Book Title: Jambu Swami Ras Tatha Bar Vratni Tipno Ras
Author(s): Keshavlal Premchand Modi
Publisher: Shakarchand Kalidas Mehta
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034241/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રીજૈવસ્વામી રાસ તથા | બારાતની ટીપની રાસો પ્રકાશક શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી સમિતિ For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ।। कोबातीर्थमंडन श्री महावीरस्वामिने नमः ।। ।। अनंतलब्धिनिधान श्री गौतमस्वामिने नमः ।। ।। गणधर भगवंत श्री सुधर्मास्वामिने नमः ।। । योगनिष्ठ आचार्य श्रीमद् बुद्धिसागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ।। ।। चारित्रचूडामणि आचार्य श्रीमद् कैलाससागरसूरीश्वरेभ्यो नमः ।। आचार्य श्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर (जैन व प्राच्यविद्या शोधसंस्थान एवं ग्रंथालय) पुनितप्रेरणा व आशीर्वाद राष्ट्रसंत श्रुतोद्धारक आचार्यदेव श्रीमत् पद्मसागरसूरीश्वरजी म. सा. जैन मुद्रित ग्रंथ स्केनिंग प्रकल्प ग्रंथांक: १३६३ बन आराधना महावीर अमृतं तु विद्या तु श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र शहर शाखा आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर कोबा, गांधीनगर-श्री महावीर जैन आराधना केन्द्र आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर कोबा, गांधीनगर-३८२००७ (गुजरात) (079)23276252,23276204 फेक्स : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर शहर शाखा आचार्यश्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर त्रण बंगला, टोलकनगर हॉटल हेरीटेज़ की गली में पालडी, अहमदाबाद - ३८०००७ (079) 26582355 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રીદયાવિમલજીજેનગ્રંથમાલા અંક ૧૧ શ્રીમતપાગચ્છાચાર્યવિમલશાખીયશ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વર રચિતઃ શ્રીજંબૂસ્વામિરાસ તથા બારવ્રતની ટીપનો રાસ મોદી. કેશવલાલ પ્રેમચંદ. એલ. એલ. બી. વકીલ તેન શોધિતઃ પેથાપુરનિવાસિ વિમલશાખીય મહેતા કાલીદાસ દેવચંદના સ્મરણાર્થે તપુત્ર શકરચંદ કાલીદાસે છપાવી પ્રસિદ્ધ કર્યું. અમદાવાદમાં ત્રણદરવાજા ચુડીઓળમાં નંબર ૨૭૪૩ વાળા મકાનમાં આવેલા ધી રત્નસાગર પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શા. અમૃતલાલ જેશીંગભાઈએ છાપ્યું. આવૃતિ ૧ લી. સંવત ૧૯૭૪ પ્રત પ૦૦ સને ૧૯૧૮ For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી ગ્રંથમાળા-પુષ્પ-૧૭ પુસ્તકનું નામ : શ્રી જંબૂસ્વામિ રાસ તથા બારવ્રતની ટીપનો રાસા પુનઃપ્રકાશન : ૩૦૦ નકલ સાહિત્યસેવા : ૫૦/ કર્તાઃ પૂ.આ.શ્રી.જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વરજી મહારાજા સંશોધક : મોદી કેશવલાલ પ્રેમચંદ (L.L.B.) પૂર્વ પ્રકાશક : શ્રી દયાવિમલજી જૈન ગ્રંથમાળા, અમદાવાદ (સૂચના) આ ગ્રંથ “જ્ઞાનનિધિમાંથી પ્રકાશિત કરાયેલો હોવાથી કોઈપણ ગૃહસ્થે એનું પૂરું મૂલ્ય “જ્ઞાનનિધિ'માં ચૂકવીને જ એની માલિકી કરવી. ગૃહસ્થોએ આ ગ્રંથ વાચવા માટે સુયોગ્ય નકરો જ્ઞાનનિધિમાં આપવો જરૂરી છે. વિ.સં. ૨૦૬૮ ઈ.સ. ૨૦૧૨ શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી વર્ષ S !િ - GYN૯ : છે કારણ (Cool )' મુદ્રણસહયોગ - પ્રાપ્તિસ્થાન ૦ સન્મા પ્રકાશન જૈન આરાધના ભવન, પાછીયાની પોળ, રીલિફ રોડ, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૧. ફોન : ૨૫૩૯૨૭૮૯ E-mail: sanmargprakashan@gmail.com For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જૈનશાસનના મહાન જયોતિર્ધર, પૂજયપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમવિજય રામચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ''13 ' ફ્રીકાબેલ, શાસન શિરતાજ, દીક્ષાયુગપ્રવર્તકશ્રીજીના શ્રીચરણે ભાવભરી અંજલી ન્યાયાભાનિધિ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજાના સ્વર્ગવાસના વર્ષે જન્મી ચૂકેલા પાદરાના મા સમરથ અને પિતા છોટાલાલ રાયચંદના એકમેવ સુપુત્રરત્ન ત્રિભુવનકુમારે દીક્ષા માટેની સાર્વત્રિક વિપરીત અવસ્થાઓના વાદળાંઓને સ્વપુરુષાર્થથી વિખેરી ભરૂચ પાસેના ગંધાર તીર્થના આંગણે પૂ.મુ.શ્રી મંગલવિજયજી મહારાજાના વરદહસ્તે રજોહરણ પ્રાપ્ત કરી પૂ.મુ.શ્રી પ્રેમવિજયજી મહારાજ (ત્યાર બાદ સૂરીશ્વરજી)ના પ્રથમ પટ્ટશિષ્ય રૂપે પૂ.મુ.શ્રી રામવિજયજી મહારાજનું નામ ધારણ કર્યું. એ વખતે દીક્ષિતો અને દીક્ષાર્થીઓને દીક્ષાનું પ્રદાન-આદાન કરવા માટે જે ભીષણ રીતે ઝઝૂમવું પડતું હતું તે પરિસ્થિતિમાં પૂર્વ-પશ્ચિમ જેવો પ્રચંડ પલટો લાવવાનો દઢ સંકલ્પ કરી એનાં મૂળ કારણો શોધી એને ધરમૂળથી ઉખેડવાનો ભીષ્મ પુરુષાર્થ તેઓશ્રીમદે આદર્યો. એ પુરુષાર્થની પાયાની શિલા પ્રવચન ધારા” બની. અનંત તીર્થકરોને હૃદયમાં વસાવી, જિનાજ્ઞા-ગુર્વાજ્ઞાને ભાલપ્રદેશે સ્થાપી, કરકમળમાં આગમાદિ ધર્મશાસ્ત્રો ધરી, ચરણદ્વયમાં ચંચલા લક્ષ્મીને ચાંપી, જીવ્હાના અગ્રભાવે મા શારદાને સંસ્થાપિત કરી આ મહાપુરુષે દીક્ષા વિરોધની સામે ભીષણ જેહાદ જગવી દીધી. અનેક બાળ, યુવા, પ્રૌઢ અને વૃદ્ધોને દીક્ષા આપી. એક સામટા પરિવારો દીક્ષિત થવા For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir લાગ્યા. હીરા બજારના વેપારીઓ, મિલમાલિકો, ડૉક્ટરો, એજીનીયરો અને ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટો પણ તેઓશ્રીની વૈરાગ્ય ઝરતી વાણીને ઝીલી વીર શાસનના ભિક્ષુક બન્યા. આ કાર્ય કાળ દરમ્યાન તેઓશ્રીમદ્ગ કેઈ ઝંઝાવાતો, અપમાનો, તિરસ્કારો, કાચની વૃષ્ટિઓ અને કંટકોની પગથાર, કાળા વાવટાઓ, સ્થાન અને ગામમાં પ્રવેશ પણ ન મળે તેવા કારસ્તાનોનો સામનો કરવો પડ્યો. પાંત્રીસથી વધુ વાર તો તેઓશ્રીને સીવીલ કે ક્રિમીનલ ગુનાના આરોપી બનાવી જૈન વેષધારીઓએ જ ન્યાયની કોર્ટ બતાવી. મા સમરથના જાયા, રતનબાના ઘડતરપાયા, સૂરિદાનની આંખની કીકી અને સમકાલીન સર્વ વડીલ ગુરુવર્યોના હૃદયહાર રૂપે સ્થાન પામેલા પૂજ્યશ્રીએ જિનાજ્ઞા અને સત્યવાદિતાના જોરે એ બધાં જ આક્રમણોને ખાળી વિજયશ્રી પ્રાપ્ત કરી. પૂ.મુ.શ્રી રામવિજયજી મહારાજામાંથી પૂ.આ.શ્રી વિજય રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાના રૂપે વિખ્યાત બનેલા તેઓશ્રીમદ્ વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ, પરમ શાસન પ્રભાવક, મહારાષ્ટ્રાદિ દેશોદ્ધારક, દીક્ષાયુગ પ્રવર્તક, જૈન શાસન શિરતાજ , તપાગચ્છાધિરાજ જેવા ૧૦૮થી ય વધુ સાર્થક બિરૂદોને પામી જૈન શાસનને આરાધના, પ્રભાવના અને સુરક્ષાના ત્રિવેણી સંગમથી પરિસ્નાત કરતા રહ્યા. કટ્ટરમાં કટ્ટર વિરોધી વર્ગને પણ વાત્સલ્યથી નિહાળતા અને પોતાના પ્રત્યે ગંભીર ગુનો આચરનારને પણ ઝટ ક્ષમાનું દાન કરતા તેઓશ્રીએ પોતાના ૭૭૭૮ વર્ષના સુદીર્ઘ સંયમપર્યાયમાં મુખ્યત્વે દીક્ષાધર્મની સર્વાગીણ સુરક્ષા-સંવર્ધના કરી એનાં બીજ એવાં સુનક્ષત્રમાં વાવ્યાં કે તેઓશ્રીના નામ સાથે પુણ્ય સંબંધ ધરાવતા એક જ સમુદાયમાં આજે આશરે ૧૪૦૦ જેટલા સંયમીઓ સાંધનારત છે. અન્ય અન્ય સમુદાયો, ગચ્છો અને સંપ્રદાયોમાં દીક્ષા-પ્રવૃત્તિના વેગમાં પણ તેઓશ્રીમદ્ અસામાન્ય કારણરૂપ છે એમ કોઈપણ નિષ્પક્ષપાતીને કહ્યા વિના ચાલે તેમ નથી. પૂજ્યપાદશ્રીજીના દીક્ષા સ્વીકારની ક્ષણ વિ.સં. ૨૦૬૮ના પોષ સુદ ૧૩ના દિને શતાબ્દીમાં મંગલ પ્રવેશ કરી હતી અને પૂરા વર્ષભર એ નિમિત્તે દીક્ષા ધર્મની પ્રભાવનાનાં વિધવિધ અનુષ્ઠાનોની હારમાળા સર્જાઈ રહી છે. શાશ્વત ગિરિરાજ શ્રી સિદ્ધગિરિ પાલીતાણા ખાતે “સૂરિરામચંદ્ર' સામ્રાજ્યના મોવડી પૂજ્ય ગચ્છસ્થવિર પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય લલિતશેખરસૂરીશ્વરજી For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir મહારાજા, વાત્સલ્યનિધિ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય મહાબલસૂરીશ્વરજી મહારાજા, ગચ્છાધિપતિ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય પુણ્યપાલસૂરીશ્વરજી મહારાજા, પ્રવચન પ્રભાવક પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય કીર્તિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજા આદિ દશાધિક સૂરિવરો, પદસ્થો, શતાધિક મુનિવરો અને પંચશતાધિક શ્રમણીગરોની નિશ્રા-ઉપસ્થિતિમાં પંચ દિવસીય મહામહોત્સવના આયોજન સાથે પ્રારંભાયેલ દીક્ષા-શતાબ્દી'ની ભારતભરમાં અનેક સ્થળે ભાવસભર ઉજવણી થઈ છે અને થઈ રહી છે. પૂજ્યશ્રી સાથે સંકળાયેલાં સ્મૃતિ સ્થાનો-તીર્થોમાં પણ વિવિધ ઉજવણીઓ આયોજાયેલ છે. સમુદાયના અન્ય અન્ય સૂરિવરો આદિની નિશ્રાઉપસ્થિતિમાં ય રાજનગર, સુરત, મુંબઈ વગેરે સ્થળોમાં પ્રભાવક ઉજવણીઓનાં આયોજનો થયા અને થઈ રહ્યાં છે. આ સર્વે ઉજવણીઓના શિરમોર અને સમાપન રૂપે પૂજ્યપાદશ્રીજીનાં દીક્ષા સ્થળ શ્રી ગંધારતીર્થના આંગણે વધુમાં વધુ સંખ્યામાં ચતુર્વિધ શ્રીસંઘને આમંત્રી દિગદિગંતમાં ગાજે એવો દીક્ષાદુંદુભિનો પુયઘોષ કરવાનો ય મનસૂબો ગુરુભક્તો અને સમિતિ સેવી રહ્યા છે. દીક્ષા શતાબ્દી વર્ષમાં જિનભક્તિ, ગુરુભક્તિ, સંઘ-શાસન ભક્તિનાં વિવિધ અનુષ્ઠાનો જેમ યોજવાનાં છે તેમ વધુમાં વધુ સંખ્યામાં મુમુક્ષુઓ મહાત્માઓ બને એવા દીક્ષામહોત્સવો પણ યોજવાના છે. સાથોસાથ જ્ઞાન સુરક્ષાવૃદ્ધિ, અનુકંપા અને જીવદયાદિનાં સંગીન કાર્યો કરી પૂજ્યપાદ શ્રીજીના આજ્ઞા સામ્રાજ્યને આદરભરી અંજલી સમર્પવાની છે. આ મહદ્ યોજનાના જ એક ભાગરૂપે પ્રાચીન-અર્વાચીન શ્રુત-પ્રકાશનનું સુંદર અને સુદઢ કાર્ય હાથ ઉપર લેવાયું છે. સૂરિરામચન્દ્ર સામ્રાજ્યના વર્તમાન ગચ્છાધિપતિ પ્રવચન પ્રદીપ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય પુણ્યપાલસૂરીશ્વરજી મહારાજાના આજ્ઞાશીર્વાદને ઝીલી પ્રવચન પ્રભાવક પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય કીર્તિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજાના શાસ્ત્રીય માર્ગદર્શન અનુસાર વિવિધ ગ્રૂતરત્નોનું પ્રકાશન “શાસન શિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષા શતાબ્દી ગ્રંથમાળાના” ઉપક્રમે નિર્ધાર્યું છે, તેના સત્તરમા પુષ્પરૂપે તપાગચ્છાચાર્ય વિમલશાખીય શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વરજી મહારાજ રચિત અને મોદી કેશવલાલ પ્રેમચંદ (L.L.B.) દ્વારા સંશોધિત શ્રી જંબુસ્વામિ રાસ તથા બારવ્રતની ટીપનો રાસ પુસ્તકનું પ્રકાશન કરતાં અતીવ આનંદ અનુભવીએ છીએ. For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir આ પુરતક ૯૪ વર્ષ પૂર્વે ઉપરોક્ત વકીલશ્રીના હસ્તે સંશોધિત થઈ, શ્રી દયાવિમલજી જૈન ગ્રંથમાળા અમદાવાદ દ્વારા પ્રકાશિત થયું હતું. તે સર્વેનો અત્રે આભાર માનવામાં આવે છે. આ પુસ્તકના પુનર્મુદ્રણ કાર્યનું માર્ગદર્શન આપીને પ્રવચન પ્રભાવક પૂ આ શ્રી વિજય કીર્તિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ મહદ્ ઉપકાર કર્યો છે તો સન્માર્ગ પ્રકાશન, અમદાવાદ પણ ખૂબ જ જહેમતથી મુદ્રણ-પ્રકાશન વ્યવસ્થામાં પૂરેપૂરો સહયોગ આપ્યો છે તે બદલ અમો તેઓ સહુના ઉપકૃત છીએ. સૌ કોઈ આ પુસ્તકના પઠન-પાઠનાદિ દ્વારા જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મોનો ક્ષયોપશમ પામી મુક્તિ માર્ગમાં આગળ વધી આત્મ-શ્રેય સાધે એ જ અંતર-ભાવના. વિ.સં. ૨૦૧૮, આસો સુદ ૧૦ બુધવાર તા. ૨૪-૧૦-૨૦૧૨ શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્રા દીક્ષાશતાબ્દી સમિતિ For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જૈનશાસનશિરતાજ, વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ, દીક્ષાયુગ પ્રવર્તક સુવિશુદ્ધ સિદ્ધાંત દેશનાદાતા, તપાગચ્છાધિરાજ, પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાના દીક્ષાશતાબ્દી વર્ષમાં તેઓશ્રીમના દીક્ષા-યુગ-પ્રવર્તનાદિ ગુણોની અનુમોદનાર્થે શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી ગ્રંથમાળાના પુષ્પ-૧૭ રૂપે પૂ.આ.શ્રી. જ્ઞાનવિમલસૂરિજી મહારાજ વિરચિત શ્રી જંબૂસ્વામિ રાસ તથા બાર વ્રતની ટીપનો રાસ પુસ્તકના પ્રકાશનનો પુણ્યલાભ સંપ્રાપ્ત કરેનાર શ્રી સિદ્ધગિરિરાજની છત્રછયામાં વિ.સં. ૨૦૬૭ની સાલે જૈનશાસન શિરતાજ, દીક્ષા યુગ પ્રવર્તક, તપાગચ્છાધિરાજ, પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાના શિષ્યરત્ન ગુરુગચ્છ વિશ્વાસધામ, વર્ધમાન તપોનિધિ, પૂ.આ.શ્રી.વિજય ગુણયશસૂરીશ્વરજી મહારાજાના શિષ્યરત્ન પ્રવચન પ્રભાવક પૂ.આ.શ્રી.વિજય કીર્તિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજાની નિશ્રામાં ૬૦ શ્રમણો, ૩૦૦ શ્રમણીઓ, ૧૭૦૦ જેટલા ચાતુર્માસ આરાધકો, ૧૦૬૦ જેટલા ઉપધાન આરાધકો અને ૫૮૫ જેટલા માળ આરાધકો આદિની સભર ઐતિહાસિક ચાતુર્માસ તથા ઉપધાન તપનું આયોજન કર્યું હતું... કુળદીપિકા પૂ.સા.શ્રી રાજનંદિતાશ્રીજી મ.ના સદુપદેશથી ધાનેરા નિવાસી માતુશ્રી ચંપાબેન જયંતિલાલ દાનસુંગભાઈ અજબાણી ધાનેરા ડાયમંડસ પરિવારે એ દરમ્યાન થયેલી જ્ઞાન-ખાતાની વિશિષ્ટ ઉપજમાંથી શાસન શિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર-દીક્ષા શતાબ્દીની સ્મૃતિમાં વિવિધ પ્રાકૃત સંસ્કૃત-અનુવાદાદિ ગ્રંથોના પ્રકાશનનો પુણ્ય લાભ લેવામાં આવ્યો છે. અમો એ સુકૃતની ભાવપૂર્વકઅનુમોદના કરવા સાથે ભવિષ્યમાં પણ આવાં સુંદર કાર્યો થતાં રહે એવી શુભકામના કરીએ છીએ. લી. શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી સમિતિ 7 For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શાસન શિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષા-શતાબ્દી ગ્રંથમાળાનાં પુષ્પો સાહિત્ય સેવા ૧૫ ४० ૦ ૩ ૨૦૦૦ २५० પ0 ૧૦૦ 100 સત્તરભેદી પૂજા સાથે ૨. સન્માર્ગ દેશના ૩. યોગ-વ્યાધ્યા સંદ ૪. શિક્ષક અને શિક્ષણ ५-७ षड्दर्शन समुच्चय हिंदी भावानुवाद भाग १-२ ७ षड्दर्शन विषयकं कृति संग्रह ૮. અધ્યાત્મકલ્પદ્રુમ-અધિરોહિણી ટીકા સહ ૯. ઐતિહાસિક રાસ સંગ્રહ ભાગ-૧ ઐતિહાસિક રાસ સંગ્રહ ભાગ-૨ ૧૧. ઐતિહાસિક રાસ સંગ્રહ ભાગ-૩ ૧૨. ઐતિહાસિક રાસ સંગ્રહ ભાગ-૪ ૧૩. દ્રવ્ય સપ્તતિકા ૧૪. મત-મીમાંસા ભાગ-૧ ૧૫. ઓઘનિર્યુક્તિ પરાગ ૧૬. પિંડનિર્યુક્તિ પરાગ ૧૭. શ્રી જંબુસ્વામી રાસ તથા બારવ્રતની ટીપનો રાસ ૧૮. શ્રમણધર્મ (ધર્મસંગ્રહ સારોદ્ધાર ભાગ-૨) ૧૯. ચતુર્વિશતિ પ્રબંધ કોશ ૨૦. પ્રાચીન ગુર્જર-કાવ્ય સંગ્રહ ૨૧. ઉપદેશ રત્નમાલા ૨૨. ઈમ્પીરીયલ મુઘલ ફરમાન્સ ઈન ગુજરાત ૧00 ૧૦૦ પ૦ પ0 પO ૧૦૦ ૧૦) ૧૦૦ ૨૫. ૨૦૦ For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રીમતપાગચ્છાચાર્યશ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વર મહારાજના રચેલ ગ્રંથો લભ્ય છે. શ્રીનવિમલગણિની અવસ્થામાં (સૂરિપદ લીધા પહેલાં) રચેલ અમને મળેલ તથા સાંભળેલ ગ્રંથે. ક સંખ્યા. રસ્યાનો સંવત. १ नरभवदृष्टान्तोषनयमाला. ५५७ २ पाक्षिकविधिप्रकरणसटीक. ३५० १७२८ ૩ સાધુવંદનારાસ. ૪૯૫ ૧૭૨૮ ૪ ઉપાસકદશાંગસૂત્રટબાથે. ૧૯૦૦ ૧૭૨૯ ૫ જંબુસ્વામિરાસ. ૧૦૩૫ ૧૭૩૮ ૬ સુરસુંદરીરાસ. ૭ નવતત્વબાલાવબેધ. પ૦૦ ૧૭૩૯ ૮ રસિંહરાજર્ષિ રાસ. (લગભગ) ૧૭૪૦ ૯ શ્રમણુસૂત્ર બાલાવબેધ. ૧૦૦૦ ૧૭૪૩ १० प्रश्नद्वात्रिंशिकास्तोत्रं स्वोपज्ञबालावबोधयुक्त ३०० ૨૨ શ્રીપરિવં વિઠ્ઠ (સંસ્કૃત) २००० १७४५ ૧૨ સાઢાત્રણસે ગાથાન સ્તવનને બાલાવબોધ, ૧૫૦૦ ૧૩ દશ દષ્ટાંતની સઝાય. (ઢાળ ર૧) For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir અથ શ્રીજ્ઞાનવિમલસૂરિની અવસ્થામાં રચેલ ગ્રંથે. १४ श्रीमभव्याकरणसूत्रवृत्तिः ૧૦૦ १५ संसारवापानमस्तुतित्तिः ૧૬ ૧૬ કલયાણુમંદિરતેત્રગીતાનિ, ૧૭ બારવ્રતમહાસ. (ગાથા ૨૦૧) ૩૦૦ ૧૫૦ ૧૮ રહિણી અશોકચંદ્રરાસ. ર૦૦૦ ૧૭૭૨ ૧૯ દીવાળીકપબાલાવબોધ. ૧૨૦૦ ૧૭૬૩ ૨૦ આનંદધન ચકવીશીબાલાવબેધ. ૨૦૦ ૧૧૯ ૨૧ ત્રણભાષ્યબાલાવબોધ. ૧૫૦૦ ૨૨ અધ્યાત્મકપમબાલાવબેધ. ૮૦૦૦ ૧૭૭૦ ૨૩ શ્રીચંદ્રકેવલીરાસ ૭૬૦૦ ૧૭૭૦ ૨૪ પાક્ષિસૂત્રબાલાવબેધ ૫૫૦૦ ૧૭૭૩ ૨૫ યોગદષ્ટિની સઝાય બાલાવબેધ. ૧૨૦૦ ૨૬ પર્યુષણ પર્વ માહાઓની સઝાય. ૭ સ્તવને, સક્ઝા, સ્તુતિ, પદે વિગેરે. ૨૮ શ્રી શાંતિનાથને તથા શ્રી પાર્શ્વનાથને કલશ વિગેરે. For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॥श्रीमत्तपागच्छाचार्यश्रीज्ञानविमलसूरीश्वरेभ्यो नमः ॥ શ્રીમત્તાગણગગનાંગણદિનમણિપંડિતનયવિમલગણિ(જ્ઞાનવિમલસૂરિ) કૃત શ્રીજંબુસ્વામિરાસ. || દુહા | પ્રણમી પાસજિર્ણના ચરણકમલ સુખકાર; બસ્વામિતણે કહે, સરસ કથા અધિકાર શીલવત પહેલા ધરી, કરપીણ જેણે કીધ; રાગ ઠમિ વયરાગીઓ, અક કહાણી કીધ જબ હલ કેવલી, જે આ ભરત મઝાર; સોભાગી મહિમાનિલે, શીલવંત શિરદાર ( ૩૫ પ્રભો પણ પ્રતિબૂઝ, પંચસયાં પરિવાર, શ્રીસહમ ગણધરત, પુણ્યવંત પટધાર ભવિજનને ભણવા ભણ, તાસ સંબંધ કહેશર આઠે કન્યાની કથા, શાસથકી લવલેશ | ઢાલ ૧ લી | (જીજી સામી સમાસ, અથવા મુનિ મન સરેવરલે. એ દેશી.) નેચરી રાજગહી જાએ, શ્રેણિકનામે નરી એ અભયકુમાર મંત્રી રૂ, જિનમત અબરચંદ એ છે I ! જીરે રે જિનવર જયેકરા ૧૫ તિણે સામે આવી સમાસ, સુખકર વીરજિjદ એ; બારે પરખદા તિહાં મળી, વંદે ઈંદ્ર નરીંદ્ર એ રેવા રા શ્રેણિક વદન આવીયા, સાથે અભયકુમાર એ; ૧ પાણિગ્રહણ. ૨ આકાશ. For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૨ ) વન વિધિશુ સાચવે, ખાયકસમક્તિધાર એ પરેશ ૩ ઉમુખ ચવિધ જિન કહે, ધર્મકથા અભિરામ એક તારણગુણ પ્રવહણ સમી, સવિ ભવિજન હિતકામએ મજીગા દા તિર્ણસમય એક સુર આવી, વદે શ્રીજગનાથએ; જયજય જિનમુખે ઉચરે, જયm શિવપુર સાથ એ પછરેવા શ્રીસુરીયાભતણુપ, નાકવિધિ કરે સાર એ; પુછે નિજ ભવ આઉખું, અણુ ભગતિ અપાર એ અજીત્રા તવ જિન ભાખે સુ|િ સુરાપામીશ તુ સુખકારએ; આજથકી દિન સાતમે, માનવને અવતાર એ છરેલા ઈમ નિસુણી નિજ થાનકે, હિતો સુર સુખદ એ. તવ શ્રેણિક પ્રણમી કરી, પૂછે વીરજિસંદ એ wજીરે ૮ વીર કહે એ ભારતમાં, હલ કેવલી એહ એ; જખૂનામે હેકશે, રાજગ્રાહી સનેહ એ nછરેવા લા શ્રેણિક પૂછે જિન કહે, પૂરવભવ અવદાત એ; ધીરવિમલકવિરાજને, શિષ્ય કહે ઈમ વાત એ || દુહા || સુહદય ચંદન માલતી, કુસુમ પૂછ પાય; ધર્મ ધીર શ્રીવીરને, પૂછે શ્રેણિકરાય એ ઉત્તમ સુરવરતણાં, ભવ દાખ ગુણગેહ, પ્રભુ સેવાને રાગીએ, એ સુરશું ધર્મસનેહ. # ૨a વીર કહે તેહની કથા, સુણતાં પરખદ બાર; મૈતમને આગળ કરી, દેશના અમૃતધારા it 8 || _ ઢાલ ૨ જી . (મરૂદેવીમાતા ઈમ ભણે, ઉઠ ફૂપ ભરત મનરંગજી–એ દેશી) જખભરતભભામિની, તિલકેપમ સુગ્રીવ ગ્રામ, રાવ પામરે તિહાં વસે, તસ ઘરણું રેવતી નામજી; અંગજ દેય સેહામણ, એક ભવદેવને ભાવદેવજી, સાધુસમીપે એકદા, લીયે સંયમ તે ભવદેવજી I ૪ ૧ શ્રીવીરના ઈત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir વિચરતે તે આવીઓ, નિજ ગામે વંદન કામે, ભાવદેવ બધવ તિહ, પાય પ્રણામે મુનિ અભિરામજી; લજ્જાએ સંજમ કહીએ, ભાવ બંધવપ્રેમે છે, ભવદવ અણુસણ આદરી, સુલેકે હિતો ખેમજી # ૫ ભ્રષ્ટ થયો સજમથક, ભાવ લજજા લેપીજી, ગુરૂ મેહલી ઘરમુખ થયે, કામરાગે મતિ આરપીજી; નવપરણીત સ્ત્રી નાગિલા, મેહલી તે મનમાંહિ સાલેજ, લખાફૂરતણીપ, ગલે વિલગી મન નવિ ચાલેજી ૬ . પ્રથમ જિનેસર દેહરે, પુર બાહિર આવી રહીએ, તપ દુર્બળ તનુ નાગિલા, આવી તવ પતિ ઓળખીએ; ઇંગીતાકારે જાણીએ, કામાતુર તેહ બેલાજી, નાગિલા માહરી ભારજા, તસ નેહે હ ઇહાં આવ્યેાજી | ૭ છે. લાજવશે સંયમ ગ્રહ, પણ પ્રેમ ને મુકો જાય, નાગિલા જે મુઝને મીલે, તો વિત સકલે થાય; તવ વનિતા વૂલતું કહે, એહ સંયમીયાને ખેડછ, વ્રત ચિતામણિ પરઠવી, કહે કકર કહે કુણ હડિજી . ૮ ગજ છાડી રાસભ ગ્રહે, પય છોડી આસણ સેવે છે, પ્રવહણ છોડી શિલા પહે, કુણું પકે અચે અને દેવે છે; સુરતરૂ ઉખેડી કરી, કુંણ કનકતરૂ ઘરે વાવેજી, તિમ ચારિત્ર મેહલી કરી, કુણુ ભ્રષ્ટ થઈ ઘરે આવે છે ૯ ૧ પૂરવ મુનિ સંભારીએ, ભરતાદિક પૃથિવી ભાણજી, કોર્તિધર સુકેસલ વળી. તિમ મહાબલમુનિ પરધાનજી; પ્રત્યેકબુદ્ધ ચાર મુનિવર, મૃગાપુત્ર ને ગજસુકમાલજી, ૮ખધો અમુત્તમુનિ, સાલ ધજા અજુનમાલજી ૧૧૦ ઈત્યાદિક મુનિવર થયા, જિણે ઘોર પરીસહ સહીયાજી, તૃણ જીમ રાજ્ય મુકી કરી, જિણે સંયમભાર નિરવહીયા; નાગિલાએ ઇમ હિત કરી, થર કીધો પતિ ભાવેદેવ, ૧ પ્રણમી છત્યપિ. ૨ પરિહરિ ઇત્યપિ. ૩ દૂધ. ૪ છાસનેં ઈયપિ આસણ એટલે છાસની આસ. ૫ કચફળ. ક કનકતરૂ (ધર). ૭ ફરી દત્યમિ. ૮ બંધક ઇત્યપિ. ૯ ઇડી કરી ઈત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૧૧ પુનરપિ સયમ આદરી, લીયે સંયમ તે સ્વયમેવજી કાળ કરીને ઉપજે, સુરલેકે ત્રીજે તેહ, સાતસાગરને આઉખે, સુખ વિલાસે અતિ સસહજી; એકાવતારી સીઝશે, નાગિલા પણ ઉત્તમ પ્રાણુજી, ધીરવિમલકવિરાજને, નવિમલ વદે ઈમ વાણુછ ૧૨ . || ઢાળ ૩ જી છે, (કેઇલ પર્વત ધુપેલે રે–એ દેશી.) પૂરવમહાવિદેહમારે લે, જંબદ્વીપ વખાણુરે સુગુણના વીતશેકાનયરી ભલીરે લો, તિહાં પદ્મરથ ભ્રભાણુરે સુગુણના આ શિવકમરને વંદીએરે લ મા એ આંણું છે વનમાલારાણું ભલીરે લે, રૂપકલા ગુણધામરે સુરક્ષા ભાદેવ સુત ઉપરે , શિવકુમાર દીઉં નામ સુવરાશિવા શ્વ પંચસયા અંતેઉરીરે લો. પરણાવી ગુણગેહરે પાસુના બત્રીસબદ્ધ નાટક ૫ડેરે લે, અવેલેકે સસનેહરે સુનાશિ ૩ ઇસમેં ફરતા ગોચરીરે લો, ધર્મશેષ ગુરૂ શિષ્યરે સુવા સાધુમારગ અવગાહનારે લો, વારૂ વિસવાવીસરે સુશિલા કા મુનિ દેખી મન ઉલ્લભ્યરે લો, બાલકને મન માતરે સુકા સ્નેહથકી જાણ્યે સહિરે લે, પૂરવભવને ભ્રાતરે સુવાશિના પn ગોખથકી તવ ઉતરે લે, વંદી પૂછે 'રાજરે સુ કલેશ સહ કિણકારણે લોકમુનિ કહે ધરમને કાજ રે સુશિવા દા પુરબાહિર ટાય આવીયારે લો, ધર્માચારજ પાસરે સુવા ધર્મકથા સુણતાં લદ્યારે લો, જાતિસ્મરણ ખાસરે સુગાશિવા શા પૂરવભવ અવકીરે લે.મુનિ પ્રણમે ઘરે જાયરે સુવા માતપિતા અનુમતિ ન દીયેરે લેદધર્મ સમઝાયરે સુશિવને ૮. ગ્રહવાસે તપ આદરે લે, છતૃછઠ્ઠ આંબિલ સારરે સુવા ખારવર લગે આકરેરે લે, ભાવતી વ્રતધારે સુવાશિના લા પહિલે સુરલેકે ગયેરે લે, ચારપપમ આયરે સુના વિદ્યાળી નામથી લે, સુખ વિલસે સુરકારે સુગાશિયા૧૦ જબૂસ્વામીતણા કહ્યારે લે,પહિલા ભવ ઈમ ચારરે સુના ૧ મુનિરાજ ઇત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૫ ) ધીરવમલવિરાજના લે, નય કહે એ અધિકારરે સુગશિ ।। ઢાલ ૪ થી ૫ ( ચતુર સનેહી મેહુનાં—એ દેશી ) મગધદેશ મનેાહરૂ, રાજગ્રહી શુભામા રે; શ્રેણિક નામે રાજ, અભયકુમર પ્રધાનો રે. રાજયના પા ॥ જયજય જમકુમારજી ॥ ૧ ॥ એ આંકણી # શેઠ ઋષભદત્ત તિહાં વસે, ઘરણી ધારણી નામ રે; શિવસુર આવી ઉપન્યા, તસ કૂખે અભિરામ રે જતરૂવર શાધતા, સુપને દેખે તામ રે; પૂરપુણ્યે જનમીયા, જ વી” નામ રે પંડિત પાસે શીખવ્યા, સકલ ક્લા અભ્યાસ રે; જાતિસ્મરણપરે થયા, શાસ્રતા સુપ્રકાશ રે લવયથી પણ તેહુને, ધર્મતણા અભ્યાસ રે; અનુક્રમે તરૂણપણ લહી, તરૂણીહરણીપાશ રે ઈસમે તિણે પુરમાં ભલા, વ્યવહારી ધનવંત રે; સરખી વય વિદ્યા ગુણે વળી સરખી તનુ ાંતિ રે "જ્યા ૬॥ એક એકથી ગુણે વડી, કન્યા આઠ ઉદાર રે જમકુમને પરણાવવા, કીધા સત્યાકાર ધરમી વડ વયરાગીયા, ચર્મશરીરી એહુ રે; ઇમ નિરુણી પણ આદરે, જકમરશું નેહ રે વધરાગી વર નવ કહ્યા, શાસ્ત્રમાંહિ સુણ્યા એમ રે; અવર ભલા પરણાવીએ, માતપતા કહે તેમ રે ઇણેસમેં આવી સમેાસર્યા. શ્રીસાહમગધાર રે; વદન કાજે આવીયા, કાણિકપ પરિવાર રે રોઝ ઋષભદ્રત્ત આવીયા, સાથે જકુમાર રે; નિપુણે ગણધર દેશના, નય કહે બહુ સુખકાર રે ॥યા ગા મેં થા ટા ॥ દુહા ॥ થર ચિત્ત સવિ દેખી કરી, શ્રીસેાહ્મગધાર; ભવદ્મવતાપ શમાવવા, જિમ પુષ્કરજલધાર For Private and Personal Use Only રાજયના રા ૫પંચ૦ા ૩}; પ્રજ્યા જમ રાજયના ટી રાજ્યગાગા રાજ્યગામ | A Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ધમપદેશ દીયે સદા, મુનિને એહ સ્વભાવ; પણ વિશેષદલ દેખીને, ઉદ્ભસે સુમનભાવ ચઉનાણી ચેખે ચિત્ત, તારણતરણ જહાજ; ભવસ્વરૂપ ઇમ ઉપદિશે, સવિ ભવિજનહિતકાજ. B ૩ | ઢાળ ૫ મી | (વીંછીયાની દેશી.) શ્રી હમસામી ઉપદિશે, નિજ દેશન અમૃતરૂપરે, ભવિ ભાવધરીને સાંભળે, એ અથિરસંસાર સરૂપરે શ્રી કાં જિમ ચંચલમન કમિનીતણેમૂષાગત સેવન કાંતિ રે, વિધુમડલ જલમાં સંક્રમે જિમ અથિર ધજાને પ્રાંતરે શ્રીગા પણ જિમ કુંજરકીંતણીપ, તિમ અથિર સંસારરૂપ રે; તિમ તન ધન યેવન કારમું, જિમ મૂષક મૂછસરૂપરે શ્રી ૬ જિમ લાલપાન અંગુઠો, માને મનમાં સુખ બાલરે; તિમ નિંદિત એ તનુ ભેગશું, રાચે રૂચિશુ ચિરકાલરે શ્રીવાળા અહે મુગ્ધપણું જુએ લોકનું, જિહાં રાચે તિહાં ઉપન્નરે જે પીધા તે ફરશે ખુશી, મૂરખ માચે ઈમ મન્નરે શ્રીવાટા જિમ તનુ કડૂતો સુખ ધરે, બહુ રૂધિરવિહારી દેહરે તિમ મેહાતુર રસ પ્રાણીઓ, દુખદાયક અને એહરે શ્રીવાલા આશપાશે બાંધીયા, ન કરે હિત આતમ મૂહરે, એ વિષય કષાય અશુચિશું, મરીયા જન અંતર ગૂઠાશ્રીમાળા એ ધમ વિના ધધે પડયાં, સંસાર વધારે પ્રાય, જે અવિરતિ બાંહિ આશ્રયા, નવિ પામ્યા વિરતિની છાંહાશ્રીવાલા એ સ્વારથીઆ સંસારમાં, પિતાને કેય ન હેયરે; એક ધર્મ વિના ભવસિદુમાં, પડતાંને શરણ ન કેયરે શ્રીગાર જે ભાવ જગતમાં ઉપન્યા, વિણશે પણ તે જગમાંહિરે; જિમ નીરતણું કલેલડા, ઉપૂજે વિણસે કૂપમાંહિરે શ્રી લેવા વલી મોહ પ્રમાદે પરવસ્યા, કરે ધર્મ તણી જે જેડિ રે કાલ આડી નિત્ય ભમે, સંસારી જનમૃગડિ રે શ્રી ૧૪ નાહના મેટા બહુ ઘડે, ભાજન જિમ નિત ભારરે, ૧ મૂષા એટલે સોનું ગાળવાનું ભજન. ૨ ઉંદર. કે કેડી એટલે પાછળ For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭ ) તિમ કમલાલ ઘરે ઘણું, સંસારી જન સંસારરે શ્રીunયા ભવચક્રે અહનિશ ઘેર, વિષયાદિક તાવડ દે રે; પાત્ર ન થાય જિહાં લગે, તિહાં સુધી ભ્રમણ કરે છે? શ્રીવાડા અહેસાસઉસાસ ગતાગતિ, નિજ આયુફલગ સુખખાણિરે; છેદતું કરવતધારશું, નવિ જાણે જેહ અજાણ શ્રી ૧૭ના એમ અનિત્યતા સાંભળી, પ્રતિબુજ્યા બહુ નરનારીરે; વ્રત પચ્ચખાણ કર્યાં ઘણાં, તિહાં લાભ થયે અપાર શ્રી ગા૧૮ તિહાં નરનારી બહુ હરખીયા, સુણ શ્રીગુરૂ ઉપદેશ ધન્ય ધન્ય એ સેહમાગણધરૂ, કહે ધીરવિમલને શિષ્યરે શ્રી ૧૯ાા | દુહા | ઈમ નિસુણી શ્રીગુરૂતણું, હિતશિક્ષા અતિસાર, કહે સ્વામી! ભવતારણી, દીક્ષા દેઈ નિસ્તાર દેવાણુપિયે મમ કરે, એહવે કામું પ્રમાદ; પણ અનુમતિથી કીજીએ, જિમ ન વધે વિખવાદ માતપિતાને પૂછવા, આવે જ બૂકુમાર; સવેગી સિરસેહરે, સમતા વિર શૃંગાર રાજમા વિચિં શસ્ત્રને, કુમર કરે અભ્યાસ; લેહગાલ તિહાંથી ખ, પડીએ જબપાસ ને ૪ યંત્ર દેખી વધતો થ, સંવેગિ પરિણામ જો એ લાગત મુઝને, તે કિમ થાવત મનકામ ઈમ જાણી ફરી ગુરૂ કને, આવી કહે શિરનામ; વ્રત લઘુદીક્ષા આદરી, આ તવ નિજ ધામ ઢાળ ૬ ઠી . રાગ–ખંભાયતી રે કેડલેહે વૈદરભી પરણે મરીરે—એ દેશી. જમર વયાગીએ રે, માતપિતા પ્રતિભાસેરે અનુમતિ આપ મુજનેરે, હું સંયમ લેઉ ઉલ્લાસેરે મારી માતાજીરે હું સંયમ અનુમતિ માગુરે; મેરા તાત જીરે હું લળીલળી તુહ્મ પાય લાગુ રે એ આંકણી II ઘૂંણાક્ષર ન્યાયે કરીરે, એ નરભવ મેં પારે; અજાલંકસ્તનની પરેરે, લેખે તેહ નવિ આયેારે મારી For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૮ ) ધર્મ વિના જે જીવડા, નરભવ સુખશું રાતા; તે બુદબુદ્ધ પરે જાણીયેરે, પ્રગટ થઈ ક્ષય થાતારે મારી મારા ગુરૂવયણે મહું જાણી રે, અંતરવયરી પ્રચારરે; દૂર કરૂં હવે તેહને, જિમ હેય સુખ અપાર મોરીવાલા ઉદાસીન્યઘરમાં વસું રે, માતા વિરતિ સુહાવે; ગાભ્યાસ પિતા કરૂ રે, શમતા ધાવિ દુલારે મારી ગાલા બહેન ભલી નીરાગતારે, બંધવ વિનય સખાઇરે; મિત્ર પરમ ગુણગ્રાહતારે, તનય વિવેક સુખદાઇરે મેરીરા વનિતા સુમતિ પતિવ્રતારે, જન જ્ઞાનવિશેષરે; સમક્તિધન અતિ રૂઅરે, નીમી અચલ અલેખેરે મેરી તપતુરગમ જોતરે, રથ શીલાંગ અઢારઃ ભાવન પાખર આચરીરે, જિનમત બહુ હથીયારે મારી ૧૪ અભયદાનાદિક ઉબરારે, નેણા ચામર ઢેલેરે; કરૂણાસબેઈ ભલીરે, અહનિશ છાકમ ચેલેરે મેરીગોપા સબલ સંતેષસેનાપતિ, સંયમગુણ સવિ સેનારે; ક્ષપકશ્રેણિની ગજઘટારે, શુભગુણઠાણે લીનારે મેરીવાદા રેપ ધરી ગુરૂઆણનારે, ધર્મધ્યાન અસિ પાઉરે; અંતરંગ દુખદાયકુ રે, મોહસેનને હઠાવું રે મેરીટાણા સયમ સુધા પાલીને, શાસન સંભ ચઢાવું રે; તાહો જાયે જાણયેરે, જગ જશપડહ જાવુંરે મેરીગા૧૮ પાચેને દૂર કરીને, વલી પાંચે વશ્ય આણું રે; પચે નિરમલ આદરીરે, પચે મનમાં જાણું રે મેરીવાલા પંચમગતિ જનેતા થઈ, પંચમાં શોભા પાઉં રે; શાસનનાયક વીરરે, પટ્ટ પ્રભાવક થાઉં રે અમેરીગારવા વચન સુણુ ઇમ પુત્રનારે, માતપિતા તે વિચારે એહ વચન અનુસારથી, સહી તજશે સંસારરે મોરીવાર માતપિતા સુતનાં તિહાંરે, જે થયાં વચન વિલાસે; ઉત્તર પત્તર ઘણાં રે, તે કવિજન કેમ પ્રકારે મારી મારા મેહતણા પ્રભાવથી રે, ધમ કરતાં વારે; પણ દુખનિધિ સંસારમાં રે, ધમ વિના કંણ તારેરે મેરીવાર૩n ૧ ધાવમાતા. ર પરગુણગ્રાહતા ઈત્યપિ. ૩ તરવાર. ૪ સ્વામી. For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( ૯ ) છાધારી હમ પુત્રનેરે, રુખી વિસવાવીસરે બીવિમલ વિરાજનારે, નયવિમલ કહે શિષ્યરે Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only મારી૦૨૪૫ ॥ દુઠ્ઠા ॥ માતપિતા તલ ઈમ કહે, એ વચ્છ ચુગતુ તુł; વડપણ સયમ દરે, આની વયણ એ મુજ તરૂણી પરણીને પછી, લેયા સર્ચમ ભાર; તસ અનુમતિથી પ્રીછવી, એહુ અછે વ્યવહાર માતિપતા મન રાખવા, કન્યા આઠ ઉદાર; પરણી તેણે એદિને, પણ મનમાં અવિકાર એકેકી કન્યા તિાં, નવનવ ચ્યુન કાડ; તિમ નવ મેાસાલા તણી, એમ એકાશી કેડ કાંડ અઢારહુ ઘર તણી, એમ નવાણ કાડ; કચનના ઢગલા કરી, કુણ કરે એહુની હાડ રંગશાલામાં શું, એકં વરને નાર; કે પથ્થર કેઈ ઉશી, ર‘ભાધિક અવતાર ગજ ગજ રવ તિહાં કરે, જિહાં ન સુણે રિનાદ; અષ્ટાપ અણજાણતા, કરે ગગનચ્યુ' વાદ મેહુલટા હુઇ તિહાં લગે, જિહાં નહિ પવનપ્રચાર; અધકાર ખાએ તિહાં, નવિ ઉગે નકાર તિમ વરાગ તિહાં લગ્’, જિહાં લગે નહિ‘ સ્ક્રીપાસ; અખલાએ સખલાઈકે, સુરનર કીધા દાસ ડાહ્યા નર તે નારીશું ન કરે કીશા વિવાદ; વીશ્યું મન: કરીને રહે, તેહમાં ક્રિશા રાવાદ જાણાછે. આખર તુમ્હેં, લેરો સયમ યાગ, પણ હુમણાં છે ભાગનો, સમય સુતનુધનયાગ ॥ ઢાળ ૭ મી. આવેરે ઉલગાણા તાહરી કાંકરીને સુખે—એ દેશી. દીપક જ્ગ્યાતિ હેજશુરે, અનેાપમ આઠે નારરે રૂડી; ૧ વૃદ્ધપણું. ૨ માત ઈત્યપિ. ર ॥ ૧॥ ॥ ૨ ॥ | ૩ || Â À # ૫ ॥ મૈં કૈ ॥ ॥ o o || 2 || " હું ॥ ॥ ૧૦ ॥ ॥ ૧૧ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૦ ) જેહનીચે માંહિ સાહતી સાવનની છે ચૂડી. રંગવિલાસ વિનેદરે, સમજાવે ભરતારરે રૂડી; નાસારે જેતુની દેખીને હારી પામી સડી અમ સરખી છડી કરી રે, શુ... ઇચ્છા શિવનારને મૂડી, મ્હે રે તુમને વીનવું છું હાથ ઢાય બેડી; પડા પશ્ચાત્તાપમાંરે, પૂરવ સુખ સભારીને ગાડી, સ્વામીરે શિવમુખની વાત છે એમ ડી ફરી ફરી લેવા દહિલારે, તન ધન ચેાવન સગરે વાહલા, ચટકેશુ' છેડીદીએ યાગના એ ચાલા; કરવાદ ન કીજીએરે, વિલસે રંગ અભાગરે લાલા, એણીપરે વીનવે લળી લળી માલા પ્રભા ચાર ોસમે રે, આવ્યા જગહરે વેગે, સજ્જ થઇને કે બાંધિ લેઈ તેગ; પચસયાં પિરવારશુરે, રૂષભદત્ત ઘરમાંહીરે દેંગે, ધણણ કંચનની કાઢિ મહે વેગ તવ જમ્મૂ મન ચિતવેરે, લેઉ સયમ પરભાતેને સડી, તણપરે ન કામિની એ છડી; કાઈ મધ્યમ લડાશેરે, નિધન થઈ મહી દીક્ષરે એણે, ઇણિપ૨ે ષની હાણિ હશે જેણે જમ્મૂ શીલપ્રભાવથી રે, જપીએ મુખે નવકારરે જેતે; પંચસાં ભીયા ચિત્રામપરે તેતે, ગમગ જોવે તકરારે, પ્રભા કરે વિચારરે તિહાં રે; જ"પ્રતિ વિનવે કરી મનેહાકર મિરદ કહીજે એહુવારે, જીયાપ્રતિપાલરે તાહર; વચન તુ' માનીયે વિનંતિનુ માહુરૂ, વારા કાણિકરાયનારે, કાલકૃતાંત કરૂરરે ગાઢા; તે' પણ માંડાછે ધમના આષાઢા અભયદાનથી ઉપરેરે, કાઇ કહ્યું નહિ પુણ્યરે જગમાં; તે તા આજ તાહરે સહુજ છેને વગમાં, ૧ નાાંકા. ૨ એ મોડી ૩ પ્રભા વિયારે તિહાં મનમાં રે ધારી, પિ પાડઃ પિ For Private and Personal Use Only * ૧૧ : ॥ ૩ . ૧૪. RAB ૧૩ ॥૧૭॥ ૬૮ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir titહા ( ૧૨ ) એ જસ માટે આજનેરે, ચઢશે તારે શીશરે ધરમી: પંચસયાને ઘાત કરી દીક્ષા લીવે છે કરમી પદઘાટણ અવસાણી, દય વિદ્યા મુજ પાસે સારી; તે લેઈ એક દિયે થંભણી જે તાહરી; જન્ કહે એક માહરેરે, ધર્મકલા મનમાંહિરે રૂડી, અવર ફવિદ્યા એ સવિ છે મુડી છોડી કંચન કામિની રે, લેઈશ સમભારે વિહાણે, તે તું પ્રભવા સાચ કરી જાણે, અણપતા કામોગનારે, જીવ અછે સંસારરે સલા; કપટપણે ધર્મ આચરે જિમ બગલા જિમ મંજરી દૂધનેરે, દેખે પણ નવિ કલાઠિરે દાત; તિણિયરે ભેગછે દુ:ખને સંઘાતિ, પ્રભવાને પ્રતિબેધવારે, કહે જબ દષ્ટાંતરે વારે; નવિમલ કહે સાંભળો છેતારૂ Ill કહે જબૂ પ્રજાવા પ્રતિ, એ સુખ કેહે માન; સુરલેકે સુખ મેળવ્યાં, પુણ્યતણે અનુમાન ધન જીવિત વિષયાદિકે અણુપતા સવિ છવ; ચિહું ગતિમાંહિ એણપરે, ફિરતા રહે સદૈવ એ સુખ મધુબિંદુય સમા, દુ:ખદાયક છે અંત; કહે પ્રભ મધુબિંદુને, મુજ દાખે દષ્ટાંત I ઢાળ ૮ મી. છે રાગ–દઈ દઈ દરિસણ આપણે–એ દેશી. સુણ પ્રસવા જમ્ કહે, મધુબિદુ દષ્ટાત; સારવાહશું ચાલીએ, અરથી નર ગુણવંત છ In સરક–ગુણવંત એક નર પંથી ભલે, પણ અટવીરૂપએ; મયમા કંજર હણણ ધાય, દેખી પછઠ કૂપએ . વલગીઓ વટની શાખે તે નર, દીઠા અધ દેય અજગરા; ૧ તાલેદ્દઘાટિની તથા અવસ્થાપિની એ બે વિદ્યા છે. ૨ પ્રભાતે. a લાકડીને ધાત. ૪ ઠામ ઇત્યપિ. ૫ મન્મત્ત. ૬ નીચે. For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૨) ચિહુ પાસે દેખે ચાર લેખે, લબકાયા વિષધરા જા કટુવચને તિહાં બેલતી, રાક્ષસી એક વિકરાલ; કહે તું કિમ આયો બહાં, દરિસન અગ્નિની ઝાલજી | ફૂટક–વિકરાલ મારી શક્તિને નવિ સાંભળી રે જગતમાં; સવિ લોક માંથે ચરણ દેઈ, હ પ્રસું તતકાલમાં . માહરે રિપુ પણ અછે બળીઓ, તેહ સવિ કેહને નડે; મુજ આણ લેંપી અરે! મૂરખ કહે ઈણિ વડે કિમ ચડાપા શાખા વિશ્વે મધુ માં, રસપૂરિત જિમ દાખ ડેય મૂષક ઉપરે રહ્યા, છેદે છેવટની શાખy | ત્રુટક-વટ શાખ કાપે દુ:ખ “વ્યાપે, ડક દીયે માખી ઘણા ચિરકાલ! મધુબિંદુ પામે, રંક હેય ઇમ રેવણું તિહાં મિલે ખેચર દંપતી કહે, બેશ ણે વિમાનએ; ક્ષણ એક મધુને કાજ પડખે, રંક કરે છમ સાનએ છે તે મૂરખ પરે કુણ રહે, એહવા બહુ દુઃખમાંહિજી; મધુ સમ એ ભવસુખ કહા, સુણ પ્રભવા ઉછહિજી કૂક–ઉહિ સુહુ તું એહ ઉપનય, ભવ મહા અટવી કહી; સંસારવાસી જેહ પ્રાણી, રંક પરે ઉપમા લહી છે જરા મરણને અવતરણ કૂપક, વિષય જળ ભરીયું સદા; આઠ કમની સ્થિતિ આઠ ખાંણી, અંત નવિ લહીયે કદા છw નરકતિરિ ગતિ દાય અજગરા, વિષધર ચાર કષાયજી; નરગતિ વડ કામ મહારિપુ, શાખા વડની આય . ત્રાટક–આય ઉદયપખે સૂસ કાપે, મરણ ગજ ધધોલતો; મધુમ તિહાં વિષય જાણે, લાલચે મુહ મંડd a રેગ શેક એ માખીચટકા, ખમે તે રવાહીઓ: લધુતરૂણ વય પડ ખાવતે તેણે ધમ નવિ આરાણીએ ૮ સદ્દગુરૂ વિદ્યાધર કહે, ઘરતો ધમ વિમાનજી: તસ દયિતા દયા હિતકરી નવિ બેસે તે અયાણજી ગૂટક-અજ્ઞાન પ્રાણી હદય નાણી, જન વાણી તિણે નરે; ૧ પગઈ. ૨ ઊંદર. ૩ વડની ઇત્યપિ. ૪ આપે ઇત્યપિ. પ નરક તિર્યંચ ઈત્યપિ. ૬ દેય પુખ એટલે કૃષ્ણ પક્ષ ને શુકલપક્ષપ મૂસ એટલે ઊંદર.. For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૨ ) મધુબિંદુ પરે ઈહલેક સુખને, લાલચી તે ભવ ફિરે છે, તેહ ભણી પ્રભવા જૈનધર્મ, પ્રાણીઓ શિવસુખ લહે; કવિરાજ શ્રી ધીરવિમલ સેવક, નવિમલ ઉપનયકહે રા A ઇતિ જબૂદષ્ટાતાધિકારે મધુબિંદુ પ્રથમ દષ્ટાન સઝાય: . રા | | દુહા છે પ્રભો કહે જબ પ્રતિ, પુત્ર કલત્ર પરિવાર; ભર યોવનમાં મૂકતાં, નહિ ઉત્તમ આચાર પ્રભવા! નિયતિ આપણે, મિલીએ સવિ પરિવાર; સુખ સુહકે વિહેચી લીઈ ન કરે દુ:ખ ઉદ્ધાર પર ઇમ જોતાં સંસારમાં, થયા સંબંધ અપાર; એકેકા પ્રાણી પ્રતિ, જિમ નાતર અઢાર કહી દાખે તે મુજ પ્રતિ, કિમ સંબંધ અઢાર; પૂરવઠુત દૃષ્ટાન્ત જે તે કહે બ્રકુમાર | ઢાળ ૯ મી . એકવીશાની દેશી. મથુરાપુરીરે કુબેરના ગણિકા વસે, મનહરણી રે તરૂણ ગુણથી ઉદ્ભસે; તિણે જા રે યુગલ એક સુત ને સુતા, નામ દીધું રે કુબેરદત્ત ને કુબેરદત્તા લૂટક–મુદ્રા અલંકૃત વસ્ત્ર વીંટી, યુગલ પેટીમાંહી પ્રહાઉ; એકરાતમાંહિ નદી પ્રવાહે, તેહ યમુનામાં વહીવું જ ૌરીપુરે પરભાતે શેઠ, સંગ્રહ્યાં વહેંચી કરી; એક પુત્ર અપર પત્રિકા ઈમ, વાધતા હર્ષ કરી પા બેહ શેઠે રે ઉત્સવ કીધે અતિઘણે, કમયોગે રે મિલી વિવાહ બેહતાઃ શારી પાસે રે રમતાં બેહું મુદ્રા મળી, નિજ બંધવ રે જાણીને થઈ કુલી . લૂક–આકુલી થઈ તવ બેહેન મનમાં, વિષયથી વિરમી સહી; ૧ અને ઈયપિ. ૨ શારી સોગઠાબાજી, .. - - For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૪ ) સાધવી પાસે રહી સંયમ, 'અવધિજ્ઞાની સા થઇ વ્યવસાય કાજે કુબેરદત્તહ, અનુક્રમે મથુરા ; વલી કમયોગે વેશ્યાગે, વિલસતાં અંગજ થયે ૬ નિજ બંધવારે પ્રતિબંધનને સાહણી, વેશ્યાઘરે રે આવીને સા પાહુણ; ઘરે સાલા રે પાલડી પાસે રહી, હલરાવે રે બાલકને મુખે એમ કહી છે. લૂટક–ઈમ કહે પુત્ર ભત્રીજ બંધવ, દિયર કાકે પિતર, ઈમ નાતરાં ષટ તુઝ સાથે, રૂદન કરતાં ઉસરે છે પતિ પિતા બંધવ જેઠ સસર, પીતરીએ ઈણિપરે કહે; કુબેરદત્ત સાધવી ષટ, નાતર ઈણિપરે લહે : ૭ ભેજાઈ રે સોય માય સાસુ વહુ, વડીમાતા રે ઈણિપરે વટ સગપણ લહં; તવ ભાવે રે સાધવીને વેશ્યા ઈશું, "અસમંજસ રે કિમ ભાષે છે એ કિયું ગુટક–કિશુ ભાખે લાજ રાખે, સાધવી વલતુ કહે, મંજૂષમાંહિ કવિ મેહત્યા, તેહ વીતક સવિ લહે II ઈમ સુણ ગણિકા લીયે સયમ, પાર પામી ભવતણે; સાધવી ઇમ ઉપદેશ દેઈ, કયો ઉપકાર અતિઘણે HCN સુંણ પ્રભવા રે છણિપણે સહુ સંસારમાં, સંબંધ રે સહુ સાથે નરનારીના: એકેકેરે સગપણ અઠદશ(૧૮) ઈમ થયા, ઇમ ગણતાં રે ચિહે જણના બહુત્તરે(૭૨) થયા છે લૂક–લાં બહુસ્તરે ઇમ પડત્તર કહે જબ્રકુમાર એ; સંસાર વિષયવિકાર ગિરૂઆ, દુ:ખને ભંડાર એ છે તેહ ભણું સંયમ ગ્રહું પ્રભવા, સુખ જેણિપરે ઉલ્લાસે; કવિરાજ શ્રી ધીરવિમલ સેવક, નયવિમલકવિ ઉપદિશ ૧૯ A ઇતિ જખસ્વામીઅધિકારે અઢારનાતરાં દષ્ટાંત દ્વિતીય સઝાય ારા ૧ અવધિનાંણ ઈયપિ. ૨ માટે ઇત્યપિ. ૩ દેવર ઇયપિ. ૪ નાતરા ઈત્યપિ. ૫ અસંબદ્ધ. ૬ મંજૂષા એટલે પેટી. ૭ તેહભણ પ્રભવા! હું સંયમ દત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૫ ) | દુહા | ઇમ નિસુણું પ્રભવ કહે, સુણ જંબૂ ગુણવત; ઘરે સૂને પુત્રજ વિના, જિમ કામિની વિણ કંત પુત્ર વિના ગતિ નહિ હોઈ, એહ પુરાણે શાખ; વિલસી પુત્ર થયા પછી, સંયમશું મન રેખ કહે જબ જે પુત્રથી, ગતિ પામીજે સાર: તો પશુ કુટિ પંખીયાં, પામે શુભ અવતાર A ૩H પુત્રથકી નવિ રાંપજે, સુગતિ કગતિને ફેર; એ સંસારિક લોકને, મહતણે અંધેર || જી. જિમ મહેમરદત્તને, સુત નવિ આ કામ; કહે પ્રભવો તે કુણ છે, ભાખે ભૂસ્વામી || ઢાળ ૧૦ મી છે (ઝાંઝરીયા મુનિવર તથા ગિરૂઆ ગુણ વિરજી—એ દેશી.) એ સંસાર અસારમાંઇ, થિર નહીં પુત્ર કલવ; વિજયપુરનગરી વસે છે, શેઠ મહેસરદત્ત, ગુણવતા પ્રભવા સુણ સંસારસ્વચ્છ / ૬ કણ કેહેને સુખદુ:ખ દીયેજી, કુણ રાખે ઘસૂત; કુણ કેહેને કહો ઉદ્ધરેજી, ફલ દીયે નિજ કરતુત mગુણવા ગા પરભવ જાતાં ઈમ કહે, શેઠ મહેસર તાત; વર દિવસે માહરે, કરજે મહિષને ઘાત ગુણમાં ૮૫ જનક મરી ભેંસ થાજી, વનમાંહિ વિખ્યાત; ઘરમાંહે થઈ કૂતરી, મહેસરદત્તની માત mગુણવા લા પરણું તરૂણુ તેહનીજી, કુલટાને આચાર; ઘાત કર્યો જે જારનો છે, તે થો સુત અવતાર ગુણવા૧n કર્મયોગે તે મહિષજી, હણીયો દિવસ સાધ; પલલ કુટુંબે આયોજી, ખંડ ખંડ વિરોધ ગુણ ૧૧૫ ઇસમેં આ ગોચરીજી, મુનિવર શ્રીધર્મષ; અસમંજસ દેખી વજી, અહે અહે મેહને દેષ ગુણગારા મા તે વાહલ થયો, પ્રેમથકી ફુલરાય; ૧ મહેસરદત્તના પિતાના શ્રાદ્ધને દિવસે. ૨ માંસ. For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૨ ) જનક કુંટુંબે આયાજી, રજનની મારી જાય મુનિવને તે કૂતરીજી, જાતિસમરણવંત; નિધાન દેખાડીને કયા, પરિજન સમક્તિવત દેવલાકે ગઈ કૂતરીજી, છડી મેાહુ મિથ્યાત; પિતરપિડ કૃષ્ણ કેહુનેજી, દિયે પ્રવા સુણ વાત * મૂઢપુરૂષ કાઇ તરૂ વર્ષજી, અપર દિશે સિ’ચાય, જોયણ તિ ચરૂ આંતરંજી, કિમ તે પુષિત થાય તેહુને સહુ જિમ ઉપસેજી, હિાં જલ કિહાં તરૂમૂલ; તિણીપરે કા કેહને દીયેજી, પૂર્વજ જલ અનુકૂલ મ જાણી સયમ ગ્રંહું, કહે જમ્મૂ ધરી પ્રેમ શ્રીવિમલ વિરાજના, શિષ્ય કહે નય એમ ॥ કૃતિ જખસ્વામીઅધિકારે મહેસરદત્ત દૃષ્ટાંત તૃતીય સઝાય || દુહા | ક્રમ નિપુણી પ્રભવે કહે, સમજ્યાનું એ સાર; જે કાંઇ આપણુકી, કીજે પરઉપકાર પ્રથમ પુણ્ય એ તાહરે, દીજે જિવતદાન; કૃપાવંત તે સયમી, એહિજ પુષ્યનિદાન હે જબ પ્રભવા ! મુણા, ધર્મે જસ મન હેઈ તેહને બાંધિ નવિ શકે, અતુલીખલ જે કાઇ કહે પ્રભવા જો મધથી, છૂટે સુઝ ૪પરિવાર; તા તુમસાથે આદર્, સુધા સયમભાર તવ ખેલી પહેલી પ્રિયા, સમુદ્રસિરી સિરદાર; પ્રભવા તમે સયમ પહેા, છે. તસ્કરમાં સિરદાર દુ:ખીયા સુખને ચાહતા, ઉદેરી લીધે ટ; For Private and Personal Use Only | ગુજુ ૧૩૫ [ગુણગી૧૪॥ ગુણુ॥૧૫॥ |ગુણ૦॥૧॥ ચુગા૨ા ' ગુણ ૧૮૫ ॥ ૧॥ #1 211 # 811 ॥ ૪॥ ॥ ૫॥ ૧ જનક જે પિતાના જીવ જે પાડી તેનું ભક્ષણ કરી ગયા. ૨ મહેસરદત્તની માતાને જીવ. ૩ કાષ્ઠ મૂઢપુરૂષ પૂર્દિશ ઝાડ વાવે તે પશ્ચિમદિશિયે બે, ત્રણુ, ચાર જોજનને આંતરે દૂર જઇને પોતે વાવેલા ઝડતર પાણી સિંચે તે તે ઝાડ શું પુષ્પિત ( ખિલેલ ) થાય ? અપિતૃ ન થાય તેમ શ્રાદ્ધનું પશુ જાગુતું. ૪ જે ચારેય થંભાયેલા છે તે. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૭ ) પણ સુખી શાને બહે, સયમ કષ્ટ અનિષ્ટ કાર પ્રાંહિ પરઘર વાતના, ડાહો દીસે લેક; 'અમને સમજાવ્યા વિના, વાત સાલ એ છેક જે પ્રભવા તુજ કહણથી, આદરશે વઈરાગ; તો પડશે પશ્ચાત્તાપમાં, જિમ હાલી નિભાગ તે કુણ હાલી દાખીએ, જેહને દીયે દષ્ટાંત; પ્રભો સાંભળતાં કહે, જજૂ પણ નિસુણત _ ઢાળ ૧૧ મી | ૨ દેશી માખીની–સાથે ચલુંગી લારે ફિરંગી-એ દેશી) સમુદ્રસિરિ પહેલી તિહા, બેલે મધુરે રાગ પ્રીતમજી; } અમ સરિખી છડી કરી, સિદ્ધિવધશું રાગ પ્રીતમજી લેવા યૌવનવય સુખ ભેગ, વડપણે સમયેગ પ્રીતમજી; કર આવ્યાં ફલ હાર, અધમ કહે તસ લેક પ્રીતમજી યોજના બગપામર મરૂમંડલે, કરતો કરસણ કર્મ પ્રીતમજી; કેદ્રવ કાંગ સદા વપે, જાણે તેને મર્મ પ્રીતમજી ગયો મારા એકદિન બેટીસાસરે, હિતો પામર તે પ્રીતમજી; ગુલમંડગ જિમાડીએ, સંતવ્યે સનેહ પ્રીતમજી વાલા તે કહે છે કિહાં નીપજે, વસ્તુ એ સખીરસવાદ પ્રીતમજી; શેલડીખંડ ગહું બીજ દીયે, વાવણવિધિ કહે આહાદ પ્રીતમજી યોગા૧૪ તે પામર ઘરે આવી, વાવે સેલડીખંડ પ્રીતમજી; કરસણ જે ફશું કહ્યું, “ઉછેડી પરચંડ પ્રીતમજી બાપા સ્ત્રી વાય પણ નહિ રહો, આપમતિ થયે તેહ પ્રીતમજી; કૂપ કામે શિલા ઉમટી, કરસણ પણ દીઉં છેહ પ્રીતમજી ૧૬ મઢપણામાં હારી, મીઠાં ભેજન ચાહી પ્રીતમજી; કેદ્રવ કાંગ કરસણ ગ, ખેદ ધરે મનમાંહી પ્રીતમજી વાણા તિણિપરે પશ્ચાત્તાપમાં, પડશે વાલમ આજ પ્રીતમજી; ભેગા લહીને ભેગ, વડપણ સંયમ કાજ પ્રીતમજી ૧૮ ૧ પણ અમને ઈત્યપિ. ૨ હમીરીયાની દેશી ઈત્યપિ. ૩ હાથે આવેલ ફળ. ૪ મૂઢ ઇત્યપિ. ૫ ઉપાડી દીપિ. ૬ વલ્લભ ઇયપિ. For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir વિન કામિની અમ સમી, નવિ મલશે ફરીવાર પ્રીતમજી ધીરવિમલકવિરાજને, નય કહે એમ વિચાર પ્રીતમજી ગાલા A ઇતિ બગપામર દુવ્રત ચતુર્થ સઝાય છે | દુહા પ્રત્યુત્તર જંબૂ કહે, સુણ સુંદરી સુવિનીત; તે તે હાલી દુ:ખ લો, એહ સુખને પરતીત ( ૧ ૧ જે એહ સુખના લાલચી, તેતે દુખીયા હેય: એહ કથા સાચી કહી, નિલભે સુખ હોય શાન સમાન કે ધન નહી, સમતા સમ નહિ સુખ; જીવિત સમ આશા નહી, લેભસમ નહિં દુઃખ ૩ | આશા સમ બંધન નહી, સ્ત્રી સમ કેઇ ન જાલ; વિષય સામે કે રિપુ નહી, મિથ્થા સમ નહી આલ છે જ ! વાયસ પરે લોભી હુઈ, તે પામે અનાથ; હું સુખી સોભાગીયે, સવિ કાજે સમરથ કહે તે વાયસ કુણ હતો, પૂછે નારી વાત; પ્રભો પણ તિહાં સાંભલે, કહે જમ્ અવદાત _| ઢાળ ૧૨ મી ! બેલીડા હસારે વિષય ન રાચીએ–એ દેશી. વલતું જબ ઉત્તર ઈમ ભણે, સુણજે એહ જવાબ વાયસ સરીખે હું લેભી નથી, જિમ લહું પશ્ચાત્તાપ વિષય ન રાચરે પ્રાણુ આપણુ, વિષ સમ વિષયવિકાર, વિષ ખાધાથી મરીએ એક ભવે, વિષય અનંતીવાર વિવાદ ભરૂઅરછ નયરે તીર નદીતણે, મૃતગજલેવર એક પડીયું દેખીર આમિષ લાલચી, પંખી મિલીયા અનેક વિવાલા ઉડે બેસે ગમનાગમન કરે, પંખી વિવિધ પ્રકાર; વાયસ મિલીયારે કેલાહલ કરે, “દ્વિજ જિમ સત્રાકાર વિગલા તિહાં એક વાયસ આમિષ લાલચી, પેઠે અવમદુવાર; ૧ પડઉત્તર ઈત્યપિ. ૨ કાગડે. ૩ ઝેર. ૪ માંસ. ૫ બ્રાહ્મણ જેમ દાનશાળામાં કોલાહલ કરે તેમ છે ગુદાદ્વારથી પ ઠો. NON For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૦ ) મનમાં મારે હ સુખી અછું, પલલતણે આધાર પિવાના પ્રીમકાળે રે દ્વારે મિલી ગયો, માંહી રહ્યો તે કાક વિકાળે રે ગજ નદી તાણીઓ, નિકી તેહ વરાક વિવારા ચિદિશે પાણી પુર વિલેકીઉ, તે હિતો પરલોક ઈમ જે લોભી હોઈ પ્રાણીઓ, તે પામે બહુ શેક વિવેકા મૃતગજકલેવર સમ નારી તુમે, દુ:ખદાયક જગમાંહ; વિષયી પ્રાણ રે વાયસ જાણયે, બડે ભવજલ માંહી વિના૧૪. ઇમ જાણુને સંયમ આદ, છડી તુમશું રાગ; ધીરવિમલકવિશિષ્ય કહે ઈર્યું, ધન જબ મહાભાગ વિશ૧૫ || ઇતિ વાયરષ્ટાંત સઝાય પ્રથમ સી કથા ૧ | દુહા છે. હવે બીજી પ્રમદા ભણે, પદમસિરિ અભિધાન મૃતગજકલેવર સમ કહી, અમને સુગુણનિધાન કઠિન વચન અમને કહે, તે અમે ચઢાઉ શીશ; સાધુપણું કિમ પાળ, જો ઈમ ચઢશે રીસ અમ જીવિત તનુ તુમ કરી, યવન લહેરે જાય; સંયમ અવસર શો છે, તે અમને સમઝાય છે બહુમુખના લાલચી, સુખત પુણ્યપ્રમાણુ જે પામ્યા તે ભેગવે, કરજે પછી મંડાણ અતિલોભી જિમ વાનરે, પામ્ય બહુ દુ:ખ કામ; કહણ ન કીધું સીતણું, પાપે બહુ અપમાન કહે પ્રભો તવ સ્ત્રી પ્રતિ, કહે કથા તે આજ; જિમ પિઉ થિર થઈ ઘરે રહે, સી વછિત કાજ _ ઢાલ ૧૩ મી કપૂર હવે અતિ ઉજલોરે–એ દેશી. પદમગિરી વલ0 કહે, બીજી બાગડ બેલ; તન ધન યોવન પામીને, કીજે છાકમચોલરે ૧ ચિંતેરે ઈત્યપિ. ૨ માસ. ૩ હાયિનું કલેવર. For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૨૦ ) પ્રીતમ માને અમારી વાચ, તમે વડપણ સંયમ રાચરે પ્રીતમ કાંઈ મણિ છોડી ગ્રહો કાચરે પ્રીતમ માને અમારી વાચ એ આંકણી એકણું વનમાંહિ વસેરે, 'પિયુગ અતિ સનેહ; સુખીયા બહુ ફલ ખાવતારે, માનવ પરે ગુણગેહરે પ્રીના ૮૫ દેવાધિષિત જલ ભરે, કહ એક છે તેહમાંહિ; ફાળ દેઈ તે વાનરે, પડી તેહમાં ઉછહિરે પ્રીવાલા તે જલના પરભાવથી, કપિ થયે માનવરૂ૫: વાનરી પણ તેહમાં પડીરે, થઈ નારી રતિરૂપરે પ્રી-૧૦ હથકી કહે વાનરે ફરી તલએ હુઈ દેવ; તું થાયે દેવાંગનારે, સુખ વિલસે નિતમેવરે 'પ્રીવાર લાભ ઘણે નવિ કીજીએ રે, ભાસે નારી એમ; વાય તોપણ ફરી પડે રે, કપિરૂપે થયે તેમણે Hપ્રીવાલા ઇંગ્લેસમે પુરને રાજીએ રે, આવ્યો રમવા કાજ; દીઠી નારી રૂડીરે, વડી કીધી રાણું રાજેરે પ્રીવાળા નપુરૂષે તે વાનરેરે, શીખવીએ — સાર; પ ઘરે રમત આવીરે દીઠી તેણે નિજ નારીરે પ્રીકા ઝૂરે નયણે દુ:ખથકીરે, તે વારે કપિનારી; મુક વાર્યું તે નવિ કર્યું રે, શું હેય હવે દુ:ખધારીરે પ્રીવાપા મકા તે વાનરે રે, નટપાસેથી તેહ; સાંકલ બાંધી રાખીઓરે, પ્રેમ ભર્યું નિજ નેહરે પ્રી-૧૬ તિણિપણે પિઉ તમે ભૂરરે, સમરી પૂરવ સુખ; અમ સરીખી છડી કરીરે, સહ સંયમ દુ:ખરે પ્રીવાળા ઈણિપણે વાત કહી સહી રે, નચ બૂકુમાર; ધીરવિમલવિરાજનેરે નય કહે છમ અધિકારણે I hપ્રીમ ૧૮ || ઇતિ નરરૂપપરાવદષ્ટાંત સઝાય છે. } દુહા મરકલ કરિને કહે, જબ ઉત્તર એમ; તે તે વનિતા ! વાનરે, દુ:ખીયે પરવશ પ્રેમ ૧ વાંદરાનું જેડલું. ૨ કહમાં ફાળ મારવાથી. ૩ થાઇશ છત્યપિ. ૪ વાનરો તે પણ ઇત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | ૪ | || ૭ | ( ૨૧ ) જે અશે સુખ ચાહશે, ધશે પરફ્યુ રાગ; તે સુખીયા પણ દુ:ખીયા, જસ મને નહિં વઈરાગ + ૨ આશાપાશે બાંધીએ, એ સઘળે સંસાર; જે વરતે ઉદાસીનમાં, તે જીવિત જિન અવતાર I ૩ / સુણે ઇણિ જીવે ભેગવ્યા, દેવતણ બહુ ભેગ; તેહિં તૃપ નવિ થયે, અહ આહ મૂરખલેક 'અમર વિષયસુખ આગલે, માનવ સુખ કુંણ માન; જિમ સમુદ્રજલ પૂરસ્યુ એસ બિંદુ ઉપમાન | ૫ | જિમ મનમાં તરસ્યા થયે, ગ્રીષમ સમે ગમાર; જલ ભાજન સવિ નીકવ્યાં, પણ ન લહી પતિ લગાર . ૬ 1 કહે સ્વામી! તે શું હતું, જેને દિઓ ઉપમાન; તવ તરૂણી પ્રતિબૂઝવા, દાખે સુગુણનિધાન છે ઢાળ ૧૪મી સુણે મેરી સજની રજની ન જાવેરે–એ દેશી. જબ પભણે મનને ઉલ્લાસેરે, પદમસિરીશું ઉત્તર ભાસે; તુમ તનુ ભેગે પતિ ન પામે, જેમ કવાડી દુખને ઠામરે ૮ પામર એક લિહાલા કારે, ચાહે વનમાં લઈ જલ સાજ અગનિ ઉપાઈ કાષ્ટ સંકેરે, તાપપ્રભાવે તરસે રે I જલભાજન સવિ તિણિ નિડવિયારે, તેય પિપાસા ન ગઈ મુહિયારે; તરૂઅર છાયાયે નિંદ્રા કીધીરે, સુપને સાયર સર નદી પીધીરે લગા તૃપતિ ન પામી તરસ ન વામી રે, એક પ્રદેશે કદમ પામીરે; તૃણયુત કાદમ જ મુખે દેવેરે, તેહિ કબાડી તુષ્ટ ન હારે ૧૧ તૃપતિ ન પામી સાગર નીરે, તો કિમ કાદમથી સુખ ધીરે; સાયરજલ સમ સુખના ભેગરે, તિણે પતિ નવિ પ્રાણી લેગારા કાદમજલસમ તુમ તનુ ભેગરે, બહુદુ:ખદાયક અંતે વિગરે; પકસમે વડી તુમ તનુ ઈડીસંયમસ્ત્રી પ્રીત મેં મીરાના ઈણિપરે બીજે ઉપનય દીધેરે, ધીરવિમલકવિશિર્થો કીધેરે. સુણ મેરી સુંદરી વયણ વિચારી રે તુમથી અધિકી સયમનારીરે૧૪મા છે ઈતિ શ્રીકબાડી દુષ્ટાતસઝાય ઇતિ દ્વિતીયીકથા . ૧ અમર એટલે દેવ. ૨ કાદવ. For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( રર ) | દુહા | તવ ત્રીજી વટકી કહે, પદ્મસેના તિહાં બેલ; એ પ્રીતમને પ્રીછીએ, ડહાપણ વચન નિટોલ વાયસ હાલીની કથા, કરતાં ના લાજ; પ્રાંહિ ઉત્તમ નીચના, ને કહે મધ્યમ કાજ + ૨ | જાણાંછાં એ સમઝના, વણથકી વરાગ; દિન દિન વધતો થાઇ, ગાશે સંયમ ફાગ || ૩ | કાચી પાંખે પંખીયાં, ઉડ્યાં ન લહે સુખ; તિમ જે કાચા ધમને, તે પામે બહુ દુ:ખ ધર્મ ધમ કહેતાં થકા, નવિ જાણે પણ મર્મ; દૈવે દુષ્યાની પરે, માને સઘલ ભમર ૫ ૫ | વિણ સમજ્યા ચૂકે નરા, બેહુ ભવકેરાં કાજ; જિમ રાણી વિહું નર થકી, ચૂકી છડી રાજ. તવ પ્રભવ કહે તે કહો, કુણ રાણી દૃષ્ટાંત; "વેધક વચન કરી કહે, જિમ તુમ માને કેત છે ઢાલ ૧૫ મી | શારત બુદ્ધદાયી–એ દેશી. રાજગૃહી નયેરે, નિવસે એક સેનાર; જજર તસ અભિધા, તેહને સુત એક સાર છે. તરૂણે તે એક પર તરૂણી અતિ સનેહ, કુલટા પરનરસું વિલસે તે નિગેહ; ટક–નિજ ગેહે તે સસરો જાણે, પણ સુત વાત ન માને; એક દિન સસરે પશુ રમતાં, ઉર લીધાં છાને છે તરૂણી જાગી કંત જશું, જુઓ સસરે થયે કામી; લાજ ઠામે કિમ આવે નહિંતર,ઈમ કીમ ચાલે ઘર સામી ૧૮૧ તવ કુલટા ભાસે સસરે દીયું કલંક, તો પીજ કરીને દૂર કરૂં નિજ વંક; સચવાઈ દેવી આગલે લેકસમક્ષ, ૧ વીવધ ઇત્યપિ ત્યાં વિવિધ એટલે ભારેવયન તથા વિવિધ ઇત્યપિ. ૨ નેપૂર ઝાંઝર. For Private and Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir T૧૦ ( ર૩) કરજેડી ભાખે તુઝ પરત પરતક્ષ છે તૂટક–પરતક્ષે જે દેવી કૂવણું, મુજને લાગ્યું અંગે; તે તુ મુજને ફલ શુભાશુભ, દેજે દેવી રગે છે પૂર્વ સંકેતી જાર પુરૂષ તે, પ્રાથલ થઈને ફર; પર પહેલો બીજે ગહેલે, ઈમ કહેતી તે નિકસે છે લા તવ સસરે લેકમાંહિ થયો છે, તસ સિંદ ન આવે અચરિજ દેખી મે; જગતનિંદ્ર સેનારે જાણી નુપ તેડાવે, ચકીને કાજે સર્વ ભંડાર ભલાવે છે ત્રટક–સવ ભંડાર ભલાવે નરપતિ, ગોખમાંહિ રહે બેઠા, કર્મસંયોગે નરપતિ ગેહે, સબલ અસંયમ દીઠા માવત હાથી શુડ નરપતિ, રાણી લઈ વિલશે; ઈણિપરે ઠામઠામે મૂકે, અમ દેખી તે વિકસે જે નૃપઘરે એહવી વાત અઘટતી દેખું, તો મુજઘરે અસતીષ કીશ હું લેખું; અમ મન થિર કીધો નિંદ્ર લહે તેનાર, પરભાતે નરપતિ દેખે નિંદ્ર અપાર | ટક-નિંદ્ર અપાર લહી બેલો , કહે સામી મત પૂછો: નિજ ઘરે પઘર વાત જણાવી, કહે ભાગે મુજ “સંસે | માવત રાણી દૂરે કીધાં, દેશથકી તિણે રાયઃ હાથી રામે લંકને વયણે, દેખી કલા ત્રિકુંપાય ૧૧ માવત ને રાણી ચાલ્યા પંથે પલાય, પુર બાહિર દેવલમાંહિ સૂતા દાય: તિહાં આવ્યા તસ્કર પુરથી પરધન લેઇ, તેહ પાસે રાણી આવ્યાં અવસર જેઈ લૂટક –અવસર જોઈ તસ્કરપતિને, સાથે ચાલ્યાં રાણી; પુર આરક્ષક સુભટે હણી "માવત તસ્કર જાણી ! શાલી દીધે માવતને તિહાં, તરસે પ્રાણ ન જાવે; જિનદત્તશ્રાવક નીર પાઈને, નમસ્કાર સંભળાવે ૧૨ ૧ ગાંડા થઇને. ૨ ગઈ છે નિદ્રા જેની એવો સનાર. ૩ અનાચાર. ૪ લંછે ત્યપિ ૫ આવી ઈયપિ. ૬ ચાલી ઇત્યપિ, For Private and Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ર૪). તસ પુણ્યપ્રભાવે માવત હવે દેવ, હવે રાણી તસ્કર પતિ કીધો તતખેવ; અટવીમાં જાતાં તરિની પાસે આવે, રાણુનાં ગ્રહણ લેઇ પરતટે જાવે છે સૂટક–પરત જઈ વસાદિક લેઇ, મનમાં એમ વિચારે; પતિઘાતક અસતી એ માહરે, ઘરે આવી શુ ઠારે તિણે સમે અવધિપ્રયંછ માવત, સુરવર જોવે હરખે; એકણિ વચ્ચે તટની પાસે, બેડી રાણી નિરખે 13 પ્રતિબેધન જે સુર થયે જબુકરૂપ, મુખમાંહિ અમિષ પિંડ થયો વિંદરૂપ; આકાશે ઉડતી એક સિંચાણી કી, તે તાકે આમિષ જબુક મુખથી સિદ્ધ 1 ત્રટક–સીધો જંબુક આમિર મૂકી, મત્સ્ય પ્રહે જળ તણું; મીન ગ જળમાંહી પેશી, આમિષ લીયે શિચાણ . ભ્રષ્ટ થયે રે જંબુક! બેહથી, રાણી હર્ષે ઝબકી; નરભાષા જ બુક બેલે, રેણુ! તું વિહુથી ચૂકી ૧૪ રાજા ને માવત તસ્કર એ ત્રણ લેખે, પરઅવગુણુ ભાસે નિજ અવગુણ નવિ દેખે; ઇમ સુરની સાનિધેરાણુ નિંદે આપ, લીયે સંયમ ભાવે ત્રિવિધ ખમાવે પાપ છે. ટક–પા, ખમાવી સુરગતિ પહેતી, રાણુ થઈ ગુણખાણી; તિણિપરે સ્વામી! વિહથી ચૂકે, ઈમ કહે પદ્મારાણું છે ઈહ સુખ વિલસી વડપણ સયમ, લઇને સુખ લહીયે; ધીરવિમલકવિરાજ પસાથે, નિયવિમલે ઈમ કહીયે પા A ઇતિ નેઉરપીડિતાદૃષ્ટાંતસઝાય . | દુહા ! તવ જબ જુગતિ કહે, વયણ કહે એ સાચ: તે ચૂકી ત્રિથી સહી, નાચી રતિપતિનાચ ૧ ચોર. ૨ અલંકાર. ૩ શિયાલ. ૪ માંસ. ૫ માંસપિંડથી અને માછલાથી. For Private and Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૨૫) જેહ તુમ ભેગે લાલચી, તે ચૂકે નિરધાર; દર્શન પાન ચારિત્રથી, વિહુથી ન સૂકું નાર મેં માહો નિશ્ચય કર્યો, નહિ મુજ વિષયૐ કાજ; ધીરેકેરા જાળમાં, ન પડે હસ હિજરાજ આ ૩ જ તિમ તુમ વચનને લાલચે, લલચાઉં ન લગાર; અનશુદ્ધિ તુઠા છે, મુઝ સેહમાગણધાર છે ૪ ૫ જિમ વિદ્યુમ્માલી ખગે, હારી વિદ્યા સર્વ; માતંગીસંગમ થકી, ન રશે તેને ગર્વ તે ખગ કુણ દાખે પ્રભુ, જેહ વચ્ચે તુમ ચિત્ત; તવ જબૂ તેહને કહે, ખગસંબંધ પવિત્ત !! ઢાળ ૧૬ માં | (એ છડી કિહાં રાખી–એ દેશી.) જમ્ વલતે ઉત્તર પભણે, હું દુ:ખમિશ્રિત સુખ મુકું; વિદ્યાધાપરે જે હું લંપટ, તે હું બેહથી ચકું રે કા સુંદરી ! સુણીએ વાત સુજાણ, તુમે મકર તાણાતાણિરે સુંદરી ઈહભરતે કુશવધનગમેં, વિકતણા દાય પુર; વિનમાલી મેઘરથાભિધ, નિર્ધન અટવી પુહત્ત રે સું. ૮ તિહાં વિદ્યાધર મિલીએ તેહને, પૂછે ધનના પકામી; માતંગીવિદ્યા તેણે આપી, તે સાધે શિરનામી રે પાસુંવમ હા વિધિ કહ્યું વિદ્યાધરે સઘળે, માતંગીને પરણે; અવીમાં મંદિર ની પાવી, કરે વિદ્યાધરસરણે રે સુંn૧૦ હાવભાવ દેખાડશે બહુલા, માતંગી તુમ ચલશે; પણ તેહને ભેગે મમ પડયે, તે તુમ વિઘા ફલશે રે સુંગા૧૧ જિમ કહ્યું તિમ કીધું સઘળું, જતનમ્ વિદ્યા સાધ; માતગીસંગમથી ચૂક, વિદ્યુમ્માલી બાધે રે સુંગારા લધુ બંધવ ગુરૂવયણને રાગી, માતંગી વિણ નેહે; શીલ મેઘરથ નવિ ચૂકે, તે થયે વિઘાગે રે સુંar૧૩ ષટમાસે તે બહુ ધન પાયે, પરણ્યો તરૂણી ઝાઝી; ૧ જિરાજ એટલે પક્ષિરાજ. ૨ ખગ એટલે વિદ્યાધર. ૩ ચંડાલણી. ૪ બ્રાહ્મણના બે પુત્ર. ૫ ઈચછાવાળા. ૬ તૈયાર કરી. For Private and Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir મેઘરથ મંદિરમાં સુખ વિલસે, થા વિદ્યાધર માઝી રે સુંવા૧૪ વિદ્યુનમાલી બહુ દુખ પામ્યો, દાસપણું કરી જીવે; નિજ તાતે તે દુરે કીધે, પરભવ દુ:ખ અતીવ રે સુંવારૂપ ચંડાલીસંગતિ સમ તુમ સુખ, ઈડું બહુ સુખ કાજે; ધીરવિમલકવિ શિષ્ય કહે નય, ધન જબૂયુવરાજ રે સુના૧૬ | ઈતિ વિદ્યુનમાલી મેઘરથટબંતસઝાય તૃતીયસ્ત્રીકથા જ | દુહા ! કનકસિરી ચાથી હવે, બેલે વચન ઉદાર; એહ વચન કહેવાતણે, નહિ પ્રીતમઆચાર માતંગી સમવડિ કહે, અમને સુગુણનિધાન; તે કિમ પરણ્યા જાણતાં, કિમ દીજે અપમાન પાણી પી ઘર પુછતાં, હાંસી જનમાં હેય; એ ઉખાણે લેકને, પરતક્ષ કીધો સેય # ૩ n ઉત્તમ તેહજ જાણીયે, ઘટતુ ભાખે જેહ; ભવશે જિમ તિમ બકે, મધ્યમ કહીયે તેહ | ૪ ના જિમ કેટબિક લેભથી, બંધાણે ધન ખાય; તિમ અમ ઠંડી લોભથી, લોભે લેભ જે હોય તે ૫ એ. કુંણ કણબી તેહની કથા, કહીયે તેહ વિશેષ; પ્રભવા પૂછતાં કહે, સુંદરી વયણ વિશેષ || ઢાળ ૧૭ મી | દેશી રસીયાની. કનકસેના તવ ભાસે ઈણિપરે, સુણ પ્રીતમ! ગુણખાણ, સુગુણનર. અતિલોભથી સુખ નવિ પામીયે.જિમ ઘણાહે કણહાણા સુવાહા વાત વિચારી પ્રીતમ ! આદર, જિમ હોય કેડિ કલ્યાણ સુગુણાકણું. એક કુટુંબિક સુરપુરે વસે, તિણે બહુ કરસણ કીધ સુવા ૧ લોભે લાભ જે હોય ત્યપિ. ૨ ઘણો વરસાદ થાય તો ધાન્યનો બગાડ થાય. For Private and Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭ ) રાતે પંખી ઉડવણ કલકરે, શંખ શબ્દ કરે લીધ સુવાવાળાઠા એકદિન પશુધન લઈ તસ્કરા, આવ્યા ક્ષેત્રને પાસ સુરા શંખ શબ્દ નિસુણ ભય પામીયા, પશુ મૂકી ગયા ના સુરા વાળા પ્રહસને પશુ ઘરે લઈ આવીયો, વેચી થયો ધનવંત સુબા. બાર બેચાર કરી ઈમ ધન લઉં, શંખશખ વિરતંત સુગા વાગાલગા એકદિન પદ્વીવાસી તસ્કરા, આવી વીંટે રે ક્ષેત્ર સુના કરસણનામે ધનપતિ લુંટીઓ, બાંધી કીધેરે નેત્ર સુવાવાગાલા પ્રહ મે લેકે કલંબી પૂછીયે, લભતણ ફલ એહ સુરા તિણિપરે સ્વામી! તુમે અતિલોભથી, દુ:ખ લેશે ગુણગેહ સુn વાવા૧૨. હવણ વનનાં સુખ ભેગ, વડપણ સંયમ કામ મસુરા કવિ નવિમલ કહે પ્રીતમ પ્રતિ, જેથી સ્ત્રી અભિરામ સુવા વાહ૧૪મા | ઇતિ શંખધમન કૌટુંબિક સઝાય છે ! ઉહ. જબૂ પભણે નારીને, લોભી ખોવે લાજ; તે સાચું બોલ્યું તુમે, પણ અમ લેભ ન કાજ પરધન કપટે સંપ્રહે, જે ચાહે મન સુખ, તેતો દુ:ખીઓ દુરગતિ, પામે નારક દુ:ખ + ૨ | જે તુમ તનુ સુખ ચાહશે, તે દુ:ખીયા જામાંહિ; મૂરખ કૃણ સુખ વાંછવા, સેવે કૈચિહિ A ૩ | કામભાગના લાલચી, તૃપ જીવ ન થાય; સુરવરના સુખ આગળે, એ નર કૃણ સુખમાંહિ ૪ 1 જે વાનરપેરે પશુ હોઈ તે ભાગે લપટાય; તે દુ:ખ પામે અતિઘણે, યશ શોભાથી જાય સ્વામી ! તે કુણુ વાન, દાખે તસ દૃષ્ટાંત; જાણે છો જિમ તિમ કરી, જાતા દીશે કંત in ૬ t ૧ પ્રભાતે. ૨ કરસણ નીમી ધન પણ લુંટીયું ત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૨૮). ઢાળ ૧૮ મી n. (શ્રેણિક રવાડી ચડયો પેખી મુનિ એકત–એ જી.) જબ પડુત્તર તવ ભણે, સુણ તરૂણી માહરી વાણ; તુમ ભેગને નહીં અરથીઓ, લેઉ સંયમ રે ઉગતે ભાંણુ સસનેહી નારી ! માને અમારી વાત, નારીનીરે ધૂતારી જાત; જાણે જહેરી વીંટીની વાત છે સસનેડી છે એ આંકણુ w જિમ વાનરે ખંચી રહ્યો, જલશ્રાંતિ કામમાં હિ; તિણિપણે ન થાઉં હું પ્રિયે હવે વલગેરે જિનધર્મની બાહિાસા એક છે વન સહામણું, જેહમાંહિ વૃક્ષ અનેક; કપિયુગલ તેહ માંહિ વસે, સુખવાસીરે પણ પશુ અવિવેક સગાંકા એકદા બહુ તિહાં આવીયા, વાનર ઝૂઝણ કાજ; ગિરિકંદરે નાશી ગયો, તે વાનરરે ફરે જલકાજ Hસર૧ના એકઠામ દીઠ એકઠા, ચીકણે શીતલ રાલ; જલબતે માંહી પેશીઓ, લીંપાણેરે કપિ તે તતકાલ સારા જિમજિમ શરીરે ચેપડે, તિમ શીતલ હેય અંગ; તરસ ન ભાગી તેહની, રવિકિરણે થયો તેહ અલંગ મસાલા વેદના પામી તિણે ઘણું જિજિમ લાગે તનુતાપ; તિણિ પરં તુમ સુખભેગમ્યું નવિલીપાવું રે આપણે આપપાસાયા પરભાતે સંયમ આદરૂં, જા અથિર સંસાર; નયવિમલકવિ ઉપદિશે, ધનધરે જબુકમાર સાઈકિયા | ઇતિ કપિદષ્ટાંત સઝાય આ ચતુથઐી કથા | | દુહા | નભસેના હવે પાંચમી, બેલે મીઠા બોલ; પ્રીતમને કહેવો નહિ, કર્કશ વયણ નિટેલ જિમ તિમ અમ મન રીઝવી, લે સંયમભાર; તે દાખે જે નારીને, પતિ વિણ કવણ આધાર ધર્મધુરા પણે ધારવા, જિમ કેઇ ધોરી હોય; તિમ ગ્રહવાસ તણું ધુરા, ધરતાં દહિલી હોય ધારાશ્રમ ગ્રહવાસને, બિરૂદ કહે સિદ્ધાંત; H For Private and Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir દાન ધર્મ પિસહ કરી, તે નિરવહીયે કત જા દુવિધ ધમ જિનવર કહે, મુનિવર શ્રાવક ધમ; દેશવિરતિ આરાધતાં, બાંધે જિનનામ કમ તે માટે નવિ કીજીએ, અધિકે લોભ લગાર; લોભ થકી દુખણી થઈ, સિદ્ધિ બુદ્ધિ દેઈ નાર ૫૬ તે નારી કહે કુંણ થઈ, લોભ થકી દુખ ઠામ; પ્રભવાદિક સુણતાં કહે, પંચમચી અભિરામ છે ઢાળ ૧૯ મી || રાગ-રામગિરિ. નભસેના પાંચમી કહે સુણે કતા,ભેગો ભોગ વિશેષગુણવંતાજી. લોભ ઘણે નવિ કીજીએ સુણે કંતાજી, લોભે દુ:ખ અશેષ ગુવાટ અમ સરિખી શિવવહુ નથી સુ મ કર પરાઈ ટાપ Imગુવા સિદ્ધિ બુદ્ધિ પરે પામશે સુગ આયત પશ્ચાતાપ ગુવાલા જયપુરે દઈ તરૂણી વસે સુવા સિદ્ધિ બુદ્ધિ અભિધાન ગુરા પરઘરે કામ કરે સદા સુવા દલિદ્ર દુ:ખનિધાન ગુનાલગા એક દિન તેણે દેખીઉં | સુ૦ I સરેવર સારવાહ mગુon સુખવિલસું ક્રીડા કરે સુવા આણંદ અંગે અથાગ ગુનાના “બુદ્ધિગંભણ પુછીયું સુત્રો યે ગુણે સુખીયા એહ #ગુવો *લંબોદર પૂજા ફલેં સુવા પરિઘલ કદ્ધિ અહ ગુવારા બુદ્ધિ દરિદ્વિણુ ઈમ ભણે છે સુ૦ | સેવે ગણપતિપાય ગુહા ઘર લીંપે ઝાડ દીયે સુવા કુલપર પથરાય ગુડગા૧૩ ૫માસ ટકને અંતરે સુ છે તુઠો ગણપતિ દેવ ગુવા એક દીનાર દીયે દિન પ્રતિ સુવા બુદ્ધિને ફલી સેવ ગુવા કn એક દિન સિદ્ધિ પુછીયું છે. સુત્ર છે તે પામ્યું ધન કેમ ગુવા સરલપણે બુદ્ધિ કહે સુવા નિજ વરતંત તે તેમ ગુના૧૫ ગણપતિ તેણે આરહી સુ ! તુઠે કહે વર માગ !ાગુ બુદ્ધિથકી બમણે દીએ સુના મા બમણે ભાગ ગુગા૧દા બુદ્ધિ અમરષ આંણતી સુવા સિદ્ધિ ઉપર તિણીવાર ગુદા ૧ ભણે છત્યપિ. ૨ આગામિકાળે. ૩ બુદ્ધિયે બ્રાહ્મણને પુછ્યું. ૪ લંબોદર=ગણપતિ ૫ માસને અંતરે. ૬ અમર્ષ=ઈર્ષ્યા, For Private and Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩૦ ) પરસુખ દેખી નવિ શકે સુવા દુર્જન એહ આચાર #ગુવાહા જિમ માખી મારે ને મરે છે સુવ પરદુ:ખદાયક હોય ગુહા જવા પાવસ ગલે સુગા પરસુખે ખલ દુખી હોય ગુના ૧૮ કહે સિદ્ધિ કાણી કરે છે સુ છે તે તિમ થઇ નિરધ ગુવા બુદ્ધિ પણ અણજાણતી સુવા બિગુણે વરે થઈ અંધ ગુa૧૦ તિણીપરે તમે અતિલોભથી સુગા ચાહે છે શિવમુખ ગુરુ મૂલથકી પણ ચકશે સુવા સેહિલા નહિ શિવસુખ ગુવારના હઠ છોડી અમચું રમે સુત્ર છે વડપણે સંયમ લાગ ગુવા નયવિમલ ઈણિપરે કહે સુવા ધન જખુ મહાભાગ ગુવાર | ઇતિ સિદ્ધિબુદ્ધિદૃષ્ટાંત સઝાય , ૩ | | દુહા . મહેમાંહિ અમરખ કરે, એતો નારીભાવનું રાશિ અનંતી પાપની, બાંધે કપટપ્રભાવ જુઠું સાહસ કપટતા, જડતા અશુચિ ભંડાર;. લાભપણું અમરખપણું, એ અવગુણ અવતાર પંથ ઉપથે ન જાણતી, વધતે વિષયવિકારઃ જે તરૂણીની સંગતિ, બાંધે બહસંસાર પણ હું જાણું સવથા, ૨ઉપથ ન ચાલું કેમ જાત્ય તુરંગતણીપરે, મારગે ચાલુ ખેમ તે કુણ જાય તુરગમે, ચાલે શુદ્ધ પથ; તવ જબૂ તેહની કથા, દાખે ધરી ઉમથ તે ઢાળ ૨૦મી છે. (સ્વામિ સહાકર –એ દેશી.) જંબુ ઉત્તર વલતુ ઇમ ભણે, નિજ નારીનાં વયણાં અવગણે ફૂટક–અવગણે જ બુ વયણ તેહનાં, જાત્ય તુરંગતણુપરે; અણું મારગજાણ સુધો, કુંણ મુઝને દુ:ખ કરે છે જિમ તે તુરંગમ પંથે ચા, ઉપથે ન ગ ચેરશ્ય; તિણિપરે હું તુમ વયણ ન ચલું, કહો જે બહુરશુરાદા ૧ અમર્ષ. ૨ ઉત્પથsઉન્માર્ગ. For Private and Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩૧ ) નયર વસંતરે જિતશત્રુ ધણ, એક તુરગમ તસઘરે બહુગુણ; ફૂટક-બહુગુણી તુરંગમ તેહ નરપતિ, વિવિધ ગતિમતિ શીખવા; જિનદત્તશ્રાવક ઘરે મૂકે, જેઠ શીખે નવનવા , તે રાજપંથે જાવતો જલ, પાન કરી ઘરે આવતો; ઈમ વિવિધ લક્ષણ અંગે ભષણ અધે સહુ મનભાવતા ૭ ઈણિમે કેતેક જયણ અંતરે, સુણીએ તુરંગમ અવર નરેશરે; ત્રાટક– તેહ પુરે પડહ જાવી કહે છે, અશ્વ આણે મુઝ કરે; તસ ગામ આખું પાસે થાપુ, જે એહ પડહે ધરે છે. ઈમ સુણી સુભટે પડહ છવિઓ, આવીઓ જિનદત્તઘરે તે અધ જોઈ ખાત્ર દેઈ, કાઠીઓ ઘરથી પરે ૮ ઉપથન ચાલે તે તુરંગમે, ચાબખ તાજણ દેઈ બહુ દેખે; સૂટક–બહુ દમી ઉપરે સુભટ ચટિએ, પણ ઉમંગે નવિ ચો; જિનદત્ત શેઠે સુભટ દેખી, અધે તકર અટકો , તે દૂરે કીધો અધ લીધો, શેઠ ઘરે સુખીઓ થયો; તે ચેર પાછો ગયો નરપતિ, પાસે નિરઉદ્યમ થયો Iકા ચોર સરિખી રે જાણી મેં સહી, ઉપથન ચાલુ તુમહ્યું હું વહીક ટક–હુ પ્રહ સંયમ માર્ગ સૂધે, જેહથી સુખ પામીએ: એ કામભાગ વિલાસ સઘલા, દુ:ખ પરે શિર જામીએ છે. સંસાર તારણુતરણ સંયમ, પ્રહુ અવર સવે વૃથા; કવિરાજ શ્રીધારવિમલ સેવક, કહે નય ઈણિ પરે કથામ૧૦ ઇતિ તુરંગમદષ્ટાંતસઝાય છે પંચમસ્ત્રીકળ્યા || દુહા || કનકસિરી છઠ્ઠી કહે, બેલે વચન ઉદાર; પ્રીતમ તુમને નવિ ઘટે, એહ વચન વ્યવહાર કારણ જે સંસારને, તેતે વિષયકષાય; અંતરરિપુ હણીયા વિના, નહિં કે મુગતિ ઉપાય રાગ યોગ જે આદરે, વર્તે સમતાભાવ; તે ભેગી થેગી કહ્યું, ઉદાસીન સ્વભાવ હઠાગી હઠમું કરે, કષ્ટ ક્રિયા બહુ કર્મ; ૧ ઉન્માર્ગે. ૨વા In For Private and Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir || ( ૩ર ) તે અજ્ઞાની ભુવનમાં, સાહમાં બાંધે કમ તેહ ભણી સમતા ધરે, ભેગા થકા છે યોગ; જે મનશુદ્ધ વર્તશે, તો યે બાહ્ય સંયોગ મેં જે બાયું તે ખરું, પણ આયતિ ન વિચાર; ગદ્ધા પૂછતણોપરે, જિમ દ્વિજપુત્ર ગમાર પ્રભો કહે તેહની કથા, કહીયે મૂકી લાજ; તિર્ણિ લાજે શું કીજીએ, જેહથી વિણસે કાજ I ઢાળ ૨૧ મી. છે. (અજિતજિર્ણોદર્યું પ્રીતડી–એ દેશી) કનકસિરી છઠ્ઠી ભણે, સુણ પ્રીતમ હે એક વણ સુજાણ; જિન ચકી પહેલાં જે થયા તિણે સેવ્યા છે એ વિષય પ્રધાનતો વાટા પ્રીતમજી હઠ છેડ. I એ આંકણી. | પાંચ મિલી જે આદર્યો. કિમ કહીયે હે તેહને ઉતપંથ; ચારે પુરૂષારથ ભલા, આપ આપણે હે હમે પલિમંથને પ્રીવાલા બમણુપુત્ર તણી પરે, નવિ પ્રહે હે રાસને પૂછતી; ઘેલાએ સવિ સાચવે, તે કહીયે હે ચતુરાઈ ઉચત મી ૧૦ વિપ્ર વસે 'કુલ ગામડે, તસ અંગજ હે મૂરખ અજ્ઞાનતો; જનક ગયો પરલોકમાં, તસ માતા હે શીખાવે જ્ઞાનતો પ્રીના ૧૧૫ મહીયે તે નવિ મૂકીએ, પંડિતે હે એ લક્ષણ પુત્રોઃ માત વયણ તિણે મન છે, પણ સમજે નહિ તે વ્યવહારને સૂત્રતો પ્રીગારામ કુંભકારના ઘરથકી, ખર છૂટ હે એક દિન તતકાલ; સનમુખ બાભણ આવતે દેખી કહે છે એ રાસભા ઝાલામી ૧૩ તિણું અણાને ઝાલીઓ, વારતાં હે એ રાસભાને પૂછતે; પાટુપીડા તે સહે, નવિ મૂકે છે વારતાં એ નીચતો પ્રીના ૧૪ અહીયે તે નવિ મૂકીએ, શીખવી6 હે મુઝને ઇમ માત; કહે લેકેને આગળ, કણે લક્ષણ હે પંડિત કહેવાયત પ્રીગાપિતા તિમ લિમ! તેહનીપરે, દુઃખ લેશે હે નિજહઠપ્રભાવે; વડપણે સંયમ આરે નય નેહે હે કહે છમ સમઝાવિત પ્રીના૧૬ | ઇતિ વિપ્રપુત્રદષ્ટાંતસઝાય 1 ૧ કુશળ દત્યપિ. ૨ આ મૂરખ બ્રાહ્મણ. For Private and Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૩૩) | ૪ | || દુહા છે. કહે જબ વનિતા પ્રતિ, એહ કિ દૃષ્ટાંત; તુમને જાણું ખરસમી, હે જા વિરતંત જો હું તેમને સહુ, તે ખરપુછસમાન; ન્યાય કર્યો આપણે મુખેં, સુંદરી સુગુણનિધાન લાજ ઠામે એહવા કહે, નવપરણીત તમે આજ; તો આગલે ૨ આવશે, ધર્મત પ્રિઉકાજ ૩ + ઇમતો વયણ તે સહે, જેને ન હોય ઠામ; વિપ્રપરે રણુઓ હ છે, તે દાસ થઈ રહે ધામ ફણ સ્વામી તે દાખીએ, રણઓ કિમ તે દાસ; કહે જબ કન્યા પ્રતિ, એ દષ્ટાંત ઉલ્લાસ ઢાળ ૨૨ મી છે (બે બે મુની વિહરણ પાંગર્ય રે–એ દેશી.) જમ્પભણે તવ નારીનેરે, સુલલિત વયણ વિચાર દાસ ન થાઉ બાંભણ પરેરે, ઉત્તર કહે નિરધારરે જ ખૂગાદા નયર કુશસ્થલ જાણીયેરે, ક્ષત્રીય નિવસે એકરે; તસ ઘરે તુરંગી સુલક્ષણરે, સુલલિતગુણ સુવિવેકરે મજબૂટકા તસ શીખાવણ રાખીઉરે, એક નર ઉપરે ડાયરેક અનાદિક તુરંગી પ્રત્યે રે, જે આપે તે વેચીખાયરે જ બના તે તુરંગી થઇ દુબલીરે, પામી મરણ અકાલરે; રૂપવતી તિણે નયરમાંરે, વેશ્યા થઈ તતકાલરે જમૂહા તે અરણ નર ઉપરે, વિમલે દુર્ભાગરે; એકદિન વેશ્યા દેખીને, પૂરવ રણે ધરે રાગરે જબૂગાગા વેશ્યા ને ઈ છે તેહને, પ્રાથના પણ કીધરે; તસ ઘરે પરણસંબંધથીરે, કામ કરે કટિબંધરે જ બનાવવા તિણીપરે હું રણુએ નહિરે, પરવશે દાસ ન હેત; તુમથી અધિકી જે ગુણીરે, હું શિવવનિતાને કતરે જબ્બારા ૧ ગધેડા જેવી. ૨ આગળ શું આવશે ત્યપિ. ૩ ઘડી. ૪ દેવાદાર પેલો ઘડીને માટે રાખેલે ચાકર. ૫ ગયા ભવનો દેવાદાર હોવાથી. For Private and Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૩૪) કામગ વાંકું નહીરે, સંયમશ્ય દઠ રંગરે; નયવિમલ કહે તેહષ્ણુ, આંબૂ શીલ અભંગરે » ઇતિ તુરગીદષ્ટાંત આ છઠ્ઠી સીકથા = જંબા ૧૩ દુહા | ઉપસિરી વલતું ભણે, નિસુણે પ્રીતમ! એહ; રણિયા કુણ તમને કહે, અમને અવિચલ નેહ જે પતિને સુખકારણે, ચાલે પતિ અનુકાય; કુલવંતી તેહિજ સતી, ધર્મવતી કહેવાય વિચરંત પ્રિઉ ૬ખીને, જિમ તિમ કહીયે ભાસ; બિગ કામેં કેહને, કહિયે વચન ઉદાસ I a ! જાણાંછાં જે ઇમ થયા, કથન કરે કહે કેમ; લવંતી ઘરવટથકી, સમજાવે ધરી પ્રેમ કહ્યું હમણાં કરતા નથી, પણ કરશે પશ્ચાત્તાપ; માસાહસ પંખીપરે, સહો બહુ દુઃખ આપ || ઢાળ ૨૩ મી છે. (વયરાગી થયો–એ દેશી.) ઉપસિરી તવ સાતમી, બેલે છેલ રસાળ; અમ સાથે સુખ ભેગો, છડી યોગજજાળ પ્રીતમ! સાંભળે, વિલ સેવન કે રે, મૂકી આમલે. એ આંકણી . દાસ કહે નિજકતને રે, તે કહિયે કુલત્ત; સુરતરૂપરે આરાધશું, ચાલિશ્ય તુમ ચિત્ત રે પ્રીતમયાા માસાહસ પંખીપરે, મ કરે વાલિમ! વાત અચલદરી માંહિ વસે, રવિહગ માસાહસ જાત રે પ્રીતમના ૮ તેહ ગુફાને બારણું, એકદિન આ વાઘ; સુતે વદન પસારીને, નિંદ લહે બહુ દાઘ રે પ્રીતમના . લંત વિવરમાંહિ રહ્યા, માંસતણ બહુ ખ ૧ અચલ એટલે પર્વત તેની દરી એટલે ગુફા તેમાં ૨ પી . ૩ મુખ પહોળું કરીને સુતો. For Private and Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩૫ ) ગોડે આમિષ લાલચી, પંખી તેહ પ્રચંડ રે પ્રીતમના૧ના માંસબહી તરુ ઉપરે, બેસી બોલે એમ; નવિ વીસમીયે કેહથી, કહે પણ ન કરે તેમ પ્રીતમના ૧૧ વા બીજે પંખીએ, પણ ન રહે તે દૂર; આમિષભક્ષણ લાલચી, આપમતિ ગૃહે સૂર રે તમારા ઈમ કરતાં તે પંખીએ, તે વાઘ કવેસાસ; અતિલોભી તે દુ:ખ લહે, વાઘ કરે તસ ગ્રાસરે પ્રીતમ ૧૩ તિણિપરે તુમ દુ:ખ પામ, કરતાં વ્રત વેસાસ; વાઘતણુપરે પાળવી, સંયમ પરભવ આશ રે પ્રીતમના ૧૪ સિંહ હજી વશ આછતાં, સેહિલે છે ગુણગેહ; પણ સંયમ પ્રિવ્યુ દેહિલુ, તુમ વય કામલ દેહ પ્રતિમા આપણે સયમ લેઈર્યું, વડપણે મનને કેડ. ધીરવિમલપંડિતત કહે નય બેઉકરડ પ્રીતમવારકા | 8 | !! દુહા ! કહે જબ હે ધુરથકી, જા એ સંસાર; વારથીઓ મુહ મીઠડે, લેકતણે વ્યવહાર લકસ્વરૂપ સમઝે નહીં, તે રાચે છણિ પાશ; વચન સહે તે લાલરા, જેહન પરની આશ R ૨ | મનવાંછિત સવિ પાકીએ, ધર્મમિત્ર પ્રસાદ; દેહ કુટુંબ સવિ કાર, ધરતાં બહુ વિખવાદ જિમ રાજન પરવનને ત્રિચ્ચે હુતા મિત્ર ધર્મમિત્રથી ઉગ, રાઑ સરણે મિત્ર કહે વનિતા વલતું તિહાં, પ્રીતમને ધરી પ્રેમ; એહ કથા અમને કહે, પ્રભો નિસુણે જેમ છે ઢાલ ૨૪ મી છે (નમે નમે મનક મહામુનિએ દેશી.) જબ ઉત્તર તવ કહે, માહરે ધર્મચું મિત્ર રે; ૧ ઝાડ. ૨ કેાઈને વિશ્વાસ ન કરીયે. ૩ માંસ. ૪ વિશ્વાશ. ૫ માસ=કેળીયો. ૬ પહેલાથી. ૭ લેકના ઈયપિ. For Private and Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૩૬) જેહથી અવિચલ સુખ હવે, આતમ હેય પવિત્ર રે / ૬ો શુદ્ધ અને ધર્મને આદરે, જિમ હાઈ લીલવિલાસ રે; એહથી કામિત સુખ લહે, છૂટિયે ભવદુ:ખ પાશરે શુદ્ધ ૭ હભરતે સુપ્રીવપુરી, શ્રીજિતશત્રુભૂપ રે; સુબુદ્ધિમંત્રીધર તેહને, મિત્ર છે ત્રણ અનૂપ રે nશુદ્ધ૮ નિત્યમિત્ર પહેલો અછે, તેહર્યું એકાકાર રે, ક્ષણ પણ અલગો તે નહિ રહે, દેવે અતિસતકાર રે શુદ્ધના હા પર્વમિત્ર બીજ અછે, તિથિવારે તે તેડે છે; ત્રીજે મિત્ર જૂહાર, કુશલાદિક કરજેડીરે સુદ્ધમાલ એકદિન તેહ પ્રધાનને, રાજા રૂઠ ભાખરે; લેખઈ ચાખઈ પહેચજે, કડકપટ બહુ દાખેરે શુદ્ધa૧૧ બીહત મંત્રી નૃપભયે, નિત્યમિત્ર ઘરે આવે; તે કહે તુઝ મુઝ પ્રીતડી, ઇણિસમેં કામ ન આવે? શુદ્ધારા પર્વમિત્રઘરે તવ ગયે, તેણે પણ ઉત્તર ન કીધરે; ત્રીજા મિત્રતણે ઘરે, તિણે અતિ આદર દીધો શુદ્ધ ૧૩. મંત્રી ભય મન મત કરે, દેઈ આવાસન એમરે; જીવિતદાન દેવાવિઉ, કીધો નૃપશ્ય પ્રેમરે શુક્રવા૧૪n નિત્યમિત્ર સમ એ તન, સયણ તે પર્વસમાનરે; ધર્મ જાહારસમે કહ્યું, જે દીય નિર્ભયદાન શુદ્ધગા૧૫ હસયણને પષતાં, નહિ લહિયે ભવપાર; ઉખર ક્ષેત્રે બીજને, જિમ નિ:ફલ અવતારરે પશુદ્ધei૧૬ાા ધર્મ થકી સંસારને, પાર લહી સુખ લહીયેરે; જબૂ રૂપસિરી પ્રતિ, ઇણિપરે ઉત્તર કહીયેરે Hશુદ્ધગાલગા ધમમિત્રશ્ય માહરે, પ્રીતિઅછે સુખકારી રે; ધીરવિમલકવિરાજીના શિષ્ય કહે સુવિચારીરે શુદ્ધ૧૮ In ઈતિ મિત્રત્રયદષ્ટાંત / સપ્તમ સ્ત્રીકથા છે. | | દહી . જયસિરી વલતું રહે, એ ૨ વચન વિવાદ: ધર્મત એ ધ્યાનીયા, એહમાં કિ સવાદ ૧ શરીર. ૨ સ્વજન. For Private and Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩૭) સમજુને કહે ઘટે, કહેતાં પામે રીઝ; અણસમજુ ર્યું વાતને, અહર્નિશ કરવું બીજ નીતિશાસ્ત્ર એહવું કહે, પંચાખ્યાન પ્રમાણ સ્ત્રીૐ સરલપણું કહ્યું, પણ નહિ કરવી તાણ 1 ૩ + ધર્મતણે સમજુ હશે, તે ગણશે માહીત; ગુરૂને પણ તે હિત કરી, જે સકજ સુવિનીત | ૪ || સહુ રાજી સંયમ લીયે, તેહ ચઢે પરમાણુ આપમતી જે વ્રત ધરે, તસ ચારિત્ર અયાણ એ કપિત સવિ મનતણુ, વાત કહો છે આજ; જિમ તે બ્રાહ્મણપુત્રીએ, કહી સમઝા રાજ તવ સઘળી વનિતા કહે, કહે કયા તે ખાસ; રસેસ લે હવે તુઝસિરે, જે પ્રિયુ રહે ઘરવાસ ૫ ૭ w જે પ્રિયુને રાખી શકે, તેહ વડી ગુણખાણ; જિમ તિમ કરતાં આપણું કાજ ચઢે પરમાણુ ઢાલ ૨૫ મી | તુમ સાથે નહિ બેલું મારા વાહલા તે મુખને વીસારીજી–એ દેશી. જયસિરીપભણે પ્રીતમસ્યું, તુમ ‘વચ અમ મને નાવેજી; કહિપત વાત કહીને હમણાં, યું અમને સમઝાવેજી; જિમતિમ વાત કહ્યાથી સમઝે, તેતો છોકરવાહજી; ઉત્તમ નર લધુતાઈ પામે, સ્ત્રીચું કરતો વિવાદજી જિમ ભરતે લખમીપુર નયેરે, રાજા શ્રીનયસારજી; ગીત કથા નાટક હરિયાલી, રસીઓ તેહ ઉદારજી; પાહ જાવી દિન દિન ઘરે ઘરે, એક એક નિમુણે વાત; ઇમ કરતાં બમણ ઘરે આવ્ય, વારો એકદિન વાતજી ખંભણ મૂઢ કથા નવિ જાણે, તસ પુત્રી નૃપ આગેજી; નિજવિતકની વાત પ્રકાશ, કલ્પત લજજા લાગેજી; માતપિતાએ વન દેખી, મેલ મુઝ વીવાહજી; તે માહણ મુઝ રૂપ વિલોકન, આવ્યો મન ઉછાંહજી ૧૧ માતપિતા માહરા તિણિવેલા, ખેત્ર ગયા થરે કામ; ૨ જસ ઢલે ઈયપિ. ૩ તુમ ઇત્યપિ. ૪ વચન. ૫ બ્રાહ્મણ. II૧all ૧ સકાય. For Private and Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩૮ ) ઘરમાં એકલડી તિણુંસમેં, કામ કરે અભિરામજી; તે માહણને ભેાયણ નાહણ, દેઈ બહુ સંતો ; ઘરમાંહિ પલંગે બેઠે, તવ મુજ રૂ૫જ નિરખેજી ૧ . કામગ મુઝક્યું તે વછે, અંગવિકાર જણાવેજી; લાજવશે જે કામકુચેષ્ટા, તે માહરે મને નાવેજી તવ હે પતિ બેલા સુણુ રે, નહિં. ઉતાવલ કામ; પાણિગ્રહણ વિના કિમ હેવે, વિષયાદિકને કામ I૧૩ અતિભો પણ બેઉં કરે જિમતો, માનવ શોભ ન પામે; ઈમ નિસુણ કામવરે પીડે, શુલ ઉપજે તામજી; તે માણસુત નિધનને પહતાં, ગુપ્ત કર્યો ઘરમાંહિ; માતાપિતાએ તે નવિ જાયે, પસ મન ઉછાહિજી a૧૪ તવ એ નરપતિ સુણ પુત્રી, એહ કથા કિમ સાચી છે; કહે પુત્રી જે નિત્યકથાપેરે, એ પણ માહરી સાચીજી; તિણિપરે તુમ કહિત પજપનથી, સાચપરે ન પતીજુંજી; હઠ છોડી અમર્યું ઘરે વિલસે, જાણું અવર ન બીજુંજી ઉપા જેહ વિચારીને પગ ભરશે, રહેશે તેહની લાજજી; સુક્તાગ સંયમ આદરતાં, સાધે આતમકાજજી; ઈણિપરે જતસિરીને વયણે, ન ચ ચિત્ત લગાર; ધીરવિમલકવિશિષ્ય કહે નય, ધન ધન જબકુમારજી. ઇતિ બહાણ૫ત્રીદષ્ટાંત સઝાય છે પna | દુહા . કહે જ સાચી કહી, એ સવિ કલિપત વાત; જે જેહને મન નવિ રૂચે, તે તે કહે મિથ્યાત મેહતણે પરવશપણે, કહે અમને ધમક વિષયાદિક થાપે સદા, બાંધે મૂરખ કમ જન્મ જરાને મરણ તિમ, રેગે વિગ ને શેમ; જે એ ના ટૂકડાં, તો એવું તુમ ભેગ જેમ મુઝને જોરાવરે, રાખો છો ઘરવાસ; ૧ ભોજનમ્નાન. ૨ બેહાથે જમતો. ૩ મરણને. ૪ કિમ વાંધીજી ઇત્યપિ. ૫ બેલિવું. રા For Private and Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I I૮a. ( ૩૮ ) તિમ ગાદિક વારવા, શક્તિ અછે તુમ પાસ તવ વનિતા બોલે તિહાં, એહ કુણ સમર; વારે સ્થિતિ સંસારની, કૃણ દેવે જણાવસ્થ કહે જબૂ તુમ તનુ પ્રતિ, દેખી રાચે મૂ; નવ દ્વાદશ દ્વારે કરી, અશુચિ ભર્યો અતિમૂહ જે લલિતાંગ પરે હવે, મેહે તે અજ્ઞાન; એ લવકારાગારમાં વસવા તુહે પરધાન સ્વામિ! તે કુંણ દાખવે, જે લલિતાંગકુમાર; માતા પિતા વનિતા સવે, નિસુણે રવિ પરિવાર _ ઢાળ ૨૬ મી | (૧નીંબીયાની દેશી.) જન્ ઉત્તર વલતું ઇમ ભણે, જયસિરી સુણ વાણીજી; દુ:ખ લહિયે લલિતાંગતણુપરે, મેહ મહદુ:ખખાંણુજી છે ત્યા છે સહજ સનેહી સુંદરી! સાંભળો છે એ આંકણુ w નયર વસંતે શતપ્રભભપતિ, રૂપવતી તસ નારીજી; નયર વિલેકે વાતાયન રહી, નારી ગુણભંડારજી સવ૧૦ના તિહાં લલિતાંગકુમારને દેખીએ, રૂપકલા અભિરામજી; ૪એટી પાસે તેહ તેડાવીએ, તે રાખે નિજધામજી ' સાલા જે હવે વાંછે વિષયસુખ હર્યું, તેહવે આ ભૂપજી; સભયપણથી તેને ગોપ, અશુચિકરણને કૂપજી સગા૧૨ કદશન પામે રે ભખ તૃષા સહે, પરવશે પડી તેહુજી: વર્ષાકાળે રે મેહજળે કરી, નિકો અવકરગેહજી સાડા સયણ સહુને મિલીયે તે વળી, વશ્વવિભૂષણ અંગેજી; એકદિન રાણરે ફરી નિરખી કહે, વિલસો ભેગસુચંગજી મસાલા લલિત વયણ લલિતાંગ પ્રતિ કહે, પણ ન કરે વેસાસજી; જે છૂટ છું દુ:ખથી એકદા, ફરી નાવું તુમ પાસે સવાપા તિણિપેરે તુમચી સંગતિ જે કરે, તે લહે દુ:ખ અપાર; ૧ પુરૂષના શરીરે નવ દ્વાર અને સ્ત્રીના શરીરે બાર દ્વાર હોય. ૨ અરણિક મુનિવર ચાલ્યા ગોચરીએ દેશી સમજવી. ૩ ગોખેં. ૪ દાસીપાસે. ૫ સભય એટલે ભયસહિત. ૬ ખરાબ ભેજન. ૭ રદર. ૮ વિશ્વાસ. For Private and Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૪૦) એ તુમ કાયા માયા કા૨મી, 'અવકરને ભંડારજી સહilઉદા તેહ કુમારપરે હું નહીં લાલચી, ઈમ સમ સુવિચારજી ધીરવિમલકવિરાજતણે કહે, નવિમલ સુખકારજી સવ૧૭ના | ઈતિ લલિતાંગકુમાર સઝાય આઠમી સીકથા | દુહા તવ વનિતા વલતુ કહે, પ્રીતમજી અવધાર; અમને એ સમઝાવવા ભલો કા સુવિચાર | ૧ પણ સ્વામી પરણુ જિકે, રાખી તસ મન ઠામ; કે માતાપિતા મન પણ રહે, વડપણ સંયમકામ | ૨ા સંયમકે સાધીયે, ઘરે રહેતાં અભ્યાસ; હળવે હળવે ચાલતાં, પથિ નગર પ્રયાસ I રૂા. જે વિચારીને કરે, પામે તેહીજ શાભ; ઉતાવળ કરતાં થકા, નવિ પામે તે થાભ છે કા !! ઢાળ ૨૭ મી છે. (બેડલે ભાર ઘણું છે રાજ વાત કેમ કરે છે–એ દેશી.) શઠધનાવહકેરી ધૂઆ, જયસિરી ઈમ ભાસે; વય લહુડી ગુણરૂપે દાઢી, પિયુક્યું પ્રેમ પ્રકાશે એવા જ્ઞાન ધરે છે લાલ, સંયમ ચાહ કરો છો એ આંકણી . સંયમભાર દુષ્કર દાખે, જિમ તિખી “અસિધારાફણ તારૂં નિજબોદ્ધિ પામે, જળનિધિ કે પારા એવડા દા માપે અંગુલીએ નભમંડલ, કુણ પ્રાણુ ઉહિ; બાલક નિબળથી ચું ચાલે, સનમુખ ગંગાપ્રવાહિં એના મીણતણે દાત કરી કેઈ, લેહચણ jણ ચાવે; કણ પસ્વરજ્ઞાની બહેરા નરને, શાસ્ત્ર સકલ સમઝાવે એવા ૮ હમણાં સંયમને રસે લાગા, વાત કરે છે તાઠી; પણ નિરવહેતાં દુષ્કર પ્રીતમ, સંયમ કરણ ગાઢી એવા લા ૧ અવકર=ઉકરડો, કરે. ૨ ધૂઆ એટલે પુત્રી. ૩ ઈચ્છા. ૪ તરવારધારા. ૫ અજ્ઞાની ઇત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૪ ) પ્રીતમ! શું પહેતા થઈએ, સંયમ લીધા માટે; ધર્મધુરા અવિકારી હતા, જે સાધે તે ખાટે અતુલીબળ 'જિનવર જે પહેલા, વિલમ્યા સુખ ફલ તેહી; વલતુ યોગ લહી શિવ પામ્યા, તે અવરની કેહી એનાણ ભુક્તભંગ થઈ સંયમ લીધા, તે પણ પતિત કહેવાણા; કેક સંયમમારગ મૂકી, પ્રમદાશું લપટાણા એરમારા અરહણક આષાઢ મુનીવર, “આદનસુત નલરાજા; રહનેમી નદિષેણ મુનીસર, ઇત્યાદિક મુનિરાજા એવા ૧૩ હાવભાવ દેખી રાંયમથી, પડિયા વનિતાણે; પાછા ફરી માગે તે ચઢીયા, વનિતા કેરે વયણે એવા ૧૪ા. રણશૂરા બળીયા પણ ગલિયા, શીલતણે અધિકારે વનિતા સમેડિ તેહ ન પહચે, કહીયે વારેવારે એગા૧૫ સ્વર્ગસમાન કહ્યાં સુખ સંયમ, જે સમતા મને આવે; નરકથકી પણ દુઃખ અધિકેરા, જે મમતા મન લાવે એવાંદા વિષયકષાયને દૂરે કીધા, આશ્રવ પણ નવિ રેયા; તેહ સંયમ લઈ શુ સાધ્યા, ઈહ પરભવ એ૩ ચક્યા એ ગાગા સંયમ લેઇને ઈમ મને ચાહે, પૂજામાંન લહજે; તે આશા પરવશનાં બાંધ્યા, ૐ આતમહિત કીજે એવા ૧૮ પ્રીતમ ! તેહીજ સંયમ પાળે, જસ મને સમતા સૂધી; કષ્ટક્રિયા ક્યું નિજ તનુ ચાળે, જિમ ઝીણું પડસુધી એટલા ઈણિપરે હિતશિક્ષા ઘરવટશ્ય, પ્રેમ ધરીને દીજે; તેહ ભણી પ્રીતમ! પ્રીછીને, જિમ જાણે તિમ કીજે એવા પ્રીતમ પ્રમદા ઈમ બહુ વયણે, વદતાં રાત વિહાણ; ધીરવિમલકવિશિષ્ય કહે નય, ધનધન એ ધ ણી એવારા } દુહા || વનિતાએ યુગતું કહ્યું, મેં પણ ધયા પ્રમાણ હે સંયમ મન શુદ્ધયું, લેવું ઉગતે ભાંણ ૧ જિનરાજ ઇત્યપિ. ૨ તો બીજાની શી વાત. ૩ કડાણા ઇત્યપિ. ૪ આદ્રકુમાર. ૫ સ્વામી (જંબુકમાર) ને પ્રમદા=સ્ત્રી (આઠ) પરસ્પર સમઝાવતાં રાત્રિ સંપૂર્ણ થ , For Private and Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I am ( ર ) તવ પ્રભવ બાલે તિહાં, માહરે પણ વડભાગ; ચાર વ્યસન સરખું ભલે, જે નિસુણો વયાગ ચોરી કરતાં જંગતની, પણું કહી એવી વાત; નવિ દીઠી નવિ સાંભળી, એ પણ નવલી ધાત પણ જમ્ સુણ તાહરે, મનશુદ્ધ છે યોગ; રવિ કેહને મન રાખવા, હવણ ભેગો ભેગ તવ જખ્ખ કહે હે સુણે, વિપસમ વિષયપ્રબંધ; સેહમગણધર ઉપદિ, કઠિયારાને સંબંધ ઢાળ ૨૮ મી છે. (ધન ધન જનની બે લાલ–એ દેશી.) સેહમસામી બે લાલ, ઈણિપરે ઉપદિ જબ નિસૂણી છે લાલ, મનમાં ઉદ્ધસે . ત્રુટક-ઉદ્ધસે નિવસે એક નયરે, દરિદ્વી કઠિયારડે; તે અતિહિ દુ:ખીએ કાષ્ઠ વેચી, કરે છમ વ્યાપારડ H ૬૫ તેહ એક દિવસે બે લાલ, ગિરિગર ગયે; એક તરૂ દેખી બે લાલ, અતિ હરખિત થયે છે લૂક–અતિ થયે હરખિત વૃક્ષ દેખી, છેદીઓ હરખે કરી; તસ મૂળ ખણતાં કનક પિઠરી, પંચરતનશ્ય ભરી છે છા પિયરી વાંસે બે લાલ, સિર મૂલી ધરી; ઘરે આવતા બે લાલ, વૃષ્ટિ થઈ આકરી છે ત્રાક આકરી વૃષ્ટિ વેચી ન શકે, કાષ્ટવાહક તિણું દિને; તે કનકપિડરી કાષ્ઠભારી, તે ધરી ઘરમાં ‘બિહે છે ૮ ભેજન આ બે લાલ, ખલ તિણે નિર્ધને; મરખ રાંધે બે લાલ, કંચન ભાજને ! ટક-ભાજને ઘાલી તેહ રાંધે, સમિધ મૂલીનું કરે; તસ ખંડ દહતાં અગ્નિ સહતાં, ગંધ સઘલે વિસ્તરે ૯ વડવ્યવહારી બે લાલ, પંથે આવતે; તિણે દિશે દેખી બે લાલ, પરિમલ પાવતે | ત્રાક-પાવતો પરિમલ અતિ અનલ, બાવન ચંદનતણે; ૧ સારવચન ઈત્યપ. ૨ બહેને ઈત્યપિ. ( ૩ ઈંધણ. For Private and Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૪૩ ) આશ્ચર્ય પામી શીસ નામી, કહે કુણ ભેગી ઘણા ગી તે વ્યવહારી એ લાલ, નિર્ધનને હે; રે અજ્ઞાની એ લાલ, ચંદન કાં દહે In છૂક-કાં હે ચંદન તુઝ કાંચન, દિ' ખમણ્ણા એહુથી; સુરકનીપરે શિખર મદિર, વિલસ સુખ એ નથી ॥૧૧॥ તે નવિ માને એ લાલ, મૂરખ પ્રાણીઓ; શેઠે તેહને બે લાલ, અતિજા જાણીએ છૂટક—જાણીએ તે જડ અનડ રુખી, કહી બહુ ઉવેખીએ; એહુને ઉપનય છે અંતર, શાસ્ત્રમાંહિ દેખીએ ૧૨॥ ભવપાટણમાં ખે લાલ, સંસારી વસે; જીવ કમાડી એ લાલ, ઇહુ સુખશ્યુ' હસે P ત્રૂટક—હુસે નિજસુખ મનુજાતિ વને, સરલતરૂ શ્રાવકપણેા; પચેન્દ્રી રત્ને ભરી કાયા, કનકપરીસમ ગણા ખલ તનું વિષયા બે લાલ, ચંદન શુભમતી; તિસના અનલે એ લાલ, તે દહે દુર્મતી n —દુર્મતી તેહને શેઠ સદગુરૂ, વારીએ બહુ હિતકરી; પણ તે ન માને કેરી કાને, જડે શીખ ન આચરી ॥૧૪॥ ઉપનય નિસુણી એ લાલ, ગુરૂમુખે એહુવા; એ સુખભેગ એ લાલ, વિષ ખેલ જેહુવા 1 ત્રુટક—જેહવા વિષખલ અતિઅનર્ગલ, જાણિ જેણે પરિહયે; કવિરાજ શ્રીધીરવિમલસેવક, કહે નય તે ભવ તથા ૧૫માં ॥ ઇતિ માડીદાંત ઉપનય સઝાય # ॥ દુહા । કહે પ્રભવા જમ્મૂ સુણી, ધન ધન તુમ અવતાર; લવયથી તુમે જાણીએ, એ સસાર અસાર એ ધન તરૂણી તરૂણ પણ, સવિ સરિખા સંયોગ; પામીને વિક્રમે પ્રભુ, એ મળીએ તુમ યોગ જે આસન્ન ભસિદ્ધિ, થયા પહેલા જેહુ ૧ અચરજ ઇત્યપિ. ર છે એટલે છે. For Private and Personal Use Only ॥૧૩॥ ॥ ૧॥ 11 201 ૩ તુ]í. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૪૪) તેણે પણ ઈમ ન આચર્યું, અહે અહે ગુણગેહ વ્રત લેઈ પરણ્યા પછે, એતો મોટી વાત; વલી વિણ વિલસે જે તજે, એ રહેશે યુગ વિખ્યાત છે ૪ ધન ધીરજ એ તાહરૂં, નહીં મન મેહવિકાર; પણ માહરૂં મન ટળવળે, દેખી તુઝ પરિવાર કહે જબૂ તુમે જે કહે, તેતો સાચી વાત; પણ મહેં નિશ્ચયૅ જાણીઉ, એ સ્વારથ રાંઘાત છે દા. _ ઢાળ ર૯ મી | (આખ્યાનની દેશી.) ભણે જબ નિસુણે પ્રભવા, કિશો વિયવિકાર; જેહને અતિ સેવતાં, પામે દુ:ખ અપાર છે એ ઇંદ્રજાલ બરાબરે, સંસારનું સવિ રૂપ; અજ્ઞાન પ્રાણી એહને, બહુ ગણે અમૃતરૂપ છે ગૂટક-બહુ ગણે અમૃતરૂપ સઘળા, કામિનીના ભેગ; કિપાકફલપરે અતિવિરસા, દુ:ખના સંગ છે. જિમ નીચ નેહા હા, રાગ કુલટાનારી; એ આથર સંધ્યારાગની પરે, વીજળી ઝબકારી છે કn I પ્રભવા સુપનસમ સંસાર રે એ આંકણી છે. જિમ કેઈ દરિદ્રીપુરૂષ કરયણી, સયન સુપન મઝાર; તિણે રાજ્ય પામ્યું જગતનું, બહુહ સમદલ પરિવાર છે. બેહપાસે ચામર ચતુર ઢાળે, ધરે શિર ઉપરે છત્ર; બહુ પાત્ર નાચે દેખી માચે, દીયે દાન પવિત્ર ગૂટક–પવિત્ત દેવે ભેગ સેવે, ભગતા સવિ પરિવાર; બંદિજન પબિરૂદાવલી બેલે, કહે જયજયકાર | ઈણિસમેં ગા ગહિર જલધર, સાંભળી તતકાલ; જાગીએ નિર્ધન તેણીવેલા, થયું સવિ વિસરાલ પ્રા ૮ જિમ કઈ મૂરખ સુપનમાંહી, કરે શાસ્ત્ર અભ્યાસ; સરસતી જાણે સયં તૂઠી, થેયે વચન વિલાસ વ્યાકરણ કાવ્ય પ્રમાણ જ્યોતિષ, નાટકાલંકાર, ૧ તે રહેસે જગ વિખ્યાત ઇત્યપિ. ૨ પ્રહ ઉઠી વંદુ દત્યપિ. ૩ ઠાર વિગેરે. ૪ રાત્રી. ૫ બિરૂદાલી ઇત્યપિ.. For Private and Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( ૪૧ ) #પ્રાર્થી સિદ્ધાંત પિંગલ છંદ વેદા, ગણિત પ્રથ ઉદ્ગાર ॥ છૂટક---ઉદારમતિશ્યુ” પાર પામ્યા, ધરે મનમાં માન; મ્હેં વચન વાદે ગાલવ્યાં, સવિ વાદીનાં માન પાઠવી બહુશિષ્યને મે, ક્યા પતિ રાય; ઇમ સુપન દેખી જાગીએ જડ, રહ્યા તે પશુપ્રાય જિમ તરૂણ તરૂણી સુપનામાં, પરણી ધરી બહુ પ્રેમ; નિજ નારીસાથે રમે રગે, તે હિર જેમ ॥ બેગ સુખ બહુ વિલસત ટે યે કૈાઢા પુત્ર; પરણાવી તે તરૂણ તરૂણ મારું ઘરસૂત્ર ॥ છૂટક—ઘરસૂત્ર સુપ્યો સુખનમાં, તવ પુત્ર પરલેાકે ગયા; 1 આક્રંદ કીધા સયણ મેલીયા, કહે બહેની શું થયે ॥ તે કહે કન્યા સુપનકેરી, વાત ઘરમંડાણ; સહુ સણુ અચિરજ સુણી હુસીયાં, તિણે પરે એ ભવ |પ્રા૧૦ા ૧ ભાવીને. ૪ સરાવર તથા જાણ જિમ ઇંદ્રજાલિક કોઇ વિદ્યા, કલાના સુવિવેક; રેપી થાને સહુ દેખે, અંબ તરૂર એક; તતકાલમાંહિ લીએ તે, ફલ્યા સઘન સહાય; તે ઈંજાલિક દૈઇ સહુને, સદ્દલ કુલ વહેચાય ॥ ત્રૂટક વહેચી દીયે ફલ તે સહુને, લહે સખર સવાદ; પણ ભૂખ ભાજે નહી કેતુની, દૃષ્ટિમધપ્રસાદ્ધ I તતકાલમાં વિસરાલ કીધા, તૃપતિ ન લહે કાય; તિણીપરે બાજીગર ખરાખરે, એહ ભવસુખ જોય પ્રગા૧૧૫ જિમ કેાઈ ક્ખાડી ગયેા વનમાં, કરે રમ અંગાર, તિહાં જિમણુ કીધું નીર પીધુ, ફરી કરે અગ્નિ પ્રચાર | તસ તાપ સગે લૂક લાગી, નીર પણ નહી યાસ; તરૂતલે તા તા ખૂતા, મન ધરે જલ આશ ॥ છૂટક-જલ આશ વાઘે તાપ છાયા, તપે સવ શરીર; ૪સિંધુ તિટની તણાં તિણું, સુપને સાષ્યાં નીર જાગીએ તવ તિષ્ણે જોયું, પણ ા ન ભાગી તાસ; ૩ હતા નહતા. ૨ કૃષ્ણુની જેમ. સમુદ્ર Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir તિણિપરે એ તનુવાન વનતિશયો ભવમુખ વાસ પ્રારા જિમ કૃષ્ણ બલભદ્ર પ્રબલ પુરુ, સુરકરે નયર મંડાણ; દ્વારામતી ગઢ કનકને નવ,બાર જોયણ પ્રમાણે છે તિહાં વસે યાદવ કેડિ છપન, બહેતર કુલ કેડ; ધન ધનદ સુંદર સવિ પુરંદર, કુણુ કરે તસ હોડ છે ગૂટક –તસ હેડી જોડી રામ કેશવ, વિના સઘળા લોક; દેખતાં દહવટ નિગમ્યા, દ્વીપદયને સવિ ફેક મ ા નિજ માતાને બંધુ વનિતા, શરણ ન થયા કેઈ; ક્ષણ એકમાંહિ સુપ. ગયા તનુ ધન ખૂઈ પ્રવા૧૩ વલી ભરત બાહુબ 'ભડ્યા જુઓ, બંધુકેરા પ્રેમ; જિમ સૂરિમંતા નૃપ પરદેશી, દિયું વિષ પતિપ્રેમ છે જિમ કેણિકે કઠપંજરે, દિએ શ્રેણિક તાત; નૃપ કનકકેતું રાજ્ય લાભે, ખામી કર્યો નિજ જાત છે. ગૂટક – નિજજાત જતુઘરમાંહી બા, જૂઓ ચૂલણી માય; ચાણાયકે જુએ મિત્ર પ્રેમે, મારી પતરાય છે જિમ કરશુરામ સુભમચકી, કરે જાતિને શ્વસ: ઈમ જાણિ સ્વારથ સયણ સલા, મિલે ચતુરવતસ પ્રવા૨કા જિમ કેઈ નટ રૂપ લાવે, કાહજીનું સાર; રૂખમણી રાધા તિણે કીધી, સાહેલી પરિવાર છે વાંસલી વાઈસરસ ગાઈ, ચતુભુજ ધરી શ; બલભદ્ર શાંબ “પ્રજુન સાથે, પહેરી પીલાં વસ સૂટક-તે વસ પીળા સકલ પરિકર, કરી બનાવ્યો વેશ; શ્યામતાકાજે લેપ કાજલ, કર્યો નિજતન દેશ છે બહુદાન પામી તે વિસર, રહે કાજલ આપ; તિણિપરે નરભવ વેશમાંહિ, રહે પુષ્ય ને પાપ પ્રાપા ઈણિપરે પ્રભવા અછે બહુલા, ધર્મના ઉપદેશ; જે ભવ્યપ્રાણી તેહને મન, અમૃતના પસંદેશ છે અજ્ઞાનને મને ધર્મ નાવે, અંધને દીપક યથા; " દલ વિના કારીગરકેરી, હેય મસક્તિ જિમ વૃથા છે ૧ લડયા. ૨ કાષ્ઠપંજરમાં. ૩ નિજજત એટલે પિતાથી ઉત્પન્ન થયેલા પુત્રને જતુઘર એટલે લાખના ઘરમાંહી. ૪ પ્રદુમકુમાર. ૫ ઉદ્દેશ ઇત્યા. For Private and Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭ ) છૂટક–જિમ પૃથા હાવે ધર્મ ખાવે, મૂર્ખજન ઉપદેશત તું ગુણ પ્રભવા ! ચતુરપ્રાણી, જૈનધર્મ રાચતા ॥ એ લાભ મુજને થયા બહુલે ધમૈં તું થયા સાખીઓ; કવિરાજ્વીધીરવિમલસેવક, નયે ઇણિપરે દાખીએ પ્રાદુર્ભે ॥ ઇતિ દૃષ્ટાંતસીક સમ્રાય | ॥ દુહા । પ્રભવા ઈમ નિરુણી કહે, માટે તુઝ ઉપકાર; મુજી તસ્કરને શીખવી, ધર્મકળા સિરદાર ફ્રેંચ અપેય ન જાણતા, ભક્ષાલક્ષ વિશેષ; ગમ્ય અગમ્ય ન આળખ્યા, જીવ અજીવ વિશેષ તે તુઝ વચને જાણીએ, ધમાધમ વિવેક; અંતરપટ દરે થયા, તુઝ પ્રસાદે છેક જો સ્ત્રીનું મન રાખવા, પચ દિવસ રહેા ગેહ; તા મુઝને અનુમતિ દીએ, સયમને ગુણ ગહુ રાજયોગ છે તાહરે, ઘરે રહેતાં પણ ધર્મ; માહરે તા રહેતાંથકાં, બધાયે મહુ કર્મ જિમ શ્રેણિકને ધર્મગુરૂ, થયા અનાથી અણગાર; તેમ તુમે માહુરે થયા, ઉપકારી શિરદાર જાવજીવ હું તુમતા, શિષ્ય અણું ગુણખાણ; આજથકી માહુરે થયા, જીવિત સકલ પ્રમાણ કહે જમ્ વનિતાપ્રતિ, તુમ મને શ્તે વિચાર; કહે સ્વામી તે પતિવ્રતા, ચાલે પતિ આચાર જેહ ભણી સંયમતણા, જો વધતા હાય રાગ, તા વિલંબ નવિ કીજીએ, કાળ જોવેછે લાગ દ્રવ્યભાવ બધનથકી, છૂટયા પ્રભવ પરિવાર; જને તે વિનવે, માતપિતા પરિવાર એહવે દિનકર ઉગીયા, કરતા વિશ્વપ્રકાશ; એધતરણિ પણ પ્રગટી, પાપતિમિર કરે નાશ ૧ સૂ. For Private and Personal Use Only ॥ ૧॥ ॥ ૨॥ ॥ ૩॥ ॥ ૪॥ ॥ પ ॥ ॥ ॥ ॥ ૮॥ 11 ell ૧૫ ૧૧૫ Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૪૮) છે ઢાળ ૩૦ મી છે (ધણરા લા–એ દેશી ) એહ વાત નિસુણી તિહાં રે, આવે કેણિકરાય છે જનરાધરમી II દેખી પ્રભવાદિક તિહાં રે, મનમાં અચરિજ થાય જેનાલરા ઘરે રહીઈ તુમ કહી લાહે લઈયે ચતુર સુજાણ; | ભાગ્યરાકરમી છે એ આંકણી N તુ મુઝ નયરને સેહરે રે, શેઠ સકલ શિરદાર જેના તુ સામી છે માહરે રે, દેશવિરતિ ઉરહાર સલિધન્ના જિણુદાસકારે, વ્યવહારીસમુદાય; જનશા જેહને વારે બહુ હતારે, તેતે શ્રેણિકરાય જના ૧૪ માહરે તુઝથી પરેરે, અધિકે અવર ન કેય જનગા તેહ ભણી ઘરવાસી રે, સાતમું મુઝને જોય જેનાપા ઘર વસતાં પણ તુઝરે, લાભ અછે ગુણખાણ, જનગા. જિનપૂજ પસહ કિયારે, સાધુ સુપાત્રનું દાન જન-૧૬ વ્રત લેઈ પરણ્યા તુમેરે, તેતો અચરિજ વાત; જેના લેક સહુકેને હેયે રે, ઉત્તમ તાહરી જાત જેનc૧૭ના માતપિતા વડ પણ થયેરે, તે પાલીજે પુત્ર; જેના પપિતર ભગતિ સઘલે કહીરે, શૈવે જેનને સૂત્ર જન-૧૮ બાલપણાથી તુઝરે, ધમાણે મન ધ્યાન; જેના બલિહારી તુઝ જ્ઞાનને, જિનશાસન પરધાન Hજનાલા તવ બલી તિહાં સુંદરીરે, નિસુણે સાહિબ વાત; જેના એ તુમને યુગતું નહીરે, કરિયે ધર્મવ્યાઘાત જૈનવારવા જિમ શ્રેણિકમહારાજજીરે, કરતાં ધરમની શાભ; જન ધમમછવ તિમ કરે, દિએ ધરમીજન ભજનારા ઘાટ કમાઈ માહરીરે, વડવખતિ મુઝ તાત; જેના તે બલીયા જિનધર્મનારે, જેહના જિન અવદાત જનારા ઈંભ નિસુણી કેણિક કહે રે, સાહસિક શિરદાર; Hજના જેહ સ્વામી સેહીયેરે, તિહાં હવે પરિવાર જેનારા ૧ નગરીનો ઈત્યપિ. ૨ સાધર્મિક. ૩ શાલિભદ્ર ધનાશાહ તથા જિનદાસ વિગેરે. * ૪ બીજે. ૫ પિતાભક્તિ ઇત્યપિ. ૬ શૈવશાસ્ત્રમાં તથા જેનશાસ્ત્રમાં. For Private and Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૪ ) કહે જબ આયસ દીરે, સંયમને મહારાય; મુનિવર સંયમ પાલતાં, પનિષ્ટા કહેવાય દીક્ષા મહેસવા માંડીએ રે, નૃપને કરી મને હાર; ધીરવિમલકવિરાજનેરે, શિષ્ય કહે અધિકાર જેના જેનારા જનમ ૫ ૨ || દુહા “ભભસારપ સુત હવે, તિહાં શ્રીકેણિકરાય; પડહ વજા નહેરમાં, મનમાં હર્ષિત થાય ' ના ગજ તુરંગને પાલખી, સિણગારી સવિ સાજ; જબૂમર ઘરે આવીયે, દીક્ષામહાવ આજ પ્રભવાને કેણિક કહે, તું મુઝ બંધવ હોય;, વધ્યનરેસરફલતિલે, અર્ધ રાજ્ય તુઝ, હાય કહે પ્રભવો પહેલાં તુહે, જો મુઝ આપત ભાગ; તો તસ્કરની પાલમાં, શ્યાંને કરતાં લાગી ચારી પણ ગુણ કારણે, આવી મુઝને એહ; ભાગ્યથકી જંબૂ મિલ્યા, ઉલસ્ય ધમસનેહ ત્યાગીને સહુકે દીયે, છક ન લહે કય; ભરીયાને સહુકે ભરે, લકતણે એ ન્યાય ઉપવાસી પાહુણે, તાણે ભેજનકાજ; તિમ હું પણ ત્યાગી થયે, તે આપછ રાજ તેહભણી કેણિક! સુણે, હે પામ્ય ત્રિભુવનરાજ નાથ થયે હું સવને, નહી મુઝ “રાયે કાજ કેણિક ઈમ નિસુણી કહે, પ્રભવાને સુવિચાર, દીક્ષા મહોચ્છવ હું કરૂં, એ વિનતિ અવધાર તેહ વયણ માની કરી, કિણિકને ધરી પ્રેમ જિમ ઈચ્છા હોઈ તુમ મને, કીજે ઉચ્છવ તેમ કહે કેણિક પ્રભવાપ્રતિ, આવો મંદિર આજ; સવિ સામગ્રી સાજ કરું, તુમ સંયમને કાજ ૧ આદેશ. ૨ ભસારપ એટલે શ્રેણિક રાજા તેહના પુત્ર કેણિક રાજા. ૩ ભાયગથી ઇત્યપિ. ૪ જિમ ઈત્યપિ. ૫ રાજસ્ડ ઇત્યપિ. ૬ મહોચ્છવ ઈત્યપિ. 1 2 For Private and Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૫૦) ઢાળ ૩૧ મી II ૧ મેંદી રંગ લાગે એ–દેશી. સયમ લેવા સચરે, સાથે સવિ પરિવાર; સંયમ રંગ લાગે, રંગ લાગે ચેલમછઠ સયમગાઆંકણીu. આઠે કન્યા સામહીરે, માતપિતા તસ સાર Hસંગારા પૂજા શ્રીજિનરાજનીરે, વિરચે સત્તરપ્રકાર; "સુરિયાભસુરની પરેરે, નાટક વિવિધ પ્રકાર Hસ મારા સુખમલનીલક્લાલસુર, છાયા રથ ચકડોલ; Hસવા ચુઆ ચંદન છાંટણારે, કેસરીયા રંગ રેલ સંવા૨૪ ખૂપ ભર્યો જબૂશિરે, મોતી ઝકઝમાલ hસરા સયણ વહે તિહાં પાલખીરે, ધમતણું ઉજમાલ hસંપા રાજહી સણગારીઓરે, સ્વગપુરી અનુકાર સંn સુરનર જેવા આવીયારે, દીક્ષાને અધિકાર સંબા ૧દણ સાબેલા સવિ સજ્જ કરી આવ્યા કેણિકરાય Bરવા યહ વજાવે નયરમાંરે, ભવિમને હ ન માય Aસંગાલગા યચસય કુમાર સણગારીયારે, પ્રભવાને પરિવાર જિન ધર્મના પરસાદથીરે, ચારે થયા શાહુકાર સા૧૮ હિરા ગાજે ઘન પરેરે, વાછત્ર નવનવચ૭ - સંગ : જયજય શબ્દ મુખેં કરે, હેજે માનવશૃંદ પ્રસંશા૧૯ અહલિક દ વરસતારે, જિમ પુષ્કરજલધાર, Rા ચામર છત્ર વિરાજતારે, ચાલ્યા જ ભ્રકુમાર સંહાર ૯ણ ઉતારે બહેનડીરે, આવે જદુવાર; પસંવા વધાવે મુગતાફરે, રાણી સોહે નાર નારી અપચ૭૨ કિન્નરીરે, ગામધુર ગીત; સના જિનશાસન શાભાવીરે, ધન ધન સુવિનીત સં૫, ૨રા આ દલી કેવલ લાહોરે, દીયે “ફીઅર આશીર્ષ; સવના : વક વખતે વ્યવહોરીયારે આવી નામે શીશ Bસંવા૨૩ જબૂને જોવા ભણીરે, સભાગી સસનેહ પ્રસંગો જ રાજકશ્રીયસત્રમાં વર્ણવેલ સૂયભદેવ પ્રદેશ રાજાને જીવ)ની જેમ. ૨ ઘન વરસાદ. ૩ સોહવસુહાસિની સવાસણ (સધવા). ૪ દલિ દલિને દહી ઇત્યપિ. ૫ ફઈ અવર ઈત્યપિ... For Private and Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir સંવેપાર૪a (સંગા ( ૨ ) નવબારી નગરી હતી, થઈ સાંકડી તેહ થાવાસુતની પરેરે, જિણિપરે મેઘકુમાર; તિણિપણે મહેચ્છવ જાણજે, જ્ઞાતાસૂત્રમઝાર ઇમ ઉચ્છવ કરતાંચકાં રે, પરવરિયા પરિવાર, ગુણશીલત્યે આવીયારે, જિહાં સેહમાગણધાર રથ તુરંગમ ગજ ઘટારે, સવિ ઉભા શિરદાર; જ્યવિમલ કહે એહને રે, ધન જગમાં અવતાર સંશા ૨૬ / સંn: | દુહા છે નિજવાહનથી ઉતરી આવે શ્રીગુરૂપાસ; વંદન વિધિયું સાચવી, બેઠા મન ઉલ્લાસ દ્રવ્યભાવ બેઠું ભેદયું, વદે જિનવર દેવ; ભષણક્ષષિત દેહશુ, સવિ પરિકરે સસનેહ બ ૨ ૩ *સાસુ સસરા ને વહુ, અડ ત્રિણે ઇમ ચાકી: ઋષભદત ને ધારિણી, જબચું સગવીસ જાણે ગુણ અણુગારના, દેહધારક સાક્ષાત; પંચસયાં પ્રભવાતણે, જે પરિકર વિખ્યાત કેણિક પ્રસવા આદિદે, વ્યવહારી સમુદાય; જિન વંદીને ભાવયું, પ્રણમે હમપાય તવ સેહમાગણધર કહે, કૂણું ઈશાન નિવેશ; તે અનુમતિ માગી રહે, શ્રીજિનવરને વેશ તવ અશક્તરૂ તળે, જઈ આશરણ ઉતારી; વેશ પ્રહે મન હર્ષ, પ્રભો જ બકુમાર કહે કેણિકનૃપ પ્રભુપ્રતિ, શિષ્યદાન દિઉ આજ; દીક્ષા ભવનિસ્તારિણી, દિઓ એહને ગુરૂરાજ તવ દમન કરવા ભણી, પુછે સોમવામ; ૧ જાણિયું રે ઈયપિ. ૨ કવિ ઈત્યપિ. ૩ દોય ઈત્યપિ. ૪ જંબુસ્વામિની આઠ સ્ત્રીઓ ને આઠ સાસુઓ તથા આઠ સંસરાઓ (આડ સ્ત્રીઓના માતાપિતા ૧૬) એ આઇને ત્રણગુણા કરવાથી ૨૪ તથા જંબકુમારના માતાપિતા શ્રી ઋષભદત્ત ને ધારિણી એવ ૨૬, સત્તાવિશમા જંબુસ્વામી તથા ૫૦૦ ચોર એ પ્રમાણે પ૨૭ જણે સાથે દીક્ષા લીધી. For Private and Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૧૨ ) સમકામે થાય, વીસવસ સાવધાન _ ઢાલ ૩૨ મી II (આજ સખી મન મોહન–એ દેશી.) તવ સેહમાગણધર કહે, સહુને હિતકામે; મષભદત્ત આદે કરી, નિસુણે શિરનામી ૫ એ દુષ્કર આલખવું, વચ્છ ! દુષ્કર ધરવું; વિણ પ્રવહણ નિજબાહયું, જલનિધિનું તરવું | ૧૦ | પંચમહાવ્રત પાળવા, નિતુ ત્રિકરણશુદ્ધિ દશવિધ ધર્મ આરાધો, મન ઋજુતા બુદ્ધિ . ગ૭૫રેપર ચાલવું, અહનિશ ગુરૂસેવા; ગુરૂઆણુ નિત ધારવી, જિમ મીઠા મેવા I ૧૧ છે વિનય વિવેક કરી ઘણે, ગુરૂછ્યું મન મેલી; તત્ત્વ હિતાહિત વાતશ્ય, નિજ મનડું ભેલી છે વચને સતેષે સહુ, જિમ જલધરધારા; ગુરૂમનડુ રાજી કરી, લહે આગમપાશે # ૧ર છે. સમુદાણવૃત્તિ કરી, જે એષણશુદ્ધિ; પ્રાસ લીયે દેહ ધારવા, નહી લપટબુદ્ધિ છે અમિલતે ઉણે નેહે, મિલે ગર્વ ન ધારે; સહસપી સમતા ધરે, અંગિત આકારે B ૧૩ + સર્વ સહે પૃથવીપરે, એ લક્ષણ ધરવું; પ્રવચનમાતા આઠ જે, તસ ચિંતન કરવું | ગ્રહી પ્રસંગ કરવો નહી, સાવઘ ન કહેવું ૧ ધનની અપેક્ષાવડેકરી ઉત્તમકુળમાં તથા અધમકુળમાં ભીક્ષામાટે પર્યટન કરે તેનું નામ સમુદાની ગોચરી કહેવાય છે એવી રીતે શ્રીદશવૈ. કાલિકસૂત્રવૃત્તિમાં કહ્યું છે. અહિં ઉત્તમકુલ એટલે ઘણી ઋદ્ધિવાળા ઘર તથા અધમનીચકુળ એટલે ધનવિનાના દરિદ્રિના ઘર સમજવા પણ અધમ અને નીચ શબ્દથી નીચજાતિવાળા ગ્રહણ કરવા નહિ કેમકે શ્રીદશવૈકાલિક સૂત્રમાં કહ્યું છે કેવદિ વિરૂ ઇત્યાદિ પ્રતિષિદ્ધ કુલ ન પ્રવિશેદિતિ તાત્પર્યમ. ૨ ડાળીઓ. ૩ ઉણો એટલે દુહવાય નહિ મનમાં ખેદ ન ધરે. For Private and Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( ૧૩ ) આપડાહાપણ ગાપવી, ગુરૂવચને રહેવુ' જાવજીવ ગુરૂસેવના, કરતાં તપ સાથે; દર્શાવધ વૈયાવચ કરે, તેા જગે જશ વાધે પરીસહુ સઘલા જીપવા, કરૂણા દિલ આણે; નિશ્ચય ને વ્યવહારશ્યુ, સમયાર્દિક જાણે વિષયકષાયને વારવા, દૂર કરે પરમા; સિતવદન હેજાલૂ, હેાઈ વચને સવાદ ધર્મ' લહે ભવ દેખીને, તે મુદ્રા ધારે; ઇમ આપેાપુ” તારતા, પરને પણ તારે ટે ધર્મ ન આચરે, ન ધરે કમાયા; મિત્ર સરખે મને, સમ રંક તે રાયા ॥ નયત વાસ વસે સદા, જે અપ્રતિમ, આધાકમાદિક ન લ્યે, ચાપન પ્રતિબંધ વચ્છ ! ચારિત્ર તેહનું સહી, જે નિજ અનુઆલે; સિંહપણે જે આદરી, હિંનીપરે પાલે રવું સયમ લીધા માટે, સંસાર તરીજે; માલનપણે ભારે હેાઇ, જિમ કમલ ભીજે સાહમાં છિદ્ર જોઇં ઘણાં, રગુરૂઆદિકકેરાં; શીખ દીયતાં રીસવે, અવગુણ અધિકેરાં રીસે ધડહુડતા રહે, વહે આપ મુરાદે; એકાકી નિચિત્તચુ’, સેવે પ્રમાદ કચન ન માને કેતુના, જિમ વાંકા ધાડા; મુદ્રા પણ તેહુવી ધરે, જિમ આંભણ તેડા ॥ આગમ અર્થ લહી કરી, હાચે ગુરૂથી વાંકા; પમસજલેાકાની પરે, દુ:ખદાયક ઢાંકા તેહભણી પ્રભવા ! સુણા, છે. ધર્મના અરથી; ભક્તિવંત ભક મને, લાજે જે પરથી દીક્ષા ગ્રહી તેહુની ખરી, જે સમતા આણે; ઇહુભવ પરભવ કેરાં, તે સાથે સુખ માણે ૧ ભગલાભગતની જેમ ન કરે. ૩ આપમતી. ૪ કાર્યનું ઇપિ. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૨ ગુરૂવાદિક ઈત્યપિ. For Private and Personal Use Only ॥ ૧૪ || ॥ ૧૫ | ॥ ૧૬ ॥ # ૧૭ ! ૫ ૧૮ ॥ n ૧૯ n ૨૦ ॥ ૨૧ ॥ ૫ મસક તે જળા, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જે મનડુ સૂઈ હેઈ, તો દીક્ષા સેવન કસવટની પરે, સહેવી છે શિક્ષા છે નિત નિત એ છે ઝવું, સંયમને કામેં; વીસવસા આવ્યું છે, જે નિજ મન ઠામેં હિતશિક્ષા ઇમ સાંભલી, શ્રીસહમકેરી; સંઘ સકલ સભાગીએ રહ્ય ગુરૂને ઘેરી મા વાજાં જ્યતતણાં તિહાં, અંતિગુહિરાં ગાજે; નયવિમલ કહે જૈનની, ઠકુરાઈ છાજે છે. ૨૨ . દુહા | તવ જન્ પ્રભવ કહે, સિર ચઢાવી તુમહ શિખ; પરિવારે પણ આદરી, આપ અમને દીક્ષા ઉષભદત્ત આદે કરી, પંચસયાં પરિવાર; કન્યાનાં માતાપિતા, કન્યા આઠ ઉદાર કેણિકપ પણ કરાહ, વાસતણે તે થાલ; વાસ હવે શિર ઉપરે, કરૂણાવંત કૃપાલ || ૩ | વા વાગ્યાં જયતનાં, ચઢીયું કાર્ય પ્રમાણ; જિનશાસન સહાવીઓ, ધર્મતણે મંડાણ પ્રભુતા આજુતા વિનયતા, સમતા મૃત જાણ દિસભ્ય નિરીહતા, પૈદાય પ્રમાણ એ આઠે વનિતા તિહા, પરણાવે સહુ સાખી; જિણિદિન જખકુમારને, શ્રીસહમ હિતદાખી !! ઢાળ ૩૩ મી. છે. | મેડી ઉપરે મેહ ઝબૂકે વીજળી લાલ ઝરૂખે એદશી . કેણિકનુપ રાય મહેચ્છવ તવ કરે હલાલ મહેચ્છવતવ જય જય જય જસવાદ જ રાતમાં વિસ્તરે હાલાલ જગતમાં. બાવનાચંદનવાસ સેહમગુરૂ સિર હવે હલાલ સેહમ, ૧ સોનું ને કસોટી. ૨ વિશ્વાસ દત્યપિ. ૩ શ્રીસુધર્માસ્વામીની ૪ ચાટી ઈત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૫૫) શિવવધૂ કામણુકાજે જાણે ચૂરણ મળે લાલ જાણે ke વાજે તાલ કંસાલ કૃદંગ ગુહિર સિરે હાલાલ મૃદંગ ટેલ નીસા અસંખ ખુશખ મધુરે સરે હલાલ સુસખા નવરંગ નેજા ડિકે તાજા ફરહરે હાલાલ કે તાજા દુંદુભિ ભુલ્લ નાદકે ભરી ભરહરે લાલ હોરી ૮. નાટક નવનવચ્છ ભગતિશ્ય ભેલવી હેલાલ ભગતિ.. રાગ સુરગ તરંગ કરે તાલ મેલવી હલાલ કરે૦ વરસે અઢલિક દાન માંનષ્ણુ નરવર હોલાલ માનવ જલધ૫રે શુભ મા કરીઉં રણધરા હલાલ કરી Eવા ઘરે ઘરે ઉચ્છવ રંગ રંગ વધામણા હલાલ સુરંગ, ધન ધન મુખે જલપતી લીયે સહભાંમણાં હલાલ લીયે. તરીયાં તેરણ બારે બંધાવે ઘરે ઘરે હલાલ બંધાવે કુંકુમના રંગરેલ કરે પુરપરિસરે હલાલ કરે કારાગાર *અગાર સોહાવીયા હલાલ અગાર વાદ મન ઉછરંગ થયા સહ ભાવીયા હે લાલ થયા સુખીયા સહુકે લેક દુઃખી તિહાં કે નહી હાલાલ દુ:ખી પદવધર્મગુરૂપુણ્યપસાથે તે લહી હલાલ પસાયે ઠવણું ચવરી માંડી સિંહાસન વેદિકા હેલાલ સિંહા સંયમગુણના પાશ દુરિતતમભેદિક હલાલ દુરિત બતઆલાપપાઠ વેદવનિ ઉચરે હાલાલ વેદ જિનવરભગતીપ્રદીપ તેજ જગે વિસ્તરે હોલાલ તેજ પર સમકિત મુકટ બનાયકે આણે સિર પાઘડી હાલાલ આ૦ દેશવિરતિ શિરબંધ બનાએ ગુણ જડી હાલાલ બનાયે૦ વિવિધ પ્રકારે દાન દિયે તે નવનવા હલાલ દિયે. પહેરી અવલકબાંય કહે જિનગુણ નવા હલાલ કહેઃ i૧૩ અષ્ટમહાસિદ્ધિ નારી અનોપમ ગુણ ભરી હલાલ અને જબકમર તેણિવાર ઘણે હેતે વરી હલાલ ઘણે વસ્ત્ર વિવેક સુતે જ કૃપારસ છાંટણ હલાલ કૃપા ૧ ધ્વનિ ઈત્યપિ વાજે ઈત્યપિ. ૨ બહુમાનપું ઈપિ. ૩ કારાગાર(કેદખાના)માંથી કેદીયોને છૂટા કર્યા. ૪ અમાર=ધર, ૫ દેવગુરૂ ને કય પસાથું ઇત્યપિ. ૬ ઘBહેજે ઇત્યપિ, For Private and Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( પદ) દાસીન્ય મહેલ દયા દમ ગરહણ હલાલ દયા, ૧૪ આગમ અક્ષયનિધાન બહુત ધન આપીઉં હલાલ બહુત સુમતિસાહેલી સાથે યુતદાન થાપી હલાલ યુતકર, મૈત્રીભાવસુભાવ શવ્યા સાજે સજી હાલાલ શય્યા. રથ શીલાંગ અઢાર તુરગ વહિલિ મુંજી લાલ તુરંગ ઉપા પરગુણપક્ષસમુદાય દીપક તે જલહુલે હાલાલ દીપક રામરસ સરસ સુગંધ બહુલ સુધા મિલે હાલાલ બહુલ૦ જાનઈયા પરિવાર પૂરવ મુનિવર ઘણું હલાલ પૂરપ૦ પાનામૃત સાર સવાદ સેહામણે હલાલ સંવાદ I૧૬ ઇત્યાદિક બહુ સાજ સજી સંયમ વહેલાલ સજીવ જખકમર સુનિરાજ થયા સવિ પરિચય હલાલ થયા' જિનશાસન ઉદ્યત થયે જગમાં ઘણે હલાલ થ૦ જયજયકાર ઉદાર મને રથ મનતણે હલાલ મને ગાયે મંગલરાસ ભગતીપું ભામિની હેલાલ ભગતી. ભરી ભરી મોતી થાલ વધાવે કામિની હાલાલ વધાવે ધન વેળા ધન આજ દિવસને પયામિની હેલાલ દિવસને ધન ધન એ વર નારી થયાં જગે સામિની લાલ થયાં૧૮ પહેલાં અચરિજ વાત કરી જગમાં અને હલાલ કરી. રોલ ધરી ગુરૂસાએ તુહે પરણ્યા પછે હાલાલ તુહે૦ એહથકી વલી અધિક કર્યું જગમાં હવે હલાલ કર્યું. કંચન કામિની છડી સહુ ઈણિપરે સ્તવે હલાલ સહુ મલા ઈણિપણે સંયમભારધુરાધર કીધલા હલાલ ધુરા, શ્રી મગણધાર મનોરથ સીધલા હલાલ મને૦ ધીરવિમલકવિજાણું સેવક કહે હલાલ તણે નયવિમલ ઉપદેશ કહે હમ હવે હલાલ કહે૦ || દુહા ! પંચમહાવ્રત પાળવા, દિઈ શ્રીગુરૂ ઉપદેશ; સવિ થિર મન કરવા ભણી, સૂધ સંયમવેશ ૧ મહેલ. ૨ ઘરેણુ. ૩ અગમ ઇત્યપિ. લાપશી. ૫ રાત્રી. ૪ કંસાર For Private and Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A ૩ાા H ૪n (૫૭) નિરતિચારપણે કરી, જે પાળે મનશુદ્ધ વ્રત લીધે તેહને ખરે, જસ મન હજુતા બુદ્ધ # ૨ સિંહપણું વ્રત આદરી, વિચરે સિંહસમાન; સમતાચું સૂધ રહે, ધર્મકાર્ય સાવધાન ગુરૂશિક્ષાએ ચાલતા, અહર્નિશ કરે સજ્જાય; ઇંગિત આકારે હેઇ, તે મુનિરવ કહાય આપ તરે પર તાર, સમઝાવે નરનાર; રેહિણીસમ તે દાખીયા, તે સુધા અણગાર) કહે કેણિક દાખો પ્રભુ!, તે રેહિણીપ્રબંધ; કહે હમ જમ્મુ ભણી, સુખદાયક સંબંધ ઢાલ ૩૪ મી છે. (મગધદેશ કે રાજરાજેસર–એ દેશી.) કહે સોહમ જબ ઉદ્દેશી, નિસુણે પરષદ ભાવે; ભાવ સંયમ મનશુદ્ધ પાળે, ઈહ પરભવ સુખ થાવેરે ૭૫ ભવિકા ! સુણુએ એ હિત વાણુ છે એ આંકણી | મગધદેશ રાજચહીનયરે, શેઠ ધનાવહ નિવસે; . ધારિણી નામે તસ ઘરે વનિતા જસ દેખી જન વિકસેરે ભon ભ્યારે પુરૂષારથપરે તસ સુત, ધન ધનપાલ ધનદેવ; ધનદત્ત ધનરક્ષિત એ ચારે, કરતા જનકની સેવરે ભવ હા તાતે તે વહઅર પરણાવી, ઉત્તમકલની ખ્યા: એકદિન શેઠ વિચારે મનમાં, રીજે જસ ઘરભારે ભ૦૧૦ રવિ પરિજન તેડી બહુમાનં, અનાદિકયું પેલી; પ્યાર વહુને દીયે સહુ સાખે,પંચ શ્રીહીકણ જે ખીરે જવા બ જાણું તવ મુઝને દેજો, કીધો પરિજન સાખી; પ્રથમ વહુ નિઘરોલપણાથી, તે કણ આપ નાંખીરે ૧૦:૦૦ રસલુપથી બીજીએ ખાધા, પૂર્વાપર ન વિચાર્યું; ત્રીજીએ થાણમાંહિ રાખ્યા, શેઠ કહું ચિત્ત ધાર્યું રે ભગાઉટ ચાથી રતુર: ઇમ વિચારે છે કણ નહી સામાન્ય; કેઈક હિતકારણ કરે છે, અહે: પં. પ્રધાનરે ભoa૧૪ ૧ સરળતા. ૨ જંબુપ્રતિ ઈત્યપિ. ૩ પાંચ પાંચ શાલિકણ. ૪ દીપેં નાખી રે દત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૫૮) નિજ પીર બહુયતને વવરાવ્યા, પચ વરસ લગે તે; સુભિક્ષ સુવાયે સુરક્ષક હે, બહુ ફલીયા કણ તેહરે ભાપા પાળી સે મૂક દે ત્રિણ, યાવત શત પરિમાણ; એકદિવસ શેઠ કહે વહુઅરને, તે કણ આપે આણીરે ભગાલા વિલખું વદને વહુઅર પહેલી, કહે કણ હે નાંખ્યા; ‘ઉઝિયા નામે કહીને સૂપ, મધ્યમ પૂજે રક્ષા માં સાઉ૭ પહેલીપરે બીજી પણ આવી, કહે તે કણ હે ખાધા ભાગિયા નામે રસવતીકામ, રાંધણ કરમે લાધારે સભા ૧૮ મૂલનીમી થાપણથી દીધા, ત્રીજીએ કણ તેહ; યુસ સર્વ પ્રહણદિક ચૂપે, રક્ષાને ધરી નેહરે Hવા ૧૯ બોલાવી તવ ચેથી વહુઅર, મરકલ કરી બેલે; સુસરાજી ! તે કણના મૂડા, બંધાણુ મેરૂતલેરે સારા રેહણાચલપરે વૃદ્ધિ કરંતી, એ રોહિણી નામ; લહુડી પણ સઘલાથી શાહી, એ ઘરમાંહી પ્રધાનરે ભરમાર રોડ સુગુરૂ શિષ્ય વહુ તે જાણે, સંઘ સકલપરીવાર પંચમહાદત પંચ કપમ, સહુ સાખે સુખકારે ભારરા વ્રત લઈને જેણે નાંખ્યા, મધ્યમ કામે લાગી શાસથી તે દુઃખીયા રીસે, અસંયમવાસને નાગારે ભવા૨૩ વતને એટલે પેટ ભરાઈ, જેહ કરે તે ઘહેલા; બીજી વહુઅર સહીણા, ગારવારજયું મેલારે arou૨૪ આપતો નિજ કનક રાખી, પણ નહિ પરને તારે જ્ઞાનાદિષ્ણુણહીણ લીણા. ત્રીજી વહુ ગુણધારે HHnRun દુનિશાનયાસ્ત્રિપવિગુણ, ભરિયા બહુજન તારે; યુગપ્રધાન ગણધરપદ પામે, રોહિણુ સમ હિતકારરે ભા૨ફા શાતાસૂ સાતમે ઝય, એહ સંબંધ પ્રકાશ્યો; વ્રત લેઇને જે ઈમ રાખે, તેહને જિનમત વારે ભગાર૭ તેહભણું પ્રભવાદિક સહુ એ, આરાધો મન ઠામે; રોહિણીપરે ઈહપરભવે સુખીયાથાઓ જિમ અભિરામesર૮n * ૧ ઘરમાંથી કચરો કાઢ. ૨ રસેઈ કરવાની. - ૩ ઘરેણાં વિગેરે સંપ્યા. ૪ સેલમણને એક મૂડ થાય. ૫ સંયમરૂપ વસ્ત્રથી નાગા તથા સંયમવચનૅ ભાગારે એમ પણ છે. ૬ ગુણસારી છત્યપિ. For Private and Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૫૯) એહ દષ્ટાંત સુણી સવિ પરિષદ, પામી પરમાણુ ધીરવિમલકવિશિષ્ય કહે નય, ગુરૂસેવે સુખકંદરે ધજોરા || દુહા છે. ઇમ શ્રીગુરૂના મુખથકી, વચનસુધારસ સાર; પીધું કરણપુટે કરી, ભાવસહિત હિતકાર ૧ ૧ પ વંદી નિજઘરે આવીયા, શ્રીણિક નરનાર; સેહમગણપતિ તિહાંકી, કરે અનર્થ વિહાર સારણ વારણ ચાયણ, પડિચાયણ સુશીખ; જબૂમુનિને શીખવે, પાલે નિર્મલ દીખ પ્રભવા પંચસયપરિકર, નિરમલ ગુણની ખાણ; શિષ્ય કરીને સૂપીયા, જબુને હિત આણું; સેલે વરસે આદ, સૂધ સયમભાર; વીશવસ ભણતાં થયા, તવ થયા કૃતભંડાર ચાદપૂર્વધારી થયા, જંબૂ મુનિવરસ્વામી;. યુગપ્રધાનપદવી તિહા, આપે હમસ્વામી છે ઢાળ ૩૫ મી છે (લાલદે માત મહાર–એ દેશી. ) શ્રી મગણધાર, કીધા નિજ પટધાર; આજ નેહે રે શુચિ દેહે જ બૂસ્વામીનીજી i વીરથકી નિર્વાણ, વશવરસ પરિમાણ આજહે વરીયા રે શિવરમણી હમણુધરૂજી જિનમતકજદિનકાર, તસ પટ જાકાર; આજ ધારી રે સહકારી પ્રડ જેહાજી જ હરખ્યા સવિ ભવિલેક, જિમ પ્રહ સમયે કેક; આજહે સહેજે રે આનંદી દરિસણ જેનેજી n૧૦માં ભાગિશિરદાર, સુવિહિતમુનિ આધાર; આજહ સેહે રે મનમેહે સવિ ભવિજનતણાજી અપ્રતિબદ્ધવિહાર, શમરસગુણભંડાર; ૧ અન્યત્ર બીજે ઠેકાણે. ૨ જિનમત કમલમાં સૂર્ય. ૩. પ્રભાતે. For Private and Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir N૧૨ ૫૧૩૫ ૧૧૪ ૧/૧૫ માડમ ૧૭ના આજહે રાગે રે વાગી જનતા રીઝવેજી વિચરે દેશવિદેશ, દિયે બહુલા ઉપરા; આજ કરતા રે નિજચરણે પાવન એ ૨ધરાજી તેજપ્રતાપ પર, સૂરજ૫રે જસ નૂર; આજહા ભેદ રે કવચકિરણે કુમતતાભરાઇ સેમવદન ગુરૂરાજ, પુણ્યતણે વડ ઝહાજ; આજહે તારે રે દુ:ખ વારે બાંહિ ગ્રહી કરી સાતે ઇતિ શમંત, જિહાં વિચરે મુનિકત; આજે અઢીય જોયણુ પરિમાણે મનેહરૂજી અબર નિર્મલ જાસ, પસ્વેદ મેલ નહિ વાસ; આજ ન પડે રે યૂકાદિક જસ અંગે સહજી અતિશય ચ્યારે ઉદાર, યુગપ્રધાન સહચાર, આજહો વાને રે બહુમાને કંચન જીપતાજી ચઉદપુરવધર સાર, પ્રભો નિજપધાર; આજહા થાપે રે તિહાં વ્યાપે જસ જગમાં ઘણેજી જબ જુગહપ્રધાન, પામ્યા કેવલજ્ઞાન; આજહ સેવનકજ ઉપરે બેઠા ઉપદિશેજી પદવી યુગપ્રધાન, વરસ ચુંમાલીસ માન;. આજહે જબૂ રે લટકાળી શિવરમણ વર્યજી વર્ષ એંશી પરિમાણુ, આયુ સકલ શુભધ્યાન; આજો વરસે રે ચાસડે(૬૪) વીરથકી થયાજી ઈણિપરે જે બૂસ્વામી, ગાયે ગુણઅભિરામ; આજહે નેહેરે ના વિમલે ભાવ ધરી ઘણે ૧૮૪ n૧૯ n૨૦ Bરા પરા H૨૨ા || દુહા | જબ શિવ પામ્યા પછી, દશકે ગયે વિદ; મને પશ્વ પરમવધી, આહારકતનું લબ્ધિલાક ઉપશમક્ષપક, શ્રેણિ કેવલનાણ ૧ જનતા એટલે જનસમૂહ. ૨ ધરા=પૃથ્વી. ૩ વચનકિરણે. + અંબર =વસ્ત્ર. ૫ પરસેવો. ૬ સુવર્ણકમલ. For Private and Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Acharya ( ૬ ) સંયમત્રિક જે આગલ્યા, જેકલ્પ નિવારણ + ૨ = મુઝકારણ ઇંણિ જબૂએ, છોડી આઠે નાર; આજથકી કેાઈ ભરતને, હું ન કરૂં ભરતાર ૫ ૩ ૫ સિદ્ધિવધૂ ઇમ ચિંતવી, ધરે પતિવ્રતા લાગ; જ બસ્વામીણે મહા, એ અપમ સભાગ ત્રીશવરસ ગૃહવાસમાં, તે ચુંમાલીસવાસ; યુગપ્રધાન એકાદશ, એમ પંચાશી વર્ષ વીરથકી પણહરે(૭૫), વરસે પ્રભવો સ્વામી; સુરપદવી તે પામીયા, એ સવિ આjપ્રમાણ દુ:ષમાયંત્રકમાનથી, પ્રભવસ્વામીનું આય: પંચાધિકશાત વરસન, કિહાંઇક એમ કહાય તસ અનુસારે પ્રભવન, પંચસયાની સાથે લેખે ગણતાં ઈમ મિલે, જબુસ્વામીને હાથે = ૮ માં વર્ષ પંચાશીને મેળે, સયમ જમ્ પાસ;. વીશ વર્ષ પછી આદર્યું, પ્રભવે મન ઉલ્લાસ ઈમ બહુથે એને વિસ્તારે અધિકાર મહાવિદેહમાં સીઝર્ષે, પ્રભો એક અવતાર !! કલશ ! (શાંતિજિન ભામણે જાઉ એ–શી.) ધન ધન જન્ મુનિવર રાયા, હું પ્રણમું તાસ પાયા છે; કંચન કેડી કામિની છડી, સમશ્ય મન લાયા છે aધવા૧૧ શીલવંત સિર મુગુટ વિજિત, જગ જસવાદ ગવાયા છે; ભાગી ગુણવત મહામતિ, નામે નવનિધિ પાયા એ ધમારા તપગચ્છનાયક સવિ સુખદાયક, શ્રીવિજયપ્રભસૂરિરાયા છે; જસ આણું મનવછિતપુરણ, કલ્પતરૂની છાયા બે ધમાલયા આચારજ જસવંત સૂરીસર, મુનિજનને સુખદાયા છે; જસ પ્રતિભાસિંહનાદ સુણીને, વાદીહાથી મનાયા બે ધ૧૪મા તસ ગચ્છ ભાકારક જાણે, શ્રીવિનયવિમલકવિરાયા છે; ૧ શ્રીદુર્ષોમાસંધસ્તોત્ર શ્રીમકર્મષસરીશ્વરે રચેલ છે. ૨ શિવ ઈત્યપિ. ૩ પ્રતિભા બુદ્ધિ. For Private and Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૬૨ ) 1140112011 કલિયુગમાં પૂરવમુનિઓપમ, શમરસપૂતિકાયા એ સંપ્રતિ વિજ્યમાન તસ સેવક, ધીવિમલવિરાયા છે; તમ સેવક નવિમલે મતિશ્યુ”, જખૂગણધર ગાયા એ પાંત્રીશ ઢાલે કરીને. રચીએ, રાસ સરસ અધિકારે એ; ગાતાજનને અતિસુખદાયક, થિરપુરનયર મઝારે એ વસુશાનુજલનિધિશિ વરસે, એહુ ચઢયા સુપ્રમાણે બે; આશીષ સિત તેરશીદિવસે, શિસુત વાર વખાણેએ શલવિય પંડિત સંવેગી, તાસ કહ્રણથી કીધા એ; જખસ્વામીતશે। લવલેશે, એહુ સધ મ્હેં સીધે એ એહ નિપુણી દૃઢશીલ જે ચાવે, તાસ જન્મ સુપ્રમાણ છે; સહુતો સુણતાં મગલમાલા, નિત નિત કાડી કલ્યાણ એ ધગારા ૧૧૮૫ ધગાલા ૧૦:૧૫ ॥ ઇતિ શ્રીજું બૂ કુમારરાસ સંપૂર્ણ ।। સગાથા ૬૦૮ B. મન્થાઅન્ય લેાક. ૧૦૩૫ ॥ શ્રીરરૂ For Private and Personal Use Only ગા૬ા ૧ આ થિરપુરનગર તે વાવથરાદ :તરીકે ઓળખાય છે તે થરાદ હોવું જોઇયે. ૨ વસુ એટલે આઠ(૮), કૃશાનું એટલે શુ(૩), તથા જનિધિ એટલે સાત(૭) તથા શશિ એટલે એક(૧). [ વસુ(૮) કૃશાનુ(૩) મુનિ(૭) શિશ(૧) વષે, એમ પણ પાઠ છે.] એ આંકની વામતિ કરવાથી સત્તરશેાને અડત્રીશની સાલ (૧૯૩૮) થઈ એટલે શ્રીનયવિમલગણિ(શ્રીજ્ઞાનવિમલસૂરિ)મહારાજે સંવત ૧૭૩૮ ની સાલમાં થિરપુરનગરમાં માગશરશુદિ તેરસને શિસુત (બુધવાર) ને દિવસે આ શ્રીજુંબુસ્વામીના રાસ પરિપૂર્ણ રમે છે. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રીમતપાગગગનાંગણુદિનમણિપંડિતશ્રીનવિમલગણિ(જ્ઞાનવિમલસૂરિ)કૃત શ્રીજંબુસ્વામિરાસ સંપૂર્ણ. For Private and Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DHEA CERA dada add AVOSE PDP 2228 Site 2828 For Private and Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રીમતપાગચ્છાચાર્યવિમલશાખીય શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વરકૃતઃ બારવ્રતગ્રહણ(ટીપ) રાસ. | દુહા | પ્રણમી પ્રેમે પાસના, પદપંકજ અભિરામ; નવનિધિ દ્ધિ સિદ્ધિ સંપજે, જેનું સમરે નામ ૧ ૧ / સમકિતમૂલ જે વ્રત ધરે, તાસ જન્મ "પ્રમાણ; ઈગ ટુ તિ ચઉ પણ અણુવ્રતી, યાવત દાઇડદશ માન | ૨ | જિમ ગુરૂમુખથી કીજીએ, બારવ્રત ઉચ્ચાર; સંક્ષેપે તિણિ વિધિ કહું રાસબંધ સુખકાર H ૩ || છે ઢાળ ૧ લી . (લલનાની દેશી સારંગ રાગે.) પ્રથમ નમું અરિહંતને, ચઉતિશ અતિશયવત લલના; દેષ અઢાર ન જેહને, ગુણ અનંત ભગવંત લલના પ્રથમ કા પ્રાતિહારિજ આઠશ્ય, શાભિત છે જસ દેહ લલના; પાંત્રીશવાણગુણ ભલા, ચાર નિખે જેહ લલના પ્રથમના પા સૂલ અતિશય ચ્યારે ભલા, અરિહંતના ગુણ બાર લલના; ત્રિભુવનને ઉપકારથી, મેક્ષતણું દાતાર ના પ્રથમ દા એહવા દેવને આદરૂં, અવર ન આણું ચિત લલના; ગુરૂ વલી જે અણગાર લલના ગુણ સત્તાવીશને ધરે, નિર્દષણ ૯ આહાર લલના પ્રથમ ના શુદ્ધકથક નિલોભિયા, પંચાંગી પરમાણુ લલના; સમયમાનેં સંયમતણે, ખપ કરે ચઢતે ધ્યાન લલના પ્રથમ મા ૮. ગુરૂબુદ્ધિ તે આદરૂં, અવર ન આણું ચિત્ત લલના; કેવલ દ્રવ્યલિંગી પ્રતિ, નમ તુ જયણાનિમિત્ત લલના પ્રથમ કા ૧ દઈ દશ એટલે બાર. For Private and Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir કેવલનાએ ભાખીએ, આદી સુગુરૂયૅ જેહ લલના; આણું જીવદયાદિકે, વિનયમૂળ છે જેહ લલના પ્રથમ/૧૦ તેહ ધર્મ અંગીકરૂં, ધર્મબુદ્ધિ શિવહેતે લલના; સુગુરૂતણુ મુખથી સુ, નહી મિથ્યાતસકેત લલના પ્રથમવા૧૧n લિકિક લકત્તર વલી, દેવગુરૂને પર્વ લલના તે મિથ્યાત ન આદરૂં,વળી મિથ્યામત સર્વ લલના પ્રથમ જરા સજનસંબધે દાખિણ, ઘરકામે જે થાય લલના; જયણુ તેહની સાચવું, અશક્તિને અનુપાય લલના પ્રથમ ૧૩૫ નિતપ્રતિ દેવ જુહારવા, ચૈત્યવંદન છતે પેગ લલના; નમસ્કારમાત્રે કરૂં, ઈરાન ખુણે ઉપયોગ લલના પ્રથમ-૧૪ છતે પેગ સાધુવંદના કરવી નિત ગુણવંત લલના અછતે ગુરુગુણની કડ, ગાથા એહ તંત લલના પ્રથમ પn પરભાતે નકારસી, વળી રાત્રે દુવિહાર લલના; નેકારવાની એક ગણું, એહ નિત આચાર લલના પ્રથમ ૧૬ રેગાદિકને કારણે, જયણને આગાર લલના; માસમાં પહોંચાડવી, ત્રીશ સંખ્યા નિરધાર લલના પ્રથમ૦૧૭ જે દિન પાંચનું આંતરું, માસમાંહે થઈ જાય લલના; તો દુવિહાર બિયાસણુંક અભિપ્રહ પૂરાય લલના પ્રથમ ના૧૮ વિગતિ રાત્રિભેજનતણી, કહિશું આગળ તેલ લલના; દશદિને વળી બેસણું(એકાસણું), દુવિહાર કરે તેહ લલના. પ્રથમ ૧લા જ્ઞાન ધર્મ સાધારણ, કાજે ખરચું તેહ લલના; પ્રત્યેકે પાંચ દાઠા, દેવદ્રવ્ય દશ તેહ લલના પ્રથમવાર સર્વલે પંચવીશ, વરસપ્રતિ કરૂં નેમ લલના; ફલ દીવેલ અંગહણાં, દેવદ્રવ્ય સર્વ એમ લલના પ્રથમવાર અષ્ટપ્રકારી જિનતણી, પૂજા વરસમાં દેય લલના; કરવી અંગે આપણે, શક્તિ અવર વળી હેય લલના પ્રથમવારરા ઈમ સમક્તિપ્રતિપાલના, જાવજીવ કરૂં તેહ લલના; શકાદિક દુષણતણે, ટાળવા ખપ કરે જેહ લલના પ્રથમવાર રાજા નગરાદિક્ત, ગણ તે જનસમુદાય લલના; બલ તે હઠ પર આક્રમેં, ગુરૂજન માય ને તાય લલના પ્રથમવાર મિથ્યાદષ્ટિસુરપરવશે, દુભિક્ષાદિ કાંતાર લલના; For Private and Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૩ ( ૭ ) વરતણું ઉપરોધથી, છ છિડી ચિત્ત ધાર લલના પ્રથમવારપા જ્યણુ તેહની મોકળી, વળી તસ ચ્ચાર આગાર લલના; વીસરતે અથ દાખિણ, અસમાધિ અધિકાર લલના પ્રથમવાર તેહથી દૂષણ ઉપજે, આલેઉ અતિચાર લલના; મૂલગભારે આશાતના, દશ ટાલુ નિરધાર લલના પ્રથમevસ્થા અશન પન તલ જે, યાન શયન રતિલાગ લલના; વી લધુર્નતિને થવું જીવટ એ દશ ત્યાગ લલના પ્રથમવા૨૮ ચોરાશી જિન ભવનની, તેત્રીસ ગુરૂની જાણ લલના; ચંદ કહી શ્રુતજ્ઞાનની, આશાતનની હાણ લલના પ્રથમવાર અવિધિ અનાદર વિધિતણે, આદરવા કરૂં પ્રેમ લલના; શુદ્ધ સામગ્રી યોગથી, અશુદ્ધ તણે મુખ નેમ લલનાપ્રથમવા૩૦ જિણયું સહણ નવિ મીલે, નવિ ધરે ગુણયું રાગ લલના; કહણ પણ નિજચ્છેદની, તસ સંગતિ કરૂં ત્યાગ લલનાણાપ્રવા૩૧ ગુણ થતિ અવગુણ ઢાંક, ધર્મિજનને પક્ષ લલના એ ગુણ અંગે આણવા, ખપ કરૂં શક્તિ પ્રત્યક્ષ લલના પ્રવાસણા ઈણિપણે સમકિત આદરૂં, અવરને દીર્ષ ઉપદેશ લલના અનુમોદના પણ શુદ્ધની, જાણુ જિનમત લેશ લલના પ્રવાસણ જે જિન આણ સંગતે, લેખે તે મુઝ સાવ લલના; ઇટુભવ પરભવ ભવોભવે, ન ધરૂં મિથ્થા ગવ લલના પ્રવાસ સમકિતમૂલ જે ધર્મ છે, તે હેઈ શિવસુખહેત લલના; તે વિષ્ણુ ભવપરંપરા, પ્રાર્થે શુભ સંક્ત લલના પ્રથમવારૂપn જ્ઞાન દેવ ગુરૂ ધમને, દ્રવ્ય કહી જે જેહ લલના; ભખ ઉખવો દેહ, ટાલું દુષણ તેહ લલના - પ્રવેશ૩૬a અપરાધિ એહ દ્રવ્યના, સંગતિ વ તાસ લલના; અણુશક્તિ જે નવિ ટલે, જ્યણા તેહની ખાસ લલના પ્રવાસણા જિનશાસન ભાસનતણા, શતણું ખપ જેહ લલના; તે આદરવા ઉમટું, ત્રિવિધે નિ:સંદેહ લલના પ્રથમ ૩૮r # દુહા | ઈમ મનમાંહે ધારિને સમક્તિને ઉચ્ચાર; For Private and Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॥४०॥ (१८) કરે ક્રિયારૂચિ અતિઘણી, સુવિહિતમુનિમુખે સાર ॥3॥ માંડી નાંદિ દેવ વાંદિને, આણ અધિક આનંદ; સવિ સાથે તે ઉપશામે, પ્રથમ કક્ષાયને ॥अथ समकितनो आखावोः लिखी बा अहन्नं भंते तुह्माणं समीवे मिच्छताओ पडिक्कमामि समत्तं उ. पसंपज्जामि तंजहा दबओ खित्तओ कालओ भावो तत्थ दबओ मिच्छत्तकारणाई पडिकमामि समत्तकारणाई उवसंपज्जामि नो से कप्पइ अज्झप्पभिइ अन्नउत्थिए अन्नउत्थियदेवयाणि अन्नउत्थियपरिग्गहियाणि अरिहंते वा अरिहंतचेइयाणि वा वंदित्तए वा नमंसित्तए वा पुचि अणालित्ताएणं आलवित्तए वा संलवित्तए वा तेसिं असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा दाउं वा अणुप्पदाउं वा खित्तओ णं इत्थ वा अन्नत्य वा कालोणं जावज्जीवाए भावओ णं जावगहेणं न गहिज्जामि जावछलेणं न छलिजामि जावसनिवारणं नाभिभविज्जामि जावअन्नेण वा केणवि. रोगाकायंकाइएण एस परिणामो न परिवडइ. ताव में एयं सम्मईसणं णण्णत्थ रायामिओगेणं गणाभिओगेणं बलाभिओगेणं देवाभिओगेणं गुरुनिग्गहेणं वित्तीकंतारेणं अन्न. वोसिरामि अरिहंत्रो मह देवो, जावजीवं सुसाहुणो गुरुणो । जिणपन्नत्तं तत्तं, इय सम्मसं मए गहियं १ इति दंडकः॥ થિર ચઢતે મને, વ્રત આણે નિજ અંગ; પણ અણુવ્રત ત્રિણ ગુણવ્રત, શિક્ષાવ્રત ચઉ ભંગ ॥४ ॥ ॥ २७॥ (मे छिी हि सभी से शी.) મૂલ પ્રાણ અતિપાતનું વિરમણ, પ્રથમ અણુવ્રત ધારું; નિરપરાધ નિરપેક્ષ સંક૯પી, ત્રસમાણી નવિ મારૂં સુગુરૂજી પ્રથમ અણુવ્રત પાળું, For Private and Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૯ ) વધ બંધાદિક એહના પંચ, અતિચારને ટાળું; સુગુરૂજી પ્રથમઅણુવ્રત પાળું ! આંકણી કૃમિ કીડાવાલાદિક ત્રસને, જયણા ચિત્તમાં રાખું; સજજનાદિક ઘરે ધાન્ય પ્રમુખને, કામે યતના દાખું સુon૪૩ જલેપ્રમુખ રેગાદિક કારણે આજીવિકાને કામે; ધર્મહેતે અનુકંપાદિક વળી, યતના એહવું નામ Bસુou૪૪ થાવર હિંસા નવિ પચ્ચખાઈ પણ તેહની કરૂં શંકા; પાણુ પ્રમુખ ગળી વાવો, યતનાની આશંકા સુપ્ર૪પ ભૂલ મૃષાવાદવિરમણ અણુવ્રત, મોટાં જૂઠાં પંચ; કન્યા ગે ભમે થાપણસો, જૂઠી સાખ પ્રપંચ મસુરા રૂપ કુરૂપ વરસ થેડાં બહુ, વિષકન્યાદિક મ; વરનું પણ એ રીતે જાણે, એ કન્યાલિક કર્મ સુou૪૭ અલ્પ બહુ દૂધ વેત્ર પ્રમુખનું, ગાયતણું જે કહેવું; એમ ચતુષ્પદ સર્વનું જાણે, ગવાલિક એ લહેવું કસુou૪૮ ઉદય અનુદય વળી આપ પીયારી, ભ્રમિતણું જે કહીએ; તે ભામાલિક જાડું જાણે, સર્વ વ્યાપાર ઈમ લહીએ સુરાકલા પરધન મૂક્યાનું એલવવું, તેતો થાપણસો; વિશ્વાસઘાત દગો સર્વ એહમાં, જૂઠસાખે ભલાઇ ભરૂસે પ્રસુon૫૦ ................બીજુઅર્ણવતપાલે; સહસારહસદારાદિક એહનાં, પંચ અતિચાર ટાળું સુત્રાપા આપકાજસયાજ સયણ મુખ, તેહને કામે જયણાઃ ધમકા અનુકંપાદિડ્યું, યથા અવસરે તે ભજના પ્રસુપર શૂલ અદત્ત વિરમણ જે અણુવ્રત, તે આદરીયે અને જિને, ગુરૂ, સ્વામી, જીવ, અદત્તરાઉ, બે તાસ પ્રસંગે સુપિકા ................ત્રીજુઅણુવ્રત પાળે; તેનાહડમૂડતેલ પ્રમુખ જે, પંચ અતિચાર કાળું સુપ૪H ચારભેદમાં સામિઅદત્તનું, આદરીએ પચ્ચખાણ: રાજદંડ ઉપજે જિણે તેહવી, ચેરી ન કરૂં જાણ ખાત્ર વા, ગઠી છોડાદિક, ન કરૂં ને ન કરાવું; નિધિ લાધે ધણી થાયે દઉં, નહિતર માસ રખાવું સમાપદામ ધનિક વિના એક પાંતિ ધર્મની, કાઢી બીજુ રાખું; For Private and Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૦) દાણચોરી એક વરસે સવાસે, રૂપૈયાની દાખું સુગપ૭ નાહની મોટી જે ઘરચેરી, વસ્તુ વ્યાપારે જેહ; આદેશે ઉપદેશે કરે, નિયમ નહિ મુજ તેહ | સુon૫૮a દેવાધિષત જેહ અખૂટનિધિ, તે પણ પોતે રાખું; પરિગ્રહમાંહે જિણિપરે બલ્ય, વ્યાપારે તિમ દાખું સુત્રાપા જેહ સદારસંતોષ અણુવ્રત, કયાયે કરી પચખું; પરસ્ત્રી વિધવા વેશ્યા કન્યા પ્રમુખ નિષેધ હરખું સુના ૬on .....................ચેથું અવ્રત પાળું; અપરિગ્રહીત ઇવર ગમનાદિક, પંચ અતિચાર ટાળું પાસુમા ૬૧ મનવચને સુપનાદિકે જયણ, પરણવે તરૂણું પંચ; અવરનિષેધ પિતાને અરથે, વીવાહાદિ પ્રપંચ સુઠારા અધારી આઠમ ને ચિદશી, અજાયાલે ૫ખ બાધે; ઇમ દિન સત્તર શીલજ પાળું, એહને ગુણ બહુલા સુવા ૬૩ સજન પ્રમુખ આદેશે બાલાદિક, કાદીપક જેહ; તિર્યંચાદિકને સંગે, નિયમ નહી મુજી તેહ સુગ૬૪મ શૂલપરિગ્રહવિરમણ વ્રત, ઈચ્છાને અનુસાર, છત્રીસસહસ(૩૬૦૦૦) રૂપૈયા રોકડ, નિશ્ચયને અધિકારે સુવાદપા ..............પંચમઅણુવ્રત પાળું; ધણું ધાન ક્ષેત્ર હાદિક એહના, પાંચ અતિચાર ટાળું સુવા દુદા જવહરિપ્રમુખ સવજાતિનું થઈને, આઠસહસને માને; જાવજીવ એ ઇણિ પરે રાખું, ધાનજાતિ સર્વ માને સુગ૬૭ દયસહસ મણ ઘત એકશત મણ, તેલ તે મણુ પંચાસ; ખાંડ ગેલ પ્રત્યેકે એકત, સાકર પંચવીશ મણ ખાસ સુગ૬૮મ મણુ પંચવીસ ગાંધીયટ સઘળું, તેટલું બિલવણ જાણે, મીઠપણ તેટલું ઘર કામે, રવિણજે અધિક વલી આણું સુવાલા વિવાહાદિક પગરણ માટે, અધિકાની પણ ચાર; હાટ વખાર ફરતખાનાં ઘર, સર્વ પ્રત્યેકે ઇગ્યાર સુર૭ના કૂબા છાન છાપર વણકરો, તબૂ પડદા રા; ઇત્યાદિકને નિયમ ન રાખું, તે હેઈ અધિકેરા સુવાહા વાડી બાગ બેહું આપ નિશ્રાઈ, ગામ ક્ષેત્રને નિયમ; ૧ બાધે એટલે આખે અજવાળીઓ પક્ષ. ૨ વ્યાપારમાં For Private and Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭ ) રાજાદિકસુપાયે જયણા, ભાડે અધિક મુહશરમે મસુell૭રn વરસ એકમાં પાંચ અજારે, ગામ ક્ષેત્રાદિક લેવા અધિક નિષેધ કર્યા મનસાથે, ધાતુ પ્રમાણ હવે કહેવા સુપ૭૩ પન્નરહજાર રૂપાના તેલા, સેવન પાંચહજાર; સપ્ત ધાતુ કૂટી મળીને, પંચસયા(૫૦૦) મણુ સાર સુગ૭૪ પેટી પઢારા પિટિ પાટલા, બાજઠ ખાટ હિંડેલા; વહેલ શકટ ધીસાને ડેલી, પાલખી ને ચકડોલા સુoiઉપા કાંસા કૃટિ વાટિકા થાળી, વસ્ત્રાદિક પરિમાણ સર્વજાતિ અગ્યારહજાર રૂપિયાને માને સુti૭૬ દુપદ પ્રમાણે વેલા સહિતી, પાંચ પાંચ દાસદાસી; વાતર કામકરા ને સારે, યતના અધિક નીશીમી સુવાહાકા ગાય ભેંસ સાંઢ છાલી વેસર, ચેતસહિત પંચ પંચ; ઉંટ પાંચ ગજ ને ગજિની દેઈ, એહ ચતુષ્પદ સંચ પાસુ ૭૮ ઘેડી પાંચ અગ્યારે ઘોડા, તેતા બળદના જોડા; પિડીયા ભેસા તે એકાવન, આજીવિકાના ગાડા સુoliા રેકડનાણાથી સવિ અલગું, એહવું છે પરિમાણ જાવજીવ આપ નિશ્રાઈ, ઇચ્છાનું પરિમાણ; સુot૮ના મૃગપંખી પ્રમુખ જે જીવા, નિશ્રાઈં નવિ રાખું; ધમકાજ અનુકપાદિકથી, જયેશું તેહની ભાખું સગા૮૧ એહવાં પાંચ અણુવ્રત ધારૂં, શકિત નવિ વિસારું; અણુજા જે ભંગ નિયમને, તસ આલાયણ ધારૂં સુવરરા છે ઢાળ ૩ જી . છે આદર જીવ! ખિમાગુણ આદર એ—દેશી છે. આદર જીવ! ત્રિજ્યગુણવ્રત આદર, અણુવ્રતને ગુણકારીજી; એ ત્રિ પચે તે નિર્મળ, ચિત્તમાં જય વિચારીજી આબાડા પહેલુગુણવ્રત દિશિપરિમાણે, જાવજીવ લર્ગે ધારે જી; જીહાંથી વસીયેતિહથી ગણવું, દશદિશિ મનમાં ધારાઆવા ૮૪ પૂરવ દક્ષિણ પશ્ચિમ ઉત્તર દિશિ એ ચાર કહીયે, અગ્નિ નૈરૂત વાયુ ઇશાન વિદિશં, અધ ઉ4 દશ એ લીજેજી આગા૫ For Private and Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૨ ) પસયા જેમણે દિશિ વિદિ, અધ ઉશ્વ જેણુપંચજી; સફારી ઝહાજ ચદવું એકવરસે, વાર પંચને સંચજી આવ૮દા નાહનાં નાવ હેડી ગરાબગલતિ, મુખ તેહતણ કરૂં જયણાજી; પાઠવણી વ્યાપારને કારણ, ધર્મકાજ વતી ભજનાજી આવ૮૭ના ત્રાપાતર ઉતારણ હેત, જલમાંહિ વળી તરવું; આપ પિકારૂં કામ ઉદેશી, તાસ પ્રમાણ ન કરવુંછ આવ૮૮ જલવટ લવટ એ પરિમાણે, છત્રત મન ધરીએ; ક્ષેત્રવૃદ્ધિ વીસરણ પ્રમુખ પંચ અતિચાર પરિહરીએજી આગાહી ભેગાપોગ વિરમણ ઇતિ નામે, ગુણવ્રત બીજુ જાણેજી; એકવાર વસ્તૃતણું સુખ ભંગ તે, અશનસ્માદિ વખાણેજી સ્ત્રીઆભરણપ્રમુખ ઉપભેગહ, એક વસ્તુ બહુવારેજી; તે ઉપભોગ કહી જે સત્તમ, વ્રતને એહ વિચારજી આવા ચાદનિયમ નિત્યપ્રતિ સંભાર, સંક્ષેપું ચિત્ત આણીજી: દિવસરાત્રિમાંહિ જે જિહાંના, આપ શરીરે જાણીજી આશારા નાણા-જા જ વિલા, વાળ જો વરસ ! જન ઘન વિક્રેન, વૈષ િિત ન મરે ખેડા વહેલા જાણ અજાણે, અધિક ન્યૂનની ભજના; ચાંદનિયમ ધરતાં પ્રાણુન, ગુણ વાધે બહુ વ્રતનાજી આવાસ ૯૪ | ઢાળ ૪ થી .. (પ્રથમ ઐરાવણ દીઠો–એ દેશી.) નિતપ્રતિ સચિત્ત અગ્યાર, દ્રવ્ય એકાવન સાર; એક વિગઈ નિત નિત પચખું, પંચ વિગતણું લેખું વાહી જેડા એ પંચ, બદલતાં નહી ખલખંચક તબેલ સર્વે થઈ શેર, વસ વિશેષ પર; પાગ ધોતીયાં એકતાએ, પતિ કણાદિ પટાઈ; શીવ્યાં ને અણુશીવ્યાં, એકાવન સવિ નીચા ૧ ભજન અને કુલ વિગેરે. T૫ ટકા For Private and Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૩) ભોગારથી પંચ શેર, પંચવર્ણ ફલને ઘેર; તેલ સુગધ સર્વાતિ, ધર્મકામે અધિકની વાત હew વાહણ સર્વ સંજાના, પંચ રાખું મનગમતાં; ટા સવેની જયણા, થિર રહ્યાની પણ ભજના ૯૮ શયન શય્યા સાજસંહિતા, સયણ બેસણું ને એ ગમતાં; કાષ્ઠ પૃથ્વીદલકેર, નિયમ ન તેહ અનેરા સુગંધ તથા અસુગંધ, શેર વિલેપન બંધ: અબ્રહ્મ ત્રણવાર રાખું, દિશિ વિદિશિ જોયણદશ દાખું ૧૦-ગાં ઉર્વ અધ જોયણ પંચ, એ દિશિનિયમને સંચ, નાહણ અંલિ બેઉવાર, નિયમ ન લેક આચાર ૧૦ના ફલ મેવા દુધ છાસિ, અશન પ્રમુખ સર્વ રશિ; પંચવીશ શેરનું ભાત, જલ મણ દતણી વાત ૧૦રા ભષણ જાતિ જે સર્વ, નિયમ ન વારે એ પર્વ સચિત્ત તે જીવને જોરે, દ્રવ્ય તે સ્વાદ ને ફેરે ૧૦૩ નિતપ્રતિ ઇણિપેરે સંખ્યા, અધિક ન એહથી રાખ્યા; જાવજીવ ઈમ પાળું, ચિદહ નિયમ સંભાળું In૧૦૪ રોગાદિતણે હેતે, ધર્મતણ વળી વિગતિ; અધિક નિયમ ન ભાજે, જે જિનઆણુણ્ય છાજે ૧૦૫ ! દુહા | (તથા ફાગ) હવે નીલવણી સંખ્યા કહું, જે રાખી છે આપ; વાવરવાને મોકળી, આણવા અધિક જબાપ નીશ્રીફલ શેલડી, કહેલાં કેળાં પાન; ડિ ને કાકી, કયર કરેલાં જાણ ૫૧૦૭ કોએ કાલિંગડાં, એ દમ તેઝ; ખબજા ને બેડી, તરસ લસણ લીજ ૧૦૮ ૧ કરીર કેર. ૨ સરાણીયાની ભાજી અથવા લસણું શબ્દને સ્થાને “કાઠ” એમ પણ પાઠાંતર છે. ૧ ૩ ૧૦ For Private and Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૩ ૩. ૧૦ 1111 ( ૯૪) તાજેલા ને તરિયા, વરિ ચણા સર્વ જાત; લાળી ને પાપડી, બીર્જરી હેક જાત ૧ રાયણ લઘુબર ફાલસા, વિખ એલી વાહલાલિક સાગર મેથી લીમડા, સીધાં અણલિ આઉલ કણઝરે આકો, અધા વળી જાણ સફેજલ ન ભરૂછી, તિમ સંયભાજી જાણ બૂ ડીતિ જે, નીલામલ...........જાણિક નીલવણી કહી નામથી, અઠતાલીસ પ્રમાણ કાળ દુકાળે આષધે, ભેળ સંમેલે જેહ; અણજાણ્યે અધિકી હોઈ, નિયમ ન ભાજે તેહ ૧૧૩ ભાર અઢાર વનસ્પતિ, કહી શાસ્ત્ર સિદ્ધાંત; વિણ પચખે તે અવિરતી, હિંસક લખે સંત ૧nકા ત્રિણસે કેડિ એકાયા, કડિ વળી બાર લાખ બહેતરસહસ નવશત સરે, એને મણ એકભાર સાખ ૧૧પા પાઠાંતરે વળી ભારની, મણ સંખ્યા કહી એમ અઠતીસકડિ ઇશ્યાલખ, એકવીશશત સત્યરિ તેમ ૧૧૬ ચાર પુષ્પ ફલ આઠ છે, વેલિતણું ષટ ભાર; એકે તસ અતાં, ઇણિપરે ભાર અઢાર ૧૧૭૧ # ઢાલ ૫ મી છે. | (ચોપાઈની દેશી.) ગ બાજરી મગ ને ચિણુ, ચેળા તૂયરી અડદ કેદરા; જ્યારે સર્વજાતિની શાલિ, ચેખા કાંગલાંગ સર્વ દાલિ ૧૧૮ મેથી રાઈ સરિસવ તિલ, બરટી પૂરી જવ ને કુલ0; ચી મઠ મહુચી ને વાલ, વટાણું કાબરી સંભાલિ. n૧૧૯ ભરઠ મસૂર અને બાવટે, અલસી અસેલિએ કક મસર બલવેકરીઓ ઝઝ, કુરા કપાસીયા પેસા મન મૂઝ ૧૨ના આડ આજે માલકાંગણી, ધાન્યજાતિ ઇત્યાદિક ઘણી; ૧ ગવાર. ૨ સિત્તેર (હ૦). ૩ ડાંગર. For Private and Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (૭૧ ) ૫૧૨૭૧ ૫૧૨૮૧ કાળ દુકાળે દેશ પરદેશ, નિયમ તેના નહીં વિશેષ હવે પકવાનતણી સર્વ જાતિ, પાક નામ છે જેહ વિખ્યાત; સેવઈયા ઘારા ગ્યાસીયા, લાખણીયા મગીયા લાયા ચારોલીના ગુલધાણીયા, મામસીયા વાટી દાલિના; ઘેખર જલેબી ચિત્તરમી, માંડી મૂકી નેહે સમી દલખટું સાટા વેઢમી, ખરમાં ખાજા ખાંડે સમી; દલદાઠા ને મેાતીચૂર, સકરપારા પાપડી પહેર પૂરી પયડા તિલસાંકલી, ગુંદડાં ને ખાંડ્કાતલી: અમરતી શીરો લાપશી, દહીવડાં મયસૂરણુ* વર્સી પાતિ જાતિ ચૂરમાં અખર્વ, ઔષધના વળી લાડૂ સર્વ; લેરના વલી ભેદ અનેક, ત્યાદિક પકવાન વિવેક મેવાાતિ વલી જે લહ્યાં, સ્વાદિમ જાતિ સ તે કાં; ખારિક ચારેલી ચારણી, ખજૂર ખલેલાં પસ્તાં દી બદામ નાલિયર ડાખ એલ્યા, આસવ સઘલા માંહિ લીયા; પાકજાતિ ખાદિમ જે સ, તસ ચખ્ખાણતણા નહિ ગ જાતિ સથલી જાણીયે, હવે સ્વાદિમ મનમાં આણીયે; સુચલ શુઝ લીંગ એલચી, હરડે પીપલીમૂલ ખાવી સઘળી જાતિ સેપારીતણી, જાવંત્રી જાયફલ તેજ ઘણી; કેસર થા પુષ્કરમૂલ, પાન લિંજર પીપર નાગમૂલ ઇત્યાદિક સ્વાદિમની જાત, લેવા નિયમ નહી એ વાત; તેહ સર્વ અછે મેળાં, જિણિ ખાધે ટાઢા હાઈ ગલાં સૂકાં શાક સઘળી જાતિનાં, સાલિ દાલિ ઘૃત દષિ મહુ ભાતનાં; રોક્યાં ધાન પૂઆ મરમરા, પ્રમુખ સ` તે પણ આર્યા ॥૩૨॥ પાણી ાંત સેયલ ક્રમનાં, તેહુ નિષેધ નહી નીમના; અનાહારની સઘળી જાત, યથા દેશે પે સાક્ષાત ણિપરે એ ચ્યારે આહાર, લેવા વિગત વારેવાર; અનંતકાય મત્રીશ નિષેધ, તેમાંહિ વળી રાખું વેધ ધાન પાળ્યે અંકુરિત થયાં, તલે રાંચે વળી પરઘેર ભેલ પ્રમુખ કેઇ વિશેષ કારણે, ઇત્યાદિક યતના સુખે વજ્રક સૂરણના આ હલન વિહાલીક દ; ગલા કરો ને યારિ, આદુ મૂલા ગાજર વારિ (૧૯ n૧૩૦ ૧૩૧૫ ૫૧૩૩. પ ७ For Private and Personal Use Only ૧૨૧૪ ૧૨: ૪૨૩ ૫૧૨૪૪ ૧૨૫ ૫૧૨૬૧ ॥૩૪ ગયાં; ભણું ૧૩૫॥ ૧૩૬ Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૨ ૧. ૨૩ ૨ ૨૫ I૧૩૮ 8 a ( ૭૬ ) થોહેરિ લસણ શતારિ જય, ધ થિ ખીલેડ કેય એકરેલા ગિરિમિલિંદ, લોઢા કહીયે કમલના કદ ૧૩૭ પ્રથમસમયનો જે વધલ, લીઆંબલી કે અણમિ; રતે પીંડલૂ જાણિ, આદ્રધાન અંકુરિત એપ્રમાણ અવેલી લૂણી પદ્ઘક, શોકભેટ ટલે નિ:શંક; સૂરીહોલિ અને ખરસૂયા, કિસલયપત્ર નવાઉગીયા ૧૩ છત્રાકારે જે ભૂUડ, અનંતકાય ખાતાં હોય છે; ગૂઢસિરા અને જે સમભંગ, બીજ સંચર્યા વિણ જે અંગે ૧૪૦ ઉબેર પીંપરી પિપલફલાં, કબરિ વટે મિલ્યાં; મધ માસ મધ માખણ હોમ, કરંગ તુફેલાં વિનીમ ૧૪૧ માટી સર્વ ઑતિ રીંગણી રણભજન બહુબીજએણે પડી, અથાણા જલમિશ્રિત હય, અતકાય ચલિતસિય ૧૪ર. કાચું ગોરસ વિદલે ગ, ઘોલવડાં તસ ન કરે ભેગ; અણજાણ્યાં જે ફલ ને ફેલ, તસ આસ્વાદ ન કીજે ભૂલ ૧૪૩. છેલ્યાં એ બાવીશ અભક્ષ, યતના તેહમાં કર્યું પરંતલ; રયણીઅશન માસે દિનપંચ, વરિએ સાઠિ દિવસને સંચ ૧૪૪ અશનાદિક સર્વે મોકળાં, જલ પીવું નીતુ નહી અર્ગલા; અફીણઆદિ વિષમાં પણ વળી, ભેળસંભેળે આવીમિલે ૧પણ જાણી લેવાનું પચ્ચખાણ, રેગાદિક હવેથી વળી જાણ કાલાતીત ચાલતરસ હોય, તેહની પણ ભજનામાં જય ૧૪૬ સ ત્રિવાસી વાસી ખીચ, નિયમ એહનો અવર ન કીચ; બાકી સર્વ અભક્ષ પચ્ચખાણ, જિહાંગે શરીર હોય સાવધાન ૧૪ના શક્તિ એ સઘળા ટાળવા, પચ્ચખાણમાને પાળવા; કર્માદાન પર જે અછે, તે રાખું વિગતેં જે રૂચે એ ૧.૮ ઈઢવાહ ની માંહ ભડીપાલ, લીહાલાદિકકર્મ ઈંગાલ; લેહકાર કંસારા કર્મ, આવિકાહતે એ મર્મ 1 2 ૧૪ For Private and Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૭ ) ૧૫. ન કરૂં' એ રીતે પચ્ચખ્ખાણ, સજ્જનદાખિણ પ્રમુખે વાણ; નીખરામણ રગામણ તે, રિસે રૂપૈયા પંચરાત મેલ લાભે પણ એહુજ પરિમાણ, ઉપરાંત ધારૂ પચ્ચ॰ખાણ; આજીવિકાહેતે વનકર્મ, પુત્ર કુલ ફલ સ્ટેટના મર્મ તે ન કર... મેટા તફ્ દ્ર, વાડીવાવણ છે નિષેધ; વીશ ક્ષેત્ર ખેડણને કાજ, આપકાજે અધિક પરકાજ દળવું ભરડવું ખડાવવુ, શેણ પ્રમુખ વરિષે જાણવું; રૂપૈયા શતપચ પ્રમાણ, લાભ આવિકાહેતે જાણ ઘરે સજ્જનાદિકની દાખિણે, અધિક થયે નિયમ નવિ તુછેૢ; ગાડાં વહેલ ઘડાવી નવાં, આજીવિકાહેતે ન કરાવવાં લેહણે દેહણે ઘરને કામ; આદેશે યતનાદિક ઠામ; શક્યકર્મ એ ત્રીજી નામ, પચ્ચખી રાખનિજ મન ટીમ ગાડાં વહેલ ઉંટ પાડીયા, ભેસા રાસણ ફ્રૉડા લીયા; વાહુણપ્રમુખે ભાષાદિક કામ, વસંપ્રતિ તસ સંખ્યા નામ ૫૧૫૬॥ રૂપૈયા વળી પચહજાર, તે પ્રમાણ લાભાર્દિક ચાર; એહુ ઉપરાંતે કરૂ પચ્ચક્ખાણ, ઘરકામે તેા યતના હામ ૫૧૫૭ ફાટીકમૈં ટાંકાં ન્યાર, વાવિ ત્રિણ એહુ કૂપ ઉદાર; ભહુરા પંચ સરોવર એક, હુલ ખેડ ન ષટ રૂ વિવેક ઘરકામે દિણપર પાળવાં, આજિવકાહેતે ટાળવાં; યતના દેશાદિક્તી, ધર્મકાને અધિકેરી ભગી ૫૧૫૫ હું એવીરની દશ ) દતવાણિજ ૨ આગિર જઇ નિવ વહેારવા, નખ ઢંતા રે ચરમ કેશ સ્ટ્રીપાદિકા; આવિકા રે હુંતે એહુ નિષેધ છે, દહાં આળ્યે રે વાહવાના તા વિધિ છે ! છૂટક—અછે વિધિ વળી સયણકામે, ગેહુકામે ધર્મને; તિહેિત લેતાં નિયમકેશ, ભગ નાહે મુઝને લખવાણિજ ૨ લાખ કેસ સાબૂ લી, હરિતાલ રે મસિલ ખારો સાજી મિલી; For Private and Personal Use Only કૃપા ॥૫॥ ॥૧૫॥ ૧૪) ૧૫૮ }} Ëue }} ૧૬૦૫ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૮ ) પ્રત્યેકે રે વરસ એકે મણ પચરો'(૫૦), તેહ ઉપરે રે પચ્ચખુ મન નિવ ખંચસે છૂટક--ખચસ્તે પાયવ્યાપાર કરતા, પાપ પોતે જીવડા; ઘરકામ સયણપ્રમુખ હુંતે, કરે ઘરમાં થઇ વડા રસવાણિજ ૨ દ્યુત તૈલાદિક રસ સવે, પ્રતિવરસે રે રૂકમ પંચશત કરી મળે; લાભહેત રે અહુથી અધિક વિ આરૂ, મધુ માંખણ રે મીણ માંસ મહુડાં રિહરૂ ॥ છૂટક-પરિહરૂ ́ પાપ પ્રસંગ હેતે, અવર વળી રસ જેટલાં; ઘરકામ પ્રમુખ ઠામે, સ જિકે લે ભલા કેશવાણિજરે મનુષ્ય ચતુષ્પદ્મ વેચવા, વૃત્તિહેતેરે તેહ નિષેધું આ ભવે; લેહણે દેહુણેરે ધર્મકામે સયાદિકે, તસ યતનારે ક્રય વિક્રય આજ્ઞાર્દિકે ! છૂટક-ઈમ અનેક ભેદ વિષેનુ, વણિજ જાણી પિરહરૂ વચ્છનાગ સેામિલ અફીણ આ,િવેચવા હથીયારજ રે લેાહ પ્રમુખ એક વરસપ્રતિ, રૂમ પાંચસે રે એટલું રાખુ અસે; અધિકાને રે નિયમ ધરૂં આ ભવલગે, ઘરકામે રે યતના ભાખું ઇગિમે ! છૂટક—હવે અગ્યારમું જતપીલણ, કર્મે ઉપલ ઘરટી શિલા; ઘાણી ચરખા રેંટીયા ને, કાંસી વળી મુસલા આવિકા રે હેતે એ રાખું નહીં, પ્રતિવરસે રે લાભ રૂકમ પંચશત સહી; એક ઘાણી રે એહુ કેહલ ચઉ રીંટીયા, અટેરણાં રે ઘરમાંહે જે થિતીયા ! અભિગ્રહ ધરૂ ॥૧૬૩ For Private and Personal Use Only ' ૫૧૬૧૫ ૫૩૬૨} ||૧૬૪n ત્રૂટક—થતીયા એહજુ અવરકેરે, નિયમ રાખું જાણીને; ઘરાજિ સયણસ અધ હેતે, ધરૂ દક્ષિણ આણીને ૧૬૫૧ વૃત્તિહેતે રે નિલ ઇનકમ નિવ કરૂ, ચાપદનાં રે મનુષ્યતણાં તિમ પરિહરૂ; કાવિણ રે નાક પ્રમુખ જે માલને, પેાતાના કે સયણ સબંધી ટાળીને Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૭૯ ) ગૂટક– ટાળીએ દવ દહાણુકર્મ, દવ અગિઠાદિક ક્રિકે; દ્વિપ્રમુખને કણકેરી, જે વાત ટાળું તિકે I૧૬૬ સર શેષણ રે વૃત્તિ હેતે નવિ આદરૂં, ખેત્ર સેંચણ રે અવાડા ભરણ સમાચરું; આદેશે રે યતના તેહની મેકી, અસતીષણ રે પંખીપ્રમુખ પાલણતણું ત્રુટક–પાળવાં સ્વારથબુદ્ધિ ન કરૂં, અનુકંપાહે કરું; માતાપિનાદિક શેઠને, તેહની યતના ધરૂં ૪૧૬૭ કમદાનજ રે પન્નર જિણિપરે ઉચાં, તિમ પાછું રે યથાશક્તિ અંગીકારું; સીદાત રે જોરે અણજાણ્યાથકી, અનુકંપાઈ રે અધિક થાઈ જે એહથી છે લૂક–એહને તે ભંગ ન કરે, નિયમન ઈમ બેલી સાતમું વ્રત એમ પાળી, પૂર્વપાતક ઢળીએ I૧૬૮ સચિત્તજ રે સચિત્તપ્રતિબદ્ધ આહાર છે, તુછાધિ રે ભક્ષણ પ્રમુખ વિચાર જે; અતિચારજ રે પંચ એ ભોગપભેગના, પન્નર ક રે વીશ થયા વળી એહના ત્રટક–એહના જે અતિચાર સઘળા, ટાળવાની ખપ રૂ. પંચકર્મ પંચવાણિજ્ય, પંચસામાન્ય જાણી અધિક ન આચરૂં ૧૬૦ ત્રીજુ ગુણવ્રત રે અનર્થદંડવિરમણ ધરૂં, કામકાજજ રે પાખે એ પાપ પરિહરું; ચ્ચાર ભેદ રે તેના મનમાં જણુએ, અપધ્યાનજ ૧ રે પાપેપદેશ ૨ ન આણીએ મ ટક–હિંસાપ્રદાન ૩ પ્રમાદ આચરિત ૪, એહ મનથી ટાળીએ: કેઈને માઠું ચિંતિએ ઈમ, તેહ અપધ્યાન ટાળીએ ૧૭૦ હલખેડ રે બળદ તુરગ હાંસી , પરણાવો રે કૂડ વૃત્તિ વાણિજ કરે; ઈત્યાદિક રે પાપપદેશ ન દીજીએ, અધિકરણા રે શકટપ્રમુખ સજજ ન કીજીએ ! ટક-નવિ દીજીએ વળી અગ્નિ મુસલ, યંત્ર ઔષધ ને જડી; For Private and Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૮૦ ) વશીકરણ કામણ પ્રમુખ સઘળાં, હિંસાપ્રદાન કરી રહા અણગલનીરે રે સાનાદિક જે સાધીએ, સમુદાયે રે કર્મ ઘણા તે બાંધીએ; અણયતને રે અવિચારિત જે હે ઘણું, અનાગે રે તે પ્રમાદ આચરિત સુણું | કૂક–અણસુર્યું જે આળ દેવું, ચોર મારી સતી; કાડે ચડતી ને ભવાઈપ્રમુખ, અનર્થદંડ ન કરે ઘતી ૧૭રમ ઇત્યાદિકરે કહેતાં પાર ન પામીએ, બહુભેદ રે એ મનમાં નવિ કમીએ; કંદપદિક રે પંચ અતિચાર એના, તે ટાળે રે જે પ્રાણું હે શુભ મના ! ટક –શુભમને એ વળી શુદ્ધ પાળે તે અવરવ્રત નિરદુષણ એહથી વ્રત સયલ શોભે, જિમ શરીરે ભષણાં ૧૭૩ || ઢાળ ૭ મી | (માઈ ધન સુપન તૂ–એ દેશી.) હવે આર શિક્ષાત્રત તેમાંહિ પહેલું જાણે, સામાયિક નામે દાય ઘડી પરમાણુ બત્રીશ દા તેહના ટાળી કરો મનશુદ્ધિ, જિમ, પરલોકે પામો નિમલ દ્ધિ ૧૭૫ વળી દવિધ ત્રિવિધ કહી૩ શ્રાવકને જાની; એમાંહિ વિ જીવ જિક સમભાવ, રાગદ્વેષથી અલગ ભવજલતરવા નાવ બાકડિ લખ ગુણસ િસહસ વળી પણવીશ, નવસય પણ વીચા સત્રિભાગ અડ સેસ; એતો પલ્યોપમ બાંધે સુરનું આય, જે નિર્જરા લેખે તે અજરામર થાય મન વચ કાયાદિક દુપ્રણિધાન અતિચાર, પંચકને ટાળે પાળે નિરતીચાર; પહેલું શિક્ષાત્રત નવમત્રત એ જાણિ, ૧૭૬ For Private and Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૮ ) તે એણિવરસે કરવાં ભારે પ્રમાણ શિઅવકાશિકવ્રત દશમું નિત સંભારૂ, ચાનિયમજમાંહિ જાણ નવિ વિસાર; આણણ પૈસાદિક પણ અતિચારજ ટાળું, તિમ માડે વહેલે યતના એલી પાળુ પેાયધ ઉપવાસે વરસમાં એક આરાધું, અહેારત્તડું પાછું જાણી નવિ વિરા; રાગાદિક કારણે દેશપરદેશે જેહ, નિવ થાય તેના નિયમ ન ભાજે એહ છત્રીગુણા હાં સામાયિકથી લાભ, સતકુંત્તિર સમય સહુસ સત્યાતિર ભાષ સત્યારેસ... For Private and Personal Use Only ******... સચારા ઉચ્ચારાદિક અણુપડિલેહાઇ, અતિચાર ધાસહુના પ વલી કહેવા; તે અંગે ન આણું પરમાદે જે થાય, દુશ્મન ન ધ્યા જિહાં લગે સુખિણી કાય હવે મારસમુ વ્રત અતિથિ વિભાગ નામે, વસે' એક કરજ્જુ આણી નિજ મન ઠામ, ગુણવંત સડ્ડાવ્રત ધરણા સાધુ મળ્યેાગ, સાધવી ગુણવ ́તી શ્રાવક શ્રાવિકા લાક તસ ચેગ મિલે વિકિહી તેા ઉપવાસ, ચાવિહાર કરીને આરા વ્રત ખાસ; સચિત્તપ્રક્ષેપાર્દિક પચે અતિચાર, તેહની ખપ કરવી ઢાલવા નિરધાર; ગુણકતને ભક્તિ દાન દિૐ ધમ હેતે, અનુકંપા બુદ્ધિ સર્વિર્ણશું ધરી પ્રીતિ; વિભાગ તળે તે લેખે નાવે તેહ, તેમાંહિ યતના એટલી રાખુ તેહુ ઇમ સંમતિ મૂલહુ ખારબત ઉચ્ચાર, ઇમ કીધા મનથી આણી ભાવ અપાર; એ સવિ એલ્યુ તે જિહાં લગે દહુસમાધિ, {૨૦૦૭|| 1179211 J19 ૧૮૦ ૨૮૧ ૧૮૨૫ ૫૧૮૩ ૫૧૮૪] Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ૮૨ ) નવિ તેહવું કારણ વૃત્તિબાધને વ્યાધિ તિહાં લગે એ પાકું લિખ્યા પ્રમાણુ નિરધાર, વલી શકતિ દરણ હાલું હદય વિચારી; એકશત વીસે જેહ કહ્યા અતિચાર, તેહ હારવાને ખપ કરૂં ભાવ પ્રકારે ૧૮૬ાા પણ ૫ સમકિત કેરા પણ સંલેહણ બાર; તપાચારના ૧ર જાણે ત્રિણ ૩ વલી વીયૅચાર, અડ અડ અડ જ્ઞાનહ ૮ દંસણ ૮ ચરિત ૮ વિચાર ૧૮ બારવ્રત કેરા પંતરિ ૭૫ વલી થાય, ઈમ એશિત ચોવીસા જે છે અતિચાર ૧૨૮; વલી મલઉત્તરગુણ શુદ્ધ કરવા ખપ ધારૂં, વલી સુગરૂસંગે પણ તેહનાં વારૂ }૧૮૮ દેવપૂજાવશ્યક નિતકરેણ સંભાલું, જિણિવાતે જિનધમનિંદાએ તે હાલું; વરસે ચાર પાંચ એ ટીપ સદા સંભાલું, અનામેગે દષણ થાય તિહાં મન વાલુ. શ્રીશ્રીસીમધર જિનવરકેરી સાખ, આલોયણરૂપે એ છે પ્રાકૃતભાખે; અવિરતને જેરે ભમિએ કાલ અનંત, જે વિરતિ લડી પણ અવિધિતણે મિલ તત ઘટવા તિણિ કારણ સ્વામી ! આપતરું જે પાપ, કહું કેવાં જાણે તુમે છે. ત્રિભુવનબાપ; એક શાસન તાહિરૂં મેં સદહિ૩ શુદ્ધ, મુઝ જ્ઞાન ન તેહવું નડી કેઈ નિલ બુદ્ધિ જિમ આણંદાદિકે ગ્રહોમાં વ્ર સુખકાર, તે દુરકારક વાર વદે હિતકાર; કિતાં મેરૂમડીધર કહાં સરિસવ આકાર, તિમ તેહને આ સુઝ વત તિમ નિરધાર પણ વિરતિ ને નામે થાયે મન ઉલ્લાસ, જિમ બાળ શિખા તિમ એ પ્રથમ અભ્યાસ; પંચાંગી માંનું જ્ઞાન કિયા અનુયાય, For Private and Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir in૧૯૩ ૧૯૫ ૧૯૬ (૮૩) તપગચ્છની સામાચારી જેહ કહાય અકદાચહબુદ્ધિ તેહ કરૂં નિરધાર, તુઝ આણલેખે તે માટે શ્રીકાર; પાંત્રીસ જે ગુણ છે માતણા અનુસારી, એકવીસ વલી ગુણ ધર્મ યોગ્ય આચારી વલી વચ્ચે ભાવે ગુણને અંગીકાર, કરવાનો આદઃ શક્તિતણે અનુસાર અન્યાય વિણજ વલી હીન જાતિશું વ્યાપાર, છતી શક્તિ ન કરે અડક નિયમ ન ધારે શુદ્ધદેવ સુગુરૂ શુદ્ધધર્મતણે લવલેશ, જીહાં દેખું તેહની અનમેદના સવિશેષ કરૂં એણરીતિ સમકિત શક્તિ પાલું, વળી અવર કુમતની ખાદિક સવિ ટાળું જીન તુજ પ્રસાદે એ સમકિતની રીતિ, ભવિ ભવિ મુઝ હાજે તુજ શાસન પરતી તો સુજસ મહેાદય દિન દિન વધતે થાય, જનધર્મ પસાથે લીલા લછિ ભરાઈ } દુહા | મૂહમતી હું મૂલગો, કીધો તમ ઉપગાર; પંડિતધીવિલથકી, જાણો ધવિચાર સંવેગી મુનિ સંગતિ, રિચાણે વલો ધમ; અનુક્રમે ગુરૂ ઉપદેશથી, જાયે વ્રતનો મર્મ || હાલ ૮ મી ! સગ નમો ભવિભાવ એદશી, એ બારવ્રત કેરડાએ સંખ્યાનું પરિમાણ, કર્યું ગુરૂમુખથકીએ ધન્ય દિવસ હું તે ગણુએ; જિહા પામ્યું બેધિબીજ, અપમ નથીએ રાજનગરવાસી ભલેએ, વછરાજસુત લાલચંદ સદા શ્રાવક ગુણે એ. હતણે કાજે કરીએ, પ્રાકૃતબધે ટીય, I૧૯૭૫ ૧૯૮૫ For Private and Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( ૨૪ ) વિક ભાવે ભણે એ સંવત નભ ખાણ મુનિ વિધુએ ( ૧૭૫૦ ) વરસે રહ્યા ચામાસ, પુરે નવાવાસમાંએ; સવેગીમુનિ પરિવર્યાએ, શ્રીજ્ઞાનવિમલસૂરિશ્વ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir રહ્યા ઉલ્લાસમાંએ તિણિ ઉપકાર ભણી કીએ, સહુને જાણવા કામિ વધે વ્રત વાસનાએ; એ પરિમાણે આાએ, ૧બીજે પણ ઉચ્ચાર ધરી અહુ ભાવનાએ રાયસિંહ દીપચંદ્ર દેવચટ્ટુએ, લાધાને ધનરાજ પ્રમુખ વ્યવહારીયાએ; તિણિપણ એ અભિમનું કાએ, અહુ લિખ્યા પરમાણુ અણુવ્રત ધારીયાએ વલી જે ભાવથકી મહેએ, સતિને અનુયાય અણુવ્રત ગુણવ્રતે એ; તસ ઘરે નવનિધિસ પદ્માએ, પ્રસરે પૂરણપ્રેમ મનાથ સવીલેએ શ્રીાનવિમલસૂરી નાએ, મુખથી એ વ્રતલીધ ધરી સમતિ ભલુ એ; એહુ ભણતાં સુણતાં થકાંએ, વાધે ધર્મના ઢાલ વધે ગુણ નિમલાએ ૧ ખીજા શ્રાવક્રાએ પશુ બારવ્રત ઉચ્ચયા. 1120211 For Private and Personal Use Only ૨૦૨) ૨૦૩૪ ૫૨૦૪ ૫૦૫! ઈતિ શ્રી ખારવ્રતઉચ્ચરવાવિધિ ઢાલખધ રસપૂર્ણ ! ૨૦૬ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir હાલત RT 1 TET 1 ફ્રીકાશj[છઠ્ઠી Serving Jin Shasan OTO શાસનશિરતાજ સૂરિરામચંદ્ર દીક્ષાશતાબ્દી ગ્રંથમાળા 148654 gyanmandir@kobatirth.org (17) COOD સાહિત્ય સેવા : 50/ For Private and Personal Use Only KHUSHI DESIGNS Mo.09227504555