 25 hajAra jainA haze paraMtu laMDananA jainAne je mAna hajI nathI maLI zakayu* te lesTaranA jainAne maLI rahyuM che. . I. sa. 1973mAM jaina samAja, lesTaranI sthApanA thaI. tIrthaMkara paramAtmA bhagavAna mahAvIra svAmInA dareka anuyAyIe pAtAnI mAnyatA anusAra bhakti ane sAdhanA kare e Adarzone lakSamAM rAkhIne mahAvIra jayaMtI, paryuSaNa pa vagere dhArmika parvo ujavavAnu' zarU thayuM. badhAM ja tithi, sapradAya vagerenA bhedane bhUlIne eka ja divase paryuSaNu zarU kare che ane saMvatsarI Ujave che. I. sa. 1979nA sapTembaramAM A sasthAe lesTaranA siTI senTaramAM eka junu` makAna (jUnuM carcA) kharIdyu. A makAnamAM ja Adhunika jaina senTara khanI rahyuM che. A senTaramAM derAsara, upAzraya, guru-thAnaka, rAjacaMdra jJAnama`dira, lAyabrerI, oNDiTAriyama, bhojanazALA ane konpharansa rUma che. jaina samAja(yuropa)nA utsAhI ane parizramazIla pramukha DaoN. naTubhAI zAhe ananya dharma bhAvanAthI prerAI ne Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 7 - jaina dharmanA prasAra - pracAra arthe ane jaina senTaranA kA mATe moTA bhAga ApyA che. kamiTIonA temanA sAthIdAroe paNa potAnA amUlya samayanA bhoga ApIne jaina senTaranA kAne suMdara rIte pAra pADayu che. 1980mAM jaina samAja, lesTaramAMthI jaina samAja, yuropa nAma badalIne saMsthAnuM kArya kSetra vistAravAmAM AvyuM. 1981mAM bhagavAna mahAvIrasvAmInI mUrti ahIM mUkavAmAM AvI hatI. paraMtu derAsaranA kAryanI sAtheAsAtha a'janazalAkA karelI mUrti e bhAratathI lAvavAnuM nakkI thayuM. 1983nI 10 DisembaranA roja makAnanI adara ja derAsaranA zilAnyAsavidhi thayA. AcAya zrI padmasAgara sUrIzvarajIe aMjanazalAkA karAvI hatI te mUtionI briTananI dharatI para padharAmaNI 18 mI oNgasTa, 1985nA rAja thaI. zvetAMbara derAsaramAM mULa nAyaka zAMtinAtha prabhu che. temanI smRti 31" nI che. bIjI e smRti e pArzvanAtha bhagavAna ane mahAvIrasvAmInI 25" nI che. A uparAMta tsu dharaNendra-padmAvatIjI, ghaMTAkaNu mahAvIra, guruthAnakamAM gautamasvAmInI paNa sthApanA thaze. zrImad rAjacaMdra jJAnama`diranuM paNa Ayojana che. 65 phUTanI UMcAInI zrI bAhubalIjInI mUrtinI diga Mbara derAsara bahAra sthApanA karavAmAM Avaze. sthAnakavAsI bhAI e mATe thaI rahelA upAzrayamAM suAAbhita pATa mUkavAmAM Avaze. digaMbara jinAlayamAM RSabhadeva, nemi jaina darzana-2 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kao : jenadarzana - zreNI : 4-4 nAtha ane pArzvanAthanI pratimAo haze. te uparAMta cakezvarI mAtA ane aMbikAdevIjInI paNa rathApanA thaze. jaina senTaranI eka khAsiyata che ke darekedareka jaina kaI paNa bhAgane upayoga karI zake che ane badhA sAthe maLIne pitAnI praNAlikA pramANe vahIvaTa kare che. derAsara mATenA thAMbhalAo ane teNe khAsa jesalameranA paththarane karIne banAvelAM che. bhAratamAM ja suMdara kataraNIkAma karavAmAM AvyuM che. bhAratathI lAvelA kArIgaroe A sthabhe lesTaramAM khaDA karyA che. para staMbha che. garbhagRha sapheda ArasapaNamAM taiyAra thaze. AkhA senTaranI AgaLanI bAhya dIvAlo suMdara sapheda ArasapANamAM karavAmAM AvI che. A derAsaranI dIvAle arIsAthI maDhI levAmAM AvI che. A uparAMta derAsaranI AgaLanA holanI bArIo (944) sTeIDa glAsamAM mahAvIra prabhunA judA judA prasaMgothI suzobhita karavAmAM AvI che. A senTara pUruM thaye jaine ane jainetare mATe jovAlAyaka tIrthadhAma thaI raheze. A derAsarane pratiSThA mahotsava julAI 1988mAM che. tyAre bhArata, AphrikA, amerikAthI hajAre. zraddhALu jaine lesTara Avaze ane mahatsavanA maMgaLa kAryamAM sAmela banIne dhanya thaze tevI pUrI saMbhAvanA che. jaina samAja(yuropa)nuM eka ullekhanIya pAsuM te tenuM raimAsika megejhIna che. dha jainanA nAmathI oLakhAtuM A sAmayika sArI dhArmika vAMcanasAmagrI pUrI pADe che. tenA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 1 lekhe mananIya ane dharmabhAvanApreraka hoya che. A sAmayikamAM aMgrejI, gujarAtI ane hiMdI ema traNe bhASAmAM lekha hoya che. jaina samAja, yurepe be pustaka paNa prakAzita karyA che. jaina senTara saMpUrNa rIte pUruM thaze tyAre tenA kharcane AMka dasa lAkha pAunDane vaTAvI jaze. osavALa-hAusa, poTarsabAra, IMglenDa : briTanamAM sthAyI thayelA paMdara hajArathI vadhAre jene have te anekavidha sAMskRtika - dhArmika pravRttio kare che. teo pAse sAmUhika rIte kAma karavAnI zakti che. lAMbA gALAnI janAo ghaDIne vyavasthita rIte kamazaH A pejanAo hAtha dharavAnI AvaData paNa che. pUrva AphrikAmAM ane briTanamAM paisA kamAIne be-pAMdaDe thayA che. teo dvArA briTanamAM paryuSaNa, mahAvIra jayaMtInI ujavaNI meTA pAye thAya che. AyaMbilazALA paNa prasaMgopAta cAle che. anya pravRttiomAM gujarAtI zALA paNa cAle che. dara zanivAre bALakane gujarAtI zIkhavavAmAM Ave che. anya samaye moTAone paNa gujarAtI zIkhavavAnI vyavasthA che. jaina dharmanuM zikSaNa ApavAnI vyavasthA hajI nahIMvat che. esavALAnI pitAnI vyavasthAzakti suMdara che. briTanamAM teo dvArA eka meTA ane bhavya derAsaranuM nirmANa thaze te nizcita che ane te sahu mATe AnaMdadAyaka ane gauravaprada binA banI raheze. je osavALa jJAti bIjA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~ 12 : jainadarzana - zreNI : 4-4 jene sAthe sahakAra sAdhe te hajIye jaina dharmane dhvaja vadhu zAnathI pharakta rahe tema sahu koI mAne che. laMDanathI uttare piTarsabAra gAma pAse A saMsthAe huka hAusa nAmanuM moTuM makAna tathA jamIna kharIdela che. A makAna 1840mAM baMdhAyeluM vIlA-sTAIlanuM makAna che. makAnanI AjubAju kula 84 ekara jamIna che. A milakata eprila 1980mAM 4,64,000 pAunDanA kharce kharIdavAmAM AvI hatI. A milakatamAM traNa prakAranI plAniMga paramizana meLavelI cheH sAMskRtika tathA dhArmika pravRttio mATe osavALa hAusa, esembalI, DAIniMga jevA upaga mATe bIjuM eka makAna bAMdhavuM tathA eka bhavya suMdara zikharabaMdhI derAsara bAMdhavuM. A projekaTa meTI nANAkIya sahAya mAgI le che tethI tabakakAvAra kAma hAtha dharAI rahyuM che. derAsara baMdhAtAM ane pUruM thatAM hajI ghaNuM varSo nIkaLI jaze. paraMtu jyAre pUrNa thaze tyAre bhAratIya praNAlikA mujabanuM bhavya derAsara thaze. osavALa mahAjana vADI sAutha laMDana : dakSiNa laMDananA krothaDana thaTanahItha vistAramAM eka jUnuM paNa vizALa carca A mATe kharIdAyuM che. A makAnamAM mahAjanavADI banAvelI che. dakSiNa laMDananA osavALa bhAIbahene mATenuM A sAMskRtika kendra che. ahIMyAM paNa nAnuM derAsara karavAnI sabhya bhAvanA sevI rahyA che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 13 navanAta vaNika esesiezana mAtra jene ja nahIM paraMtu vaNika jJAtinA sahu keIne sAMkaLI letI saMsthA navanAta vaNika esiezana che. pUrva AphrikAmAM vaNikabhAI enI saMsthA cAlatI hatI ane hajIye cAle che. pUrva AphrikAnA anubhavo parathI briTananA vaNike mATe paNa laMDanamAM navanAta vaNika esosiezananI sthApanA 13-9-1970nA roja karavAmAM AvI hatI. A saMsthA mAtra dhArmika ja nahIM, paraMtu vividha prakAranA sAmAjika kAryakramonuM Ayojana paNa kare che. A kAryakramomAM jaina tathA hiMdu tahevAre, sADI harIphAI, raMgenI harIphAI vagere jAya che. saMsthAe pitAnuM makAna haimAM kharavuM che. A makAnane 30 jAnyu, 1984nA divase kabaje maLyuM hatuM. A makAna ja saMsthAnuM mukhya pravRttikendra che. navanAta-bhavananA nAmathI oLakhAtA A makAnamAM nIce hola che, jyAM sAMskRtika pravRttionA kAryakramo thAya che. uparanA rUmamAM hiMdu tathA jaina saMyukta maMdira che. ahIM mahAvIrasvAmI, rAmakRSNajAnakI, kRSNa-rAdhA tathA aMbikAdevInI mUrtio rAkhavAmAM AvI che. hiMdu tathA jaina dharmanA saha-astitvanuM A maMgaLa udAharaNa che. vaDIlo niyamita satsaMga-svAdhyAya kare che. saMsthA dvArA gujarAtInA vargo paNa calAvAya che. saMsthAnuM potAnuM mAsika "navanAta-darpaNa" bahAra paDe che. navanAta-darpaNa"mAM pAtra pasaMdagInI kaoNlama lagnaviSayaka sevAo Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : jainadarzana - zreNI : 4-4 Ape che. saMsthA taraphathI sanI DirekaTarI paNa bahAra paDI che. jIvadayAmAM paNa A saMsthA moTA pramANamAM bhAratamAM sahAya mokale che. briTanamAM A sivAya navayuga jaina pragati maMDaLa, mahAvIra phAunDezana, bhakti maMDaLa, jaina esosiezana, vaNika samAja nAmanI saMsthAo che. sahu jaina dharmanA pracAramAM yathAyogya phALo Ape che. A saMsthAo khAsa te paryuSaNa ane mahAvIra jayaMtI khUba ja sArI rIte Ujave che. laMDananI bahAranAM gAmAM nAnI nAnI saMsthAo, maMDaLa dvArA pravRttio cAle che. barmiMgahAma, kovenTrI vagere gAmanA jaine A rIte dharma-dhyAna kare che. laMDana ane bahAranA vistAramAM nAnAM nAnAM sAptAhika svAdhyAya maMDaLa paNa che. laMDanamAM zrImad rAjacaMdranA svAdhyAya ghaNI jagyAe thAya che. AmAM sudhAbena zAhanuM nAma vizeSa jANItuM che. zrI jApAna jaina saMgha jApAnanAM caMda jaina kuTuMbonI yazagAthA : jApAnanA kebe zaheramAM mAtra 28 kuTuMbee pitAnA tana-mana-dhanathI eka anupama jaina derAsara baMdhAvela che. kITAnA vistAramAM ghaNA dharmonAM kendro ane maMdira che. A ja vistAramAM have jaina derAsaranuM nirmANa thayuM che. ArasapahANanA ghuMmaTavALuM ane suMdara sthaMbha tathA zikhare maMDita A derAsara eprila 1985 mAM khulluM mUkavAmAM AvyuM che. be mALanuM phere-kekITa makAna UbhuM karAyuM che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parazamAM jaina dharma : 15 makAnamAM bejhamenTa che, ra00 ce. mI Tarane phalera erIyA che. bejhamenTamAM zAvara rUmsa- nahAvAnA oraDAo che. prathama mALe esembalI hola che. bIje mALe derAsaramAM mahAvIrasvAmInI pratimA che. chAparAnA bhAge cAra khUNAvALA zikhare che. A derAsaranA ArkiTekTa jApAnIjha che. bhAratIya bAMdhaNanA abhyAsa arthe teo cha vAra te bhArata gayA hatA. ghummaTa, bArIo, sthaMbha vagerenI kataraNa bhAratamAM kasthAmAM AvI hatI. kITAna-cenuM derAsara pravAsIonA AkarSaNa samAna banI rahyuM che. AkhAye projekaTane kharca 1000 lAkha yena thavAnI dhAraNA che. kobenAM 28 kuTuMbanA 180 jene vase che. mAtra 28 kuTuMbenI dharmabhAvanAnuM A pratIka che. mAnavI dhAre te manamAnI siddhi meLavI zake che. jApAnanA jainene dhanyavAda ! pAkistAnamAM jaina dharma bhArata dezane TukaDA thayA ane pAkistAnanuM astitva thatAM ja pAkistAnamAM bina-muslima dharmo ane dharmasthAnenI hAlata kaphoDI banI. paMjAbanAM aneka zaheromAM jaina dharmanI anekavidha pravRttio thatI hatI. tyAM aneka derAsare hatAM. jaina sAdhuo karAMcI, lahera, pezAvara avAranavAra jatA hatA ane cAturmAsa paNa gALatA hatA. pAkistAnanA janma sAthe A badhuM svapna samAna banI gayuM. karAMcI ane anya sthaLanAM keTalAMka jaina maMdira teDI paDAyAM che. keTalAMka hajI bismAra hAlatamAM UbhAM haze. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18: jainadarzana - zreNI : 4-4 AMkhe dekhyo, pramANabhUta ahevAla ApaNane maLI zakto nathI tethI atyAranI paristhitinI kalpanA ja karavI rahI. * prAcIna kALathI takSazilA, kaMdahAra jevI jagyAe jaina sAdhu mahArAje niyamita pravAsa karatA hatA. ApaNe aneka sAdhu bhagavaMtanAM punita pagalAM thatAM hatAM ane aneka prakAre dharma-prabhAvanA thatI hatI. derAsaranI sAthesAtha jaina jJAna bhaMDAre, gurukuLa jevI saMsthAo paNa hatI. AmAM gujarAnavAlAnuM jaina gurukuLa vikhyAta hatuM. - AcArya zrI vijayAnaMdasUrie paMjAbane aneka devamaMdirethI dIpAvyuM hatuM. sarasvatI maMdira samAna jaina gurUkuLa gujarAnavAlAmAM saM. 1981nA mahA suda 6 nA reja astitvamAM AvyuM. A. zrI vijayavallabhasUrie sadgata gurudevanI aMtima bhAvanAnI pUti arthe haziyArapuranA rena saMghane vAta karI. zrI saMghe 28,000 rU. tarata ja ekatra karyA. bIjA paisA anya jagyAethI AvatAM eka lAkha rU. bhegA thaI gayA. e vakhate potAnI vakIlAtane dhIte dhaMdhe cheDI bAbu kIrti prasada jaine, 3 A. LL B, nisvArthabhAve gurukuLanuM saMcAlana hAthamAM lIdhuM. - paMjAbanI ahIMnI suMdara AbehavAmAM gurukuLa suMdara rIte cAlatuM hatuM. bhAgalA pahelAM temAM 75 thI 100 vidyAthIo bhaNatA hatA. gujarAta-kAThiyAvADathI vidyAthIo tyAM bhaNavA jatA hatA. bhaNatara sAthe vyAyAma ane prAthamika udyoganI tAlIma tyAM apAtI hatI. saMskRta-prAkRta bhASA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parazamAM jaina dharma : sAthe jaina karmagraMtha jevA graMthe paNa zIkhavAtA hatA. bhAgalA bAda A suMdara pravRttine aMta Ave. A. zrI vallabhavijyajIe lAheramAM paMjAbanA zrIsaMghanI vinaMtIthI saM. 1981mAM AcAryapada svIkAryuM hatuM. vallabhavijayajI AcArya 19 jeTalAM comAsAM paMjAbamAM karyA hatAM. pitAnA pyArA gujarAnavAlA tarapha temane ananya sadUbhAva hate. bhAgalA pahelAM jyAre hiMdumusalamAne ekabIjAnI kaleAma karatA hatA ane rahevAnuM tadana bina-salAmata hatuM tyAre ja chellI ghaDIe temaNe gujarAnavAlAne chellA praNAma karyA ane amRtasara AvyA. AvatA pahelAM gujarAnavAlAmAM pitAnA dAdAgurunA samAdhi maMdiranAM darzana karyA. teoe bhAgalA bAdanAM paryuSaNa pAkistAnamAM karIne pachI ja tyAMthI kAyamanI vidAya lIdhI hatI. temanA jIvana ane kAryanI yAda rUpe atyAre dilhImAM Atma vallabha smRti maMdira AkAra laI rahyuM che. ahIM bhavya derAsara ane jJAnamaMdira - jJAna bhaMDAranuM Ayojana thayuM che. pAkistAnathI lAvelI aneka jaina hastaprato ahI sAcavI rAkhavAmAM Avela che. pAkistAnanAM jaina derAsare pAkistAnamAM gayelAM gAme ane tyAMnAM jaina derAsarenI mAhitI have maLavI muzkela che. ghaNAM derAsare - kadAca badhAM ja dharAzAyI thayAM haze. kudaratanI akaLa lIlAne pAra pAmavo muzkela che. jaina darzana-3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : jainadarzana- zreNI : 4-4 A prAcInakALamAM jene - bauddhonuM eka vidyAdhAma takSazilA paNa hatuM. bhagavAna rASabhadeva ane bAhubalIjI nAme takSazilA sAthe saMkaLAyelAM che. - samrATa saMpratie pitAne pUjya pitA kuNAlanA zreyArthe takSazilAmAM jaina maMdira baMdhAvyuM hatuM. zatraya tIrthane jIrNoddhAra karanArama havAnA zreSThi jAvaDazAha bhagavAna aSabhadevanI mUti takSazilAthI lAvyA hatA ane zatrujya para mULa nAyaka tarIke sthApanA karI hatI. siyAlakeTamAM saMvata 1709mAM jina maMdira hatuM. lAherathI 47 mAIla dUra AvelA khAnakA DogarA nAmanA sthaLe zrIsaMghe saMvata 1983mAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM ramaNIya zikharabaMdha maMdira baMdhAvyuM hatuM. bhAgalA pahelAM mAtra agiyAra varSa pahelAM A maMdiranI pratiSThA thaI hatI. rAmanagaramAM (akAlagaDhathI cha mAIla dara) pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira, khUba ja vizALa ane bhavya hatuM. paMjAbamAM tene jeTo nahote. mULa nAyakanI pratimA upara saMvata 1548ne lekha hatuM. A maMdiranuM zuM thayuM haze? A uparAMta bherA, lAhora, piDadAdakhAna, kAlAbAga banu, mulatAna, DerAgAjhIkhAna, jIrA, karAMcImAM jaina maMdire hatAM. mulatAnanI cuDIsarAI bajAramAM zikharabaMdha pArzvanAtha bhagavAnanuM derAsara hatuM. zatruMjaya tathA giranAranA suMdara paTTa paNa hatA. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 19 barmAmAM jaina dharma aMgrejoe barmAmAM kabajo jamAvyuM te bAda hiMdavAsIo raMgunamAM javA lAgyA. saMvata 1940mAM kacchanA AsubhAI vAghajIbhAIe bhagavAnadAsabhAI sAthenI bhAgIdArImAM bhagavAnadAsa vejInA nAmathI cekhAnI peDhI zarU karI. saMvata 194ramAM pATaNathI zeTha manasukhalAla dolatacaMda raMguna AvyA ane hIrAnA vepAramAM jhaMpalAvyuM. pachI to pATaNa ane pAlaNapurathI ghaNuM jenee AvIne raMgunamAM jhaverAta ane sonA-cAMdInI dukAne ughADI. A bAda gujarAta, kAThiyAvADa, mAravADathI paNa ghaNuM jaine barmAmAM AvIne vasyA. bhAratanA svAtaMtrya pahelAM raMgunamAM bethI aDhI hajAra jaine hatA. melamIna tathA mAMDalemAM paNa zeDAM jaina kuTuMbe vasatAM hatAM. saMvata 1940mAM mAravADathI AvelA zeTha kIsanacaMdajI pheMgalIA nAme jayapuranA eka gRhastha rahetA hatA. temane darzanane niyama hovAthI teo temanI sAthe nAnI rUpAnI pAzvanAthaprabhunI pratimA lAvelA. saMvata 1956mAM mogala sTrITanI bAjumAM 29mI galImAM jagyA laIne nAnuM derAsara baMdhAvyuM ane tyAM A pratimA padharAvavAmAM AvI. A derAsara raMgunanA jaina saMghe banAvyuM hatuM. saMvata 196ramAM mahAvIra svAmInI pASANanI pratimA mULa nAyaka tarIke padharAvavAmAM AvI. A ja pratimA pAchaLathI 197bhAM tyAM moTA derAsaramAM padharAvavAmAM AvI. A moTuM derAsara traNa mALanuM che. pahelA mALe pAThazALA tathA nahAvA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 : jainadarzana - zreNI : 4-4 devAnI vyavasthA, bIje mALe upAzraya tathA trIjA mALe derAsara. zikharabaMdha derAsara nathI paNa pAyadhunInA zAMtinAtha bhagavAnanA derAsara je ghATa hate. A uparAMta raMgunamAM derAvAsI tathA sthAnakavAsI jenI pAThazALA paNa cAlatI hatI. khUba ja saMpa ane bhrAtRbhAva hate. na haMgerImAM jaina pratimAjI haMgerInA buDApesTa zaheranI bAjumAM eka kheDUtanA gharanuM citra ahIM darzAvela che. temAM jina pratimAjInI sthApanA thayelI jaNAya che. mUrti mATI che ane cittane prasanna kare tevI che. beThaka ane thAMbhalA sAthe che. A pratimAjI ahIM kyAre AvyAM te viSe jANavAno prayatna thaI rahyo che. vadhu mAhitI prakAzamAM Ave te atyaMta IcchanIya che. raziyAmAMthI jaina mUrti maLI raziyAnA resTova zaheramAM eka kheDUtane khedakAma karatAM tAMbAnI jina pratimA maLI AvI che. A pratimA soLamI ke sattaramI sadInI che tema vaijJAnikonuM mAnavuM che. jUnA jamAnAmAM keI jena vepArI A pratimA tyAM laI gaye haze tevuM anumAna baMdhAI hyuM che. pUjana mATe A pratimA pitAnI pAse rAkhI haze paraMtu saMjogovazAta khavAI gaI hoya te zakaya che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 5 pAzcAtya jaina vidvAno aMgreja zAsanakALa daramiyAna keTalAka buddhijIvI aMgrejoe bhAratIya saMskRtimAM UMDo rasa levA mAMDayo. thoDA aMgreja vidvAne te saMskRti ane dharmanA abhyAsa arthe ja khAsa bhArata AvIne rahyA. aMgreja ja nahIM, phreMca ane jamIna ane bIjA dezanA vidvAnoe jaina dharmamAM UMDo rasa laI sAhitya-saMzodhana karIne graMtha prakAzita karyA. jaina dharma saMbaMdhI sarvagrAhI mAhitI sarva prathama kolambuke (Cobrooke) 1765-1837 daramiyAna ApI. jaina sAhityamAM rasa lenAra e prathama vidvAna hatA. te pachI vilsane (Wilson) 1784-1860 paNa kolambukanA kAryane AgaLa vadhAryuM. A baMnee rajU karelAM maMtavya ane dalIla saMpUrNa sAcAM na gaNI zakAya tevAM paNa hatAM; chatAMye temanuM pradAna nedhapAtra rahyuM. jaina dharmanA graMthane prathama anuvAda oTo beTalIke 1847mAM karyo. hemacaMdrAcAryanA "abhidhAna ciMtAmaNine jarmana bhASAmAM anuvAda bahAra paDayo. riyu (Rieu) nAmanA vidvAne A anuvAdamAM madada karI hatI. revanDa sTIvanasane 1848mAM kalpasUtra ane navatatvanA anuvAdo aMgrejImAM karyA. 1858mAM vebare zatrujya mAhAmyamAMthI ane 1866mAM bhagavatIsUtramAMthI suMdara phakarAonA (cUMTelA) anuvAda bahAra pADayA. vebara saMskRtanA vidvAna hatA. pachIthI teNe jaina AgamamAM saMzodhana karyuM ane ghaNA lekhe lakhyA. vebaranAM lakhANomAMthI preraNA meLavanAra Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : jainadarzana - zreNI : 4-4 hatA hana jekamI. jekIe tA jaina dharmanAM dvArA vizvanA vidvAnA mATe khullAM mUkayAM, eTaluM ja nahi, jekabInA vizALa gahana saMzodhananI teAle Ave evu gaNyAgAMThayA bhAratIya vidvAnAe ja kAma karyuM che. jekInA jIvana viSe vistRta rIte AgaLa joIzu. jekkhInI jema lAyamAna (Leumann), kalATa (Klatt), khuhalara (Buhler), DhAla (Hoernle), vInDIza (Windisch), rAIsa (Rice), huse (Hultmgen), kIlhAna (Kielhorn), pITana (Peterson), phgyusana (Fergusan), majesa (Burgess) vagere vidvAnAe jaina dharmImAM rasa keLavIne dhama-kaLA-kArIgarInA cathA ane mahAnibaMdhe lakhyA. vizALa jaina sAhitya ane lAkhA thA - hastapratAnI bhulabhulAmaNImAMthI mArga kADhavA kaThina - vikaTa kA hatuM. chatAMye temaNe adbhuta kArya karI batAvyuM. temanAM matabhye ane anumAnAmAM kayAreka bhUlA hatI paraMtu deza-paradezanA jainA ane aneka jainetara vidvAnAmAM temaNe jAgRti ANI. hana jekabI : humana jekabInA janma jamanInA kAleAnamAM 16mI phebru. 1850nA rAja thayA hatA. 1868thI '72 sudhI alinamAM ane enamAM saMskRta vagere bhASAe zIkhyA. 1872mAM bhAratIya jgyAtiSa viSe pustaka lakhyuM ne Ph. D. thayA. laMDanamAMnI bhAratIya hastapratAnA abhyAsamAM eka varSa gALI 1874mAM bhArata AvyA. tyAM DaoN. buhalara kAya karatA hatA. 1875thI 1879nA gALA daramiyAna vividha pravRttie sAthe saoNMskRtanA preAphesara tarIke jarmanImAM kAma Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 2 karyuM. kalpasUtranI remana lipimAM AvRtti bahAra pADI. temanuM eka avismaraNIya kArya e hatuM ke temaNe AcArAMga sUtra, kalpasUtra, uttarAdhyayana ane sUtrakRtAMganA aMgrejI anuvAdo bahAra pADayA. be vaeNlyumamAM A anuvAda prasiddha thayA. prastAvanAmAM temaNe je lakhANa lakhyuM hatuM te saMzodhananA AdhAre lakheluM AdhArabhUta lakhANa hatuM. bhAratanA moTA moTA vidvAnoe paNa temane mahApaMDita tarIke svIkAryA. jaina Agama graMtha vize vizvane jANa thaI. vaLI AgamonA anuvAda mATe bIjA vidvAnamAM hiMmata AvI ane preraNA maLI. 1889mAM jarmana vidyArthIo mATe prAkRtamAM mArgadarzikA taiyAra karI. rAmAyaNa, mahAbhArata, vaidaka, tiSa vagere viSaye para temaNe adhyayane pragaTa karyA. 1913nA DisembaramAM bhAratamAM temaNe kalakattA yunivarsiTImAM alaMkArazAstra para vyAkhyAne ApyAM. temaNe paMcamI kahA, neminAtha caritra, upamiti bhava prapaMca kathA, samarAditya kathA graMtho paNa pragaTa karyA. Do. jekabIne jaina dharmamAM phALe e aitihAsika phALo che. jainene jina dharma pratye gaurava thAya ane jainetarane vadhu sa jAgrata thAya tevuM sAhitya temaNe pragaTa karyuM. temaNe temanuM jIvana jaina graMthonA saMzodhana ane lekhanamAM gALyuM. teonuM avasAna jarmanImAM kayAre thayuM tenI cokkasa mAhitI maLI nathI. jaina saMgha DaoN. jekabI pratye haMmezAM AdaranI lAgaNIthI joze te nirvivAda che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M: jainadarzana- zreNI : 4-4 bIjA jana pAzcAtya vidvAnemAMthI haTale evuM maMtavya darzAvyuM ke paMcataMtranI vArtAo jaina vArtAo che. A sivAya aneka vidvAne - vidaSIoe jaina dharmamAM rasa laIne nibaMdha, adhyayanalekho lakhyA. atyAre paNa amerikA, keneDA, IMglenDamAM ghaNA binabhAratIye - mULa yuropiyana prajA - jaina dharmamAM UMDe rasa le che. amerikA - keneDAnA balabhadrajI tathA lesTara - IMglenDanA Do. piola mereTanAM nAma paNa jANItAM che. iMglenDamAM zALAomAM sarva dharmo zIkhavavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM temAM breTa ane herenI zALAmAM jaina dharma zIkhavavAmAM dabANa lAvIne saphaLatA meLavavAmAM A lekhakane phALe che. pazcimamAM vejITerIAnIjhama phelAvavAmAM dakSiNa laMDananA nItina mahetA paNa prazaMsanIya kArya kare che. gaI sadImAM zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI jaina dharmanA pravacana, prasAra arthe videzamAM gayelA tyAre amerikA ane iMglenDamAM jaina saMsthAo sthapAI hatI. laMDanamAM jaina liTarecara sosAyaTInuM astitva 1912mAM hatuM tenA sekreTarI harbaTa verana hatA. temaNe Jainism' nAmanuM suMdara ane saraLa aMgrejI pustaka lakhyuM hatuM. A pustaka temaNe vIracaMdabhAInAM pravacane parathI taiyAra karyuM hatuM. saMsAyaTInA pramukha F. W, Thomas hatA paraMtu A jaina liTarecara sAyaTI viSe vadhAre mAhitI maLI zakI nathI. harbaTa verane Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 25 mAMsAhArane sadaMtara tyAga karyo hate ane maryAdApUrvaka jaina AcAranuM pAlana karatA hatA. videzamAM jena dharmano pracAra karanArA bhAratIya jaine videzamAM jaina dharmane pracAra karavAnuM prathama mAna sva. zrI vIracaMdabhAI rAghavajI gAMdhIne jAya che. temane janma bhAvanagara DisTrikaTanA mahuvA gAmamAM thaye hatA (25 ogasTa, 1864). seLame varSe bhAvanagaramAM meTrika pAsa thayA ne vIsa varSe muMbaImAM eNliphansTana kolejamAMthI bI.e. thayA. 1941mAM jaina esesiezana opha inDiyAnA maMtrI thayA. pAlItANAnA ThAkara mAnasiMhajI sAthe 1886mAM dara varSe, 40 varSa sudhI, rU. paMdara hajAra ApavAne karAra thayuM. te varSe temaNe selisITara thavAne abhyAsa karyo. sametazikhara para sane 1891mAM carabInuM kArakhAnuM nAkhavAnuM hatuM tyAM teo gayA ane keTa kesamAM jItyA tethI tIrthasthAna paranI hatyA baMdha thaI 1893mAM cikAgamAM vizva dharma pariSadanA jaina pratinidhi tarIke gayA. Ama te AcArya zrI AtmArAmajIne A pariSadamAM AvavAnuM AmaMtraNa hatuM paNa jaina sAdhu dariyApAra videzapravAse na nIkaLI zake tevI paristhitine anulakSIne temaNe vIracaMdabhAIne cikAgo mokalavAno nirNaya karyo. vIracaMdabhAIe A. zrI AtmArAmajI mahArAja pAsethI jaina dharmanuM UMDuM jJAna meLavyuM ne pariSadamAM javA UpaDayA. amerikAmAM temanAM bhASaNanI sArI chApa paDI. tyAMnAM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26: jainadarzana - zreNI : 4-4 vartamAnapatroe paNuM vIracaMdabhAInAM bhASaNenI neMdha lIdhI.. temanA pravacananA kAraNe temane rIpya caMdraka enAyata thaye. hatA. teo amerikAmAM besTana, nyUyorka, voziTana vagere zaheramAM pravacana ApavA gayA. kAsADegAmAM temane suvarNa caMdraka maLe. amerikA bAda teo iMgleMDa AvyA. tyAM paNa pravacanamALA zarU thaI. temanA pravacanothI prabhAvita thaIne harbaTa rana nAmanA aMgreja jaina dharmAnurAgI banyA ane laMDanamAM jaina liTarecara sesAyaTI sthApI. teoe jainIjhama nAmanuM aMgrejI pustaka bahAra pADayuM hatuM. vIracaMda rAghavajI gAMdhI traNa vAra amerikA ane iMglaeNnDa gayA. traNa vAra asaMkhya vyAkhyAmAM sthAnika prajAne ahiMsAne upadeza ApIne jana dharmane mahimA samajAvyuM. - videzamAM jaIne jaina dharmane pracAra karanAra A muThThI. UMcerA puruSanI smRtimAM kazuMka smAraka banavuM joIe. teo bahu nAnI uMmare 7-8-1901nA divase muMbaImAM. avasAna pAmyA. citrabhAnujI tathA suzIlakumAra : citrabhAnujI vetAMbara, gujarAtI jaina sAdhu hatA. vivAdanA ugra vA-vaMToLa vacce temaNe videzagamana karyuM teo pitAnI jAtane AcArya ke sAdhu kahevaDAvatA nathI. have te teo gurudevanA nAme oLakhAya che. temanI vANI. jussAbharI che. temanuM vyaktitva prabhAvazALI che. teo jJAnI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 21 hovA uparAMta pratibhAvaMta vaktA che. teo amerikAmAM gayA. videzanA jaine temane samajI zakyA. AphrikA, iMglenDa, amerikAnA jenene jJAnabhUkha hatI. citrabhAnunAM jJAnasabhara pravacanane lAbha levA hajArenI saMkhyAmAM leke umaTavA lAgyA. citrabhAnue amerikAmAM inTaranezanala jaina meDiTezana senTara sthApela che. A saMsthA yega, zAkAhArIpaNuM ane jaina dharmanA siddhAMtane pracAra kare che. pU. citrabhAnuM hajIye bhArata, amerikA, pUrva AphrikAnI pravacanayAtrAe nIkaLIne temanA jJAnane lokone lAbha Ape che. AcArya suzIlakumAra H bhAratanI dharatI chaDI, dariye oLaMgI paradeza janArAomAM suzIlakumAra muni paNa vikhyAta che. temane janma jUnanI paMdaramIe 1926mAM zikehapuramAM (hariyANAmAM) thayuM hatuM. teo jame brAhmaNa hatA. temaNe sthAnakavAsI saMpradAyamAM dIkSA laIne bhAratamAM jJAna-pracArane lagatAM vividha kAryo karyA hatAM. 1975mAM sauthI prathama temaNe paradezanI saphara kheDI. virodhanA vA-vaMToLamAM aDaga rahIne temaNe pitAnuM kAma cAlu rAkhyuM. nyU yorka pAse nyU jarsImAM temaNe siddhAcalamanI sthApanA karI che. ahIMyAM paMcatIthI (pAMca derAsara) nirmANa karavAne temane vicAra che. A uparAMta prakAzananI pravRttio hAtha dharIne jaina dharmane pracAra paNa karI rahyA che. temanI bIjI saMsthA I-Taranezanala Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : jainadarzana- zreNI : 3-4 mahAvIra jaina mizana che. tenI zAkhAo losa enjalisa, hA, laMDana, barmiMgahAma, dilhI ema aneka sthaLe che. navakAramaMtramAM teo atUTa - akhaMDa zraddhA dharAve che. ahama maMtranA upAsaka che. bALako ane meTerAMo mATe yogakempanuM Ayojana kare che ane maMtra dvArA cittazAMtine mahimA phelAve che. teo rAjakIya kSetre paMjAbanA zIkhonA praznomAM rasa laIne vacagALAnA madhyasthI tarIke samajUtI sAdhavAnA paNa prazaMsanIya prayatna kare che. amerikA ane keneDAmAM jaina dharma A sadImAM pAMcamA, chaThThA ane sAtamA dAyakAmAM bhAratathI ghaNA jaina vidyAthIo ane grejyueTo amerikA gayA. AmAMnA moTAbhAganA tyAM AgaLa abhyAsa karIne sthira thayA. ghaNuM grejyueTa bhAratamAM ja DokaTara, enjiniyara, phArma sIsTa thayA hatA ane amerikAmAM sArA pagAranI nekarInI AzAe gayA hatA. pUrva AphrikAthI paNa thoDA mULa bhAratavAsI jaine tyAM gayA. Ama amerikAmAM jainadhamI leke AvI vasyA. A saMkhyA atyAre te 30 thI 35 hajAranI che. briTanamAM 25 thI 30 hajAra jaine che. amerikAnA jainemAM gujarAtIo savizeSa che. bhaNelAomAM enjiniyaronI saMkhyA vadhAre pramANamAM che. amerikA-keneDAmAM sthAyI thayelA jainamAM mULa bhAratIya tathA jaina saMskAre te hatA ja, paraMtu zarUAtanAM varSomAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 7 joIe tevI sthiratA na ja hoya ane sthAyI thayA pachI ja bIjI pravRttio najare paDe e nyAye paMdara-vIsa varSanA gALA bAda ja jaina dharmanI pravRttioe jora pakaDayuM. leke vadhu ne vadhu jAgrata thayA. sthAyI thayelAM bhAIbahenanAM bALake moTAM thavA lAgyAM. temanAmAM jaina dharmanA saMskAra jaLavAI rahe, jaina dharma zuM che te vAta teo zIkhe - samaje ane anusare te mahattvanuM banI rahyuM. amerikAmAM atyAre te pheDarezana opha jaina esasiezana Ina northa amerikA nAmanI mAtabara saMsthA che. northa amerikA eTale AkhAye U.S.A. deza ane keneDA, temAM AvI jAya che. A saMsthAnA nejA heThaLa vibhAgIya saMsthAo che. moTA bhAganI saMsthAo pheDarezananA sthApanAkALa pahelAnI che. keTalIka saMsthAo hajIye pheDarezanathI alaga che. paraMtu eka vAta cokkasa ke A saMsthAo saha jenene bhedabhAva vagara AvarI le che. pheDarezana nIce je je saMsthAo che te A pramANe che : (1) besTananI jaina senTara opha greTara besTanaH A saMsthA pAse pitAnuM makAna veslImAM che. eka jUnA carcane kharIdIne tyAM derAsara tathA saMsthAnuM pravRttisthAna banAvela che. derAsaramAM pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA birAjamAna che. avAranavAra satsaMga jAya che. saMsthA pitAnuM nyUjha leTara paNa kADhe che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : jainadarzana-zreNI : 4-4 . (2) baphelo gAmanA jene potAnI nAnI saMsthA calAvI rahyA che ane dhArmika pravRttio kare che. (3) cArloTamAM paNa A ja rIte jaina sTaDI grupa cAle che. . (4) zikAgomAM jaina sosAyaTI opha zikAgo che. zikAgo bahAra have vizALa jamIna kharIdavAmAM AvI che, ane tyAM derAsara bAMdhavAne plAna che. atyAre mahemAna vaktAonAM pravacane tathA paryuSaNa ane mahAvIra jayaMtInA kAryakrama thAya che. " (5) sInasInATIH ahIMnuM jaina senTara paNa pravRttizIla che. | (6, 7, 8) greTara kalIvalenDa, kaneTIkaTa ane TekSAsa (DalAsa)nAM kendro paNa nAnImeTI pravRttio kare che. 9) DeTroITaH ahIMnI jaina sosAyaTI jaina pAThazALA paNa calAve che. dara mahine eka vAra zikSaNa mATe saha bhegAM thAya che. mahAvIra jayaMtI, paryuSaNanI ujavaNI tathA mahemAna vakatAonAM pravacane jAya che. (10) hyusTanamAM jaina sosAyaTI che. (11) jaina sesAyaTI opha sAutha kelIphenIMAnuM mathaka losa enjalisa che. A vistAramAM ekAda hajAra jene vase che. byuenA pArka nAmanA vistAramAM vizALa jamIna kharIda karavAmAM AvI che. ahIMyAM cha lAkha helaranA kharce have kharca vadhavAne saMbhava che) jaina bhavana taiyAra karavAmAM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazamAM jaina dharma : 1 AvI rahyuM che. temAM lAyabrerI, pAThazALA tathA derAsara paNa haze. 50 kAranA pAkiganI sagavaDatA paNa che. A (bhavana) 1988mAM pUrNa thaze. (12) nyU yorkaH ahIM IthAgA sTrITa khAte nAnuM derAsara che. eka makAna meLavIne temAM ja nAnuM derAsara banAvela che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI mUrti padharAvelI che. dara zukravAre satsaMga - svAdhyAya thAya che. pUjana ItyAdi vidhi-vidhAnanI pravRttio thAya che. bhaktigItathI vAtAvaraNa guMjatuM rahe che. nyU yorkamAM ghaNuM jaine che tethI vizeSa pramANamAM pravRttio thAya che. (13) nyU jarsIH nyUjarsImAM esela pholsa vistAramAM eka suMdara jagyA kharIdIne tyAM jaina kendra calAvAya che. prabhujInI suMdara pratimA che. niyamita bhaktisaMgIta, svAdhyAyapUjana ItyAdi thAya che. mULa nAyaka pArzvanAtha bhagavAna che. mahAvIrasvAmI tathA AdinAtha bhagavAnanI paNa mUtio che. (14) pITasabarga : ahIM anekhuM kahI zakAya tevuM maMdira che. ahIM hiMdu tathA jana saMyukta maMdira che. hiMduo ane jene paraspara bhrAtRbhAva keLavIne dhArmika pravRttio (15) northa kerelAInAmAM jaina sTaDI senTara che. (16, 17) recesTara tathA seMTa luIsanAM seneTare paNa pravRttimaya che. (18) dakSiNa kelIphenI AnuM jainamathaka jema losa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 : jainadarzana- zreNI : 4-4 enjalisa che tema uttara kelIphenI AnuM mathaka sAnaphrAnsIska zaheramAM che. joke losa enjalisa jeTalA vipula pramANamAM ahIM pravRttio thatI nathI. (19) jaina sosAyaTI opha meTropolITana voziMgTana nAmanI saMsthA satata kAryazIla che. nyUjha leTara dvArA haMmezAM saMparkamAM rahe che. ahIM dara mahine dhArmika vargo cAle che. pitAnI lAyabrerI paNa che. (20 tathA 21) senTrala phalerIDA ane mIlavokImAM jaina senTare che. A saMsthAo uparAMta pheDarezanamAM sAmela na hoya. tevI saMsthAo elanaTAuna, laga AIleMDa, luIsIAnA, sAnADIAgo, zikAga, briTiza kolaMbiyA, sAutha cUsI, mIne TAmAM che. vaLI citrabhAnujI ane suzIlakumAranAM mizane tathA temanA dvArA cAlatI saMsthA paNa che, jemAM citrabhAnujInuM nyU rka khAtenuM meDiTezana senTara ane suzIlakumAranuM nyU jasInuM siddhAcalama agrasthAne che. pheDarezana opha jaina a. Ina northa amerikAmAM keneDAnA kendro paNa AvI jAya che. AmAM TorenTa, menTrIala vagere mukhya che. TorenTomAM paNa jUnA makAnane meLavIne tyAM derAsara tathA pravRttikendra banAvela che. ghaNI dhArmika pravRttio ahIM thAya che. kaeNDarezananI sthApanA 17lmAM thaI hatI. tenuM prathama adhivezana 1981mAM losa enjalisamAM, bIju 1983mAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharmI : 33 nyU yorka mAM, trIju` 1985mAM DITrAITamAM ane ceAthu' me'87mAM zikAgAmAM bharAyuM hatuM. phaeNDarezananu traimAsika megejhIna jaina DAyajesTa' nAnu` paNa mAhitInA khajAnA samAna heAya che. amerikAnA jaine chUTAchavAyA hovA chatAMye jaina dharmonA sa'skAro temane ekasUtre khAMdhe che. temAM derAvAsIsthAnakavAsI, zvetAMbara-giMbaranA bheda nahIMvat che te Ana'nI vAta che. videzamAM jaina hastapratA bhAratamAM mAgale AvyA ane chUTAchavAyA pradeze para traNaso varSa rAjya calAvyuM. vyApAranI zeAdhamAM Avela aMgreja, phreMca, poTu gIjha ane Daca prajAe bhAratanA pradezo kabaje karavA mATe prayatna karyAM ane yuddho khelyAM. aMgrejo AvA vAda-vivAda ane laDAI emAM jItyA. bhArata para aMgrejI zAsana ladAyuM. aMgreja zAsananA gALA daramiyAna aneka aMgreja vidvAnA ane bhAratIya saMskRtimAM rasa lenAra kalApremI-sAhityapremI mahAnubhAvA paNa bhArata AvyA hatA. bhAratamAMnA temanA vasavATa daramiyAna temaNe bhAratIya bhASAAnI hastapratA peAtAnA mATe meLavI hatI. AvI aneka hastaprata briTanamAM AvelI che. koI koI phreM'ca ane jana vidvAnA hastapratAne krAMsa ane janI paNa laI gayA che. keTalIka vAra kaLA-kArIgarInI cIjo, hastaprata bheTa maLatI hatI teA kayAreka meATA pAye kharIdavAmAM paNa AvatI hatI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ya : jainadarzana - zreNI : 4-4 atyAre te vizvanA aneka dezomAM bhAratIya vastuo vIkharAyelI paDI che. amerikAmAM nyU rkanI senTrala lAyabrerImAM ane vaiziTananA saMgrahasthAnamAM jana hastaprata ane jaina cIjavastuo che. mArA amerikAnA pravAsa daramiyAna nyU yekanI. senTrala lAyabrerImAM jaina dharmaviSayaka pradarzana nihALyuM hatuM. temAM kalpasUtra, sUrya prajJapti, caMdra prajJaptinI ghaNI hastaprata pradarzanamAM mUkelI hatI. dIvAla upara mULa khaMbhAtane vizALa vijJaptipatra laTakAveluM hatuM. aneka mInIecara citrothI suzobhita A vijJaptipatranuM mUlya atyAre AMkI zakAya ke kema te zaMkAspada che. A sivAya cauda rAjalakanAM citra paNa dIvAla para mUkayAM hatAM. amerikAmAM hastapratone vizALa saMgraha nathI. tenI. saMkhyA se-basanI AsapAsa haze. bhArata bahAra hastapratene sauthI moTo saMgraha barlina ane benanI lAyabrerIomAM (jarmanImAM) che. jarmanImAM saMskRta bhASA pratye hajIye prema che. saMskRta ane prAkRta, bhASAonI hastapratone moTo saMgraha ahIM che. ahIMyAM keTalI hastaprate che tene cokkasa AMkaDo prayatna karavA chatAMye upalabdha nathI thatuM. je hastaprata jarmanImAM AvI hatI tenA keTega gaI sadImAM taiyAra thayAM hatAM, paraMtu A keTeganI navI AvRttio bahAra paDI nathI. jUnI AvRttionA AdhAre kaI cekasa AMkaDo nakakI thaI zake Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 35 nahIM. vaLI haratapratone anya lAyabrerIomAM khaseDavAmAM AvI che eTale navA-jUnA saMgrahamAM goTALe pravarte che. bhAratathI kaI jarmanI jAya ane chaeka mahinA tyAM rahe te ja sAcI paristhitine pAra pAmI zakAya. amuka hastaprate pUrva jarmanImAM che je atyAre sAmyavAdI zAsana nIce che. koI risarca mATe jAya che tene te mATe paravAnagI paNa. jaladI na maLe tevI hAlata che! hamaNuM hamaNAM meM joyela. keTega pramANe balinamAM pa6,000thI vadhAre orIenTala hastaprata che. paraMtu orIenTala eTale pUrvanA deze. temAM IrAna, tibeTa, barmA, thAIlenDa, zrIlaMkA vagere saghaLA AvI jAya. AmAMthI bhAratanI hastaprata keTalI ane temAMye jana hastaprata keTalI tene aMdAja nIkaLI zake tema nathI. pada,000mAMthI cothA bhAganI bhAratIya gaNe te 14,000 gaNAya ane temAMthI cAra-pAMca hajAra jaina hastaprato haze tevuM mAnI zakAya. vividha keTega vagaranuM A anumAna ja che. paraMtu huM evA niSkarSa para Avyo chuM ke sAmAnya rIte je mAnyatA pravarte che tenAthI ochI hastaprato jarmanImAM haze. atyAre jarmanImAM mArA mata mujaba ane keTeganI gaNatarI pramANe 5000 thI 7000 hastaprato haze. bhAratamAM ghaNA jaina vidvAne 20thI 25 hajArane AMkaDe mAne che temAM gaMbhIra atizayokti che. kasanI pisinI lAyabrerImAM ane osTrIyAmAM vienAmAM paNa jena hastaprata sacavAI che. A hastapratone Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : jainadarzana - zreNI : 4-4 paNa cokkasa AMkaDe kADho muzkela che. paraMtu A saMgraha khAsa meTa nathI. baMne dezamAM thaIne pa00 AsapAsa jaina hastaprate mAMDa haze. briTanamAM jaina hastapratoH - briTiza zAsanakALa daramiyAna mAtra hastaprata ane jUnAM pustako ja nahIM, kaLA-kArIgarInI asaMkhya vastuo ane mUtio bhAratathI briTanamAM lAvavAmAM AvelAM. sadbhAgye ahIM badhuM ja sacavAI rahyuM che. amuka nAnA khAnagI saMgraha bAda karatAM ja meTA bhAganI hastaprate ahIMnI lAyabrerIomAM sArI rIte sAcavI rAkhavAmAM AvI che. briTanamAM briTiza sarakAranI mAlikInI InDiyA ophisa rekesa ane lAyabrerI nAmanI saMsthA (je briTiza lAyabrerIne ja eka bhAga che) che tyAM chellAM 200 varSanAM dastAvejo, citra, pustako, hastapratene jaMgI saMgraha che. nava mALanA moTA makAnamAM A saMgraha sAcavI rAkhavAmAM AvyuM che. A inDiyA ophisanI sthApanA 1801mAM thaI hatI ane 1867mAM te vistRta karAI hatI. A lAyabrerInA saMgrahamAM kula 42,000 hastaprata che ane 3 lAkha graMtha che. ahIMyAM paNa IrAna, bhArata, barmA, tibeTa, zrIlaMkA, thAIlenDa jevA dezonA saMgraha che. ahIM pAlI, ardhamAgadhI, pahalavI, pukhta, moTA, tula, sAMtAlI, khAsI, tibeTana, cAInIjha, amIjha vagere bhASAomAM pustako ane hastaprata che. 42,000mAMthI lagabhaga 10,000 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 37 saMskRta-prAkRta-gujarAtI hastaprato che. saMskRta-prAkRtanA be moTA keTegamAM Azare bAra jaina hastaprate che. theDI hastaprata briTiza myujhIyama ane vikaToriyA ane AlbarTa myujhIyamamAM pradarzita karelI che. ' suvarNAkSarathI maMDita ane suzobhanayukta citrAthI aMkita kalpasUtranI ane uttarAdhyayanasUtranI hastaprate ahIM myujhIyamamAM lekone jovA mATe rakhAyelI che. kalpasUtranI hastaprata briTiza myujhIyamamAM che. uttarAdhyayanasUtranI vikaTariyA ane AlbarTa myujhIyamamAM che. te paMdaramI sadInI che. jena hastaprata moTA bhAge I. sa. 1400nI pachInI che. joke eka hastaprata I. sa. 1201nI che te janakalpasUtranI che ane tADapatrI para lakhAyelI che. (naMbara or 1385) A. hataprata briTiza lAyabrerI orIenTala vibhAgamAM che. A lAyaberI sTora sTrITa nAmanA rastA para AvelI che. sTora sTrITanI lAyabrerIne saMgraha kharekhara jovAlAyaka che. sTora sTrITamAM paNa saMskRta-prAkRta jana hastaprata tathA jUnAM pustako che. ahIMnAM asaMkhya jUnAM pustako paNa abhuta. saMzAdhanasAmagrI pUrI pADe che. mAtra jaina sAhityamAM ja nahIM paraMtu jUnA gujarAtI sAhityamAM saMzodhana karanArane ahIM vipula pramANamAM sAmagrI maLI rahe tema che. laMDanamAM skUla opha orIenTala enDa Aphrikana sTaDIjhanI lAyabrerImAM paNa jaina hastaprata ane jUnAM jaina pustako che. laMDanathI uttare oksapharDa zaheramAM AvelI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : jainadarzana - zreNI : 4-4 khoDelIyana lAyabrerImAM paNa jaina hastapratA ane pustakonA saMgraha che. A badhI jagyAe kula keTalI hastaprata haze tenA cAkkasa AMkaDA upalabdha nathI. cAkkasa AMkaDA meLavavA paNa muzkela che, kAraNa ke bhUtakALamAM saMgraha eka jagyAethI bIjI jagyAe pheravAyA che. jUnAM keTalAga para saMpUrNa AdhAra rAkhI zakAya nahIM. Ama chatAMye aMdAje kula cArathI pAMca hajAra jaina hastapratA briTanamAM haze tema mAnavAmAM khAsa hetu nathI. jUnAM jaina pustakomAM rAya dhanapatasiha bahAdure chapAvela graMthA bhAga 1 thI 13 kalakattAthI 1936mAM bahAra paDele te (sTAra sTrITa lAyabrerI), Do. jekaSInI salAhathI gujarAtImAM jaiyAra thayelAM uttarAdhyayanasUtra, DaoN. volthara zuthrI'ge jenu prazna tapAsela te dazavaikAlika sUtra sane 1912 A baMne paNa sTAra sTrITa lAyabrerImAM che. AcArAMga sUtranu prathama gujarAtI bhASAMtara 1902mAM thayuM te amadAvAdathI bahAra paDeluM pustaka mULa tathA gujarAtI bhASAMtara sAthe che te paNa sTAra sTrITamAM che. te jekIe karela AcArAMga sUtranA tathA uttarAdhyayanasUtrane anuvAda che. tenI mULa AvRtti inDiyA oNksi rekorDa' enDa lAyabrerImAM che. prakaraNa ratnAkaranA 4 mahAgraMtha che temAM 40 jeTalA jaina prAcIna graMthAnI kopI utArelI che. A pustako bhImasiMha mANeke 1876 thI 1881mAM chapAvelAM te sTAra sTrITa lAyabrerImAM che. asaMkhya nAnI nAnI pustikAo paNa gaI sadInA uttarAnI che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jana dharma : 39 jaina mUrtio : bhagavAna pArzvanAthanI suMdara mUti briTiza myujhIyamamAM che te caudamI sadInI che. bIjI mUti vikaToriyA ane AlbarTa myujhIyamamAM che. A kalekazananI vistRta mAhitI upalabdha nathI. sudAnamAM jaina dharma sudAna dezamAM khArtama, sudAna, emaduramAna nAmanAM jANItAM zahera che. piorTa sudAna eka veLAe pravRttiothI dhamadhamatuM hatuM. aneka bhAratIye tyAM rahetA hatA. 18@ii 1956nA gALA daramiyAna tyAM iMgliza-Ijiziyana * rAjya hatuM. 1956 thI"64 daramiyAna lazkarI zAsana hatuM. 1920nI sAlathI jananI vastI AvavI zarU thaI hatI. 1948 mAM tyAM derAsara hatuM. A derAsara zikharabaMdhI nahotuM. paryuSaNa, AyaMbila, oLI, dharmabhAvanAthI thatAM hatAM. 700 thI 800 jaina hatA. sudAnanA bIjA eka zahera emaduramAnamAM ghara-derAsara hatuM ane mahAvIra svAmInI pratimA birAjamAna karI hatI. atyAre jainenI vastI ochI thaI gaI che ane jene pharI pAchA bhArata gayA che te anya dezomAM jaI sthira thayA che. eDana : pirTa eDana atyAre te sAutha yemenanuM moTuM zahera che. eDanamAM A sadInI zarUAtamAM bhAratIya vepArIo dhIkate dhaMdhe karatA hatA. 60 thI 70 varSa pahelAM tyAM jainenI vastI lagabhaga 2000 nI hatI. tyAMnA kApaDa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 : jainadarzana - zreNI : 4 - 4 bajAramAM - kreTara vistAramAM derAsara hatu, jemAM mahAvIrasvAmInI ne zAMtinAthanI pratimA birAjamAna hatI. A pratimAo have teA bhArata laI javAmAM AvI che. atyAre to zAsanarakSaka deva maNibhadraskhalanI chabI ja tyAM che. hAla tyAM 30 thI 40 jaineA vase che. bIjA paramITa laI ne kAmacalAupaNe Ave-jAya che. eDanamAM sekazana e, sTrITa naM. 1 mAM sthAnakavAsI apAsarA paNa hatA. eDanamAM hiMdu vastI paNa sArA pramANamAM hatI. pahADa para zaMkara ri (eDana TokIjha pAchaLa), rAma-maMdira (sTImara poInTa para),havelI (sTIra naM. 2 mAM) tathA mAtAjInuM maMdira (khuzAmAM) hatAM. jaMgabAra urphe jhAMjhIbAra sadIothI sAhasika vahANavaTIe jhAMjhIbAranI khepa karatA AvyA che. jhAMjhIbAramAM aneka bhATIA vepArIe vaselA. gaI sadInA madhya ane uttara bhAgamAM tyAMnA laviMganA moTA bhAganA vepAra temanA hastaka hatA. bhATIA vepArIe kuzaLa hatA. temaNe temanI sAhasapriya manovRtti ane kunehathI ghaNuM dhana meLavyu` hatu`. tyAMnA mULa Ama kheDUtAne devAdAra banAvIne temanu zoSaNa karavA mATe paNa bhAratIya vepArIe para Aropa che. ArAmAM jAgRti AvatI gaI tema tema teo livaganA dhaMdhA hAthamAM letA gayA. tyAMnA sulatAnamAM paNa bhAratIye pratye abhAvanI lAgaNI janmI hatI. 1890thI 1963 sudhI jhAMjhIbAra briTiza rakSaNa heThaLa hatuM. 1963 pachI tA bhAratIye vadhu ne vadhu pramANamAM jhAMjhIbAra cheDI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 4 javA lAgyA. 1964mAM jhAMjhIbAranA sulatAnanI paNa hakAlapaTTI thaI ane jhAMjhIbAranuM TAMgAnikA sAthe joDANa thayuM, je deza atyAre TAnjhInIAnA nAme oLakhAya che. jaMgabAra pUrva AphrikAnuM bAruM hatuM. jaMgabAramAM bhAratIya leke AvavA lAgyA temAM jene paNa hatA. jaMgabAramAM sahu prathama bhImANInA guphAmAM ghara-derAsara thayuM hatuM. A derAsaramAM paMcadhAtunI zrI neminAthabhagavAnanI pratimA tathA bIjI chabIo mUkavAmAM AvI hatI. paryuSaNaparva dhAmadhUmathI ujavAtAM hatAM. 25-30 varSa vItyA bAda kacchI jaina derAvAsI saMghanA kAryakartAoe eka makAna kharIda karyuM ane derAsaranuM bAMdhakAma zarU karyuM. A zikharabaMdhI derAsaramAM mULa nAyaka zrI mahAvIra svAmI tathA jamaNI bAju zrI pArzvanAthajI ane DAbI bAju zrI zAMtinAthajInI pratimAo padharAvavAmAM AvI. A pratiSThA mahotsava 1977nA phAgaNa suda 3, muMbaInA goDIjI derAsaranA TrasTIonI bhalAmaNathI hiMmatavijayajIe jaMgabAra AvIne karyo hate. A derAsaramAM saMvata 188mAM jaina pAThazALA zarU thaI hatI. zikharabaMdhI derAsara pUruM thayAne 25 varSa thayAM tyAre vikrama saMvata 2002mAM saMvatsarInA AgalA divase eka camatkAra thaye hate. bhagavAnazrI pArzvanAthajInAM kuMDala tathA mugaTamAMthI prakAza relAye hate. A rAtre acAnaka derAsaramAM saMgItanA sUre paNa saMbhaLAtA hatA. bIje divase saMvatsarInA zubha dine savAranA dasa vAgye Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gulamo rAya bila ja paryuSaNamAM 42 : jainadarzana- zreNI : 4-4 paNa pArzvanAtha bhagavAnanA mugaTamAMthI prakAza relAto hate.. jaMgabAramAM sane 1963mAM 450 derAvAsI, 400 sthAnakavAsI bhAIo hatA. zikharabaMdhI derAsara uparAMta jUnuM derAsara paNa hatuM. A sivAya eka nagarIA derAsara hatuM. A derAsara vi. saM. 1955nA zrAvaNa mAsamAM ghara-derAsara hatuM. mahAvIrasvAmInI chabI mUkI hatI. ahIMthI te pachI naLavALA gulaphAmAM saMvata 1987mAM khaseDayuM hatuM. paryuSaNamAM pratikamaNabhAvanA thatAM hatAM. AyaMbila tapa paNa thatAM hatAM ane tyAM paNa jaina pAThazALA zarU thaI hatI. jaMgabAramAMthI sthaLAMtara zarU thayuM ane dhArmika pravRttione lagabhaga aMta AvyuM. jaMgabAranA zikharabaMdhI derAsaranI pratimAo nAIbI laI javAmAM Avela ane tyAM sthApanA thayela che. IthiyopIAmAM eDIsAbAbA zaheramAM pa0-60 varSa pahelAM 600 thI 700 jene hatA. sarva prakAre jaina dharmane lagatI pravRttio utsAhabhera thatI hatI. derAsara nahotuM. atyAre te ahIMthI paNa moTA bhAganA jene bIje cAlyA. gayA che. 1 jIbuTI : 50 varSa pahelAM jIbuTI baMdara kheMca kelenI hatuM. ahIM vepAra arthe 300 jene vasatA hatA. ghara-derAsara nahotuM paraMtu sahu sAthe maLIne paryuSaNamAM pratikamaNa ItyAdi karatA hatA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 43 dAresalAmamAM jaina dharma dAresalAma atyAre TAnjhAnIAnuM pATanagara che. pU AphrikAmAM bhAratIya prajA vadhavA lAgI tema tema teoe aMtiyALa paNa vasavATa zarU karyAM. yugAnDAnA atyAranA pATanagara ka pAlAmAM ekAda hajAra jainA hatA temAM 800 jeTalA sthAnakavAsI tathA 200 jeTalA derAvAsI hatA. TAMgAnikAmAM dAresalAmamAM jaine A sadInI zarUAtathI ja AvavA lAgyA hatA. 1930mAM saMkhyA lagabhaga eka sA sudhI pahAMcI hatI, ane jainasa'dhanI sthApanA thaI hatI. 1943mAM vastI 300 jainAnI thaI eTale jaina sadhe e rUma bhADe rAkhyA. eka rUmamAM derAsara jevuM banAvyuM tathA bIjA rUmanA dhArmika pravRttio mATe upayAga karyAM. tyAra pachI te vastImAM uttarAttara vadhArA thatA gayA ane eka meTuM makAna kharIdavAmAM AvyuM. A makAna derAsara, upAzraya ane dhArmika pravRttionu kendra banyuM. 1963mAM jainonI saMkhyA Azare 850nI hatI. atyAre te ghaTI che ane samagra TAnjhAnIAmAM 350thI vadhAre jenA nahI' hAya tevA aMdAja che. joke hajIye uparyukta derAsara vidyamAna che ane dhArmika pravRttie thAya che. mAMbAsA : jainAnI gauravagAthA pUrva AphrikAnA kenyA dezanA kinAre raLiyAmaNu' zahera eTale meJAsA. bhAratIya vepArIonuM eka veLAnuM mAnItuM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLa: jainadarzana zreNI : 4-4 vyApArI mathaka. suMdara AhavA ane kudaratI sauMdarya vALA A zahere bhAratIya lekenI Avana-jAvana vipula pramANamAM joI che. kacchI vahANavaTIo te sadIothI pUrva AphrikAnI dariyAI saphare kheDatA AvyA che. sAhasika vepArIo A rIte vyApAra arthe jatA ane bhArata pAchA pharatA. jaMgabAra, meMbAsA jevAM sthaLoe vasAvaTa te gaI sadInA uttarArdhathI ja zarU thaye. kenyAmAM relave baMdhAvAnuM zarU thayuM eTale ghaNuM bhAratIya kAma karavA tyAM gayA. A lekenI pAchaLa pAchaLa bIjAo paNa pitAnuM nasIba ajamAvavA javA lAgyA. zarUAtamAM paristhiti khUba ja vikaTa hatI. nAnA vepArIo jhUMpaDAM jevAM raheThANamAM vasatA hatA ane tyAMthI pitAnI nAnI hATaDIo calAvatA hatA. Arogya ane prAthamika sAravAranA abhAve anekavAra palegane bhegA thatA hatA. dhIre dhIre leke vadhavA lAgyA. teo pite paNa vyavasthita rIte vepAra karavA lAgyA. paristhiti sudharatI cAlI. 1900nI sAla bAda dara varSe bhAratIya leke sArI evI saMkhyAmAM AvavA lAgyA. AmAM jene paNa hatA. mokhAsAmAM sane 1916mAM rejarsa reDa paranA zeTha mAdhavajI bhagavAnajInA makAnamAM sahuthI prathama ghara-derAsara thayuM hatuM. A derAsaramAM pArzvanAtha prabhunI pratimA padharAvelI hatI. A pratimA prAcIna hatI ane saMvata 1386nI sAlanI hatI tema manAya che. 1922mAM zrI jaina derAvAsI saMghanI sthApanA thaI hatI. - hAla jyAM bhavya zikharabaMdhI jinAlaya che te jagyA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jaina dharma : 45 19,000 ziliMgamAM kharIdavAmAM AvelI. A jagyA para nIce 4 dukAne tathA upara upAzraya bAMdhavAmAM AvelAM ne. tA. 12-5-1938nA roja uddaghATanavidhi thaI hatI. 194@ii. tyAM jaina bAlamaMdira zarU thayuM hatuM. AgaLa jatAM moTI prAyamarI zALA bAMdhavAnI AvazyakatA jaNAtAM sane 1956mAM TayuDara reDa para sarakAra taraphathI aDhI ekara jamIna vinAmUlya ApavAmAM Avela. ahIM sADA cha lAkha ziliMganA. kharca 800 bALake abhyAsa karI zake tevI zALA taiyAra karavAmAM AvI, ane bIjA cAra lAkhanA kharce 300 bALaka mATe narsarI zALA paNa taiyAra karavAmAM AvI che sane 1965mAM taiyAra thaI hatI. sane 1951mAM bhAratathI ArasanI traNa pratimAjIo. Avela jemAM mULa nAyaka zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha tathA. AdIzvara bhagavAna tathA mahAvIrasvAmInI mUrtio hatI. A pratimAo kadaMbagirithI AvI hatI. nUtana zikharabaMdha bhavya jinAlayaH sane 1946mAM pAMca sabhyane zikharabaMdha jinAlaya mATe phaMDa ekaThuM karavA sattA seMpavAmAM Avela, paraMtu te vakhatanA saMjogo evA kaparA hatA jethI prayatno karavA chatAM phaMDa ekaThuM na thayuM. paNa tyArathI bhavya derAsara banAvavA mATenAM cakro gatimAna thayAM. daramiyAna dharma pratyenI jemanA hRdayamAM haMmezAM zubha bhAvanA rahelI che tevA eka dAnavIra ane sevAbhAvI zeThazrI maganalAla jAdavajI dozI taraphathI zrIsaMgha je zikharabaMdha derAsara bAMdhe te ziliMga pa1,000nI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 : jainadarzana-zreNI : 4-4 suMdara sakhAvata jAhera karavAmAM Avela. sAthe sAthe amadAvAda zeThazrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI sAthe patravyavahAra ane rUbarU mulAkAta paNa thayelI. te vakhatanA mAnadda TrasTI zeThazrI meghajI sejapALa dhanANuMe be mulAkAta bAda rUpiyA ekAvana hajAra ApavAnuM vacana Apela chatAM haju vadhArAnI je rakama joIe te ekaThI na thaI. paNa samaya jatAM te aMgenI vicAraNA thavA lAgI. dharmanAM keI kAryo paisAnA abhAve aTakyAM nathI ane kAryavAhakoe parsanala geraTIo ApI beMkamAMthI lena levAnI taiyArI rAkhela jethI tA. 29-12-59nA zubhadine zrImatI lAdhIbena lAlajI kucara gesarANIne zubha haste khAtamuhUrtavidhi thayela ane tA. 10-2-60nA reja bAMdhakAma zarU karavAmAM Avela. A aMgenA plAna zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA mistrI amRtalAla mULazaMkara trivedI mAraphate banAvavAmAM Avela jeoe atre padhArI atrenA ArkiTekaTa mI. sacAnIone kila plAna banAvavA mAhitI Apela. AphrikAmAM e samaye paheluM ja zikharabaMdha jinAlaya aMdhAI rahela ane jaina dharmanI praNAlikA mukhe kayAMya lekhaMDa nahIM vAparavAnuM hovAthI sthAyI myunisipala kAunsilanA adhikArIoe khAsa virodha karyo ke lokhaMDa sivAya A kArya AgaLa vadhI na zake. amRtalAla mistrI temane vAraMvAra khAtarI ApatA ke AvAM seMkaDe derAsara bhAratamAM anAvelAM che jemAM bilakula lekhaMDa vAparavAmAM Avela nathI. chatAM vadhAre khAtarI karavA kAunsilanA enjiniyara A Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradezamAM jena dharma : 47 divasa hAjara rahetA. jyAre AkhuM derAsara taiyAra thayuM tyAre pite khUba ja saMteSa pAmyA ane maMjUrI Apela. tyArabAda pratiSThA mahotsava aMgenI taiyArIo zarU karavAmAM Avela. te vakhatanA pramukhazrI meghajI sejapALa dhanANI, mAnad maMtrIzrI kezavajI rUpasI zAha, kAryavAhaka samitinA mAnavaMtA sabhya tathA saMghanA velIasa bhAI-bahenanI athAga mahenatathI seMkaDe mahemAnonI hAjarI, hajAronI saMkhyAmAM padhArelAM saMghanAM bhAI-bahene ane anya dharmapremI bhAI bahene padhArelAM hovA chatAM khUba ja AnaMda ane utsAhapUrvaka tA. ra6-7-1963 nA zubha divase pratiSThA mahotsavane bhavya prasaMga ujavAyela. puNyazALI zrImatI kuMvarabena devarAja karamasI zAhanA zubhahaste dvAra-uddaghATana vidhi thayela. zrI pArzva vallabha prAsAda"mAM mULanAyaka zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAna tathA AjubAjumAM zrI AdIzvara ane zrI mahAvIra svAmI bhagavAna birAjamAna che. bahAranA gokhalAomAM zrI zAMtinAtha ane neminAtha bhagavAna birAjamAna che. A uparAMta AyaMbila zALA mATe moTuM makAna che, jemAM kAyamI AyaMbilanuM rasoDuM cAle che. uparanA mALe yAtrikone rahevA mATenA phalaeNTo che. nAI rebInI yazagAthA nAIrobImAM jaine sane 1900nI sAlathI rahe che. nAI rabImAM jaina pAThazALA sane 1917mAM zarU thaI hatI. sane 1926mAM kenAla reDa para jagyA kharIdavAmAM AvI ane tyAM ghara-derAsara zarU thayuM hatuM. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48: jainadarzana - zreNI : 4- 4 jyArathI mammasAmAM zikharabaMdha jinAlaya taiyAra thayela tyArathI nAIrobImAM paNa bhavya jinAlaya hovuM joIe. evI bhAvanA vadhavA lAgI ane te mATenA cakro gatimAna. thayAM. te vakhatanA kAryavAhakene ema jaNAyuM ke mahAjanavADInI aMdara ja bhavya jinAlaya baMdhAvavuM ane tA. 15-1-76nA roja derAsarajInI "khanana vidhi karavAmAM Avela. tarata ja tA. 22-1-76 nA zubha divase zrImatI. jasadAbena pipaTalAla padamasI zAhanA zubha haste khAtamuhUrta vidhi thayela. te pahelAM mahAjanavADImAM upAzrayajIne hola banAvavAmAM Avela jenI uddaghATanavidhi tA. ra7-7-75nA. reja jJAtinA sakriya kAryakara tema ja derAsarajInA kAryamAM khUba ja bhAga lenAra zrIyuta meghajI haMsarAja zAhanA zubha haste thayela. A rIte A bhavya jinAlaya taiyAra thavAnI veLA AvavA lAgI ane te mATe pratiSThA mahotsavanI vicAraNA cAlavA lAgI. daramiyAnamAM bhAratathI mULanAyaka zrI munisuvratasvAmI ane ATha pratimAjIo AvI gayela hovAthI. DigamAM temane padharAvavAmAM Avela ane tA. 12-111983 nA roja suMdara varaDA sAthe gAjatevAjate mahAjanavADImAM dvArapraveza karavAmAM Avela. tA. 4-2-84 thI tA. 12-2-84 sudhI pratiSThA mahatsava dhAmadhUmapUrvaka ujavavAmAM Avela. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- _