Book Title: Buddhiprabha 1912 09 SrNo 06
Author(s): Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/522042/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. (The Light of Reason ) brahmAnandavidhAnake paTutaraM zAntigrahayotakam // satyAsatyavivekadaM bhavabhaya-bhrAntivyavacchedakam mithyAmArgAnavartakaM vijayatAM syAdvAdadharmapadam / roje tUrvasamAcariMkuDhimA mArA che varSa 4 6, tA15 mI sapTebara. sana 1912 aMka 6 che. Atmazakti khIlava kavvAli. maLI che janmathI zakita, tanu vANI ane mananI khIlava! tuM bahu upAyathI, maLelI zakitane jhaTa. kharuM te janmathI sAthe, sakala sAdhanavi zreSTaja; bahira antara kharUM che pAsa-anubhavathI thaze nizcaya. game tyAM jAya paNa sAthe-Tigika vittane vApara, asad upaga nahi kare-sadA upaga sArAmAM. maLyuM tenuM nathI mUlyaja-maLyuM te ucca thAvAne, kare kismata mati mAne-kharuM jotAM nathI pAraja, sudhArI cittavANakAya thavuM Agala bhalA mATe, khIlavavI Atma zakti-kharUM e yogInuM sAdhaja. karyA triogathI doSo-havethI bhUla nahi khAvI, viveke jANIne saghaLuM-havethI zuddha thA cetana! visArI de kayA beTAM-have tuM kArya kare cheLAM, skurAvI zakti thA zuddhaja-sadA dhara sAdhyamAM layaja. bhUlyA tyAMthI pharI gaNavuM-khIlavavI zakti saghaLI; buddhayazvi yoga abhyAsa-udaya che Atmane nakkI. 1968 poza vadI. 9) vaDhare. 8 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 agniprabhA kavvAli ( kA sakalpa dizA ) DarIza nahi kArya karavAthI-haThIza nahi mUrkha leAkeAthI; paDIza nahi ucca zreNithI-sadA sabhALa peAtAnu cIvaTa rAkhI kare ja kArya banAvyuM sahu mane yatne; upAsaka kArya thaine-vijaya varamALane tu vara ! game temAM karAte mAga-thatI icchA paDe tyAM mA; kaThIna pUrve pachI saheluM-adhikArI paratve kA pravRttimaya vaDe jIvana-bahira antara bane che kAya; rUpAntara kArya kSaNa kSaNamAM-anubhava pAmavA dUrlabha sakaLanuM kArya nahi sarakhuM-sakaLanuM kArya che sarakhuM; vaTTu adhyAtma draSTithI-vicArI kArya kartA thA. paDe che bhAvanAne rasa-kriyA amRta kathAtI te; ghaNA Ananda bhAgavavA-anubhavamAM grahe jJAnI, kriyAne kAya kartAnuM thatAM jhaTa aikaya Anandarasa; nihALI AtmamAM saghaLuM karyAM kara kAryAM tuM hArU. kriyAthI bahu thakava manane vikalpe sahu samI jAze; yuddhabdhi bhAna ghaTa thAze-vikalpAtIta jhAMkhInuM, surata. mAha sudI 14 1968 3 ' 1 adhyAtmajJAnanI AvazyakatA. kharA adhyAtmajJAniye pratikramaNu pUjA vagerenA niSedha karatA nathI. keTalAka ekAnta nirakSara vyavahAra vAdIe kathe che ke adhyAtmajJAnIyA AtmAne paramAtmA mAne che te khATuM che. AtmAne paramAtmA mAnI zakAya ke A pramANe vadanAra nirakSara vyavahAra vAdiyA ne Agme taraph lakSa Ape te! saMgraha nayasattAnI apekSAe AtmAne paramAtmA mAnI zake apekSAe AtmAne sattAe paramAtmA thavAmAM Ave te! anekAnta zailIe TrAi jAtanI virAdha AvatA nathI. AtmAja sakala karmano kSaya karIne paramAtmA thAya che. mAtmA ne sattAe paramAtmA na DhAya to vyakitathI paNa paramAtmA thAya nahi. eTaluM to kahevu paDe che ke je leAkeA AtmA paramAtmA che ema ekAnte sagrahanayane svIkAra karIne anya nAnI mAnyatAne utthApatA DhAya te te mithyAtIe che. jainazAstramAM sAtanaya ane sAtanayanA bhedI * pachI kAinuM utthApana karavAnuM mAs nathI. sAtanayenA sAtase' bheda thAya che. sAta naye| Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAmajJAnanI AvazyakatA. 16. paiko kAi paN nane krAi tyAre te te mithyAtvI avamedhavA-AtmAne sattAnI apekSA e . paramAtmA mAnIne uparanA nayekathita dharmanuM ArAdhana karavAmAM na Ave te AtmA te paramAtmA banI zake nahiM--AtmAne paramAtmA mAnIne esI rahevuM na joie. mAtmA e sa tAe paramAtmA che ema jANyAbAda zrAvakannata vA sAdhuvrata aMgIkAra karavAnI jarUra che. sAdhuvrata ane zrAvakatraMta agIkAra karyAMbAda tene pALavAnI jarUra che, zrAvaka ane sAdhunAtrata pA LatAM chatAM antaramAM upayega rAkhavAnI jarUra che AtmAnI ApramANe uccaguNarayAnaka bhU mipara caDhavA mATe nayeAnI vicArazreNi batAvI che te kharekhara sApekSaNe mAnavA yAgya che. zrIvIraprabhue kahyuM che ke sAtanayamAMthI eka nayane paNa je utthApe che te miyAlI jANavA krApta pazu vastu upara sAtanaya utAratAM zikhavuM joie. AmAupara paNu sAta nayeA utAra vA jee. AtmatattvanuM jJAna karavu e kaMi sAmAnya vAta nathI. AtmatattvanuM jJAna karavA mATe sAta nayA ane saptabhaMgInA jJAnanI jarUra che. sAtanayA ane sasalAMgInuM paNu gurUgama pUrvaka jJAna meLavavu joe. gurUgamavinA to eka kSamAtra paNa vItarAganAzAsanamAM cAlavAtuM nathI. gurUgavinA jainasiddhAntAnu hRdayamAM samina thatuM nathI. AtmatattvasabdhI aneka granthe duniyAmAM lakhAyalA che. keTalAka mithyA grantha che ke je vAMcavAthI AtmAnu samyagajJAna thaI zake nahi parantu mithyAjJAna thai zake. davAe khAtAM pahelAM jaima dAktaranI salAhanI upayeAgitA siddha thAya che tema AtmajJAnanA grantha vAMcavA pahelAM gurUgamanI upayogitA siddha thAya che. janAgamAmAM yAgavadgIne sUtre gurU pAse bhaNavAnI AjJA karI che tenuM kAraNa paNu e siddha re che ke AcAryo nA upAdhyAyeAtI gurUgama lIdhAvinA arthane ana thaI jAya ane tethI gurUgama para'parAnA lopa thaI jAya ane bhaNunArAonA eka sUtranA artha sabaMdhI paNa bhinna bhinna mata thai jAya mATe yega vahana karIne gurU pAse adhyAtma jJAnanI prApti mATe sUtreA bhaNavAnI AvazyakatA siddha hare che. zrI sarvajJa praNIta jainAgame dvArA adhyAtmatattvanuM jJAna meLavavAnI jarUra che. jenAjhmAnI zradghA ane pUchyatApUrvaka zAsrAnu` ArAdhana karIne je adhyAtmajJAna meLavavAmAM Ave che tenAthI kadI zukrupaNa prApta thatu nathI. jainAgama drArA prathama adhyAtmajJAna meLavavA prayatna karavA ke jethI samyaga a dhyAtmajJAnanI prApti thaI zake. doSa jANyAvinA game te Ane peTamAM utArI janAra purUSa maraNune zaraNa thAya che. tatsamyak zAstrI ane mithyAzAstranu svarUpa avadhyAdhAvinA gama te jAtanA grantha vAMcIne svacchaMdatAne svataMtratA mAnI adhyAtmajJAna mATe prayatna karanAratI paNa viparIta dakSA jovAmAM Ave che. ekeka tayanI dRSTithI banAvelA Atmatattva sabaMdhI manthA anya nayAnI sApekSatA tathA te nAdvArA cyAtmatattvano bAdha darzAvavAne zaktimAna thatA nathI. samudrAnA jalanA kaNane! pAra pAmI zakAya paNa zAstranAM rahasyAne pAra pAmI na zakAya taratAM na AvaDatu heAya ane samudramAM bhusse mAravAmAM Ave to tethI maraNu nIpajI zake che te pramANe zAstranI apekSA samajyAvinA Atmatatva saMbaMdhI gurUgamavinA mAthuM mAravAmAM Ave tA viparIta pariNAma AvI zake che. dRzya evA vyavahAra nayane mAnanAra manuSyAthI cAvadhu arthAt jaDavAdanI utpatti thai che. rUjIsUtra nayane ekAnte svIkArIne rUttusUtra nathI. AtmatatvanuM kathana karIne ane anyanayAne utthApIne bauddhadarzana udbhavyu che. ekAntasa Mgrahu. nayathI advaitavAda utpanna thaye! che pramANe pratyeka nayanI ekAnta mAnyatAonAM Atma Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. tatva sabaMdhI darzane duniyAmAM ghaNuM che te saMbaMdhI vivecana karavAmAM Ave te eka moTA prakhya banI jAya, dareka nayanI saMpUrNa apekSAone svIkArIne AtmatattavanuM kathana karanAra duniyAmAM koI paNa darzana hoya te kharekhara te jainadarzana che. AkhI duniyAnAM darzanonI na yonI apekSA karIne temAMthI satya ane asatyano nyAya ApanAra jainadarzana che. jenadananI mAnyatA pramANe AtmatatvanuM jJAna karyA vinA jaina zilIe adhAtmAna prApta karyuM ema kathAya nahi. adhyAtmanAM be cAra pade vAMcI lIdhAM eTalA mAtrathI adhyAtmanAnI banI zakatuM nathI. jainadarzananI zailIe adhyAtmajJAna karyA pazcAta anyadarzanakAro adhyAtmanI kevI vyAkhyA kare che te jANavAnuM sahela thaI zake che. saptabhaMgIthI AtmadravyanA guNo ane paryAnuM svarUpa samajavAthI anekAnta dharmane saman bodha thAya che ane tethI AtmAnA anaH dha kaI kaI apekSAe asvirUpe ane nAstirUpe kare che tene khyAla Ave che. anyadarzanIone sasabhaMgInuM svarUpa na samajayAthI teoe saptabhaMgI para prahAra karavA prayatna karyo che-gurUgamavinA ekadama samabhaMgInuM jJAna pragaTatuM nathI. zaMkarAcArya vageree samabhaMgInuM khaMDana karavA prayatna karyo che paNa saptabhaMgInuM khaMDana karatAM pahelAM samabhAgInuM gurUgama pUrvakajJAna prApta karyuM to teo sahabhAgInuM khaMDana karavA prayatna karata nahi-saptabhaMgInuM jJAna prApta karIne ta6ThArA AmatatvanuM jJAna prApta karavA prayatana karavAnI jarUra che. saptabhaMgIne jJAna pradeza atyaMta vistAravALo che. saptabhaMgInA jJAnarUpa pradezane pAra pAmI zake evA viralA gItArtha purUSo heya che. saptabhaMgInuM khaMDana karavA prayatna karavo e havAnI sAme tethI yuddha karavA barAbara che. saptabhaMgIdhArA AtmatatvanuM jJAna karanArA mahAtmAo adhyAtma jJAnamAM bahu uMDA utarI jAya che. eka vastune karaDe dRSTithI avalokAya to paNa temAM kaMI jovAnuM bAkI rahe che. eka vastune asaMkhya dRSTithI jovAya tyAre zruta jJAnanI apekSAe te vastunuM jJAna prApta karyuM ema kahevAya che. asaMkhya daSTinuM sAmarthya paNa jemAM samAI jAya che evI saptasaMgInA jJAnane pAra pAmavo e durlabha che te paNa gurUgamArA saptabhaMgInuM jJAna prApta karavA aharniza prayana sevyAthI saptabhaMgInA jJAnanI saheja jhAMkhI thAya che, saptabhaMgInuM jJAna karIne AtmadravyanA ananta guNo ane ananta paryAne samabhaMgIthI tapAsavA. A mAnA dharma upara saptabhaMgI utArIne Atma dravyanuM jJAna karavAthI asaMkhya daSTiya jeTaluM jJAna prApta thAya che ane tethI ekeka daSTithI nIkaLelA patha upara pazcAta kaMI mahatva ane vadhAtuM nathI. saptabhaMgIthI AtmajJAna prApta karavA mATe gurU paraMparAnuM zaraNuM aMgIkAra karavuM joIe. guranAM pAsAM sevavAthI ghaNA varSe Atma dravya jJAnane paripakava anubhava prApta thAya che jeTalI gurUgamanI khAmI teTalI AtmajJAnanI khAmI avadhavI. Atmadravyane naya ane saptabhaMgI dvArA saman avabodhyAthI AtmadravyanI samyapha pratIti thAya che pazcAta AtmadravyanI sAthe bAMdhelA karmane nAza karavA kharI rUci pragaTa thAya che---AtmadravyanuM jJAna prApta karavAthI upazamAda samyakatvanI prApti thAya che ane tethI dvitIyAne caMdranI peThe Atmatatvano prakAza khIlI zake che-AtmA pote potAnuM svarUpa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenAmAM zAnti. oLakhe che ane tene anubhava kare che tyAre adabhuta Ananda rasane ektA bane che ane te apUrva sukha pAmyo hoya e nizcaya kare che. samyapha cetanatatvanI pratIti pazcAta AmAM potAnuM zuddha cAritra prApta karavA vyavahAra ane nizcayanayanuM avalaMbana karIne prayatna kare che. vitarAganAM vacanonuM paripUrNa rahasya avadhIne te AnandamAM masta bane che. varta. mAnakAlamAM alpajJAna ane atihAni e prasaMga prApta thAya evI sthitimAM paNa manuSyane dekhavAmAM Ave che. AtmabaMdhuoe AgamonA AdhAre AtmajJAnanA uMDA pradezamAM utAravAmAM pratidina prayatna kare joIe-AmatAna mane prApta thayuM che. ema kathanArAo te ghaNuM maLI Ave paNa syAdvAda daSTie AtmatatvanuM kathana karanArA viralA maLI Ave. Atmatatvane samajavAnI zakti jenAmAM na hoya te AmatAnino DoLa rAkhe che tethI tenA AtmAnI vAstavika unnati thatI nathI. mohanA adhyavasAyone pragaTa thatAja haThAvavA mATe AtmajJAnI prayatna kare che, AtmatavaLAnI moha mehatarIke jANe che ane dharmane dharma tarIke jANe che te satyane chApta nathI ane asatyane ADebara rAkhatA nathI. te pApanI kriyAo karIne puchayamAna nathI ane dharmanI kriyAone adharma tarIke mAnato nathI. te potAnAmAM jeTaluM heya che tenA karatAM vizeSa kahe. te nathI. AtmatattvajJAna prApta thayA vinA jIva samyakatvI gaNAtuM nathI. AgamonA AdhAre jatAM jaNAya che ke ahe ! AvuM apUrva Atmatatva avabodhyA vinA vastutaH samyakatvanI prApti thaI zakatI nathI. A kALamAM Agamone AgaLa karIne jeo Atmatattva jANavA khapa kare che teone dhanyavAda ghaTe che AtmahattvanI jijJAsA jenA hRdayamAM utpanna thAya che tevA purUSone dhanyavAda ghaTe che. AtmabaLa prApta karavuM hoya te Atmatatvane oLakhavuM jechae. aneka AlaMbana vaDe AtmAnI zuddhi karIne AtmAnI paramAtmadazA karyA vinA saMsArane pAra AvavAne nathI asaMkhya upakAromAM ziramaNi e adhyAtmajJAnane upadeza che. ane dhyAtmatatvanI sanmukha thaIne AmatatvarUpa banavuM eja paramamaMgala che. jainomAM zAnti. (lekhaka. zAnti priya jaina. ) A mathALuM jemAM keTalAkane Azrarya lAgaze. dararoja zAntinA pAThano pratikramaNa karatI vakhate uccAra karanAra jene zAntine pATha zikhavavAnI zuM jarUra hoI zake ? dharapI arine haNanAra arihaMtanA anuyAyIone kSamAnA upadezanI AvazyakatA hoI zake ? chatAM paNa sthiti evA prakAranI che ke Aje A mathALuM mUkI lekha lakhavAnI vRtti A hadayamAMthI uddabhavyAja kare che. koine kalaha hAlo hoya? zuM koIne laDavAnuM game ? zuM kone bIjAonI sAthe takarAra karavAnuM rUce ? chatAM huMpaNanI vRtti evI prabaLa che mArApaNAne juse Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }} muddhiprabhA, eTalA sateja che, ane, peAtAnImeTAI sarvane eTalI priya che ke te vRtti, te jIrase ane te meTAne khAtara manuSyA aneka prakAranA kalahu kare che, aneka prakAranI takarAre| kare che, ane aneka prakAranA vAdavivAdamAM paDe che. ghaNA manuSyA ema kahevA bhAra nIkaLe che ke ame to dhane khAtara lar3a karIe chIe, ame to dharmane khAtara takarArA AdarIe chIe, ame te! dharmAMne khAtara vAvivAda karIe chIe. A kathana satyathI keTaluM vegaLuM che te ApaNe vicArIe. je dharma kalaha, takarAra ke vAdavivAdamAM paDavAnu zikhave te zu' dharmanA nAmane yogya hei zake ? dharma dardApa ema jaNAvatA nathI. jaina dharma dAna, zIla, tapa ane bhAvanAmAM samAya che. upadeza tara`gi NImAM eTale sudhI kahyuM che ke. * zvetAMbaramAM ke digaMbaramAM, tarkavAdamAM ke pakSavAdamAM mukti nathI. kaSAyathI mukAvAmAMja mukti che. ( pAcamutiH sA patra muHi )." te Amaja heya ane satya vAta te emaja che te pachI jethI kaSAyanI vRddhi thAya, krodha vadhe, kapaTa vadhe, mAna vadhe, svArtha vadhe, ane paraspara azAMti vadhe, evI pravRttine kaye sunna manuSya dharmika pravRtti kahI zake ? re dharma ! lokone durgatimAM paDatA bacAvI rAkhanAra pavitra dharma ! tArA oThA heThala lA kevAM khATAM kAma kare che ? ahA ! leke kevA mUDha thane tArA bAnA nIce dharmane na chAjatAM mRtyA kare che. huM zAsana nAyaka devA ! amane sanmati Ape ! ke ame dhanA khare| artha samae, amArI mudde nirmAMLa thAya ane ame sAcA jaina banI jyAM tyAM zAnti phelAvIe. je vakhate vAvAjhoDu thAya che, tyAre dhULa cArepAse uDe che, ane pavana zAnta thayA pachI paNa vAtAvaraNumAM te rahe che, ane je kAi te dhULanA zarIramAM zvAsa le che, tene herAna kare che. tema irSyA, krodha, kapaTa, ravA vagere avaguNenA vicArenA paNa karmarUpI daLIyAM badhAya che, je vicAravAtAvaraNane azuddha banAve che, ane je kAi tevA vicAre grahaNa karavAnI yeAgya sthitimAM Ave che, tenAmAM te dhusI jAya che, ane tethI te vadhAre dhyALu, kAMdhI, kapaTI ke svArthI bane che. ane jyAre zuA manuSye ekaja prakAranA krodhanA vicAra kare che, tyAre te vAtAvaraNu eTaluM badhuM apavitra bane che ke jarA sarakhe pazu prasa Mga maLatAM te krepa kArUpe pariNAme che. rAjakoTa eka vakhata vadhyAne vAste satata mahenata karanAra mI. gayA hatA. tyAM temaNe jaMnene jIvadayAnA amuka kAmamAM phaMDa bharavA Agraha karyo, paNa sahejasAja rakama bharAI, ne kAma paDatuM mUkavAmAM AvyuM. khIje divase jaLayAtrAne vagheADe nIkaLavAnA hatA. te vADAmAM te bhAi paNu gayA hatA. tyAM temane A pramANe vicAra karyo " are ! A jaine kevA che ! A kAmamAM ATalA badhA rUpaiyA kharce che, paNa A vadhyAnA kAmamAM paisA bharatA nathI A vicArathI temanA manamAM jaine prati atyaMta krodha nyApI gayA. vadhe! zeDe dUra paNu gayA nahi haiAya, tevAmAM amuka dhArazusara mAMAmAMhe 17 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemAM zAnti. 160 jainone takarAra thaI, ane temAMthI rUpa vadhI gayuM, ane keTalAka lohIluhANa thayA. A lekhakane te vAta jaNAvatAM temaNe kahyuM hatuM ke " jainanA mahAmahinA kayAone lIdhe eTalI badhI kharAba lAgaNI phelAI hatI ke saheja divAsaLI maLatAM jema lAkaDA saLagI uThe, tema mArA krodhI vicArarUpI divAsaLIthI teomAM kalaha jAgRta thaze, jene vAte mane kharekhara bahu lAgI AvyuM." A vAta game tema che, paNa jeo krodhanA vicAra kare che, jeo eka bIjAnuM baruM ciMtave che, jeo eka bIjAne herAna karavAnA saMkalpa karyA ja kare che, teo jaga. tamAM evA krodhAdika rAkSasa phelAve che ke je rAkSaso bhAre anartha mUkI che, ane te sarva anarthane mATe te kharAba vicAra karanArAo jokhamadAra che, jyAre ApaNe eka bAbata upara puSkaLa vicAra karIe chIe, tyAre te vicAranA daLIya ghaTa thAya che, ane ApaNane te pramANe kAma karavAne dere che. kAI paNa zakitane nAza thaI zake ja nahi. tenuM eka yA bIjA rUpamAM rUpAMtara thavuM joIe. tema krodhanI zakti paNa bahuja majabuta hAtha che, ane jyAre te prajAo vacce phATI nIkaLe che, tyAre be prajAo vacce moTI laDAIo jAge che, ane jyAre te eka kAmamAM phATI nIkaLe che tyAre parasparanA kalahanuM rUpa le che, ane tenuM pariNAma e Ave che ke kemamAM akALa maraNa thAya che, pratiSThita gRhastho ane AgevAne marI jAya che, vyApAramAM paNa lokonI durdazA thAya che, ane badhI rIte avanati thAya che. kharAba vicAronI kevI mAThI asara thAya che, tene bhAgyeja ke vicAra kare che. eka vAta sAMbhaLI, te pachI kharI hoya ke beTI, tene leza mAtra vicAra karyA sivAya te bIjAne jaNAve che. bIjo trIjAne jaNAve che, ane A rIte eka asatya bAbata AkhA gAmamAM phelAya che, AkhA dezamAM phelAya che, ane hajAro manuSya eka yA bIjA prakAranA kheTA vicAro karavA devAya che, ane tenuM kevuM mAruM pariNAma Ave che, e to ApaNI jovAmAM Ave che. paNa hA! huM A kAne saMbhaLAvuM chuM? jyAM sudhI manane jura lekane zAna paDyo nathI, tyAM sudhI zAMtinI AzA kayAMthI rAkhavI! paNa nA! huM zuM karavA nAhimmata thAuM chuM? jeno svabhAve zAnta che. teo dharma pustakonA zravaNathI zAnti pATha zikhelA che. amuka kAraNothI bhale teo uzkerAyA hoya, paNa have paryuSaNa parva pAse Ave che. paryuSaNamAM teo vairavirodha bhUlI jAya che. teo saMvatsarInA pavitra divase sarve jIvane dezo vAste kSamA Ape che, ane pite bhUla vAstu pazcAtApa karI kSamA mAge che. ahA ! te pazcAtApa keTalA badhA guNa kArI che. kalApI te eTale sudhI lakhe che ke "hA ! pastAvo vipula jharaNuM svargathI utaryuM che. pApI temAM DubakI daIne puNyazALI bane che ! AhA ! kevuM smaraNa madhurUM pApanuM e dhare che! Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 buddhiprabhA. mArI pAmyuM. kudarata kane ema mAnI gaLe che ! rAjyothI ke julmavatI ke daMDathI nA bane je ! te pastA sahaja vahatAM kArya sAdhI zake che? ApaNe paNa icchIzuM ke jene azAtinA vAtAvaraNane bhUlI jaze, hadayathI eka bIjAne kSamA Apaze ane paryuSaNamAM snehathI eka bIjAne bheTaze. hAlA jaina baMdhuo ! hadayathI lakhelA A udgAro zAnta cittathI sAMbhaLo. amuka manuSya zuM tamArA karatAM judA vicAra dharAve che? dhAro ke te dharAve che, chatAM zuM tenA para dhe bharAvAthI tenuM nukazAna karavAthI zuM te vicAro sudharI zakaze? zuM ApaNA vIra prabhune indrajALIo kahenAra gautamane temaNe tiraskAra karyo hate? kevA mIThA zabadathI temaNe tene bolAvyA hatA. "bhAI ! zuM tArA manamAM A zaMkA che?" ApaNe temanA anuyAyIo chIe. bhASA samitinI vAta karIe chIe, madhura vacananuM mAhA samajIe chIe, chatAM ApaNuM mukhamAMthI bIjAne apriya lAgatA zabdo uccArAya, e zuM sUcave che? kharekhara ApaNu avanatija jaNAya che. koinI bhUla jaNAya to tene te jaNAvavI e ApaNuM kAma che, paNa te kAma thAtithI ane madhuravANuthI thavuM joIe. madhuravANuthI sarpa paNa va thAya chete pachI ApaNuM hAla baMdhuone zuM ApaNe samAge na lAvI zakIe ! jo Ama bane te pachI athAgata kayAM raheze. vicAronA mata bhedatA rahevAnA. badhAnI buddhi ekasarakhI zrI mahAvIra prabhunA samayamAM paNa na hatI te Aje kayAMthI hoI zake? mATe zAnti dhAraNa karo, vicAronI Apa le karo. tamArI pAse je satya heya te bIjAne Apo, bIjA pAse je hoya te grahaNa kare; paNa bIje tamAruM vacana na mAne te tenA para zodha karatA nahiM je tamane ema lAgatuM hoya ke te bhUla kare che, ane samajAvavA chatAM paNa nathI mAnato te tenA para vizeSa dayA karo, kAraNa ke satya mArga samajavAnI tenAmAM zakti nathI. paNa kAne vAste keIsthaLa nathI. zAstramAM dharma nimitta paNa krodha karavAnuM kahyuM nathI. 1444 ranthanA racanAra zrI haribhadrasUrinuM caritra juo, ane tamArI khAtrI thaze. temaNe 1444 bAne samaDI rUpe lAvI telanI kaDhAmAM nAMkhavAno saMkalpa mAtra karyo hate kArya te karyuM paNa na hatuM. chatAM tenA khAtara temane bhAre prAyazcita levuM paDayuM ane 144ja grantha racavA paDayA. dharma nimitta karyAnuM apakRtya te apakRtya nathI, evI mAnyatA tadana bhUla bharelI che, ane dharma nimitta karatA kahyA paNa ayukta che, ane dhamaine hIna pada lagADanArA che. mATe baMdhuo! krodhane tajI de, udAra bhAva rAkhe, ane najIka AvatA paryuSaNamAM kharA jainabhAvathI ekabIjA pratye varto, ane AkhI Alamane batAvI Apo ke kharA jainene zAnita priya che. sarvane zAti thAo evI bhAvanA sAthe A TuMka lekha samApta thAya che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarAdityanA rAsa uparathI. 16 samarAdityanA rAsa upasthI. (lekhaka muni. mANeka kalakattA) ( anusaMdhAna gatAMka pAne 140 thI.) bALa caNA, kare mazkarIne vaLI mAre dhakake. pachI nAsI dUra gaNe Apa pakake, maLe bALa nibhAMgI khare caDhAve; haju heLImAM bhraSTa dekhAva vAve. keTalAMka bALane temanAM mAtA pitA zarUAtathI ja paropakAra karatAM zIkhave che. mIThA hitakAraka bAla zIkhave che. vaDIlono vinaya karatAM zIkhave che ane ghera ke bahAra vivekathI kema vartavuM te zIkhave che tyAre keTalAMka kama ajhalanAM mA bApo putrone gALo detAM zIkhave che, mazkarI karatAM zIkhave che, cIje chupAvavAnuM, dhakkA mAravAnuM zIkhave che athavA dura chokarAonI sobatamAM rAkhe che ane anAdikALathI mela tathA atAna sAthe raheluM hovAthI vinA zIkhave paNa hAyAdi caNA karavAnuM zIkhe che tethI tevAM bALakanuM ToLuM jyAre ekaThuM thAya tyAre gAmaDIo ke bhoLA mANasa maLe te tene avivekI zabdo kahI mArI kare che athavA nabaLAne dhakake mArI athavA mAhomAMhe nabaLAne dhake mArI pachI dUra jaI hase che ane eTalethI paNa saMtoSa na thatuM hoya tema ekAda gadhu pakaDI tenA upara kurUpavALA ke beDALa chokarAne caDAve che ane avaLe mukhe eTale puMchaDA upara lagAma TALI tenA tarapha moDhuM karAvI besADe che. sUpaDuM bhAgeluM hoya ke tevI bhAgelI TApalInuM chatra banAve che, jhADanAM cAmara banAve che, kuTuM tela vagADe che ane tene hajAro gALI che che. gadheDAne vicitra rIte caDAve che ane dhakkAmukkI karI tene pajave che, A rIvAja ke hAla paNa hoLInA dIvasomAM koI kaI jagyAe jaNAya che tevI ja rIte te kSitipratika nagaramAM paNa jyAM gAma hoya tyAM DhaMDhavADe hoya tema murkha bALakonuM ToLuM paDyuM hatuM temAM te agnizamAM brAhmaNuputra ramavA jate tene bIjA chokarA nApA tathA garIba jANu cIDa. vatA. tyAM eka vakhata suguNavALo guNusena nAmane kumAra AvI caDyo. tene joke hamezAM sArA saMskAra maLavAthI subuddhino bhaMDAra hatA chatAM paNa te anizarmA brAhmaNa patranA vicitra herAthI rathIra thaI gayA ane bIjA chokarA tene jema cIDavI pajavatA tema te paNa cIDavavA lAgyo ane pote rAjAne mAnIto putra rAjyavArasa hovAthI-niraMkuza he. dhAthI hada bahAra tenI mazkarI karavA lAgyA; dvijaputranuM meTuM vikeNukAre hatuM, goLAkAre jhINI pIyAvALI AMkho hatI, nAka cIbuM hatuM, dAMta bahAra nIkaLelA hatA, vALa jADA jhakharA jevA hatA, peTa vadheluM, paga TuMkA ane pahoLA, jhaMghA sAMkaDI vigerethI atyaMta kurUvALe tathA nibhAMgI joI tathA tadana rAMkaDo joI tene vadhAre cIDavavA eka gadha mAvI jema haLImAM tamAso kare te tamAsa karI tene gadheDe besADI mazkarInAM vAjA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 buddhiprabhA. vagaDAvI gALo devaDAvI gAmamAM pheravyo ane te divase tene vadhAre AnaMda pavAthI bIje divase paNa vakhatasara hAjara rahI teja pramANe agnizarmAne zaheramAM pheravyo. lokone paNa dhaMdha cheDIne temAM dAkhala thavA IchA thavA lAgI. dhaNuM dIvasa sudhI ema dijaputrane pajavavAthI tathA rAjaputra temAM sAmela hovAthI niDarapaNe saghaLAM bALako tene cIDavatAM, gALo detAM, dhaSThA mukkI karatAM ane adhurAmAM purUM jema gAMDAne cIDavatAM na caDAte hoya to tene cIDavavA mATe jema gaMdI vastu ke kAMkarA pheMkI tene cIDave che tema te brAhmaNaputrane AkhuM zahera cIDavatuM. jyAM sudhI maTe vAta thatI ke gALe saMbhaLAvatA tyAM sudhI te brAhmaNapune sahana karyuM kAraNa ke garIbano belI rAjA, paNa ahIM rAjaputra poteja tephAna karavAmAM AgevAna thaI paDyo hato tyAre tenI dAda ke pharIyAda sAMbhaLe keNa Akhare kAMkarAmAMthI dhuLa ane chANa sAthe kaI kaI duSTo patharAda paNa phekI tene mAratA ane te sahana na thavAthI kadI te sAme thAya te paNa tenuM cAle tema nahetuM kAraNa ke rAjaputra mokhare hovAthI tenA sipAIo sAme thatA ane hajAro chokarAMmAM te ekalAnuM zuM cAle tethI te bIcArAe kaMTALI kayAMka nAzI javAno vicAra karyo tema vairAgyabhAva paNa AvavA lAgyo ke meM pUrva bhave aghora pApa karyo che ane tethI janma tAMja pazAnI pAyamAlI karI pachI mAtA pitAne mAravAne kAraNurUpa thayo. pAkA lokoe ucheryo tenI paNa sevA na karI, vidyA paNa na bhaNya ane ramavAmAM kALa gumAvatAM mArA kurUpa ane beDoLathI gAmanA chokarA mane cIDavavA lAgyA tathA rAjaputra je guNavAna te paNa nirguNI thaI hajAre lothI mAruM apamAna karavAmAM kAraNabhUta thaze ane haju paNa jyAM sudhI ahIM rahIza tyAM sudhI huM ahIM lokAthI tathA rAjaputrathI pIDA pAmIza tema kadAca bIje jai te paNa tyAMnA badamAsa chokarAo ke duSTa purUSo mane cIDavyA vinA rahenAra nathI kAraNa ke mAruM kurUpa tathA aMganuM beDoLapaNuM bIjAnA dIlane uzkere che ane temane huM ramakaDA jevo maLuM chuM tyAre teo gALI saMbhaLAvI gadhe besADI dhakkA mArI tathA iTALA chANuM patharA dhULa pheMkI pajave che tethI mAro aMtakALa Avaze athavA AMkha phuTatAM aMdha ke kANe thaIza, mAthuM phaTatAM lohI nIkaLatAM ghAyela thaI davAkhAnAmAM mAre rIbAvuM paDaze tema sAmuM mAratAM koine vadhAre lAgatAM kedamAM javuM paDaze athavA marI jaze to phAMsI javuM paDaze mATe koIne paNa duHkha na thAya tema mAruM pApa paNa nAza thAya mATe ke sarUne Azare leuM.jeo saMsArI vyApArathI rahita che, mazkarIne nAza karI che, tapazcaryAthI kAyA gALI che, Idriyone unmatta thavAnA kAraNarUpa je strIo tathA purNa AhAra tene tyAgI jaMgalamAM rahI tyAM phaLaphaLAdi upara nirvAha kare che ane saMsArIonA saMgathI dUra rahI tapazra karI AtmAne pavitra kare che tevA prabhubhakA je tApase temanA AvAsa (Azrama) mAM cAlyo jAuM te koI cIDavanAra, gALI denAra ke mAranAra maLaze nahi tema tapAsIonA AzramamAM rAjaputra paNa cIDavI zakaze nahi, tema durjano tyAM AvI zakaze nahi mATe zAMtithI dharma ArAdhana karI AvatA bhavamAM divyarUpa vALe samartha deva thaI devAMganAnAM sukha bhogavIza. ema cejhasa vicAra karI kayAMkathI bhAtuM mAgI gupacupa zaheramAMthI rAtre nIkaLI gayo ane kaI paNa vastIvALA bhAgamAM nivAsa na karatAM khAvA jeTaluM mAgI laI pANI pI rAtradivasa cAlI eka mAse poTA vanamAM AvI pahoMce. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarAdityanA rAsa uparathI. 17ii tapane mahimA-- vane vRkSa khIlyAM phule ne phaLethI, sugaMdhI vaLI vAyu Ave dUrathI; jaLe zItaLe tyAM vahe che nijhaNa, sukhe khelatAM tyAM dIse cheja haNa. jyAM vizeSa tApa hoya tevA mAravADa ke AphrikAmAM retInAM raNa vizeSa heAya tyAM pANInA abhAve vanaspati ochI athavA samuLagI hatI nathI tema vizeSa ThaMDathI ghaNu ThaDA dezamAM paNa jhADapAna baLI jAya che paNa hiMda ke amerikA jevA keTalAka dezomAM tApa ThaMDa madhyama pramANamAM hovAthI tyAM vanaspati vizeSa hoya che tethI keTalIka jagyAe te seMkaDe gAu sudhI tevAM vana laMbAyalAM hoya che ane vacamAM koI pahADa AvI gayo hoya te tenA upara vizeSa pANI paDavAthI te pahADa upara vanaspati vizeSa hoya che ane nIce paNa A jubAju comera vana khIleluM hoya che eTale sudhI ke bhara unALAmAM baporanA vakhate paNa te jagyAe tApane badale zItaLa havA Ave tevA vanamAM keTalAMka ImAratI lAkaDAM thAya che tyAre keTalAMka sugaMdhI pupathI khIlelAM rahe che tyAre keTalAMka madhura svAdiSTa phaLothI jhukI rahe che tevA eka vanamAM agnimAM AvI pahoMcyo hato. AvA gADha vanamAM aneka prakAranI ramaNikatA hovAthI vasaMta rUtumAM zaheranA vatanIo Ave che ane najIkanA bhAgamAM strIpurUSo khele che, rAjAo ke zreSTio parivAra sAthe ujANI kare che tema tapasvIo tapaspA kare che paNa jyAre gRharathIo zaheranI najIkanA vanamAM khele che tyAre tapasvIo madhyanA ekAMta bhAgamAM nivAsa kare che tyAM temane hiMsaka pazune vizeSa Dara nathI temanI tapasyAnA prabhAvathI siMha vAdha varU vigere paNa temanI AgaLa gAya jevA garIba banI vinayathI mAthuM namAve che, tema te tapasvIonA vanamAM te vAgha vigere bIjA ne haNatA nathI tema rAjAo paNa pite zIkAra khelavA ke vAghane nAza karavA te jaMgalamAM jatA nathI kAraNa ke teo jANe che ke tapanIonA zrApathI AvatAM baLI javAya che mATe tevA vanamAM nirbhayapaNe haraNe khele che tathA khAsa upadeza sAMbhaLavA ke agatyanA kAraNa vinA gRha stho paNa vizeSa vyAM jatA nathI tethI dharma ArAdhana tathA prabhunI bhakti sArIrIte thaI zake che. AvA prabhAvika vanamAM jyAre agnizamAe haraNane nirbhayapaNe pharatAM jemAM ane phaLothI jhADe jhUkI rahelAM joyAM tyAre peTa bharIne svAdiSTa phaLo khAI nimaLa jharaNanuM pANI pIne ThaMDA vAyuthI zAMti laI jarA hiMmata rAkhI AgaLa game tyAre ghAsanAM jhupaDAM govAmAM AvyAM tyAM tadana zAMtatA joI AnaMda pAmI AgaLa jatAM keTalAka tapasvIo tapazvaryA karatA, keTalAka mALA gaNatA, keTalAke Asana jamAvelAM keTalAka pustaka vAMcatA, keTalAka vaDIla tApasa pAse sutrArtha samajatA joI tene paNa temAM bhaLI javAnuM mana thayuM. temAM eka je moTo tApasa ha te keLAnA banelA gharamAM rUdrAkSanI mALA vaDe jApa karate hato jenI jaTA ati lAMbI hatI ane kapALe bhabhUti lagAvI hatI, daSTi sabhya hatI, kamaLa panuM Asana banAvI te upara besI nAka upara daSTi rAkhI beThe have tenA upara pUrNa prema dharI romAMcita thaI aMjali mastake lagAvI tenA caraNamAM mAthuM mukI tene praNAma karI potAnA AtmAne dhanya mAnavA lAgyo. ema vAraMvAra praNAma karI pachI sanmukha ubhe rahI vinavavA lAgyo ke - ( apUrNa. ) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 buddhiprabhA. muhamama. nAgArjuna (lekhaka-pAzA.) pUrve thaI gayelA mahAna vidvAna AcA-rUSIo munio-ne paMDitoe aneka pra- zAstra-maMtra-taMtra-banAvyo che. jene amulya vArase sAMprata samayanI prajAne prApta thayo che. e aNumela vArase meLavyA pachI paNa tene jANavo-samajha-e rahela nathI. vidvAnapaMDita ine paNa te jANavA mATe "TyAma " nI khAsa jarUra paDe che. e ja eTale badhA rastA-cAvIo batAvyA chatAM tenI hAra e pitAnI pAse rAkhelI che. ma-rasto. je raste pura e batAvela bAbata siddha thavAnI hoya che te kadI spaSTa rItyA lakhavAno pUrve rivAja nahatA. adhUnA "krama ' bahuja juna jaNAya che. vinayathI gurU pAse jaI-temanI sevA karI temane prasanna karyA bAdaja guNa zrI pAsethI zAstra siddhAMta-ke maMtra-taMtranI suhAgatA prApta thatI-ne tyAre ja te siddha thatA. vartamAna kALamAM--pAzcAtya keLavaNIthI vibhUSita thayelA nava yuvAne gumAna prati abhAva darzAve che. hAlanA jamAno dalilano che ne sarva bAbata ArasA jevI spaSTa-ne IjhIcera, ke palaMga para paDayAM paDayAM sahelAIthI samajho ke jANI zakAya tevI pravRttine cAhanAra che. gurU pAra upAzrayamAM jaI-vinaya rAkhI dhiraja rAkhI--gurUne prasanna karI jJAna sapAdana karavuM e " jyAM vidyAthI majethI bera ne prophesara ubhA ubhA lekacara Ape evI rIte buddhine badale nANAMthI kharIdAtuM jJAna malatuM hoya" evAone kema pasaMda paDe? paraMtu ApaNe joIe chIe evA taiyAra thayelA keTalA bAheba vidvAne Aja dIna sudhI potAno dharma maryAdA ke pUrNatA jALavI rahyA che ? gaNyA gAMThayAja! astu. A parathI ema kahevAnuM nathI ke badhAja abhyAsa avinayI hoya che-paNa bahu bhAge gurUgamane abhAva paripUrNatA ApatA nathI kAraNake vinaya vinA vidyA nathI- vidyA vinA jJAna nathI ne jJAna vinA pUrNatA nathI ne vidyAnI gama te gurU pAse rAkhe che. pUrve nAgArjuna nAme eka mahAvidvAna purUSa thai gayA che. te ghaNuM zAstranA jANakAra hovA sAthe vanaspationA guNadoSanA ghaNAM nItra parikSaka hatA. temaNe suvarNa siddhi" prApta karelI hovAthI sahelAIthI koTapAvadha lakSmI pedA karI zakatA ne tene sadupayoga paNa karatA. prasaMgopAta temanA jANavAmAM AvyuM ke-padalitAcAryanAmanA munizrI pAse "pAda. liAsa" yAne AkAzagAminI vidyA che-ke jenA prayogathI muni hamezAM AkAza mArge sukhe karatA-kAvAo karatA ne pRthvInA nutana bhAgo avalokatA hatA. evuM sAMbhaLIne nAgArjuna pote "pAdalimi" vighA parathI jemanuM nAma " pAdaliptAcArya paDayuM che-temanI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU gama ne nAgArjuna. 1 pAse AvyA ne AcAryane savinaya namana karI, kSema kuzaLa pUchI zAMta citte bhUmipara beThA. bAda AcAryazrIne nAgAjune pUchyuM ke- he kRpALu muni! mArI pAse suvarNasihitI vidyA che ne ApanI pAse AkAzagAminI vidyA che. vidyA traNuriyAja prApta thAya che 1 vidhA-vidhAthI, 2 vinayathI, ane 3 anargaLa dravyathI. mATe kRpAkarI kAti mahArI suva. siddhi mATe vidyA , vA dravya mAgI lyo kiMvA huM ApanA caraNakamaLamAM vaMdana karUM chuM ke mahArAja mane vidyA Apo." A prasaMga joI AcArye kahyuM ke "mane vidyAno khapa nathI, dravyanI darakAra nathI, temaja mahAre vidyA paNa ApavI nathI. mAtra eka sarate tane vidyA ApuM-ne te eja ke tuM mhAro ziSya thA ne tapazcAt tane vidyA ApuM." nAgArjuna vilakhA thai bolyA "mahArAja! tame jaina sAdhuonA paMca mahAvrata mahArAthI paLaze nahIM, temaja tamArA ugra vihAra, tamArU khAMDAnI dhAra jevuM cAstri e huM kema karI pALI zakuM? mAtra tamArA gRhasthI zrAvaka-mAphaka te huM AjathI thaI zakuM tema chuM. AjJA Ape." A sAMbhaLI AcArya DokuM dhuNAvyuM ke "nAgArjuna vidyA ema nahi maLe." A uparathI nAgArjune AcAryanI pAse hamezAM rahevAnuM kabUla karyuM. gurU sAthe hame dezadeza vicaravA lAgyA ne sAthe ja rahevA lAgyA. prasaMgavazAta- AcArya eka dIvase yAtrArthe bahAra gayelA hatA. teo potAnA page amuka auSadhione lepa karavAthI uDI zakatA hatA. teo AvyA ne pitAnA paga parano lepa dhoI nAkhe ne te pANI bahAra DhALI AvavA eka ziSyane AjJA karI. catura nAgAjune samaya ane gurUne jaNAvyuM ke "mahArAja ! huMja lA te DhaLI AvIza." gurUe paNa ciraparicapa vALA nAgArjunane te vAsaNa ApyuM. nAgArjune bahAra jaI te vAsaNamanuM pANI suMbuM ne te parathI te mahAbuddhizALIe parIkSAthI jANyuM ke lepa 108 oSadhI ne banelI che ne te auSadhIo amuka amuka che. vATI auSadhine paNa tenA dhAvaNaparathI judI judI 108 eSidhio pArakhanAra ke buddhizALI have joIe tenI kalpanA vAMcaka! tame ja kare. AvA tIvra buddhizALIne paNa " gurUgama " vinA keTaluM veThavuM paDe che! - oSadhio jANI laI gAMdhIne tyAMthI sarva auSadhio ANi-nAgAne lepa taiyAra karyo ne jaMgalamAM javAnA bahAne bahAra jaI teno page lepa karyo te parathI te uDI zakyA paNa thoDe dura uDI punaH pAchA paDayA. vaLI uDIne paTakAyA. ema uDatAM-paDatAM teo eka uMDA khADAmAM paDI gayuM ne ghaNI kAzIpa chatAM bahAra AvI zakayA nahiM. ghaNe vakhata thavA chatAM nAgArjuna nahIM AvavAthI AcAryane lAgyuM ke nAgArjuna kayAM ga! te parathI thoDAka sAdhuone temanI tapAsa mATe bahAra mokalyA. cAlatAM cAlatAM temaNe khADAmAM paDelA nAgArjunane zodhI kahADayA. gurU pAse AvIne kSamA mAgI sarva varNana gurUne azrubhara ne kahI saMbhaLAvyuM, gurU cakita thaI gayA ne hesta pAmI gayA ke vAha! AnI buddhimattAne vicakSaNatA agAdha che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. 174 *:-. ............. ........ . . . . . . ..... paNa mAtra "hA " vinAja khADAmAM paDavuM paDayuM bAkI eja auSadhio chatAM te kema uDI na zakyA? kema khADAmAM paDayA? mAtra guhAmanA abhAve ja. gurUe temane zAMta pADI kIdhuM "mahAnuMbhAva! oSadhio te teja paNa-tene jekhAnA pANImAM mizrIta karavI joIe" eTalI gama vinA tamAre khADamAM paDavuM paDyuM. A sAMbhaLI nAgArjuna zaramAI gayA ne temane vaMdana karI custa zrAvaka thayA. tyAra bAda nAgArjune kazuM jaina maMdiro baMdhAvI tenAM temaja pUrvanAM ghaNAka maMdironI harahameza A kAgAmInI vidyAthI yAtrA karI aMte sukhI thayA. vAMcake ! AvA mahAnuM samartha buddhIzALI chatAM nAgArjunane jarA "gurUgama"nI khAmIthI te kArya siddha na thayuM te ApaNA jevA pAmara gurUgama vinA zuM pAmI zake mATe balihArI te gurUnI ke jeoe na potAnI pAse rAkhIne vinA mulya ApaNane te Apa. mATe vinayathI junI gai meLavaze te sarva kArya siddha karI zakaze. pAdarA. 12-7-1912 zAMti, zAMti, zAMti, moTAi kema meLavAya. (pAdarA ). " laghutA meM prabhutA maLe, prabhutA meM prabhu dUra !" jamAno manuSyamAtrane jJAnanA prakAzamAM AgaLa tANato jAya che ne teja vidyAnA pratApe sarvane, pitAnI mULa sthiti karatAM uo daraje javAnuM-jarA moTA thavAnuM vadhAre mAnavALA thavAnI IcchA rAkhavAnuM-ne vadhAre sattA meLavavAnuM game che paraMtu temAM bane che evuM ke, jene mAna meLavatAM AvaDe-mAnane lAyaka heya-teneja mAna maLe che. e niHza. zaya vAta che. jene sattA joIe teNe namra navuM joie. lo pAsethI sanmAna meLavavAnI icchA rAkhanAre, jana samAjanuM bhaluM karavuM temanI sevA karavI-temanA lAbhArthe tana-mana-dhananI arpaNatA karavI joIe. Aja paryata jeo janasamAjanA agragaNya-mAnanIya-vaMdanIya purUSa thaI gayA che, temaNe lokakalyANa mATe pitAnI deha arpaNa karI dIdhI hatI-janasevAnA udAtta pAThAnuM paThana-manana karI temane mATe potAnA mAnano sukha-samAdhi ne kuTuMba premano bhoga A hato te viskRtinI dhUlikA nIce dATI devuM na joIe. ApaNu paristhItI pramANe-ApaNA sAmarthya pramANe ApaNe avazya bIjAnuM kalyANa karI zakIe tema chIe ne tene AraMbha ApaNuM gherathIja thavA joIe. "Charity be. gins at home." je manuSya dharanA bIjA mANasone-sarva karatAM vadhu upayogI thaI paDe che, tene sarvanA karatAM vadhu mAna maLe che ne te te meLavavAne lAyaka paNa che. ghara pachI pitAnuM baheLu kuTuMba, pachI pitAnuM phalau-pachI gAma-pachI deza ne te pachI samagra mAnava jAti e pramANe ApaNI sevAnuM kAryakSetra divase divase vadhAratA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTAI kema meLavAya ?!! 175 . .. # # # # . . . javuM ne jyAre janasamAjanA samagra varganI sevA karavAnI zakti Avaze-ne " mAdhava sarva bhUteSu," e sutra sAkSAtkAra paridrazyamAna-hadayagata thaze tyAre ja tenuM mAnava jIvana saphaLa gaNAya paNa gharanA-ApaNuja mANasone choDI jokasevArthe deDI javuM e valI ulaTo mArga che. tema karavAthI kaMi paNa banI zake nahI kAraNa je pitAnuMja sudhArI zake nahI-te bIjAnuM sudhAravA kadIpaNa zaktimAna thaI zake ja nahIM. eka vakhata eka zeThe potAnA tyAM rahevA icchanAra, nokarane pUchyuM ke- kadAca deva yoge mahArUM ne tamArUM beunAM makAna sAthe ja baLatAM hoya te tame kenuM prathama bacAvavA prayatna kare? A uparathI te nokarI rahevA icchanAra mANase zeThane rAjI karavAnA irAde kahyuM ke- sAheba prathama ApanuMja bacAvavA prayatna karuM. A uparathI zeThe turata ja tene rajA ApIne kahyuM ke "tuM tAraMja bacAvI zake nahIM te mahArUM zuM daLadara mAre mATe A uparathI eTaloja sAra ke prathama potAnA gRhanI paristhati sudhAravA bAdaja kuTuMba- gAmane deza. paNa dezasevAne pAye kuTuMba uparaja bAMdhavo joIe. jene kharI moTAI joIe teNe svataH nagna thavuM joie. " pitApaNuM-huM paNuM-visarI pitAnA bhAIbenanA kalyA nI icchA satata rAkhavI joIe. je A rIte potApaNuM-AtmAbhimAna rAkhatA nathI teneja meTAI maLe che. mahAdeva goviMda rAnaDe- dAdAbhAI navarojajI-suredranAtha banarajI--ne evA bIjA dezahitecchuoe-pite kema karI "baDejAva' thavAya-loka Apa caraNamAM kayAre paDe-eno kadI vicAra karyo nathI paNa ulaTuM pitAno sukhazAMtine- eza ArAmane vakhata lekanuM hita zAthI thAya e ciMtAmAM ja gALyo hate, ne eja udezanA sAphalyAthe temane prayatna arAtra cAlu rahevAthI Aja teo ApaNane lokaprIya thaI paDyA che. temanuM "mahArApaNuM " nIkaLI gayuM hatuM. "mane loka sAre kevI rIte kahe! mahAra vaibhava kema vadhe, jana vRdamAM huM AgaLa kema besI zakuM, leke mane pUchatA kema Ave, AvA vicAro temanA svamAmAM paNa temane AgyA nahatA, janasamAjanI ciMtAja temanA manamAM rAtra divasa jAgrata rahetI. lokaniMdAnA bhayane uco mukayo hatA-svArthaparAyaNatAne pheMkI dIdhI hatI ne AvA halakA vicAronI jA-pitAnA kuTuMba-gAma-ne dezanA lekanA sukhanA-AbAdinA--jJAnavRddhinA-vigerenA vicAronI zreNIo sthApanA karI hatI ke temane ja sarvamAnya " meTAI " maLI hatI. je kharekhara vyAjabI gaNAya ! huMpaNuM--abhimAna-mada-I ene hamezAM ladhutva lAvanAra che. ene tyAga thavA zIvAya " meTAI ' no mArga jaDavAne nathI. abhimAnane be pITha para laIne miTAI " nI nIsaraNI para caDhavuM azakaya che-ne te mATeja-TAi meLavavA mATe ja evo jaDabhAra-magajarUpI pIThaparathI pheMkI devAthIjasahelAIthI te " moTAI nI sIddhIpara caDhI zakAya. e prathama pagathI che. te prathama paga thIha thayA pachI, samabhAvanuM deraDuM moTAInA kaDe bAMdheluM hoya che te pakaDavuM-nahIta paDI javAno bhaya rahe. valI nyAya ne nItinAM asala pabalanA cazmA paherI levA ke te pagathI cukI na javAya. i nIsara para caDhI rahe ke turata saMbhALajo ke dagA phaTakAnA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. rUma adhirmi-malIna paDadAnA dAdaranA bAraNAmAM tamAruM mAthuM na kuTAya ! dhImethI te gharanuM dvAra dura karajo ne bedhaDaka upara caDhI jajo. tyAM tamAre mATe sarvamAnya " meTAI " taiyAraja che, moTAI-moTAI ! tuM ladhutA zivAya malatI ja nathI ! satyaja che ke "laghutA seM prabhutA mIle-prabhutAsuM prabhu dUra !" prabhu kRpAe satvara ApaNo khoTI moTAImAM marI ti janasamAja satya moTA meLavavAnA mArga para mukAo! atu, zAMti: zAMti!! zAMti !!! vana vihaGga anuSTram. vRkSa zAkhA para kezu? vADI parNa ghaTA viSe; Anada vanamAM besI zobhAve che vanazrIo? vananA vAsI o pakSI ?? sthira citta tuM zuM smare ? paDe gUDha vicAre ke, gAnanA tAnamAM zuM che? AkAze ane dRSTi sthira citta zucI thaI, paTanA bhava sidhunI nyALe ke, vibhune smare ! | upajAti, pakSI are ! tuM bahu bhAgyavAna, A dIdhuM kIdhuM vanamadha sthAna; prabhu pade rakata rahI sadAe, jIvItanuM sArthaka teM karyuM che. prabhu kRpA prave huM banIza tava sadasa, ahe rAtra stavI tene janmanuM karUM sArthaka prabhu kRpA ati alpa tavALe grahanA racyuM; tathApi tuM rahe rUDA prAsAde deve racA. na vAve bIja ko kALe yAcanA pANI vakSane; tathApi madhurAM puSpo kalikA bahu khAya che, AmathI tema uDIne vilo vRkSa rAzIne; parataMtra pure huM ke aNue vahANa nA maLe. ciravAsI tuM svecchAthI vinA rathano thayo; meLave sukha emAM je prAsAde nRpane nate. tA. 10-12-11 - vaDAdarA. maganalAla bhAizaMkara zAstrI vanakayulara kaoNleja. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipatti e kai nirapagI nathI. vipatti e kaMi nirUpayogI nathI. ( lekhaka. zeTha. jayasiMha premAbhAi. kapaDavaNaja.) pratyeka manuSyanA jIvanamAM duHkhanA aneka prasaMga AvyA vinA rahetA nathI, koI koI vakhate ema bane che ke jANe duHkhane vasAdaja ApaNuM upara tuTI paDatA na hoya ema bhAse che. koI vakhata sarva rIte sukhI manuSyanuM dhana ekadama nAza pAme che, strI putrAdi kuTuMbamAMthI sarva karavA mAMDe che, dharabAra vecAI jAya che ane khAvAne sukA roTalAne kakaDe paNa na maLe evI avasthA AvI jAya che. A pramANe nitya keI vakhata banatuM rahe che ane te banavAnuM kAraNa ApaNe samajI zakatA paNa nathI. duHkha amukaneja Ave che ema kaMI che ja nahi te sarva prasaMge prasaMge AvyAja kare che. varasonA varase AnaM damAM mahAlyA karanAranuM dhana samudranI chelonI mAphaka uchALA mArI rahyuM heya, gADI ghoDe besI tAMbula cAvatA mItronI sAthe prasanna vadanathI navA navA vastro sajIne karatA hoya ane saghaLA kAma kAjamAM vijaya maLato hoya to paNa aNaciMtaLyuM duHkhanuM vAdaLa AvI caDe che ane ApaNe gabharAI jaIe chIe. Ama kema bane che ? jagamAM niraMtara sukha kema prasarI raheluM nathI hotuM, duHkha vagara belAve AvI raMgamAM zA mATe bhaMga pADe che? eTalAja mATe ke ApaNe apUrNa chIe. apUrNamAM pUrNa banAvavAneja mATe te thAya che. patyaramAMthI uttama mUrti banAvavA salATa DhAMkaNuM mAre che ane te jyAM pUrNa thAya che ke tArataja TAMkaNuM mArato aTakI jAya che ane tenA rakSaNanI sAvadhAnatA seve che. ApaNe apUrNa chIe ane pUrNa thavAnI jarUra che. jyAM sudhI apUrNa chIe tyAM sudhI duHkha Apazu upara AvavAnuM ane cetavavAnuM ke pUrNa thavA prayatna se pazuM ApaNe samajatA hetA nathI tethI duHkha AvatAM ekadama gabharAI jaIe chIe. jo ApaNe apUrNa ane dejathI bharelA heIe te dukhanAM vAdaLAM ApaNA upara tUTI paDavAnA e nakkI ja che. mATInI sAthe bhaLelA suvarNane bhaThThImAM nAkhyA vinA jokhuM thaI zakatuM nathI temaja duHkhanA agnimAM prasAra thayA vinA ApaNe pUrNa thaI zakatA nathI te khAtrIja che. ApaNe jevA sukhamAM hAIe tevAne tevA sukhamAM sadA rahIe te ApaNuM AMkha pUrNa thavAnA prayatno sevavA kadI paNa upADavAnI nahija ane pariNAma eja Ave ke ApaNe apUrNamAMthI pUrNa thaIe. duHkha prApta thavAthI ane tene sahana karavAthI manuSya meTo thaI zake che. vipattinA agnimAM samatApaNe pasAra thavAthI manuSyamAM manuSyatva, daivatva ane pariNAme siha svarUpe paramAtmApaNuM prApta thAya che. naLa pAMDava, harizcandra, gajasukamALa Adi. asaMkhya mahAjanoe duHkhanA agnimAM samatA paNe pasAra thaI paramAma pada pAsa kareluM che ane A jagatamAM vikhyAta thayelA che temaja sati caMdana bAlAnuM duHkha paNa tene paNa vAramAM mikSa mArga sanmukha thavAmAM kAraNabhuta thayuM che te koithI ajANyuM nahi haze. A rIte A patti-vipatti eja sukhanuM muLa che. phakta eTaluMja ke pairya ane samatA bhAve te veluM (bhogavavuM joIe. kadAcit brahmAMDanA bhAra jeTalA dabANathI dabAya, tikSaNa taravAranA ghA paDe paNa satya TekAnekane sAcavanAra aMte A bhavamAM nahi te parabhavamAM paNa zreSTha sukhasAdhananA adhikArI thAya che. keI vastu jyAre sArI rIte karAya che tyAre ja tenI kharI kiMmata Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 buddhiprabhA aMkAya che. loDhAne jyAre paNa ghA paDe che tyAre te rI tathA capunA rUpamAM banI jana samAjanA upagane mATe lAyaka thAya che, tenuM jyAre TIpAya che tyAre ja te ApaNuM A bhuSaNa vigeremAM upayogI thaI paDe che, tenI peThe je je manuSyonA mAthe duHkha Ave che ane jeo pairyathI ane samatA bhAve vedI tenAthI mukta thavAnA upAyo yoje che te eja kharA anubhavI ane gheryazIla gaNAya che ane salAha levAnA kAraNabhuta thAya che, jeo dukhave bAyalA, bikaNa, balADA jevA thaI hAvarA banI jAya che, vakhate Ama dhAta paNa kare che ane meDa (goDA) jevA banI jAya che ane pitAnI zuddhazAna khuve che teo A bhava bagADe che tema para bhavamAM paNa duHkhI thAya che duHkhamAMja manuSyanA devI guNa prakaTe che. vipatti e jagatanuM jeTaluM hItakara che teTaluM bIjathI kavacita thaI zake. duHkha jayAre ApaNuthI na ucakAya evA bojathI dAbe che tyAre ApaNe nIcA namI tene dharSathI pasAra karI samakatanuM sevana karavuM joIe. jema jema ApaNA upara duHkha vadhAre vadhAre Ave che tema tema ApaNe uMce udarajaje pahoMcIe chIe. AvuM, duHkha prabaLa che mATe duHkha Ave nizvAsa nAkhI raDe nahi paNa dhaya guNane dhAraNa karo ane duHkhanA agnimAM samatApaNe pasAra thavAno prayatna karo temaja duHkha e sukhane devAvALuM, unnati sAdhavAnuM sAdhana mAnI prasanna rahe. bhI puruH jaina dharmanuM prAcIna diga darzana. anya dhamIoe karelI ela. (lekhaka--zeTha ratanacaMda khImacaMda. mu surata.) nIcalA lakhANa para huM dareka sAdharma baMdhuonuM lakSya kheMcu chuM ke baMdhuo ! ApaNo jaina dharma pahelAM kevI jojalAlI bhogavato hato, tenuM kevuM jJAna garbhita svarUpa che, tenuM kevuM akIka ane agamya maMtavya che vaLI te kevo prAcIna che te saMbaMdhI anya dhamIo taraphathI pADeluM ajavALuM je kaMI saheja mArA purata dvArA AlekhavAmAM AvyuM che te Apa samakSa raju karuM chuM-- bhAratIya matadapana. A nAmanuM pustaka je vaDodarAnA ziyALa vijaya presamAMthI pragaTa thayuM che. tene pragaTa kartA pati rAjendranAtha che. te pustakanA 10me pAne bAbu kRSNanAtha benarajI lakhe che ke A jaina dharmanA anuyAyIonI saMkhyA eka vakhata 40 karoDa jeTalI hatI, pIche uzImatame seM nikalakara bahuta lega duzare dharmame jAneze InakI saMkhyA ghaTagaI. " vaLI AgaLa jatAM jaina dharmanA maMtavya ane prAcInatA saMbaMdhe u. lekha karatAM te mahAzaya lakhe che ke " yaha dharma bahuta prAcIna che, izamata ke niyama bahuta uttama che, izamata se dezakA bhArI lAbha pahucA he, Inake Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanuM prAcIna dIga darzana. 109 madirAmAM jAneke citta prasanna haiAtA hai, era vairAgya hotA hai. " vaLI upalA pustakamAM pAne 40mAM rAmAnujapadhanA hevAla lakhyuM che temAM te lakhe che ke A dharmanA anuyAyIAe sane 1173 mAM jainamAgI rAjA yazAla valAlavazIne pAtAnA pakSamAM levAthI dakSiNunI ii jainaprajA yathArAjA tathAprajAnI mAphaka te dhrumamAM bhalI gai. viroAme jainadharma, ! nAmanuM pustaka khANu devItha hAye pragaTa karyuM che. te pustaka ghaNuM hRdayamAho ane manananIya che. temaja rItarivAje tathA jainadharmanu maMtavya vagere dekhADI ApavAne Adarza tulya che mATe dareka dhuAne te vAMcavA vijJapti che-temAM jainadhama nI paNI vAtAne paNa samAveza karelA che. e pustakamAM eziyA e mathAlA nIce mastara. e. bI. je. eDavAi nAmanA jhaisuramAM pAdarI hatA teNe bhAratanA lAkanAM AcaraNa tathA dharma sabaMdhItu varSAMta sane 1806 mAM lakhyu che jenA mATe nAmadAra madarAsanA gavanare pazu pasadagI kekhADI hatI. temAM evu lakhyu che ke jaina dharmanI mAnyatA-pUjA, dAi samayame sAra eziyAme arthAt uttare saMkhIrIA, dakSiNe kanyA kumArI, pazcime kAspIana loDa Tale turkastAnanA pAchalA bhAga sudhI, pUrve kAmarakATakA ne jApAnanA pAchalA bhAgasudhI phelAi hatI. temaja mistara je. eDavAi nAmanA mIzanarI pAdarIe nIcalA abhiprAya Apyache. " ni:sadehu jainadhamaMhI pRthvIpara eka saccA dharma che. manuSya mAtrakA te Adi dhama hai. avasa A sivAya jaina dharmanI prAcInatA bAkhe mathurAnA zilAlekhAmAMthI keTalA dAkhalA A malyA che. AApA travIsamA tIrthaMkara zrIpA prabhunI yAtI sudhInA dAkhalA kyA che. jema jema vadhu zodha karavAmAM Avaze tema tema prAcInatAnA vadhu dAkhalA maLI khAveze e niHsa Mdeha che. ma mahAna satI rAjematinA pitA hovAnA sa`bhava mathurAM hindI jaina pu. 14 tA. 1 agaSTa 1912 mahAke samIpa hI eka maTTIka TIleka khAde jAnepara rAjA ugrasena samayare sADhe tIna manakI eka AratI molIDuM, A zeAdha jInAmAM junI mAlama paDe che ane rAjematInA pitA umarona havAnu anumAna thAya che. badhue ! Ave prAcIna ane ratnaciMtAmaNI tulya ApaNA dharma eka vakhata pU jAheAlAla bhAgavatA have ane tenI unnattikramanAM zikharA paNuM raLe birAjatAM, tenA anuyAyImAnI atyAre ahapa jeTalI sakhyA je kA jainamaenuM dIla nahI. duHkhAya mane AnukAraNa, ApaNA keTalAka dharma pravakAnI vRttinA sadAca, ajJAna, ane kusa Mpa lAge che. have pataM na zorrAma eTale gaelAna zAya na karavA e sUtra anusAra jema bane tema ApaNA dharma daze dizAe phelAya, tenI vijayapatAkA dareka sthaLe karake ane tenI u. nRtinAM zikhare gaganamAM gAje mATe tenI abhivRddhine mATe amArA zAsana nAyakA, dharma pravatA cacAzakti prayatna karaze ane dharma phelAvaze evu IcchI viramuM chuM. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 buddhiprabA. * -- .... bhAvanA svarupa. ( lakhanAra. averI. mulacaMda AzarAma. siTI.) Aje pAzcAmAnya prajAno pravRttimaya pravAha A bhAratamAM ghadhabaMdha vegathI AvatA jAya che. jaDa vastunI zevALamAM nipUNa evA pazcimAnya prajAnA vicArone Aje bhAratavAsIo phulaDe vadhAvA lAgyA che. ke, huM vigere jaDavAdIone vicAra A AvartamAM evA pura jesathI phelAvA lAge che ke je atyAre makkama prayAsa vaDe virUddha TIkAo sahana karavAnA bhAge paNa kaI dayALu mahAzayo tarAthI bacAva karavAmAM nahI Ave te nirAza ane amupAta sAthe bhArata varSamAMthI Atmatava ghaNe bhAge sAvAno vakhata Avaze. satyanI zodhamAM paDelI che ! Arya prajA e kSaNIka pagalIka jaDavaratuo satya nathI paraMtu Atmateja satya che ane te tamArIja pAse che, tenI zodhane mATe bahAranI rakhaDapadIe nakAmo pravAsa che. saMsAra paribhramaNa ke janmamaraNane jalAMjalI ApavI hoya te prathama tamArAja AtmAne zuddha karavAnI jarUra che. e Atmazuddhine arthe prathama nirmamatva bhAva utpana thavAnI jarUra che. jyAM agADI mamatA suMdarInuM Agamana che tyAM agADI rAga dveSa anucaro hAjaraja che ane jyAM sagAdezanI hAjarI che tyAM sarva avyavasthita che. A aMtaga rAjyanI chInna bhIba sthiti karanAra rAgadveSa upara vijaya meLavavAne mATe samyapha guNa pragaTa thavAnI jarUra che. A samyapha gaNu ( samatA ) pragaTa karavAne zrImadda hemacaMdrAcArya kahe che ke tAre mArA eka te samatA meLavavAne mATe bAra bhAvanA bhAvavAnI khAsa jarUra che. A utkRSTa bhAvane utpanna karanArI bhAvanA-rasAyaNano prabhAva koI eka akIka che. tenuM vivecana karatAM eka kavi lakhe che ke, bAre bhAvanA bhAvatAM, maTe moha unmAda, vairAgI hoya AtamA, pragaTe anubhavasvAda; bhAva rasAyaNa bhAvanA, kare lehane hama, thara navapallava kare, saMta saMga gaNa jema. bhAvazUnya thaI A bhavasAgaramAM athaDAtA prANIone A saMsArasAgarane kInAro batAvanArI A bhAvanArUpI sTImara (AgabeTI upara ArUDha thavAnI khAsa jarUra che. mukti nagarInA daravAjAne batAvanArI ane vairAgyarUpI patAkAne majabutIthI pakaDI rAkhanAra bhAvanArUpI daMDa tarapha dhyAna ApavAnI khAsa jarUra che. e bhAvanAnA zAstrakAroe bAra prakAra batAvyA che. 1. anitya, 2. azaraNa, 3 saMsAra, 4. ekavatA, 5. aAva, 6. azucI, 7. Ama, 8, saMvara, 9. nirja, 10. lakasvarUpa, 11 edhi bha, 12. dharmabhAvanA anitya, A anilabhAvanA ne bhAvatAM jANe te samatAne kheMcI lAvanAruM cuMbakaja heyI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA svarUpa. 181 tevuM darzana thAya che. A anityabhAvanA kharekhara kALa dharmanI sAthe gADha saMbaMdha dharAve che. dareka vastunI anityatA kALane AdhIna che. e vicAra Avataja A saMsAratApathI kaMTALelA musAphara vicAra kare che ke hA ! hA! A jagata aniya che, prabhAte udaya thaela ravirAjanI madhyAna ane saMdhyAnI sthiti vicAravA jevI che. kSaNe kSaNe badalAtA saMdhyAnA raMgo kharekharI anityatAno khyAla karAve tema che. jyAM prabhAte nebanA gaDagaDATa thaI rahyA che. madajharanA jyAM jhulI rahyA che ane chappana upara bhuMgaLo jyAM vAgI rahI che, je gharane uM. mare mANasanA pagarava sivAya eka kSaNa paNa baMdha thatuM nathI e maMdIra ane mALIA mahelo ane baMgalAo Aje zUnyakAra thaI rahyA che. jene bhayaMkara cItara anityatAnuM bhAna karAve che. ApAe jenI daze dizAomAM DokImAM karI rahI che tevA ADAbhanI aNI upara rahela jaLabiMdurUpa saMsArane vINatAM zI vAra lAgaze. game tevA dhanavaMtarI vadhe che zavila sarajanethI A anitya dehanuM rakSaNa thavuM muzkela che. vaja jevA zarIrane dhAraNa karanArA zuravIra yodhdhAo cAlyA gayA te A kAcanI cImanI jevI kAyAne phuTatAM keTalI vAra lAgaze. jaLanI kalAnI mAphaka A AyuSya asthira che. game tevA guNuM ane kAMcanamaya zarIra tarapha A maraNa dAkSiNyatA rAkhe e samajavuM ja bhUla bhareluM che. AkhI duniyAne eka lagAme hAMkanArA zuravIra yoddhAo paNa maraNanA jhapATethI bacI zakyA nathI. seMkaDe bALa vRdhAnuM dhyAna kheMcanArU pavana paNa jarAne AmaMtraNa kare che. vijaLInA camakArAnI mAphaka caLakatuM pavana kSaNavAramAM nAza pAme che. e pivananI anityatAno khyAla ApatAM eka vRddha mAtA ke jarAe jarjarIta thaI gaI che, kammara vaLI javAthI kaSTa bhUmI sanmukha rahe che mastaka paNa asthira thaI rahyuM che, cAlavAnI zakti kSiNa thavAthI lAkaDI rUpI trIjA pagano Azraya levo paDe che. je e raste te cAlI jAya che tyAM agADI eka yuvAna, DezIne pUche che ke mAtA ! ApanuM zuM devAyuM che ke Ama nIce joIne cAle che ? DozIe uttara A patAM jaNAvyuM ke dIkarA ! mAruM vana khovAyuM che. te zodhuM chuM. hAruM vana khevAya nahIM mATe sAvadha raheje athata hArUM paNa vana cAlyuM jaze ane AvI sthiti thaze. kharekhara khIlelA puSponI mAphaka A khIleluM sevana TuMka samayamAM karamAI jaze. aneka kalezane sahana karI pedA kareluM ane ghaNI mahenate sAcaveluM dhana kSaNavAramAM nAza pAmaze. pANInA parapoTAnI mAphaka lemino svabhAva ja caMcaLa che. e lakimanI caMcaLatAnA purAvAo mATe ItihAsa bharapura che. ghera ghera bhIkha mAMganAra muMjarAja pAse bhakimanI kathA kamInA hatI ? dAsapaNe rahenAra pAMDa pAse dhananI zI ochAza hatI ? vanavAsane vaDanAra rAma pAse dravyanI zI taMgAza hatI ? karoDapatInAM devALAM ane abajopatInI hAla havAla rithati anitya lakimanuM bhAna karAve tema che. TuMkANamAM he mAnavI, sarva puraSArthanA kAraNa rUpa A zarIra vikarALa vALIAthI vIkharatA vAdaLAMnI mAphaka nAzavaMta che, lakima ravabhAveja caMcaLa che, kApa aMgo viyogothI bharapura che, juvAnI zabdaja javAnuM bhAna karAve che. AvI rIte anitya bhAvanI zreNIe caDhele purUSa jyAre vahAlAmAM vahAlA putranA maraNathI paNa zaka karatA nathI tyAre mamatvathI muMjhAela mUDha purUSa eka mATInuM vAsaNuM tuTatAM mahilAo gajAvI muke che. A Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 supribhA. vI rIte jagatanI anityatAno vicAra karatAM nirmama bhAva upanna thAya che. mamatA abhAva thaze eTale tarataja cittanI sthiratA thAya che. AvI rIte hadayanI sthiratAne pAmelo purUSa bIjI apAraNu bhAvanA bhAvatAM vicAra kare che ke, (apUrNa) sukhanuM mULa zuM (lekhaka-ema. ema. mahetA vaDAlI. ) sarva kaSTa nAnA ke moTA, kIDIthI mAMDIne kuMjara, bAlakathI mAMDIne vRddha, pazu pakSI ane prANIone pitAnuM jIvana sukhamaya gALavAnI abhilASAM prApta thAya che ane samaya maLatAM, prasaMge prApta thatAM potAnI zakitaanusAra sukhasAdhana khALavAnA prayAnamAM maccha bane che ane sukha meLave che. AvI rIte sarva kASTa chavAsaM nAmadhAraka sukha prApta karavAne pari mAratA ApaNI najare paDe che. have ApaNe A prasaMge manuSya vargane sukhanAM kayAM kayAM sAdhano che tene vicAra karIe. manuSyane sukhanAM sAdhananuM mULa sadAna che. sattAna e temane pUrNa sukhanI parAkASTAe---pahoMcADavAne kAraNabhuta che kAraNa ke sadajJAna e akSaya sukhanidAna che kAraNa ke te prabhuprati premalakSaNA bhakti bhAvane bhajanAruM che. duHkhadariyAmAM DubatA janone pravahaNa (vahANa samAna che, eNhIka temaja paralaukika sukhanuM sAdhana che, paramAnaMda kaMda ane mukti nidAna che, svarga sITInuM prathama pagathIyuM che mATe tevuM sAAna meLavavAne kenI icchA nahi thatI hoya ? kAca mUkI rana pakaDavAnuM kANuM pasaMda nahi kare che athata sarva kaI sAruM levAne cahAya che. A saMjJAna zAthI maLe ? te prApta karavAnA kayAM kayAM sAdhana che te upara have ApaNe vicAra karIzuM, coganaSTa pUjya mahAtmA zrImad buddhisAgarajInA zabdamAM kahIe te " sattAna sadAcArathI maLI zake che kAraNa ke sadAcArathI IdrIya vaza thAya che. IdrI vazathI kaSAya jevA ke-krodha, mAna, mAyA, ane labha chatAya che ane kaSAya chatavAthI dhyAna thAya che ane dhAna thayA bAda mukti thAya che" mATe sarva sukhanuM muLa gaNe yAMti sarva sukhane pAye gaNe to te sadAcAra che. manuSya vakhate phAve teTalI vidyA bhaNe, lAMbAM lAMbAM bhASAnAM baNagAM phuke, hajAre pAnanAM pAnAM jarAya eTalAM pustaka race, paraMtu je te samAcAra vinAne-vizuddha hRdaya vinAne haze te e kevala vanamAM manohara mAlatI puSpanI piDe ja che. temanA vacanamAM koI vizvAsa rAkhatuM nathI temaja lokomAM paNa teonI joie teTalI pratiSThA hatI nathI mATe haMmezAM unnatanA kamarUpa temaja sukhanI pragatinA kAraNarUpa sadAcAra sAdhave e darekanI saithI pahelI pharaja che. have A sadAcAra zAthI prApta thAya che tene vicAra karIzuM. A sadAcAra ekalA vyavahArIka jJAnathI prApta thatI nathI. moTI moTI parIkSAo pAsa kyathI, meTI maTI DI. zrI prApta karyAthI caMdra (cAMda) ane pAritoSika (InAme) meLavyAthI mANasa sadAcArI banI zake che tema nathI paNa je vyavahArIka jJAnanI sAthe tenA magajamAM dhArmika saMskAranuM bIja rApAyuM hoya to ja te mANasa sadAcArI nIvaDe che. vyavahArika jJAnanI sAthe dhArmika jJAnanI pUrNa Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanuM mULa zuM? a jarUra che. mA banne jJAna ne bhegAM thAyate sAnu ane sugaMdhane uttama pega thama jevu thAya che. ekalu vyavahArika jJAna te zrI vinAnA bhAjana jevu lukhkhu che, mIThA vinAnA bejana jevuM che, sugadha vinAnA puSpa jevu che ane svAda vinAnA mULanA jevuM che. have A banne jJAna prApta karavAne mATe mApaNI icchIta vastu sAdhavAne mATe ApaNAmAM beDI gAnI khAsa agatyatA che kAraNake kheDI gAmAM karAone nAnapaNuthI keLavI zakAya che ane temanAmAM muLathIja dhArmika saMskArA paDavAthI meTapaNe temanuM jIvana dhaNI sArI rIte calAvI zake che kAraNakeH--" Thoughts are fountain from which our 83tions flow, " mANusanA magaja upara jevA jevA 'skAre pADavAmAM Ave che te pramA huM te vicAra kare che ane pachI te vicAra pramANe AcaraNa kare che mATe hamezAM bALakane nAnapaNathIja sArA dhArmika pavitra sArA pADavA te dareka manuSyanI raja che. nAnapaNamAM hRdaya mATI jevu pecu gaNuAya che eTale jema maTImAM pANI reDIe ane te tarata sudhI le che tema te bALakanA kAmaLa magajamAM jevA saskArAnu khIja rApIe te pramANe te AcaraNa kare che ane tevu phaLa meLave che. meATapaNumAM hRdayA paNu tulya gaNAya che e. Tale jema paththarapara pANI nAMkhavuM nakAmuM che tema mATapaNe aTa laine manuSyAne sAre cAMTatA nathI. mATe sAnanI vRddhi arthe khApaNAmAM beDI geTanI vizeSa jarUra che. hAla je jhuma pADavAmAM Ave che ke ApaNAmAM keLavAyemA bhAga mane dhaNuM khare| bhAga nAstika prAyaH tevI khumAne kheIMgAnI AApazuA mAM prathamathI hayAtI hAta tA mArA dhAryo pramANe temane tevI ame pADavAnu kAraNa maLata nahi kAraNa ke smApaNI bAIMgA niMDha hAvAthI paragAmathI bhaNuvA AvanAra vidyArthIne vIzImAM, hATelamAM ya! nahita anya kheDI genA Azraya leve paDe che tethI te peAtAnA dharmonA mAcAra vicAreAthI vimukha rahe che mATe ApaNe ApaNA abhyudayanA cinhajIta kheMgAnI sthApanA karavI joie ane evI je saMsthA hoya tene tana, mana ane dhanathI yeAgya madada karavI teie. hAlanA jamAne keLavaNIne che. je keLavaNuMIthI mAsa sArUM", narasuM hita ane ahita jANI mAke che, je keLavaNIthI mAsa kuzaLa gaNuAya che, je keLavaNIthI mAsa sarvatra mAna pAme che ane je keLavaNIthI ApaNA abhyudayane sUrya pUrNa prakAzathI prakAzavA ne! sabhava rahe che. tevI keLavaNInA kSetrane vizAla karavA dareka adhue prayAsazIla banavu joie. ghaNI vakhata ApaNI kema upara dharma upara kevA kevA AkSepe thAya che tethI mArA dhAravA pramANe mApaNI kAma ajANI te huMja DrAya ve AvuM jANyA chatAM tenI mAga La vicArenu miMgala pukayA chatAM paNu jyAre jainadAma na jAge tyAre temAM kane doSa deSa bhavitavyatAnAja. bandhue ! vicAre ke keLavaNI vagara kASTanA udaya thaye che ? tamArA dharamAM pazu te TakarAM vidvAna haze teA tamane keTale AnaMda thaze. mATe jJAnane prathama pada Ape|. tamAre eka rUpiyA khaca aa haiAya te aDadhA jJAnamAM kharcavAnA vicAra kare. have tame tamAre udAra hAtha jJAna kSetrA tarapha laMbAve nahiMtara jJAnadazAnA abhAve hAla ApaNune paNuM zAcavu paDayu che mATe bhaviSyamAM teve vakhata na Ave tethI sAvadha rahe| ane bhulyA tyAMthI purIthI gaNe. prathama ApaNI kAma paise Take dhaNI sukhI hatI tethI kAi kASThanI pAse madada mAge tema nahatuM tethI dhaNu paisAnA sadupayeAga devale badhAvavA vigeremAM thayele che Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 buddhiprabhA. paNa hAlanI sthItithI te kaI bhAgyeja ajAyuM haze. je kAmamAM hajAra rUpiyA mATe paNa hAtha dharavAne dhIkAranArA hatA te have eka rUpiyA mATe hAtha dharatAM khuzI thAya che zuM A ApaNI sthItinuM bhAna nathI karAvI ApatuM ? baMdhuo have janAvaro karatAM janAvaronA pAlaka tarapha paheluM lakSa Ape temane sAdhana Ape. borDIMgone prathama madada kare. dayAne viveka karatAM zIkhe. davAnA vivekanI khAmIne lIdhe vanarAja cAvaDAmAM je eka draSTAMta ApavAmAM AvyuM che te jainone upahAsanA hetubhUta che tenA tarapha jarA daSTi karo. A kAma karo ane A na kare tevuM huM kahevA mAgatA nathI paraMtu je vakhate jenI jarUra hoya te kare. jJAna vinA ApaNI caDatI nathI mATe te jJAnanA sAdhanabhuta beDage pAThazALA ane pustakAlayo khela ane jJAna jJAna ane jJAnano lAvo karavAmAM dareka jaNa pitAnI suta kamAIne zakti anusAra phALo Ape kAraNake keLavaNIthIja Apaze udaya thanAra che eTaluM lakhI huM mArA lekhanI pUNahuti karUM chuM. >> zAMti. wAMti. zAMti. anubhava AvazesAco. kavAli. karI ekAma mana satvara, adhura vegane tuM sAdha; sadA abhyAsa karavAthI, anubhava Avaze sAce. upAdhiyo karIne dUra, rahI ekAtamAM ge; thaI tamaya vahe AgaLa, anubhava Avaze sAce. utara jhaTa AbhamAM uDe, sadA sthira rAkha tyAM mana; thaze je vAsanAo dUra, anubhava Avaze sAce. para paNa pratIti daDha, vahe AnandanI ghenaja; vilaya vikSepane thAtAM, anubhava Avaze sAce. kharekhara premanI laganI, sadA lAgI rahe uttama; utaravAthI ghaNuM uM, anubhava Avaze sAce. bahu vaigika granthane, anubhava laI gurUgamathI; sthirAsana citta karavAthI, anubhava Avaze sAce. anAmita kArya karavAno, thaze abhyAsa je nizadina. thatAM saMkalpane tyAgaja, anubhava Avaze sAce. ghaNI zraddhA ghaNuM bhakti, dayA gaMgA viSe nahAtA; "buddhabdhi" dhyAna abhyAsa, anubhava Avaze sAce. ta, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahema nagara zeTha. cImanabhAI nimitte maLelI sabhAne TuMka hevAla. 185 marhama nagara zeTha. cImana bhAi nimitte maLelI sabhAno TuMka hevAla. ave AMbaLI poLanA upAye ginijha munizrI buddhisAgara nA pramukhapaNAnI mahUma nagara zeTha cImanabhAIne AtmAne zAMti IcchavA atrenA AMbalIpaLanA upAzraya tathA saMbhavana maMDaLa taraphathI eka samA meLavavAmAM AvI hatI. zarUAtamAM boDIMganA suprInTenDanTa zaMkaralAla DAhyAbhAIe sabhA bolAvavAnI jAhera khabara vAMcI batAvI hatI, tyAra bAda sabhAnuM kAmakAja zarU karavAmAM AvyuM hatuM. prathama vakatA-dozI maNIlAla nathu bhAIe jaNAvyuM ke nagarazeTha. cImanabhAI sAthe mAre pazciya hato. tenAmAM maLatAvaDA paNAne prAmya guNa hatA. teo sAdA ane nirAbhimAnI hatA. temanA sukRta bhaMDAranI janA mATe sArA vicAra hatA. tema konpharansa pratye paNa ghaNo cAha rAkhatA. teo dakSiNamAM Amalanera konpharansanA pramukha thayA hatA-temanA caherA AnaMdI hatA. mukha prasanna rahetuM. ANaMdajI kalyANajInI piDhInuM pramukhapada temane maLyuM hatuM. temanAmAM dAnavRti dakSiNatA ane paropakAravRttinA guNe sArA hatA du:khIne dekhIne dAjhatA hatA vigere kahI mahumanA AtmAnI zAMti IcchI pitAnI jagA lIdhI hatI. tyArabAda boDIganA vidyAthI DaoN. mANekalAla maganalAle jaNAvyuM je-kAlanagati gahana che, nagara zeTha cImanabhAInuM akALa mRtyu joI ghaNuM lAgI Ave che temanA vaMzajoe ghaNAM parAkrama karyo che. ApaNI kemane tathA atrenA samasta zaherIone teoe bhAre upakAra karyo che. nagarazeTha. cImanabhAI paNa ApaNI kAmanA staMbha tulya hatA, temanI kAmanuM bhaluM karavAnI tIvra lAgaNI hatI-teone keLavaNI pratye temaja vidyArthIo pratye ghaNo prema hato. amArI beDamanA teo membara hinA ne boDIMgane rU. 1000)nI udAra madada ApI hatI, ApaNe temanuM smAraka karavuM joie vigere kaDI mahuM manA A mAne zAMta kacchI pitAnI jagA lIdhI hatI. tyArabAda muLacaMda AzArAMma verATIe kahyuM ke- konpharansa mATe nagarazeTha cImanabhAIne ghaNo prema hato te temanA kenpharansa nimitte ApelA bApamAMthI jaNAze. temaja temanI sukRta bhaMDAranA sabaMdhamAM ghaNuja lAgaNI hatI vagere kahI pitAnI jagA lIdhI hatI-tyAra bAda beDIMganA vidyArthI aMbAlAla trIbhovanadAse kahyuM ka-nagarazeTha cImanabhAI ApaNI kAmanA AbhuSaNa rUpa hatA tenAmAM dAMtAno ane sahanazIlatAne prazasya guNa hate. temanA maraNa mATe ame DIganA sarve vidyAthI e dhaNA dilagIra chIe. teo dayALane paropakArI hatA. vigere kahI mahUmanA AtmAnI zAMti daraNI tathA temanAM bALa vidhavAne prabhu kRpAe dilAse maLo evuM IchI pitAnI jagA lIdhI hatI pachI-pAlakhIvALA zA. kezavalAla jamanAdAse temanI lokanA bhalAmAM lAgaNI hatI vigere kahI potAnI jagA lIdhI hatI. chevaTa sabhAnA pramukha zrImad munizrI buddhisAgarajIe ghaNuM ja asarakAraka ane hRdayadrAvaka bhASaNa ApyuM hatuM. temaNe kahyuM ke nagarazeTha. cImanabhAIno che ke mAre jhAjhe samAgama na hato chatAM je kaMI mAre temanI sAthe thoDA ghaNe samAgama thayo hato te urapathI huM jaNAvuM chuM ke, nagara zeTha. cImanabhAImAM dakSiNatAno dhaNaja prazasya guNa hato. ke 4 vakhata koI temane mitra ke anya koI muzkelInA prasaMge temanI pAsethI madada mAge te teo tene khuzIthI ApatA. AthI e ke tamane keTalAka kahetA ke teo bhALA che paraMtu kharI rIte Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 buddhi prabhA. jaIne tane bheLAmanuM upanAma hatA. gayA varasamAM dukALa sanmAna karatA. kAIne ki AvA eka umadA garbha zrImaMtane chAjatA guNane bhulI ApavuM te kevaLa yAma che. peAte jJALu temaja zyAvALA prasaMge temane zaktianusAra sArI madada ApI che. kanu anatA sudhI kaTuvacana kahetA nahI temane svadhI badhu pratye prema hatA. A prasaMge jenA yAnA viveka kare che e teeAe sarasa rIte samAyu hatuM. tee navA temaja junA vicArane pasaMda karatA hatA. teo mA zekha temaja vaibhavamAM vadhu na rAyatAM jema bane tema sAdAineja yAdunAna hatA tee puvyasanathI mukta hatA. peAtAnA umadA gu zaiAthI meTI padavI pAmyA hatA. teo katavyaparAyaNlR hatA. sulehna ane zAMtija temane vadhu pasaMda hatI. kAnpharansa nibhAvane mATe sukRta bhaDAranI yojanAnA teeA upAsaka hatA. temaja kAnkransa prati tene utkarSa karavA temanuM RNuM aMtaHkaraNa dravatuM hatuM. ANaMdajI kalyANajInI peDhInuM tene pramukhapada maLyu hatuM. temanI TuMka presIDa-TazIpamAM paNa peDhI tarathI sanmArge ghaNA sArA paisA kharacAyA che. jo te latru jgyA haiAta te jainakAma upara sAre upakAra karI zakata. mahilApariSadanA pazupe custa hImAyatI hatA. sAdha ene ucca sthiti para mukavAne temanA ucca AyeA hatA. te kalezanu ucchedana karanArA hatA. A samadhamAM besatAM tetrAe jaNAvyuM ke atyAre je jainamAM ajJAMti prasarI rahI che tene zAMnta karavA AMti nAtra raMgere bhayuvavAnI jarUra che. chevaTa temanA AtmAnI zAMti pRthvI Ada mahumanA kuMTuMba upara dilAsApatra mAM AvI hatI. potAnuM bhANuM samApta karyuM hatuM. tyAra mekalavAnA TharAva karI sabhA visarjana karavA nagarazeTha. cImanabhAi lAlabhAi dehotsargakAvya. sukAmaLa puSpa kharI paDavu bahu pyArUM, thayuM ghaNuM' e nArU. tApe tapIyuM karamAyuM bahu, kULane zeSabhavanArU, prakharavAyunI jhApaTa lAgI, thayuM prANuthI nyAre. jaLa rasanI bahu shAya maLI nahi, jalajala karatuM cAlyuM, mananuM dhAryuM. manamAM rahyuM sahu, jhulI phaLI naha phAlyu upavananI zAlA karanArU, sAne lAge mArU, sakaLa puSpamAMhI e sArUM, sugaMdhI phelavanArU, daiva tane e lAja na AvI, khIlatAM sahA", sakaLa banyuM AbhAvI hatuM te, thai gayuM. sudhAryuM. Aza dharInI kULanI tArI, saue eja vicAryuM, bhAgya vinA AzA navI phaLatI, thayuM... kudaratanuM dhAryuM. camanapuSpa ! sugaMdhe tAI bhramarAe sabhAyuM, zarmAnta tane r3A nirmaLaddhi, sa dhe e uccAryuM. sukeAmaLa. 1 sukeAmaLa. 2 sukeAmaLa. 3 sAmaLa 4 sukAmaLa. pa sukAmaLa, 6 sukAmaLa cha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - * zeka varSag. 'zo vaLa. ( pAdarAkara. ) maMdA-kAMtA re re ! mRyu ! tuja hadaya te kara nipura bhAse ! lIdhA bhoge agaNita chatAM ko hajI nA virAme ! AzAvaMtA hadaya vananA puSyane to lIdhuM ? hA ! hA ! sanehi amA" haratAM kALajuM kAM na kevuM ? 1 rahe siMcAM TuMka samayamAM mULa e cheDakAnAM, ne piSyAMtAM, praNaya rasathI, DALane patra enAM; phAlyo che kaMika mIThaDI Aza deteya lAMbI, nhAno te, tarUvara samo bhAsato e prItathI tyAM tophAne arara ! cimaLyo nahAna ke hoDa hAlo ! cuMTI nAMkhe aha palakamAM kALa Avyo akALe ! AzA lAMbI haNi niradaye teDI urADI dIdho che 2 ! re ! mArA praNapa rasane kumaLA choDa chedyA! zrIme jyAre jarUra jaLanI hoya che. khAsa tyAre, bhAnuM kirNo prakhara paDatAM heLI ati sukAye? me pAchAM jaLabhara thaze heLImati tathApi, nAnA mahAre madhusuma te khilavAnuM kadApi ! che teDe varakaNaluM, pakava purU thayeluM. hA ! hA ! Ato hajIya ugatuM, puSpa gheluM navaluM ! upase che e madhura phulaDuM. hA! yuvAnA vasaMte ! tyAM te sAne sumana arthe, revuM nimavuM bhAse! vAyuM pADe bhUpara saghaLAM, patra je pakava hoya! hA ! hA ! Ato kusuma kaLI che khIlatI, 5kava naheAye ! hAthe kALe kusuma kaLI ! khuTI nAMkhI are re! ne snehInA hRdaya kamaLo khuMTI nAMkhyAM khare_re ! ne vicAryuM janaka jananI, nI dazA-dukhane heM ? ke bALA e ghara jIvaze Aza zI dhArIne re ? mitrone e madhuM hA ! gayo jyAM uDIne ! zAMta hojo aha ! mRdulazA AtmAne divya bhUmAM! pAdarA-3-9-12 zAMti ! zAMti !! zAMti !!! 1 lekhakanA mitra-vaDedarA vAsI rA. amRtalAla kezavalAla zAha emanA tA, 2ha-12 nA atyaMta khedajanaka mRtyu samaye lakheluM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 buddhiprakA. zuM mAyA asat che ? ( lekhaka-zaMkaralAla DAhyAbhAI kApaDIA, amadAvAda. ) keTalAka ApaNA hiMdu dha mAyAne cAta kahe che. zuM A saMbhavIta che ? tenA mATe ke sabaLa puro ApavA samartha che ? sa To be eTale hovuM ane traNa Not to be eTale nahi hovuM. Ama mAyAne je praka mAnavAmAM Ave che te kayA kAraNathI che te samajI zakAtuM nathI. mAyA-prakRti-karma e saghaLA samAna paryAya vAcaka bade che. e saghaLA parasANanA vyapadezabharyu che te paramANu e su che, te carma cakSuthI gocara thaI zakatA nathI paraMtu anubhavamAM Ave che. AvuM je mAyAnuM-pratinuM ravarUpa che te mAyA che ema kada kahI zakAya tema nathI. te mAM. niyAyiko e paramANuM Atoms ne nitya tarIke aMgIkAra kare che. tema rasAyaNa zAnAM vettAee paNa paramANuM enI niyatA svIkArI che. have vicAro ke je je nitya che tene ara7 ne Aropa kema mukI zakAya ? AnI puSTi mAM je teo dAkhalA pratipAdana kare che, jenA upara satyanI madAra badhe che, ane jene upaniSidA vigere vadhu AvakAradAyaka gaNe che te e che ke ArasAmAM jema mANasanuM pratibiMba paDe che, suryanA pratibiMba jalazo vigeremAM paDe che, vaLI svamamAM je padArtho prAMta bhAve che, te saghaLuM mithyA che tevIja rIte mAyA paNa mithyA che eTale kaMI vastu nathI athata te jhaNata che ema mAne che. have ApaNe te dAkhalAnuM kiraNa karIzuM. tenA mATe prathama to e ja savAla uDa che ke je vastunA prayAsanathI mAtra ane savAra thai zake te tene vastu tarIke ApI zakAya ke nahi ? mA dhArA pramANe te gaDha tarIke te mAnI zakAya nahi. pratibiMba-chAyA paDachA e sALA samAna paNa vAcaka zabda che. have ApaNe vicAro ke je pratibiMba kaMi vastu ja nA hota athavA te te je rasAyaNika prayogathI kheMcI nA zakAta te dunIyAmAM koI paNa mANasa yA vastunA DeTAo pADI zakAtaja nahi. pheTogrAphara jyAre pheTo pADe che tyAre keTo paDAvanArane tenA kAca sAmuM besavuM paDe che. A zuM batAvI Ape che ! vaLI mAsa cAle che tyAre tenuM pratibiMba paDe che te ApaNe jaIe chIe. ApaNAmAM evuM kahevAya che ke abhaDAyelI strIone rajasvalA paDachAyo yA pratibiMba amuka prakAranA sukAvA mulA pApaDa upara paDe che te pApaDa phATI jAya che, pArAnA kuvAnI aMdara je navanAnuM pratibiMba paDe te te pAro ekadama uchaLe che, suryanA pratibiMba jayAre pANImAM paDe che tyAre te pANI garama thatuM mAluma paDe che, temaja caMdranuM pranibiMba mAM paDe che tyAM prakAza paDe che ane zItaLatA saMbhave che. Ama pratibiMba yA te vastunI chAyAe jaina zAstrAnusAra pugaLanAM svarUpe che tenA mATe nIcenI gAthA upara ApanuM laya khecuM chuM sahadhayAra uzaa pabhA chAyA tayehiA, vaNNa gaMdha rasa phArasA pumagANaM tu la nakhaNaM // 1 // artha - zabda, aMdhAra, ajavALuM, prabhA (AMti iti) chAyA, tApa, varNa, gaMdha, rasa ane spaze e sarve pugalanAM lakSaNo che, mATe chAyA vAte pratibiMba Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re zuM mAyA asat che ? e pazu jaina zAstradhAre pudgala che tethI tenu asaNaM saMbhavatu nathI. dhaNA paramANuAnA samudra ekaDo thAya tyAre te pIDa rUpe thayelA paramANu Ane pudgala kahevAya che. tenA paramANu e sAkALa astitvapaNa bhAgave che tevu jaina zAsranu maMtavya che, dareka drazya vastunA paramANu chat che mATe mAthA te paramANuvrata che tenuM astItva sadA kALathI che ane rahevAnu pazu che. jainazAstranu sAra cha dravya mAnelAM che; dharmAditajAya, hAjI: apamAM hitAya, AkAzAntikAca, purusrAtijAya, IvAhitAya, ane upacArathI urapat ya ane dhruve karIne je kSat hoya che tene dravya kahe che arthAt dravyanA paryAyanA kSaNe kSaNe-samaye samaye utpAda ya thayAM kare che ane muLarUpe vastu kAyama rahe che tene dravya kahevAya che, jevI rIte senAnA lALIyAne bhAgIne kuMDaLa ke anya cIja banAvI zakAya che. ane temAM jema lALIyAnA paryAya Form ne vyaya thaye, ne kuMDaLanA pakSe utpAda thayA paraMtu sAnu te kAyamanu kAyamaja rahyuM tevIja rIte dareka dravyAnA paryAye| badalAya che. mULa vatu kApamaja rahe che, tenuM kaMda nAstiva nathI. tevIja rIte pudgazika dravyamAM dravpanA paryApanA be ke utpAda vyaya thAya che. paraMtu paramANuM rUpe te Astitva bhAvane bhaje che. mATe mAyA te sukSma paramANu enA pADabhuta che ane tenI kadi uta nathI. te ke tene muktinA sAdhana mATe tyAgavAnI jarUra che tethI te mithyA che eTale nirUpayeAgI che, du: khanA hetubhuta che, akSaya sukhane TAlanArI che mATe te sUryanI peThe ujavaLa che paraMtu tethI karI ema kahevA mathavuM ke tenuM stava nathI e nyAya puraH sarate na gaNI zakAya. krAi vastu nakAmI haiAya, nirUpayegI hoya paNa tene mUtyuM nAta puta: rAjJAnI paDe tenA astittvanuM unmUlana karavu te yogyatA na kahI zakAya. jaina zAstrAnusAra indriyakAra arthavatra, rUpI pAe~ vinA khIjA thaI zakatA nathI. tenI vyAkhyA nIce mujaba cheH pAmavA yeAgya che e satya zabda rUpAdi athavA te mAMhelA anyatara bheda karI nirdhArita sAmA nyarUpa anu je mahuNa tene mAtrada kahe che. A mujaba kAmaNa padArya cakSudrIya jue che te te tene zvetAMveMtaja aAvaprada thAya che. samudrIyane te pudgale aprApyakArI che tethI karI khIjI IMdrIonI mAphaka spatA nathI. tethI tene caMsanA va thate nathI. AvIja rIte krApta purUSa manamAM grakcarU ravama dekhIne jAge che tene svama mahe vastue sabhave che. paraMtu te paNa pudgalA rasanAUIya vigerenI peThe manamAM sparzatA nathI. paraMtu te pudgalA svapnArA dekhAvAthI paNa tenA arthavanrarU thAya che tyArabAda hA, gAya ane dhAraNa thAya che. A mujaba rUpI pudgalAne jovAthI vidyALA ne avakAza maLe che. have jyAre aa rUpI pudgalA che te tene vastu nathI e kema mAnI zakAya. ne vastu nA hAya te vicAra saMbhave nahi paNa A rUpI vyA--pudgalA, vicAraNAne bhaje che mATe svapnamAM pratibhAsainnA padArthonuM paNa sukSma paramANurUpe astitva svIkAryo vinA cAle tema nathI. mATe A dunIyAmAM kAipaNu evI vastu nathI ke jene1 samu. LageA nAza hrAya. Nothing is lost in the world mATe mAyA e asat nathI pazu pravRtinA sUkSma paramANue karI sat che tenu astitva che, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 buddhiprabhA. vaLI keTalAka zabdane paNa AkAzane guNa karI dravya tarIkenuM astitva uDAve che, have vicAro ke AkAza te arUpI che ne zabda yugala te rUpI che te te arUpI vastune rUpI guNa zI rIte saMbhavI zake? mANasamAM DahApaNa, viveka vigere guNa drazyamAna thaI zake che. vaLI te muNe eka sthaLethI bIje sthaLe zabdonI mAphaka jaI zakaze? ema koI mAnI zakaze? zabdo eka sthaLethI bIje sthaLe jaI zake che te ApaNe TelIphena, vAyaralesa TelIgrAphI vagerethI anubhavI zakIe chIe. temaja zabadanAM paDelAM paramANuMo ne. grApha, gAmona vagere dvArA jANI zakIe chIe. te pachI arUpI AkAzana zabda guNa che e vastutaH siddha nathI paNa kalpanA mAtra Thare che - chevaTa sAramAM eTaluM ja jaNAvavAnuM ke vastuonI pratibhAne je pratibiMbarUpe yA paDachAyA rUpe bhAsa thAya che te sadhaLI sukSama paramANuonI AktIrUpe che ane te rUpI che, drazya che, varNa, rasa, sparza, gaMdha sahita che mATe te sara che. AvI ja rIte mAyAmAM vyapadezabhakipaNe rahelA paramANu sadA Arita bhAvanebhajanArA che mATe tenuM kadi mahApaNuM saMbhavatuM nathI. sarve jIvadayA jJAna prasAraka khAtAMne vijJapti. amo A uparathI sarva jIvadayAjJAna prasAraka khAtAMne vijJAta karIe chIe ke atrenI boDI mane eka vidyArthI nAme. cImanalAla harajIvana gAma vasano rahIza beDIMgamAM bhaNatA hata tene zakara jalA karAMcInI DIspensarImAM sI. ema. pI. no cAnsa maLavAthI te tyAM dAkhala thaelo che. tene ahiM patra Avelo temAM te lakhe che ke, " are eTale zahera zakaramAM lagabhaga dhazAbhAge leke maTana khAya che ane bajAramAM paNa maTana jyAM tyAM najare paDe che mATe mAMsAhArathI thatA geraphAyadAnI copaDI mokalAvI ApavA kRpA karazo ke jethI huM mArAthI bane teTalo te saMbaMdhamAM prayatna AdarUM tathA te pustakano sTaDI ( abhyAsa) karI mArI pAse je davA levA Ave tene maTananA doSa batAvI vaspatino AhAra levAnI bhalAmaNa karuM." A bAbatane muMbAI zrI jIvadayA jJAna prasAraka phaMDanA sekreTarI, jhaverI lalubhAI gulAbacaMdane patra lakhatAM temane jIvadayAne lagatuM keTaluMka sAhItya amArA para milAveluM je amoe ukta vidyArthI baMdhune mokalAvI ApyuM che. A uparathI sarve jIvadayA jJAna prasAraka khAtAnA vyavasthApake, himAyatio ane jIvadayAnA kAma mATe pitAne Amabhega ApanAra rA. 2. lAbhazaMkara laphizaMkaranuM dhyAna khecIe chIe ke A dezanI aMdara je jIvadayAnA jJAnano prasAra thAya to dhaNAM bicArA niraparAdhI pAmarapazuo pAradhInI jALamAMthI maratA bace ne loke sAtvika AhAra letAM zIkhe jethI temanI jIdagInuM sArthaka thAya. amArA sarva vAMcakavargane ame dipti karIe chIe ke jIvadayAnA khAtAne dareka pitAnI zakti anusAra madada karaze. Mercy is double blessing dayA bevaDe phAyado kare che e jagajAhera che. je kare che tene paNa phASado che ne jenA upara thAya che tene paNa phAyado thAya che mATe AvuM ubhaya arthane prApta karanArUM paramArtha karavA dareka badhuM potapotAnI hakti anusAra jIvadayAnAM khAtAone madada karaze ane dayA dharmane phelAvo karavA madadagAra thaze evuM IcchIe chIe. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIvadayAM jJAna prasAraka phaMDa. 11 zrI jIvadayA jJAna prasAraka phaMDa sarve jaina baMdhuone viditaja haze ke A khAtuM hamaNuM gheDe vakhata thayAM hatImAM AvyuM che tene thoDA vakhatanI kArakIdImAM paNa je aNumela sevA bajAvI che te kharekhara stutya che. Ane mATe jhavero lallubhAi gulAbacaMda ke jeo A kuMDanA netA che. teone dhanyavAda ghaTe che. teo A khAtuM calAvavA aMgata mahenata le che tema samayAnusAra nANunI paNa madada Ape che temaja ahIMthI tahIMthI nANAM melavI pitAthI bane eTalo jIvadayAjJAna prasAra mATe prayatna seve che. e te kharUMja che ke "Apa samAna baLa nahiM ne megha samAna jaLa nahi " je mANase potAnA zubhAzayo pAra pADavA pitAnI jAta mahenatane khaMtathI vaLagI rahe che ane bhADutI mANaso upara tenA zubhAzayanI prAptine AdhAra rAkhatA nathI te te aMte phAve teTalI mahenatanA bhoge paNa pitAnI dhArelI murAda zakita anusAra bara lAvI zake che. jhaverI lalubhAInA dAkhalAnuM anya zrImatie anukaraNa karavuM joIe ane pote je mAtAnI kukhe janamyA tyAre je dharmajananIe amRta payapAna pAi uThemAM tenA uddhAra mATe ahI rAtrI parizrama karI dhamavAsanAne ghera viratuta karavo e dareka dharmabhalASIonI prathama pharaja che. A khAtA taraphathI mAMsAhAra virUddhanAM henDabIlo bahAra pADavAmAM Ave che temaja vanaspatyAhArathI keTalA keTalA phAyadA thAya che, mAMsAhArathI zA mA geraphAyadA che, hiMsA e kevI nirdaya ane kamakamATI upajAvanArI che, Dhora vigerenA rakSaNathI dezanI kevI AbAdAnI thAya che, tene mAravAthI dezane keTaluM nukazAna che, mAMsabhakSaNa karanArane roga vigerenA keTalA bhaya rahe che, pazu pakSIthI sRSTinI kevI ramyatA che vigere jIvadayAne lagatuM avanavA rUpamAM jJAna maLe tenA mATe pustaka chapAvI 5 sthaLe mokalAvI Ape che. te viSayane lagatA vizenAM pustake, henDabalA, jAherakhabara vigere chapAvI vinA mulya vahece che temaja parIkSAonI thanA karI pAritoSike Ape che. upadezake mAkelI lokone te mATe ne upadeza Ape che. A khAtu AvI rIte pitAnI pharajo bajAve che. ame A sthaLe temane jIvadayA jJAnanI himAyatI karanArU, heraDa opha dhI golDana eja nAmanuM mAsika je laMDanathI pragaTa thAya che evA rUpamAM eka mAsika patra kADhavA bhalAmaNa karIe chIe ke jethI karI jIvadayAnA saMgina, ochA kharace ane niyamita rIte vicAronI puSTi karavA eka uttama sAdhana thaI paDaze ane tethI dharelI murAda saMgIna rIte pAra paDaze ane jIvadayA jJAna prasAra karavAmAM te eka uttama sAdhana thaze evuM AmarU mAnavuM che. chevaTa dareka baMdhuoe A khAtAne pitAthI banatI madada karavI joIe ane pAmara mugA pazuone maratAM bacAvI temane abhayadAna apAvavuM e kharA vIrabhakata tarIke gaNAtAnI prathama ane AIna pharaja che. mAMsa bhakSaNa saMbaMdhI bAibala zuM kahe che. baramakIne banAvelA mAMsAhAra saMbaMdhI bAIbalanA pustaka uparathI (lekhaka dharmacaMda dIpacaMda-amadAvAda jaina beDIMga. ). vartamAna samayamAM keTalAka evA paNa krizcI ane che ke jeo aDacaNonA samayamAM bAIbalane AzrayanuM sthAna gaNe che ane je ke sAmAnya bAbatamAM tenI gaNanA karatA nathI paraMtu koIpaNa matavirUddha ane avicArI kArya thavAthI jyAre koI temanI sAmuM thAya che tyAre teo bAIbalaneja Azraya le che ane temAMthI potAnA matane anusaratAM to Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 buddhiprabhA. meLavI temane sAbIta karavA tatpara thAya che. teonI A prakAranI rItathI bAIbala avataraNanA thAparUpa thaI jAya che. jyAre koi paNa manuSya potAnAM AcaraNa mATe rItarivAja sivAya bIjA koI paNa pustakamathiI avataraNo kADhI potAnA AcaraNanI sAbItI tarIke raju kare che ane te pustaka kevI che tethI manuSya TIkAne yogya nathI ema kahe che. AnuM pariNAma e Ave che ke te pitAnI buddhine upaga karI zakato nathI ane pitAnA vartana ane rItabhAtamAM pheraphAra karatuM nathI. AvA manuSyane huM zuM karyuM karuM chuM evo vicAra thatuM nathI paraMtu huM je kArya karuM chuM te kevI rIte sAbIta thAya evA vicAro thAya che ane tene maja yatna kare che je kaMika aMze pAra paNa paDe che. AhAramAM anIti sevavAthI hajAro manuSyo tenA pUramAM taNAI jAya che ema jANyA chatAM pele purUSa A niyamanI virUddha paDI ane tenI virUddha kAraNe tene sAbItIo lAvI potAnI pahelI Tevane satya karavA yana kare che. manuSyanuM zArIrika baMdhAraNa ane svabhAva tadana annAhArathIja baMdhAvo joIe evuM vijJAnazAstra niHzaMkapaNe kabula kare che. itihAsa kahe che ke manuSyane khorAka pRthvI upara thatAM phaLane hevo joIe ane tenI asara kevI prabaLa che te dareka kALanA annAhArionAM pramANo mUkI sAbIta kare che. 1vinA kAraNe nirdoSa caitanya prANuone jIva le te eka anIti che, evI nItizAstra prarUpaNa kare che. aregyazAstra paNa kahe che ke mAMsAdimAM sapaDe che ane temAM dudha utpanna thAya che tethI karI tenAthI dura rahevuM joIe. te uparAMta dayAnI-dRSTithI joIe tepaNa mAluma paDe che ke jIvahatyA e kuratA ane adhogatinuM mULa che. AvI rIte aneka zAstra eka mate mAMsAhArathI alaga rahevAnuM pharamAna kare che. Ama dareka zAstro mAMsabhakSaNa nahi karavAmAM saMmata hoya ne jyAre te kriyA karavAnuM koI dharmanA to upadeza kare che te kharekhara bhayaMkara ane A zcarya janaka che. je bAibalanA anuyAyIo mAMsAhArane pakSa leche teoe dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke evA prakAranA AcaraNathI je dharmane potAnA jIvanA aMga tarIke gaNe che te temanI draSTie duSita kare che eTaluM ja nahi paraMtu temanI pramANapathI bAIbalane paNa kalaMkita kare che, A mAMsAhArane pakSakAra je pramANothI te sAbIta kare che te pramANe bAibalAdi) mAM jayAre ApaNe praveza karIe chIe tyAre ja ApaNane mAluma paDe che ke te pitAnI paDelI TevAnuM (mAMsAhAra ityAdi ) saMrakSaNa karavAmAMja drA hoya che ane vAstavika tatvazuM che tenI bhAgye ja te tapAsa kare che. bAIbala spaSTa zabdomAM mAMsAhArane pratikAra karatu na hovAthI ane koIka sthaLe te mAMsAhArane anumatu hoya evAM avataraNe malI AvavAthI pelo bAIbalanA anuyAyI tene yogya lAbha le che paraMtu te mANasa vicAra karato nathI ke ghaNuM evA paNa durAcAre che ke jene viSe bAIbalamAM kAMIpaNa kahyuM nathI athavA pratikAra karyo nathI chatAM paNa buddhizALI purUSa bhAgyeja tene AcAramAM mukaze. (apUrNa. )