Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH vagAmI Eva upaga | guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata Arodhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sva. pU. garadeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro nantpura } { (Priii ja imaNa cava junsAhi kiMtajujhaNabasamA udyAriTaMkhalu dullahaM AcArA a-5u.3 ha mANIA paLa AmAnA sAthe yuddhara barma yuddha karavA matalaba kuSTa A smA nA samAna , yogema bIjI vastu kulabhabha. in y{[u/s 2 w jA jA jA ( onka mA kAkI aprAstAgAna sAthe yudgha vyA6vcnI no javAba>FT koI | nikula pIsa kahezo ? imathe tenAmAM 1971zane eka ' - 9vananA nukasAra joksa jAdho , dhanaMjaya nAgarikSita nANaM saMjamasAra saMjama sAre ca nivANaM / nAvInA H-3.2 samastaloDaeN (saMsAra)no sAra ( samache saddharmano sAra jJAna che rananA sAra saMyama -sAva che saMyama cAritra )no sAre navA (mo) che varane trasada ja nArA pa ma na jAvA maLI ja che! nA bila phI sAthe pApa ( no rUkana : dha be vikeTa pachI naLabA vIkanAM 7 hA jA ja karI ne S C(@RArAvalav>(t mA urAlara AzvAsanAra unALa tAralAyA ( kurUnAbA ve ijA nA caraNa I }14 nAnobAjI nathaiTarI , 02691 mana ne kavi ka dujhanath a |IlA paIBAU4 kaLo teja to che, HE 71 kinkorajI nathI ke nI vAta gAmane ra5 suratA nANAM 7 thI kALa ke phI cUta mA bApanA vana te haTha 9i jAne nA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA nI cIra smRti tathA paNa dazAbdI varSa upala saurASTra kesarI gurudeva tapasamrATa gurudeva pU. zrI rada zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrIsI garadeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. zrI ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa sthavira zazita upAMga zrI upAMga sUtra zrI nimyAvalikA mUtro kacNAvartAsakA, puSpakA, yudhdhacUlikA, vRzidazA (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) : pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. : prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. H zubhAziSa : * pradhAna saMpAdikA H maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. = anuvAdikAH pU. zrI lIlamabAI ma. pU. zrI kiraNabAI ma. : parAmarza prayojikA : * saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma.", pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa. guruprANa phAunDezana, rAjakoTa punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata prakAzana tArIkha : 1050 * dvitIya AvRtti prata H 1008 : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina zrI parAgabhAI zAha zrI sumatibhAI zAha * 1. muMbaI - pAsadhAma vallabhabAga lena, guru prANa prakAzana zrI zaileSabhAI desAI - zrI barjIzabhAI desAI zrI girIzabhAI zAha zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna : www.parasdham.org * www.jainaagam.org ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa,rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 390023 phona - 9824058489 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ . saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva " zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa svIkAro mama dAdA gura, upAMga sUtra anuvAdaluM najarANuM. GusamrATa AziSe kRtajJabhAve, gharuM lava karakamalamAM A bheTazuM. o zraddhAtilakamaMDaLa !avirata vAvo ama parakRpAprasAdaLuM jharaNuM. yAvit vaMtivAra raheze, A zatAbdInuM saMbhAraNuM. saurASTranI ghanyavatI aza para jayAM nitya sAgara ghughavI rahyo che, tevA verAvaLanA AMgaNe jeono janma thayo, tyAM ja vairAgyanI prApti thaI, baDabhAgI bagasarAnI bhUmi upara saMyamanA sAja sajI agAramAMthI aNagAra banyA, saurASTranA khUNe khUNe vicArI vIravANItuM pAchA jaina jaiotara samAja karAvanAra paraguNa udyotaka, eDavAnA udghoSaka, choTasaritAvAhaka evA parama zraddheya pU. dAdA ratA karakamalamAM janma zatAbdI prasaMge upAMga sUtranA agvAdanuM jarANuM zraddhA bhakitasabhara dhye samarpaNa karuM chuM. - pU. mukta - lIlama - uSA guruNInA suziSyA sAdhvI kiraNa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa samrATa tapasvI gurudava pU zIrva ratilAlajI ma. sA. nA guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIvRMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAdhvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. 4 muni ratilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) zrI kizorabhAi naMdalAla zAha. "vaiSNava jana to tene re kahIe, je pIDa parAI jANe re" garIba, duHkhInA belI kizorabhAi sAcA arthamAM vaiSNava che. dazAzrImALI vaiSNava kuLamAM janmelAM kizArabhAi, bhagavAnamAM zraddhA rAkhanAra Astika mAnava che. hArDa varka, jAta mahenata ane prabaLa puruSArthathI minarala pAvaDaranA dhaMdhAthI zarU karelI dhaMdhAkIya kArakirdI evaresTa bilDararsa tarIke teoe prasiddhinI Tocane hAMsala karI che. teo mRdubhASI ane boleluM kArya pAra karanAra che. teo zrI nAghera samAjanA TrasTI che. vaiSNava saMpradAya sAI bAbA (rzaDI) nA anuyAyI che. zrI jagajIvana bApu sevAzrama - zImaranA parama bhakta che. jAyanTa grupa opha ghATakopara senTralanA pAyAnA paththararUpa presIDenTa che. pU. gurudeva namramuni ma.sA. nA jJAnamaya, prakAzamaya sAMnidhye teoe adhyAtmanI jhAMkI anubhavI che. temanA samarpita bhakta banIne rahyA che. temanA dharmapatnI zrI saryubena paNa gurudeva prati ananya zraddhA dharAve che. teo sozyala varkara che ane jAyanTa grupa opha ghATakoparanA presIDenTa che. suputra virala ane nayaneza paNa gurudevane samarpita che. suputrI grISmA tenI mereja lAiphamAM sukhI che ane baMne kuTuMbane ujjavaLa karI rahI che. pU. gurudeva zrI namramuni ma.sA. nA 39 mAM janmadine, koipaNa kArya mATenI pU. gurudevanI preraNA ke AjJA zreSThatAnuM sarjana karaze tevA bhAvane, guru caraNe samarpita karatAM teo Agama prakAzananA mRtadhAra banyA che. te mATe teo khUba khUba dhanyavAdane pAtra che. gaprANa prakAzana PARASDHAM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra svAdhyAya sadviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthaMkaronI anupasthitimAM tIrthaMkaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthaMkara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthaMkarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAva vaMdana karavA . gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAsranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakAlamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. 8
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 32 asvAdhyAya zAstra prAraMbha (varga-1 : nirayAvalikA varga-1, adhya--1H kAlakumAra adhyayanasAra rAjagRhanagara,udyAnAdi kAlakumAra kAlakumAranuM rathamuzaLa saMgrAmamAM gamana kAlIrANInI ciMtA bhagavAnanI dezanA;kAlIrANInI jijJAsA kAlakumAranI gati koNikanuM celaNAnI kukSimAM Agamana celaNAno dohada ane ArtadhyAna abhayakumAra dvArA dohadapUrti garbha prati celaNA devIno vicAra rAjA zreNikanI bALaka para anukaMpA rAjakumAranI vedanA ane nAmakaraNa rAjya lobhe koNikano kuvicAra kAlakumArAdi bhAIo dvArA svIkRti koNikanuM parivartana zreNikano matibhrama ane AtmahatyA vehallakumAranI krIDA viSayAnukramaNikA pRSTa O ? o = Le che ke 25 37 46 1 4 8 7o o o haiM? 9 na na >> 15 21 15 varga-3, adhya.-1H caMdradeva 28 3 viSaya padmAvati rANInI haThathI hAra hAthInI mAMga vehallakumAranuM manomaMthana, vaizAlIgamana dUtanuM vaizAlI gamana dUta satkAra : ceDArAjAno uttara roSayukta dUtanuM gamana ane yuddha ghoSaNA ceDArAjAnI gaNarAjAo sAthe maMtraNA ceDArAjA ane koNikanuM yuddha kAlakumAranuM mRtyu, narakagamana kAlakumAranuM bhaviSya varga-1, adhya.--2 thI 10 sukAlakumArAdi (varga-ra : kalpavataMsikA varga-2, adhya.--1H padmakumAra 9 adhyayana sAra padmAvatInuM svapnadarzana, padmakumArano janma,dIkSA padma aNagAranI tapa-saMyamasAdhanA padma aNagAranuM bhAvI varga-2, adhya. 2 thI 10 mahApadmakumArAdi (varga-3 : puSpikA adhyayana sAra caMdradevanuM rAjagRhamAM Agamana caMdrano pUrva bhavaHaMgati gAthApati aMgati aNagArano caMdra deva rUpe janma caMdra devanuM bhaviSya varga-3, aghya.--2 H sUryadeva adhyayana sAra sUryadevanuM samavasaraNamAM Agamana varga-3, adhya.--3H zukradeva adhyayana sAra mahAzukradevanuM prabhudarzane Agamana pRSTa *_*_* 49 51 54 57 57 9 % kara 4 * * * * * 77 78 80 82
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya kRSTa viSaya ana | pRSTa 132 84 137 137 139 141 142 100 103 105 144 106 109 147 112 150 zukramahAgrahano pUrvabhava-somila brAhmaNa somila brAhmaNa dvArA zrAvakadharma svIkAra daSTi parivartana-mithyAtvanI prApti somilanI dizApoSika sAdhanA somilanuM mahAprayANa mATe prasthAna deva dvArA somilane pratibodha somila dvArA punaH zrAvakadharma grahaNa somilanI zukra mahAgrahamAM utpatti zukra mahAgrahanuM bhaviSya varga-3, adhya.-4: bahuputrikA devI adhyayana sAra bahuputrikAdevI paricaya bahuputrikAdevI-pUrvabhava subhadrA subhadrAne saMtAna prAptinI jhaMkhanA subhadrAnuM zrAvaka vrata grahaNa subhadrAno dIkSAno saMkalpa subhadrAnI dIkSA vidhi subhadrAAryAno bALakomAM anurAga subhadrA AryAno gacchatyAga subhadrAAryAnI saMlekhanA, devagati bahuputrikA devIno bhAvI bhavaH somA somAnuM rASTrakUTa sAthe pANigrahaNa bahu saMtAnathI pIDita somA suvratA AryAnuM Agamana somAnuM parivartanaH dharmabhAva somAnI pravrajyA somAM AryAnI devagati, mukti varga-3, adhya.-5: pUrNabhadradeva adhyayana sAra pUrNabhadradevanuM nATayapradarzana pUrNabhadradevano pUrvabhava-pUrNabhadra gAthApati pUrNabhadra aNagAranI sAdhanA pUrNabhadranuM bhaviSya varga-3, adhya. 6thI 10 maNibhadra devanA pUrva-pazvAduM bhava (varga- 4 : puSpacUlikA ) adhyayana sAra varga-4, adhya.-1H zrI devI zrIdevInuM darzanArthe Agamana zrIdevIno pUrvabhava:bhUtA bhUtAnuM pravrajyA grahaNa bhUtA sAdhvInI saMyamamA bakuzatA bhUtA sAdhvInuM mRtyu ane bhaviSya varga-4, adhya.-2thI 10 hI devI Adi varga-pa : vRSNidazA ) adhyayana sAra varga-5, adhya.-1:niSadhakumAra adhyayana prAraMbha arihaMta ariSTaneminuM Agamana niSadhakumAranuM darzanArtha gamana niSadhakumArano pUrvabhava-vIrAMgadakumAra siddharvAcArya pAse dIkSA grahaNa vIrAMgadanI pAMcamA devalokanI utpatti vIrAMgadadevano niSadhakumArarUpe janma niSadhakumAranI dIkSA, ArAdhanA niSadhakumAra aNagAranI mukti zeSa agiyAra adhyayana pariziSTa-1 sUtragata kathAnAyakonuM vivaraNa pariziSTa-2 AgamamAM varNita vizeSa nAma pariziSTa-3 vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA pariziSTa-4 bauddhasAhityamAM vaizAlInAzano prasaMga 15re 153 154 154 155 157 159 129 130 131 17
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo ': vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. na
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 12 .
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 14
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga | 15T
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 16
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. gurudevanI dIrghadaSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti 'pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta darzano paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahayoga ApIne amAruM kArya vegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahayogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana - - PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 18
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI)
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. upAMga zAstranI tattvabhUmi -- nirayAvalikAdi pAMca zAstro rUpe prasiddha pAMca vargAtmaka A upAMgasUtra vAMcatA manamAM AhlAdaka bhAva to janme ja che, sAthe sAthe dharmakathAno paNa bodha thAya che. te samayanI dharmakathAo kahevAnI zailI paNa mana para aMkita thAya tevI hoya che. zAstrakAre svayaM mahAvIra bhagavAnanA zrImukhathI gautama svAmInA praznonA uttara rUpe badhI kathAono bhAva pravAhita karelo che. gautama svAmI bhagavAnanI sAme jANe ke eka nAnuM bALaka hoya e rIte kutUhala--jijJAsA bhAve, cauda pUrvanA dhAraka gaNadhara bhagavAna sAdA prazno kare tyAre manamAM prItibhAva janme che ane bhagavAnano tathA gaNadharano ApasI saMvAda kevo madhuro lAge che, te adhyayana karanArane jarUra anubhava thAya che. AB A zAstra viSe ghaNuM lakhI zakAya tathA kahI zakAya tevuM che. prathama nirayAvalikA varganA aitihAsika yuddhano saMpuTa rUMvADA UbhA karI zake tevo hRdayavidAraka bhAvavAhI che. atyAra sudhI pUrA bhAratamAM mahAbhAratanA yuddhane ja loko mahAyuddha tarIke jANe che paraMtu vaizAlI ane caMpApurInA A mahAyuddhane jANe paDaLa caDI gayA hoya, tema zAstranA pAnAomAM dabAyeluM ja choDI devAmAM AvyuM che. sAkSAt vaizAlInA yuddhanuM vizada varNana zAstranA pAnAomAM bhareluM che. nava licchavI ane nava mallavI e aDhAra rAjAonA gaNataMtra ane tenA netA tarIke vaizAlInA mahArAjA ceDA netRtva laIne raNamorace AvyA. vipakSamAM rAjagRhInI senAothI susajjita, thayela mULa rAjagRhIno rAjA kUNika, jeNe pAchaLathI caMpApurIne rAjadhAnI banAvI, tyAMno rAjA banyo hato, eka vizALa senAne saMgaThita-ekatrita karI, potAnA sagA bhAIone tathA oramAna bhAIone laDAInuM sUtra suparata karI, bahu ja vizALa sAgara jevI senA laIne Avyo ane aMte vaizAlI upara AkramaNa karI, vaizAlIno vinAza karyo. e AkhuM romAMcaka varNana nirayAvalikA nAmanA prathama varganuM prathama adhyayana pUruM pADe che. ApaNe ahIM zAstranI mULa vAtane yathAtathya namunA rUpe raju karazuM. samaLe 21
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve mahAvIre Rtti vi parva vItI ahIMthI zAstranI lagabhaga daza, paMktiono kramazaH gujarAtI anuvAda karazuM, jethI yuddhanI ghaTanA pratyakSa thAya. 'he kAlIdevI ! tAro putra kAlakumAra traNa hajAra hAthIonI senAthI sajja thayelo, kUNika rAjAnI sAthe rathamuzala nAmanA saMgrAmamAM saMgrAma karato, zatrudalanA virone Ahata, mathita ane ghAta karato, teonI saMketa sUcaka dhajAone bhUmisAta karato, dizAone aMdhakAramaya karato, potAnA rathathI ceDA rAjAnA rathanI sAme Avyo. tyAra bAda te vaizAlI nareza mahArAjA ceDAe kAla kumArane potAnI sAme Avato joyo, joIne ekadama krodhathI bhabhUkI uThyA, paganI eDIthI mAthAnI coTI sudhI ruSTa thayelA ceDA rAjA kaMpAyamAna thaI gayA. teo krodhathI AMkho paTapaTAvavA lAgyA ane huMkAro karI potAnA dhanuSyane grahaNa karyuM ane tIrane paNa nizAna upara ThIka karyuM, cokkasa kendrabiMdu upara najara sthira karI, dhanuSyane tIra caDAvI, kAna sudhI kheMcyuM, ne saDasaDATa karatuM kAlakumAra upara tIra choDyuM. eka ja nizAne kAlakumArane Ahata karI, raktaraMjita karI, jamInadosta karI, jIvanathI mukta karI tenI jIvanalIlA samApta karI dIdhI.' A pramANe yuddha varNana karI bhagavAne kAlIrANIne kahyuM- he kAlIrANI ! kAlakumAra yuddhamAM marI gayo che, mATe have pharIthI tuM tArA putrane jIvita joI zakIza nahIM. A varNanathI pAThaka samajI zake che ke yuddhanuM keTaluM bIbhatsa kaDIbaddha varNana che. morace AvelA rAjAo keTaluM yuddha kauzalya batAve che. jenadharmanuM pAlana karatA hovA chatAM ceDA rAjA yuddhane morace potAnA kartavyathI Tyuta thayA nathI. bhagavad gItAmAM arjuna yuddhane morace kAyaratAnI vAta kare che athavA dharma-adharmanI vAta karI pApathI bacavA mAMge che tyAre zrIkRSNa bhagavAna temane kartavyanuM bhAna karAve che. yuddhano paNa eka nirALo dharma che. | nirayAvalikAnI jema bAkInA cAra varga (1) pUrvAsi (2) puSya (3) puSpavRttithI (4) vadizA che. kathAnuM mukhya AdhAra kSetra 'rAjagRhI' tathA 'dvArikA' che. Ameya rAjagRhI ane dvArikAne khUba ja mahattvapUrNa bhUmikA apANI che. eka pachI eka lagAtAra adhyayano dvArikA tathA rAjagRhI sAthe joDAyelA che. sAthe sAthe keTalIka vilakSaNa kathAo paNa joDavAmAM AvI che. A badhI kathAonA AdhAre jainazAstrono eka mukhya siddhAMta athavA dIrdhadaSTi, daSTigocara thAya che. sAdhAraNatayA 35 22,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvane patita mAnI tenI durgati thaI, tyAM sudhIno ullekha jagatanAM sAmAnya graMthomAM jovAmAM Ave che. jyAre jainazAstranI kathAomAM AvA patita jIvone narakanA duHkho bhogavyA pachI punaH tenAmAM dharmano abhyadaya thAya che ane te janma mRtyunA cakramAM ghaNA gothA khAdhA pachI paNa Akhare mokSagAmI bane, tyAM sudhInuM varNana maLe che. A zAstramAM AcArahIna thayelI sAdhvIonA caritranuM hubahu varNana che. temanI upabhoga pratyenI dabAyelI mahecchAo sAdhujIvana svIkAryA pachI punaH pragaTa thaI che ane teo guNIno ke potAnA samudAyano tyAga karI svaccheda vihArI banI IcchAo pUrNa kare che. potAnI tapasyA saMbaMdhI niSThA ane tyAga mArgane na choDavAthI devagatine pAmI ane tyAM paNa potAnI atRpta IcchAo pUrNa karI punaH mAnavajIvanamAM AvI dharmanuM avalaMbana laI tyAganA prabhAve mokSagatine pAme che. A varNanathI spaSTa thAya che ke vikati ane vibhAvonI laDAImAM ghaNI vakhata jIva parAjaya pAme che paraMtu te AtmA sarvathA niMdanIya nathI, vibhAvo niMdanIya che ke jenA prabhAve jIva duHkha pAme che. paraMtu "jIva to jIva ja che"vibhAvothI mukta thatAM te potAnA divya svarUpane punaH pragaTa kare che. jaina dharmamAM jIvanI A dIrghakAlIna yAtrAnuM varNana karI, tattvadaSTi apanAvI, upadeza ApavAnI zailI mULabhUta che. jaina tIrthakaro ke jene maharSio athavA jaina zAstro samagra mAnavajIvana ke samagra jIvarAzi pratye bahu ja udAra ane uttama daSTi dharAve che. te jIvanA kalyANanI sAMgopAMga AzAno kyAre ya parityAga karatA nathI, kiMtu teo dvArA eka adbhuta kalyANanI AzAnuM kendrabiMdu sthApita karI jIvanuM tamAma caritra te kalyANamayI kendrabiMdu tarapha DhaLe, e rIte kathAcaritronuM sadAya lakSa rAkhavAmAM AvyuM che. sAtamI narakamAM sabaDato jIva paNa chevaTe sarvArthasiddhavimAnanAM carama sakhono upabhoga karI, sukhAtIta dazA-mokSane prApta kare che. jainadharmanI dravya daSTi eTalI sacoTa che ke khaMDa khaMDa thatI sukha duHkhAtmaka paryAya daSTine pariharI te zAzvata dravyamAM ja zuddha upayoganI sthApanA kare che. A sUtranA bahuputrikA adhyayanamAM uparanuM vivecana sAMgopAMga jovA maLe che. sAthe sAthe saMskAronI prabaLatA ane atRpta bhAvanAonuM pratikriyAtmaka rUpa te adhyayanamAM devabhava rUpe paNa joI zakAya che. bIjA paNa keTalAka adhyayano che jemAM varNita sAdhako saMpUrNa nirdoSabhAve sAdhanA karI sadgati pAmyA che. C 23 ON :
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ - TUMkamAM amAre e ja kahevAnuM che ke A zAstra varNanonuM ciMtana manana karatAM jaina samAje khUba ja udAra daSTikoNa keLavavo joIe. zAstromAM kadama kadama upara udAra daSTikoNanuM ja darzana thAya che. chatAM paNa vartamAnamAM keTalAka "kaTTarapaMthIo" pote jainadharmanA ke jaina upAsanAnA moTA ThekedAra hoya tevI rIte kaTTaratAnuM pradarzana karI ekabIjA saMpradAyo mATe ke sAdhako mATe halakA zabdono prayoga karI, halakA daSTikoNanuM prasAraNa karI, vastutaH teo jaina zAstrane tathA jaina saMskRtine ja hAni pahoMcADe che. zAstronI mULa vAto to graMthakAra tathA saMpAdaka maMDaLa svayaM vivecana sAthe pragaTa karaze eTale ahIM sAmAnya abhiprAya mAtra pragaTa karyo che. AgamamanISI pU.trilokamuni ma.sA. ane amArA goMDala gacchanA muktamaNI jevA mahAsatIjIoe je athAga prayAsa zarU karyo che ane mULa zAstronI sparzanA karI, gujarAtI bhASAmAM bhAvAtmaka anuvAda karI, jaina samAjane je lAbha ApavAnI zarUAta karI che, tenuM varNana avarNanIya che. saMta satIjIonA A prayAsa ane parizrama sAme natamastaka thaI javAya che. zruta sAdhanA, e sAdhu jIvanano mukhya staMbha che. jenuM nirmANa A kaThinakAlamAM zarU thayuM che te vastutaH bejoDa kArya che. sAdhu-sAdhvIjIo ! AjanA yugamAM Apa sahue saMgaThita thaI, rAjakoTa jevA jainakendrathI ane royala pArka sthA. jaina moTA saMghano AlaMbana laI, tenA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeThanA kuzala saMrakSaNamAM saMpUrNa samAjane nirmaLa snAna karAvI zake tevI zrutagaMgA pravAhita karI che. tethI amane khUba ja AnaMda thAya che. A zAstromAM goMDala- gacchanuM saMcita paDeluM zruta javAhira jhaLakavA mAMDyuM che. badhA zAstro pragaTa thayA pachI AgAmI kALamAM A kArya khUba ja mahatvapUrNa gaNAze. ItihAsanAM pRSTho para tenuM mUlyAMkana aMkita thaze tyAre ApanI tapasyA ane A zruta sAdhanA lAkho lAkha jIvonA kalyANanuM nimitta banaze. aMte A AgamazreNInuM prakAzana vistAra pAmatuM rahe ane saunA uttama kSayopazamanuM pratibiMba Agama sarovaramAM jhaLakatuM rahe tathA A prakAzana sarvavizvavyApI banI rahe tevI aMtaranI Urmi sAthe AnaMda maMgalam.. jayaMta muni peTarabAra
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. bodhi bIja dIkSA--zikSA dore bAMdhI, "mukta lIlama" taNA tAraka thayA, guruprANa, "ujama phUla aMbA" guruNIvaryAne, vaMdana karuM bhAva bharyA. saMpAdana kArya karavAmA kRpA varasAvI, zrutajJAna baLa pUrajo, bhAva prANa prakAza karavAmAM, mama aMtarayAmI sadA banI rahejo. svAnubhUti karavAnA jijJAsu vAcaka gaNa ! jJAyakanA jJAnezvarI; paramadaSTinA pAramezvarI; bheda jJAnanA ajoDa dAnezvarI; anaMta jJAnI, anaMta darzanI evA zrI vItarAga paramAtmAnI divya dezanAnA jhIlanArA, zruta jJAnanA pAragAmI evA zrI gaNadhara racita paramAgama dvAdazAMgInI puSTi karatuM; sthavira bhagavaMtoe pAmara jIvone paramArtha mArgamAM laI javA mATe raceluM; zrI upAMga sUtra-nirayAvalikAdi paMcaka varga saMpuTano gujarAtI anuvAda deva, guru, dharma pasAye, paMca parameSThinA maMgala smaraNanA nirmaLa zraddhA baLe ane zAsanapati bhagavAna mahAvIra svAmInA 2600mA avataraNa abhiSeka avasare guru, guruNI devonA kRpA baLe, goMDala gaccha ziromaNI jayaMta guruvaryanA preraka anugraha baLe, temanI ja nezrA anujJA baLe, Apa samakSa pragaTa karatAM atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. prastuta upAMgasUtra saMpuTamAM dharmakathAnuyoganI khuzba maghamaghe che. tadAkAle sAkSAt covIsamAM carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI pAse bhakti karavA devo tathA devIo Ave che. prabhunA darzana karIne, potAnI RddhinuM darzana karAvI ravAnA thAya che. tyAre gautama svAmI prazna kare che. bhagavan ! e koNa hatA ? ane emano mokSa kayAre thaze ? chakAya jIvonA rakSaka aNagAra, zIghra sva-paranA baMdhana tUTe ane mokSa maLe tevI bhAvanAthI bharela, bhakti sabhara hRdayavALA, caudapUrvI, cAra jJAnanA dhAraka, IndrabhUti aNagAra gaNadhara gautama svAmI nAbhinA avAjathI Avo prazna pUche che tyAre.... tenA javAbamAM karmanI vicitratA bhareluM, moha sAmrAjyanA samrATa rAgakesarI rAjAnA kedI thayelA, dveSa yuvarAjanA hAthathI baMdhAyelA, bAvana AtmAmAMthI keTalAka AtmAonuM romAMcaka kathAnaka bhagavAna svayaM zrImukhethI kahe che. to keTalAka AtmAonuM 25
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyapUrvaka grahaNa karela saMyamI jIvana paNa kahe che. te dharmakathAo A upAMga saMpuTamAM sthavira bhagavaMtoe bharela che. A upAMga zAstranA pAMca varga che. prathama varga nirayAvalikA, bIjo varga kalpAvaMtasikA, trIjo varga puSpikA, cotho varga puSpacUlikA, pAMcamo varga vRSNi dazA. pahelo varga nirayAvalikA hovAthI A upAMga sUtranuM nAma nirayAvalikA rUpe pracalita thayuM che. te nirayAvalikA pada be zabdathI bane che. niraya+AvalikA. nirayano artha che naraka, AvalikAno artha che paMkti pUrNa artha thAya che- narakamAM janArA jIvonuM paMktibaddha varNana. jIvo pApa kema bAMdhe che? manuSyabhava hArI jaIne adholokamAM dasa prakAranI vedanA bhogavavA mATe jIvone nArakI kema thavuM paDe che? tenI vAta zAstrakAra prathama kare che. prathama, dvitIya varga H nirayAvalikA, kalpavatasikA : te pahelA varganAM dasa adhyayanonuM ApaNe UMDANapUrvaka avalokana karatAM nirIkSaNa karazaM. A jIva, anAdikALathI mithyAtva. avata. pramAda, kaSAya ane yogathI anuja ta thaI; karmadhArI hovAthI jaDa nathI chatAM e jaDa jevo banI gayo che. rAga kesarI rAjAnA rAjyamAM rahevAthI tenA baMdhanamAM baMdhanagrasta hovAthI, teno ja mahAvaro hovAthI tevA saMskArathI vAsita thaI gayo che. te che to AtmA, parama pariNAmika bhAvathI bharelo, paraMtu teNe bhAva cetanAno vikAsa na karatAM karmacetanAno vikAsa karyo che, te paNa zuddha pAriNAmika bhAvanI eka azuddha-vaibhAvika avasthA che. jIva dravya nitya hovA chatAM paryAye anitya che. te paNa be rIte vibhAjita thAya che- zubha ane azubha. zubha karmanA saMyogathI sArI vRttinA pariNAma hoya tyAre zubha nimittano saMyoga prApta thatAM zubhakarma baMdhAya che ane azubha karmanA udayathI narasI vRtinA pariNAme hoya tyAre azubha saMyoganuM nimitta maLatA azubha karma baMdhAya che. te karmabaMdhanI sthiti paripakva thatAM, tenAM phaLo udita thAya che. temAMthI karma pramANe jIvanA adhyavasAya AMdolita thAya che. te jIvanI sAme jevA nimittathI jevuM jIvAjIvanI sAthe bAMdheluM karma hoya tevuM hAjara thAya che. tenA Azraye rahIne, jIva potAnuM svarUpa bhUlI jaIne navA karma upArjana kare che. vRtti pApamaya hoya tyAre tenuM poSaNa karanAra vyakti ke vastu upasthita thaI jAya che. tenI sahAyathI A bhavamAM, parabhavamAM ke bhavobhavamAM jIva jUnA karma sAthe navA karmano baMdha pADe che. A che jIvanI anAdikALanI dayanIya sthiti. te
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitino pUrNa citAra A adhyayanamAM jovA maLe che. rAjA zreNika anAthI munivaranA samAgame bodha pAmyA hatA. tyAra pachI tene bhagavAna mahAvIra svAmI maLyA temanA samAgame avihaDa zraddhA baLe, tIrthaMkara nAmakarma bAMdhavAnA vIsa bolanI yathAyogya ArAdhanA karatAM teNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. te pahelAM kyAreka eka tApasane pAraNAnuM AmaMtraNa ApI ane bhUlI gayA hatA; be thI traNa vAra AvI paristhiti sarjAI gaI hatI. tApasano abhigraha phaLyo nahoto tethI te krodhe bharANo ane saMthAro laI temAM rAjA zreNika pratye niyANu karI mRtyu pAmyo. te niyANAnA prabhAve te celaNAnI kukSIe koNika banI avatAra pAmI gayo. nidAna karIne Avyo hato tethI tenI kaluSita lobhavRtti pragaTa thaI, pUrNa AtmA lobha kaSAyamAM gherANo. vRttinuM kokarUM AkAza jevaDuM lAMbu ane pRthvI jevaDuM pahoLuM hoya che. azuddha pAriNAmika bhAvamAM te nAnuM thaIne beThuM che. te kokaDuM ukhaLe che tyAre sAgaranA tophAnanI jema mojA uchALe che, anekanI uthala pAthala karI nAMkhe che. koNike peMtaro racyo. nAnA bhAIone pAse bolAvI teone lAlacamAM lapaTAvyA. lalacAvelA bhAIone A badhuM gamI gayuM. pitAjI kALa pAmI jAya to jaladI gAdI maLe tevI duSTa vRttino cetananA AMgaNe sukAla thayo. pitAjI vRdgha thayA che, mRtyu pAmatA nathI to have mahAkALa banI tenuM chidra joyA karuM tevI malina-kALI kRSNa lezyAthI lepAyo. ati sukRSNa varNanA pudgalo grahaNa karIne mahAkRSNa lezyAvALo banI gayo, tenuM hIra-nIra vIrakRSNa lezyAmaya banI ArtadhyAnanI dhuNI dhagAvato koNikano Atama rAmakRSNa lezyA sahita raudra- dhyAnamAM lIna banI pitR maratA nathI to temane kedamAM pUravA, gAdI uparathI haTAvavA mahAkRSNa lezyAmaya burakho oDhIne parAkrama karuM, tevI malIna krUra bhAvanAthI uparokta dase ya bhAIono sAtha sAdhI kArya karavA tatpara banyo. A rItano pApamaya sahiyAro sAtha maLatAM kArya siddha karyuM. rAjA zreNikane nAnakaDI bhUlanA pariNAme pAchalI uMmare kedamAM pUrAI, mRtyu pAmI, kApota lezyAnA bhAvamAM pahelI narake javuM paDyuM. A che gahana gati karmanI. rAjyagAdI upara rAjA koNika AvyA ane rAjyanA agiyAra bhAga pADI bhAIo rahevA lAgyA paraMtu lobhavRttinuM mojuM vizeSa uchaLyuM. uchaLatAM uchaLatAM vAvAjhoDuM sarjAyuM. temAM paNa padmAvatI rANInI IrSAe vaDavAnaLa saLagAvyo. nAnA 27
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitino pUrNa citAra A adhyayanamAM jovA maLe che. rAjA zreNika anAthI munivaranA samAgame bodha pAmyA hatA. tyAra pachI tene bhagavAna mahAvIra svAmI maLyA temanA samAgame avihaDa zraddhA baLe, tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnA vIsa bolanI yathAyogya ArAdhanA karatAM teNe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. te pahelAM kyAreka eka tApasane pAraNAnuM AmaMtraNa ApI ane bhUlI gayA hatA; be thI traNa vAra AvI paristhiti sarjAI gaI hatI. tApasano abhigraha phaLyo nahoto tethI te krodhe bharANo ane saMthAro laI temAM rAjA zreNika pratye niyANa karI mRtyu pAmyo. te niyANAnA prabhAve te celaNAnI kukSIe koNika banI avatAra pAmI gayo. nidAna karIne Avyo hato tethI tenI kaluSita lobhavRtti pragaTa thaI, pUrNa AtmA lobha kaSAyamAM gherANo. vRttinuM kokaDU AkAza jevaDuM lAMbu ane pRthvI jevaDuM pahoLuM hoya che. azuddha pAriNAmika bhAvamAM te nAnuM thaIne beThuM che. te kokaDuM ukhaLe che tyAre sAgaranA tophAnanI jema mojA uchALe che, anekanI uthala pAthala karI nAkhe che. koNike peMtaro racyo. nAnA bhAIone pAse bolAvI teone lAlacamAM lapaTAvyA. lalacAvelA bhAIone A badhuM gamI gayuM. pitAjI kALa pAmI jAya to jaladI gAdI maLe tevI duSTa vRttino cetananA AMgaNe sukAla thayo. pitAjI vRddha thayA che, mRtyu pAmatA nathI to have mahAkALa banI tenuM chidra joyA karuM tevI malina-kALI kRSNa lezyAthI lepAyo. ati sukRSNa varNanA pudgalo grahaNa karIne mahAkRSNa lezyAvALo banI gayo, tenuM hIra-nIra vIrakRSNa lezyAmaya banI ArtadhyAnanI dhuNI dhagAvato koNikano Atama rAmakRSNa lezyA sahita raudra- dhyAnamAM lIna banI pita maratA nathI to temane kedamAM pUravA, gAdI uparathI haTAvavA mahAkRSNa lezyAmaya burakho oDhIne parAkrama karuM, tevI malIna krUra bhAvanAthI uparokta dase ya bhAIono sAtha sAdhI kArya karavA tatpara banyo. A rItano pApamaya sahiyAro sAtha maLatAM kArya siddha karyuM. rAjA zreNikane nAnakaDI bhUlanA pariNAme pAchalI uMmare kedamAM pUrAI, mRtyu pAmI, kApota lezyAnA bhAvamAM pahelI narake javuM paDyuM. A che gahana gati karmanI. rAjyagAdI upara rAjA koNika AvyA ane rAjyanA agiyAra bhAga pADI bhAIo rahevA lAgyA paraMtu lobhavRttinuM mojuM vizeSa uchaLyuM. uchaLatAM uchaLatAM vAvAjhoDuM sarjAyuM. temAM paNa padmAvatI rANInI IrSAe vaDavAnaLa saLagAvyo. nAnA 28
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmI gayA. tenuM vizada varNana A bIjA varganA dasa adhyayanamAM che. A vargamAMthI hita zikSA e ja prApta thAya che ke zreNika rAjAnA pautra durdazAvALI ghaTanAnA ghaTaka nahIM banatAM mAtApitAnI AjJA laI bhagavAna mahAvIra pAse jaI dharmadhyAnanI Ahaleka jagADI dIdhI, tethI tarI gayA. teo sukhamAM sukha bhogavatAM devalokano bhava pUrNa karI, mahAvidehakSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne mokSa pAmaze. trIjo varga : puSpikA : prastuta sUtramAM trIjo varga che 'puSpikA'. tenA paNa dasa adhyayana che. puSpa mAtra eka ja na hoya, alaga alaga choDanA alaga alaga puSpa hoya che. tema A varganA dase dasa adhyayananA nAyaka judA-judA sthaLe sAdhanA sAdhI, saMyama virAdhI koI caMdra ke sUrya ke zukra vagere bane che. A varganA adhyayanono UMDANapUrvaka abhyAsa karatAM khyAla Ave che ke sAdhanA zrAvakonI hoya athavA sAdhu-sAdhvInI hoya paNa tenA vicArono palaTo kema thAya che; kayAreka ulaTA vicAra karanAra deza virati zrAvaka samakita bhraSTa banI, saMta samAgama nahIM maLavAthI satsaMga bhUlI, kusaMgamAM raMgAI, phaLa-phUla-kaMda khAnAra tApasa banI jAya che. tene paNa deva AvI, du:pravrajyA kahI, vAraMvAra saMbodhana karI pAchA supravrajita kare che. A che khUbI prabhu pArasanAtha devAdhidevanA zAsananI. balihArI ho jaina zAsananI. devo paNa prabhunA zAsananI rakSA kare che ane bhUlA paDelA unmArge jatAM zrAvaka-sAdhu bhagavaMtone preraNA ApI pAchA saMyama sthAnamAM sthira kare che. trIjA varganA trIjA adhyayananuM A varNana vicAraNIya, ciMtanIya, mananIya che. khuda pArzvanAtha bhagavAnanI samIpe somila brAhmaNe chaLapUrvaka prazna karyA paraMtu javAba kevaLa jJAnInA sacoTa sAcA maLyA, tethI bodha pAmI dezavirati zramaNopAsaka banI gayA. teo avasare paDivAI thayA, deve sthira karyA ane jyotiSI devamAM zukra nAmanA deva thayA. A varganA cothA adhyayanamAM eka atRpta vAsanAthI vAsita AtmAnuM varNana che. te mAtRtvanA yoge bALakonI krIDA vageremAM sAdhaka dazA gumAvI, svAdhyAya choDI, saMyama virAdhI, bahuputrikA devI thaI, manuSyANImAM AvIne kevI vicitra dazA pAme che; te hubahu caritrane caritArtha karanAra nAnakaDuM adhyayana dAda mAMgI le che. vAmanamAM virATatA samAyelI che. ahIM A rIte dasekasa adhyayanano vistAra vAMcI vicArI, bodha prApta karI, jIvanane arva dhUnathI aMge aMgamAM, hADe hADanI majjAmAM vAsita karIe to 'caMdra' samI zItalatA 'sUrya' samI tapanI tejasvitA pragaTa thAya ane potAnA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zuka' arthAt vIryano prayoga bahuputrikA'rUpa moha saMtati hAsya, krIDA kutUhala utpanna karanAra nokaSAya mohanIya nAza karavAmAM jo thAya to pUrNa zuddha, sahaja sukhavALo huM AtmA chuM tevuM bhAna sahajamAM thAya. te bhAna dvArA'maNi tulya bhadra pariNAme maLelA mAnavabhavanI sArthakatA sAdhavA dharmamAM 'datta' cittavALo thAya, temaja ziva gatine varavA vairya keLavI samyam baLa puruSArtha upADI anAdUta' kALajAne AdUta komaLa dayAmaya banAvI vItarAga avasthA prApta kare tyAre ja anaMta guNonI puSpikA cetananA AMgaNAmAM pAMgarI jAya. uparokta dase dasa adhyayananA nAma vAkyamAM vaNI lIdhA che; te judA judA sthaLanA deva-devI che. te badhA prabhu pArzvanAthanA zAsanakALamAM thayelA che. temanI pUrvabhavanI kathA bhagavAna mahAvIre varNavI che. te kathA sAMbhaLI gautame prazna karyo che ke prabhu! teono mokSa kayAre thaze? tenA javAbamAM prabhue kahyuM che- mahAvidehakSetramAM manuSyabhava pAmI, saMyama ArAdhanA dvArA karmakSaya karI mokSaprApta karaze. cotho varga : puSpacUlikA : A varganA dasa adhyayano che. te dasa adhyayananA jIvoe manuSya janmamAM strI veda prApta karyo che. sukomaLa aMgavALI kAyAnI mAyA kevI hoya che. mAyA mAtra rAgamAMthI janma dhAraNa kare che. rAga saMpUrNa saMsAranuM bIyAraNa che. rAgamAM ja 'SanI Aga bhArelI che. rAganI rAkha jarAka dUra thAya ke dveSanI Aga pragaTa thAya che. A rIte saMsAra vRddhi pAmatAM, navA deha dhAraNa karatA hovAthI tenA adhyAsa (lakSya)vadhatAM jIva zarIra sauMdaryamAM ja sarva sukha mAne che. tevuM kAyAnI mAyAnuM varNana A adhyayanamAM jovA maLaze. jene zarIra bAluzI nAmathI navAjavAmAM Avela che. prabhu mahAvIranA darzana karavA dasa devIo Ave che. tyAre gautama svAmI prazna kare che ane prabhu tenA pratyutaramAM ema kahe che ke he gautama! dasa devIoe pUrvabhavamAM puruSAdAnIya prabhu pArzvanAthanA zrI mukhe dIkSA dhAraNa karelI ane puSpacUlikA pramukha AryAjInA hAthamAM zikSita thayelI te dasa bA.. suziSyA hatI. devAdhideva jevA jene nAtha maLyA, ucca koTinuM cAritra maLyuM, chatra chAyA Ape tevA pUSpagullAnuM zaraNa caraNa prApta thayuM. agiyAra aMgazAstranA pAThI thayAM. upavAsa chaTha aThThama vagere tapa ghaNA karyA tema chatAM eka kAyAnI mAyAe bhAna bhUlAvyuM. te zarIranI saphAI karavA lAgI, hAtha-paga mukha dhovuM, guhya sthAno sApha karavA, je jagyA 30
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bese tyAM pANI chAMTavuM vagerenI kriyA, tenI gupti dhAraNa karavAmAM bAdhaka banI gaI. guNInI hita zikSA tenA haiyAmAM na vasI. tethI ekalI rahevA lAgI. svachaMdI banatAM pApanI AlocanA na karatAM, cAritra virAdhaka banavAnA kAraNe te sarve pahelA devalokamAM eka palyopamanI sthitivALI devIo banI gaI che. gautamasvAmIe punaH prazna karyoprabhu ! temano mokSa thaze? hA, gautama! manuSya bhava pAmIne te mokSamAM avazya jaze. A adhyayanano marma e ja che ke zarIra bAkuzI nahIM banatA maLelI dIkSAne divya banAvavA tyAga vairAgyapUrvaka jIvana vitAvavA ane kevaLajJAnarUpa zrI pAmavA DrI (lajjA)maya netra banAvI, dhI(buddhi)ne sthira karI, kIrtinI kAmanA karyA vinA buddhine sva svarUpamAM joDI, manane lakSamInI lAlacathI mukta rAkhI, IlA samAna kSamA sahiSNutA keLavI, be surA zabda rasa ane gaMdha upara vijaya meLavI daivika bhAvathI AtmAne bhAvita karatAM saMyamane sArthaka susaphala banAvavo joIe. pahelAMnA be varganAM kathA nAyakonA vAhaka prabhu mahAvIra che to pachInA be varganAM kathA nAyakonA vAhaka prabhu pArzvanAtha che. A rIte cAra varga pUrA thatAM vyutkramathI prApta bAvIsamAM tIrthakara arahaMta ariSTaneminA zAsana dIkSita teonA ja vRSNikuLa nA muktAtmAonA varNanano prAraMbha pAMcamA vargamAM thAya che. varga pAMcamo : vRSNidazA : A pAMcamo varga vRSNidazA nAmano che. temAM sarvajIvo prati vAtsalyanI gaMgA varasAvatuM, yathArtha ArAdhabhAvathI vAsita thatuM, bAra adhyayanamaya varNana che. te adhyayanomAM cAritra nAyakanA vAhaka, zAsaka, zAsanapati yadukulabhUSaNa ariSTanemI bAvIsamAM tIrthaMkara paramAtmA che. temane prazna pUchanAra munipuMgava gaNadhara bhagavaMta zrI varadatta munirAja che. bhagavAna nemanAthanA darzana karavA AvanAra puNyazALI AtmAo jyAre dezaviratipaNuM dhAraNa kare che tyAre temane mATe prazna thayA che. prabhue tenA javAbamAM pUrvabhavanI kathA saMbhaLAvI che; kayA kAraNe jIva kyAM jAya te vAta samajAvI samasyAnuM samAdhAna karyuM che. dhArmika, mArmika vAto A adhyayanamAM darzAvavAmAM AvI che. te bAra AtmAne vAkyamAM upasAvI saMkSiptasAra kahIza. vadhu vistAranuM A AgamamAMthI vAcakavarge vAMcana karI levuM. A badhA AtmAo haLukarmI puNyazALI puruSo che, jethI teoe saMsAravardhaka kriyAono niSadha karI, kaSAyarUpa mAnIne mArI, sukhA vaha
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA vIra mukhe vahetI jinavANInA mArgamAM pragatA' thaI jJAnanI yukti meLavIne, dasavidha yati dharmanA dazaratha mAM besI, asthira manarUpa ghoDAne yama niyamanI lagAma dvArA darathamAM joDI, saMyama yAtrAnuM parNa pAlana karyuM. kaSAyo sAme taMdra khelavA mahAvratarUpa mahAdhanvA banI kesarIyA karyA. pAMca IndriyanA viSayane jItavA, AhAra saMjJAne nAthavA sapta piDeSaNArUpa sapta dhanvA banI Asaktine vIMdhI nAkhI. pramAdane patita karavA dasa samAcArInA daza dhanvA banI AThamada, nidrA ane vikathAnI kaMcakIne bhedI nAkhI. jyAre moharAjAe humalo karyo tyAre zatadhanvA banI bhavobhavanA azubha karmanA subhaTone jamIna dosta karyA, aNAraMbhI zubha puNyanA puMjane ekaThA karI, kALanA avasare saMlekhanApUrvaka kALadharma pAmI, jenA sarva artha siddha evA sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karI, dIkSA grahaNa karI, parama zuddha pAriNAmika bhAva jAgRta karI, apramata dazA prApta karI, kSapaka zreNi mAMDI, dhairyanuM dhanuSya dhAraNa karI, moharAjAnA rAjyamAM pralayakALa sarjI saMpUrNa saMsAranA janma maraNanI jaMjALane TALI nAMkhaze. A pAMca vargAtmaka upAMga sUtramAM pahelAM narakanuM varNana, tyAra pachI devalokanuM varNana, tyAra pachI jyotiSI devonuM varNana, tyArapachI prathama vaimAnika devalokamAM devIone utpanna thavAnuM varNana ane aMte sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thavAnuM varNana karyuM che. A rIte karmanA bhArathI bharelo jIva adhogativALo hoya tethI adholokathI laIne urdhvaloka sudhInuM varNana karatAM sUtrakAre pApanI paMkti prathama darzAvI tyAra pachI puNyanI paMkti darzAvI che. prastuta sUtra vAMcanamAM bahu alpa che. paraMtu temAM sAMyogika, Arthika, sAmAjika, kauTuMbika samasyAne hala karavAnuM sAmarthya bharacaka bharyuM che. A sUtra vividha AzvAsana ApavAnI tAkAta dharAve che. temaja A zAstra zArIrika bImArIne tathA janma, maraNa rUpane Atma duHkhone nAza karavAnuM auSadha ane Atmazuddhi rUpa saMjIvanI jaDIbuTTI che. AtmabaMdhu! A zAstranuM je pramANe tame manana karazo ane upayoga karazo te pramANe upayogI banaze. astu zubha bhavatu. AbhAra : sAdhuvAda : dhanyavAda : prastuta AgamanA anuvAdikA che amArA praziSyA daDha manobaLI dIrgha ane ugra tapasvinI zramaNI vidyApIThanI vidyArthinI viduSI kiraNabAI ma. jemaNe anuvAda
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. svAdhyAya karavAno je puruSArtha upADyo te ghaNo ghaNo prazaMsanIya che. huM teonI kadara karuM chuM, dhanyavAda ApI bhUrI bhUrI prazaMsA karuM chuM ane zubha kAmanA karatAM kahuM chuM ke tame AgamanuM UMDuM avalokana karI, arihaMta banI javA nibaMdha saMyama yAtrAnuM nirvahana karatA raho, e ja bhAvanA. A Agamane suzobhita banAvanAra, AgamanA pATha pramANe vAstavika artha karI suMdara hArdanA bhAvabharI alaMkRta karanAra samayajJa AgamamanISI pU.trilokamunivaryane zatakoTi vaMdanA. saha saMpAdikA DaoN. viduSI sAdhvI AratI zrI evaM viduSI sAdhvI sabodhikAzrIne anekazaH dhanyavAda. amArA A Agama avagAhana karAvanAra sahayogI dareka sAdhvIvRMdane sAdhuvAda. zramaNopAsaka mukuMdabhAI, dhIrUbhAI vagerene dhanyavAda. prakAzana samitinA mAnada sabhya zrI paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAvathI bharelA bhAmAzA zrIyuta 2maNikabhAI ane Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDhasaMkalpI tapasvinI vijayAbena tathA bhaktisabhara zrI mANekacaMda bhAI zeThanA suputra narabaMkA royalapArka sthA. jaina saMghanA yuvA pramukhazrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita sarva sabhyagaNo, kAryakartAo, mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA temanA sahayogI rAmAnujabhAI, jIgnezabhAI, nItAbena ane sAbIrabhAI ane AgamanA dAnadAtAo vagerene abhinaMdana sAthe anekazaH dhanyavAda. A AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA, pUrva prakAzita AgamonA prakAzaka, saMpAdakone AbhArasaha anekazaH sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoga zUnyatAnA yoge tUTI rahI javA pAmI hoya, jinavANI viruddha lakhAyuM ke chapAyuM hoya to trividhetrividha micchAmi dukkaDam. vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya to mAMgu punaH punaH kSamApanA. maMgala maitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA. pa. pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa. nA suziSyA - AryA lIlama.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA anAdikALanA anaMtAnaMta jIvonA paribhramaNamAM anaMtakALe anaMtAnaMta jIvomAMthI koi ekAda jIvane jinavANI zravaNano yoga maLe che. tevA anaMta jIvomAMthI koi ekAda jIvane jinavANI zravaNa pachI tenI zradhdhA pragaTa thAya che. jinavANInuM zravaNa karyA pachI te bhAvone samajIne Agama saMpAdananA mAdhyamathI jana-jana sudhI pahoMcADavA maLe te kharekhara amArA mATe parama saubhAgya che... A eka sonerI taka che. gurukRpAe A taka amone sAMpaDI ane ame atyaMta prasannabhAve zradhdhApUrvaka takane vadhAvI te dizAmAM gatizIla banyA. kramazaH eka pachI eka AgamanuM saMpAdana karatAM zrI nirayAvalikA sUtranuM saMpAdana karavAno suavasara Avyo. kathAnuyoga pradhAna zrI nirayAvalikA sUtra nAmathI prasidhdha A AgamamAM pAMca upAMga sUtrono samAveza thAya che. zAstrapATha anusAra A zAstranuM nAma 'upAMgasUtra' che ane nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, puSparulikA ane vRSNidazA, A pAMca tenA varga che. samaLeLa mAvayA madAvIreLa... 3vaDALa paMca vaLyA paLattA, taM nahIM... riyAliyAo... samaya vyatIta thatAM A pAMca varga bhinna bhinna pAMca Agama rUpe prasidhdha thai gayA che. bAra upAMga sUtronI gaNanAmAM A pAMce varganI pAMca Agama rUpe gaNanA thai che. saMpAdana daramyAna prazna thayo ke A zAstrane ApaNe karyu nAma ApavuM ? saMpAdaka maMDaLe sAthe maLIne vicAraNA karIne nirNaya karyo ke zAstranA pATha anusAra mULabhUta 'upAMga sUtra' nAma jaLavAi rahevuM joie tethI zAstranI upara 'upAMga sUtra' lakhIne tenI nIce paraMparAthI pracalita 'zrI nirayAvalikA sUtra' lakhyuM che. A rIte zAstronI maulikatA ane paraMparAno samanvaya karyo che. prathama varga - zrI nirayAvalikA sUtramAM mAtA celaNAnA dohadanuM varNana che temAM caravatimaMsRtti - udarAvalimAMsa arthAt 'peTanA aMdaranA AMtaraDA' zabdano prayoga che. - 34
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu ardhamAgadhI koSamAM A zabdano artha "kalejAnuM mAMsa karyo che. TIkAkAre A zabdano artha karyo nathI. paraMparAmAM A artha ja pracalita che. tema ja calaNArANIne rAjA zreNikanA kalejAnuM mAMsa khAvAno dohada thayo hato tathA prakAranI kathA pracalita che tethI ame paNa pracalita arthane svIkAryo che. kalpavataMsikA Adi cAre vargamAM kramazaH daza, daza, daza, bAra adhyayana che. dareka adhyayanomAM eka-eka vyaktinA pUrva-pazcAdbhava sahita traNa-traNa bhavanuM varNana che. ame pAThakonI saraLatA mATe dareka adhyayanonI kathA prAraMbhamAM ApI che. pariziSTamAM pAMca varganI saMpUrNa vigata koSTaka rUpe ApI che jenAthI vAcako saMpUrNa zAstrane saraLatAthI smRtipaTa para aMkita karI zake che. prathama varga zrI nirayAvalikAmAM pAThakone kathAnuM sAtatya jaLavAi rahe ane rasavRdhdhi thAya, te mATe zreNikarAjAne prApta thayelA divya hAranI ghaTanA anya graMthonA AdhAre pragaTa karI che. rAjA koNika ane ceDArAjAnA hRdayadrAvaka yudhdhanA varNana pAchaLa zAstrakArano Azaya zuM che ? te adhyayananA aMte upasaMhAra rUpe prastuta karyuM che. kathAnA mAdhyamathI zAstrakAre saMsAranuM svarUpa, bhautika padArthonuM AkarSaNa ane tenA dArUNa pariNAmonI sAthe karmasidhdhAMtane spaSTa karyo che. pupikA vargamAM aMgatikumAranI mRtyu pachInI gatinA varNana prasaMge zAstrakAre viradiya sAmavo zabdano prayoga karyo che. prAsaMgika rIte vivecanamAM saMyama virAdhanA eTale zuM ? te viSayane spaSTa karyo che. A rIte vivecanamAM prasaMgonusAra kathAnakothI saMbaMdhita tAvika viSayone paNa samajAvyA che. kathAnakonA mAdhyamathI vairAgya tarapha gati karAve tevuM zrI nirayAvalikA sUtra sAdhakone aMtarmukha banAvI vairAgyane daDhatama banAve che. zAstra saMpAdananA nimittathI mAtra zAstravAMcana ja nahIM paraMtu zAstranA bhAvonI anuprekSA karavAno suyoga prApta karI ame dhanyAtidhanya banI gayA chIe. tenA mATe anaMta upakArI pU. guruvaryonA upakArano svIkAra karI teozrInA pAvana caraNomAM sAdara vaMdana karI virAma pAmIe chIe. 35
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra saMpAdanamAM jinAjJAthI ochI, adhika, viparIta prarUpaNA thai hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam. sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAi! sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAi! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudevazrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukata -lIlama guruNIzrI ! zaraNuM rahyuM pU. mukata - lIlama- vIra guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpanayana kholyA Ape divya jJAnarUpanayana devaguru-dharmanI maLe evI kRpA devaguru-dharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 36
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAdikAnI kalame sAdhvI zrI kiraNabAI ma. jaina sAhityano prAcInatama vibhAga Agama che. A + gama = Apta puruSo--tIrthaMkaro dvArA ApeluM gama = jJAna Agama kahevAya che. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmIe kevaLajJAna kevaLadarzana prApta karI, sarvajJa sarvadarzI thayA pachI pravacana dvArA jIva ajIva AdinuM svarUpa pragaTa karatAM karmabaMdha, baMdhahetu, mokSa ane mokSanA hetunuM rahasya udghATita karyuM. bhagavAna mahAvIra svAmInA pAvana pravacano arthAgama kahevAya ane gaNadharo dvArA karelI sUtraracanA suttAgama kahevAya che. A AgamasAhitya AcAryo mATe nidhi samAna che tethI tenuM nAma gaNipiTaka rAkhavAmAM AvyuM. tenA maulika vibhAga bAra che, jene dvAdazAMgI kahevAya che. Agama vibhAjanamAM prastuta Agama H prAcInakALathI AgamonuM vibhAjana aMgapraviSTa ane aMgabAhyanA rUpe che. aMgasAhityanI racanA gaNadharoe karI che ane aMga bAhya sAhityanA racayitA sthavira bhagavaMto che. tyAra pachI kAlAMtare eTale devardhigaNi kSamAzramaNanA seMkaDo varSo pachI aMgabAhya AgamonA upAMga, mUla ane cheda ke cUlikAzAstra evA nAmo pracalita thayA ane tyAra pachI A upAMga AdinI saMkhyAo nizcitta thavA lAgI. joke tenI saMkhyAno koI maulika AdhAra nathI. chatAM sthAnakavAsI paraMparAmAM 12 upAMga, 4 mUla ane 4 cheda zAstronI mAnyatA pracalita che. prastuta AgamanI gaNanA upAMga vibhAgamAM thAya che. upAMga sUtra : nAmabodha : nirayAvalikA nAmathI prasiddha A zAstranuM Agamika nAma upAMga sUtra che. te 37
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke pahelAM bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dIkSA grahaNa karI hatI. jJAtAdharmakathAmAM meghakumAranI mAtA zreNikanI (24mI) rANI dhAriNI hatI tevo ullekha che. dazAzrutaskandhamAM (2pamI) mahArANI celaNAnuM varNana che. te atyaMta rUpavAna hatI. tenA divya rUpane joIne bhagavAna mahAvIra svAmInA sAdhvIjIo stabdha thaI gayA ane nidAna karavA mATe tatpara thaI gayA. nizIthacUrNimAM zreNikanI eka rANInuM nAma aphatagaMdhA paNa maLe che paraMtu A nAma bahuprasiddha nathI. bauddha sAhityamAM vinayapiTaka nAmanA graMthamAM rAjA zreNikanI pAMcaso rANIono ullekha che. zreNikanA putra - AgamamAM zreNikarAjAnA chatrIsa putrono ullekha maLe che. te chatrIsa nAma A pramANe che- (1) jAlI (ra) mAlI (3) uvayAlI (4) puriSaNa (5) vAriseNa (6) dIhadaMta (7) laSTadaMta (8) vehalla (9) vehAyasa (10) abhayakumAra (11) dIghusena (12) mahAsena (13) laSTadaMta (14) gUDhadaMta (15) zuddhadaMta (16) hallA (17) duma (18) dumasena (19) mahAdumasena (20) sIha (21) siMhasena (22) mahAsiMhasena (23) puNyasena (24) kAlakumAra (5) sukAlakumAra (26) mahAkAlakumAra (27) kRSNakumAra (28) sukRSNakumAra (29) mahAkRSNakumAra (30) vIrakRSNakumAra (31) rAmakRSNakumAra (32) pitRsenakRSNakumAra (33) mahAsenakRSNakumAra (34) meghakumAra (35) naMdIsaNa (36) koNika. temAMthI anuttaropapAtika sUtrAnusAra jAlI Adi 23 rAjakumAro dIkSA laI saMyamadharmanI ArAdhanA karI ane anuttara vimAnamAM utpanna thayA. jJAtAsUtra anusAra meghakumAra paNa zramaNadharma svIkArI aMte anuttara vimAnamAM utpanna thayA. naMdIsUtranI TIkA anusAra naMdISeNa paNa saMyamI banI sAdhanAnA paMthe AgaLa vadhyA. A pramANe 25 rAjakumAroe dIkSA lIdhI. zeSa agiyAra(koNika ane kAlakumAra Adi 10) rAjakumAro saMyama grahaNa karyA vinA mRtyu pAmI narakamAM utpanna thayA. dvitIya vargaH kalpAvatasikA : kalpa zabdano prayoga saudharmathI azruta sudhInA bAra devaloka mATe prayukta thayo che. devalokamAM utpanna thanArA jIvonuM jemAM varNana che te varga kalpAvataMsikA che. devaloka te puNya bhogavavAnuM sthAna che.vrata-niyama dhAraNa karanAra, zubha bhAvathI puNyanA kArya karanAra devagati pAme che. A vargamAM varNita (1) padma (2) mahApadma (3) bhadra 38
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sUtranA mULapAThathI spaSTa che. upAMga nAmanuM A sUtra eka zrutaskaMdha rUpa che. nirayAvalikA Adi pAMca tenA varga che. pAMca vargonA nAma A pramANe che- (1) nirayAvalikA (2) kalpAvataMsikA (3) puSpikA (4) puSpacUlikA ane (5) vRSNidazA. pAMca varganA bAvana adhyayana che. saMpUrNa sUtranuM parimANa 1109 zloka pramANa mAnavAmAM AvyuM che. prathamavarga nirayAvalikA : A varga-vibhAgamAM narakamAM janArA jIvonuM(zreNika putranuM) kramazaH varNana che. tethI tenuM sArthaka nAma nirayAvalikA che. A vargamAM dasa adhyayana che. samrATa zreNika eka adhyayana :- prAcIna magadhanA ItihAsane jANavA mATe A varga ghaNo ja upayogI che. temAM samrATa zreNikanA rAjyakAlanuM varNana kareluM che. samrATa zreNikanuM jaina ane bauddha baMne paraMparAomAM anukrame zreNika bhiMbhisAra ane zreNika biMbisAra nAma maLe che. jaina daSTie zreNIonI sthApanA karavAnA kAraNe tenuM nAma zreNika paDyuM. bauddha daSTie tenA pitAe tene aDhAra zreNIono mAlika banAvyo hato tethI te zreNika nAmathI prasiddha thayA. jaina ane bauddha baMne paraMparAomAM zreNIonI saMkhyA aDhAra ja che. zreNIonA nAmamAM paNa paraspara ghaNI ja samAnatA che. jaMbadvIpa prajJapti sUtramAM navanA ane navakAru te aDhAra zreNIonA bhedonuM vistRta varNana che. paraMtu bauddha sAhityamAM zreNIonA nAma A pramANe vyavasthita rUpe maLatAM nathI. 'mahAvastumAM zreNIonA trIsa nAma maLe che. temAMthI ghaNA nAmo to jaMbadvIpa prajJaptimAM varNavela nAmonI samAna che. keTalAye vidvajjanonuM maMtavya che ke rAjA zreNikanI pAse ghaNI moTI senA hatI ane te seniya gotranA hatA, tethI tenuM nAma zreNika paDyuM. rAjA zreNikanI mahArANIo :- Agama varNana anusAra zreNika rAjAne paccIsa rANIo hatI, tenA nAma A pramANe che- (1) naMdA (2) naMdamatI (3) naMdottarA (4) naMdazreNikA (5) marutA (6) sumarutA (7) mahAmarutA (8) marudevA (9) bhadrA (10) subhadrA (11) sujAtA (12) sumanA (13) bhUtadattA (14) kAlI (15) sukAlI (16) mahAkAlI (17) kRSNA (18) sukRSNA (19) mahAkRSNA (20) vIrakRSNA (21) rAmakRSNA (rara) pitRsenakRSNA (23) mahAsenakRSNA. A rANIoe samrATa zreNikanA mRtyu pachI 5 39
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ navAMgI TIkAkAra AcArya abhayadeva sUrIe dIrghadazA zAstra ajJAta che, te pramANe kathana karyuM che, tema chatAM dIrghadazAnA adhyayano saMbaMdhI keTalIka saMbhAvanAo pragaTa karI che. naMdIsUtranI Agama sUcimAM te zAstrano ullekha nathI.dIrghadazAmAM AvelA pAMca adhyayanonuM nAma sAmya A zAstranI sAthe che. yathA- caMdra, sUrya, zukra ane zrIdevI bahuputrI maMdarA. AcArya abhayadevasUrie sthAnAMgavRttimAM nirayAvalikAnA nAma sAmyavALA A pAMca ane bIjA be adhyayanonuM saMkSipta vivaraNa karyuM che ane zeSa traNa adhyayanone apratIta kahyA che. AcArya abhayadevasUrinA sthAnAMga sUtranA vivecana ane prastuta AgamanA kathAnakomAM ghaNI sAmyatA che. cotho vargaH puSpacUlA - A varganA paNa daza adhyanana che. A daza adhyayanonA nAma A pramANe che. (1) zrIdevI (2) hrIdevI (3) dhRtidevI (4) kIrtidevI (5) buddhidevI (6) lakSmIdevI (7) IlAdevI (8) surAdevI (9) rasadevI (10) gaMdhadevI. A daze devIo pUrvabhavamAM prabhu pArzvanAthanA zAsanamAM puSpacUlA sAdhvIjI pAse pravrajita thaI hatI. tethI A varganuM nAma puSpacUlA che. saMyamanuM pAlana karatAM dehAdhyAsa jAgRta thayo ane te zarIra zuzruSAmAM lIna banI, zarIra bAkuzikA thaI, virAdhakapaNe kAladharma pAmI devIrUpe utpanna thaI che. aitihAsika daSTie A varNana atyadhika mahattvanuM che. vartamAna yugamAM paNa sAdhvIjIonA ItihAsa jANavA-meLavavA kaThina che. tyAre A vargamAM pArzvanAtha bhagavAnanA yuganI sAdhvIjIonuM varNana che. zrI, hI, dhRti, kIrti, buddhi, lakSmI Adi lokamAM je viziSTa zaktio prasiddha che tenI adhiSThAtrI devIonuM astitva hoya che. pAMcamo vargaH vRSNidazA - naMdI cUrNi anusAra prastuta varganuM nAma aMdhakavRSNidazA hatuM. Aje A vRSNidazA nAmathI prasiddha che. temAM vRSNivaMzIya bAra rAjakumAronuM varNana, bAra adhyayanomAM che. te adhyayanonAM nAma anukrame A pramANe che- (1) niSakumAra (2) mAtalIkumAra (3) vahakumAra (4) vakumAra (5) pragatikumAra (6) jyotikumAra (7) dazarathakumAra (8) deDharathakumAra (9) mahAdhanukumAra (10) saptadhanukumAra (11) dazadhanukumAra (12) zatadhanukumAra. A sarve puNyAtmAo arahaMta ariSTanemi pAse saMyama grahaNa karI anuttara vimAnamAM utpanna thayA che. prastutamAM 40 )
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) subhadra (5) padmabhadra (6) pAsena (7) padmagulma (8) nalinIgulma (9) ANaMda (10) naMdana Adi dase ya devagati pAmyA hatA. nirayAvalikA vargamAM je zreNika rAjAnA putra kAlakumAra, sukalakumAra vagere daza rAjaputronuM varNana che, tenA ja daza putronuM varNana kalpAvataMsikA varganA daza adhyayanamAM che. daze rAjakumAra(zreNikanA pautra) zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dezanA sAMbhaLIne zramaNa banyA, aMga sAhityano UMDo abhyAsa karyo, ugratAnI sAdhanA karI ane aMte paMDitamaraNa prApta karIne vaimAnika jAtanI devagatine pAmyA. A pramANe bIjA vargamAM vratAcaraNathI jIvanazuddhinI prakriyA para prakAza pAtharyo che. jyAM pitA kaSAyane vaza thaIne narakamAM gayA, tyAM tenA ja putra sukRtyo karIne devalokamAM gayA. utthAna ane patana manuSyanA svayaMnA karmo para AdhAra rAkhe che. manuSya sAdhanAthI bhagavAna banI zake che, te ja rIte virAdhanAthI narakanA duHkha paNa bhogavI zake che. trIjo varga : puSpikA - upAMga sUtrano tRtIya varga puSpikA che. A vargamAM caMdra, sUrya, zukra, bahuputrika, pUrNabhadra, maNibhadra, datta, ziva, bala ane anAdata A dasa adhyayana che. prathama be adhyayanamAM kramazaH caMdradeva ane sUryadevanA pUrvabhavanuM nirUpaNa che. trIjA adhyayanamAM zukra mahAgrahanA pUrvabhavanuM varNana che. cothA adhyayanamAM bahuputrikA devInA pUrva-pazcAdbhavanI viTaMbaNAothI bharelI vicitra kathA che. A kathAmAM sAMsArika moha-mamatA kevA prakAranI hoya tenuM spaSTa citra AlekhyuM che. kathAnA mAdhyamathI punarjanma ane karma phaLanA siddhAMtane paNa pratipAdita karyA che. zeSa cha adhyayanomAM pUrNabhadrAdinuM pUrvabhava sahita varNana che. sthAnAMgamAM varNita dIrgha dazAzAstranA adhyayano sAthe A varSanI tulanA :sthAnAMgasatranA 10mA sthAnamAM dIrghadazA nAmaka zAstranA daza adhyayana kahyAM che, te A pramANe che- (1) caMdra (2) sUrya (3) zukra (4) zrIdevI (5) prabhAvatI (6) dvIpa dviIpasamudrotpatti (7) bahuputrI maMdarA (8) sthavira saMbhUtivijaya (9) sthavira pakSma (10) ucchavAsa- niHzvAsa. 41
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAja dvArA saMskRta vyAkhyA temaja tenA hindI ane gujarAtI anuvAda. (7) zramaNa saMghIya yuvAcArya zrI madhukaramunijInA kuzaLa netRtvamAM Agama prakAzana samiti bAvara dvArA 3ra Agamo vivecana sAthe prakAzita thayA, temAM paNa A sUtranA hindI anuvAdanuM vivecana sAthe prakAzana thayuM. (8) I.sa. 1977mAM AcArya tulasI dvArA saMpAdita, vizvabhAratI lADagUMthI prakAzita TippaNa sahita saMzodhita mUlapATha. (9) I. sa. 1990mAM Agama manISI pU.trilokamuni dvArA saMpAdita, Agama navanIta prakAzana samiti, sirohIthI prakAzita saMkSipta sArAMza . A ja kaDImAM guruprANa phAunDezana rAjakoTa dvArA mULa, bhAvArtha, vivecana sahita prastuta upAMga sUtrane prakAzita karatAM amo dhanyatA anubhavIe chIe. prastuta saMskaraNa : traNasvIkAra : pUrvanA prakAzanone AdhArabhUta mAnIne prastuta saMskaraNa taiyAra karyuM che. mULa pATha, saraLa bhAvArtha, Avazyaka vivecanathI Agamane saraLa ane rasaprada banAvavAno prayatna karyo che. aMte pariziSTamAM saMpUrNa Agamane AvarI letA cArTa banAvyA che, je vAMcako mATe atyaMta upayogI che. saMyamI jIvanamAM svAdhyAyanI pradhAnatA hoya che. jJAnanA AbhUSaNathI saMyamanA svAMga savizeSa zobhI UThe che. A sUtra amArI vairAgya avasthAmAM ja dIkSAdAtA tapasamrATa pU. gurudeve temaja guNImaiyA pU. muktalIlama-uSAbAI ma. e amane samajAvela hatuM. te sUtrane jIvanamAM vaNavAno puruSArtha amAro cAlu hato; saMyamI jIvanamAM svAdhyAyanI saragama nizadina madhurA sUre vahAvatI hatI te sUrane vadhAre sumadhura banAvavAno suvarNa avasara mane parama puNyodaye prApta thayo ane te suvarNakSaNa eTale dAdA gurunI janma zatAbdIno suavasara... janmazatAbdIne Agama batrIsIno gujarAtI anuvAda karIne ujavIe, jenuM vAMcana karIne gujarAtI samAja paNa jJAnathI sabhara bane ane bhAvI peDhI A zorTa enDa 0 42
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSadhakumAranuM pUrvabhava sAthe vistRta varNana che. zeSa agiyAra kumAronA mAtra nAma ja maLe che. uparokta pAMca vargAtmaka A eka sUtra che paraMtu kAlakrame A eka ja sUtra pAMca sUtranA rUpamAM gaNAvA lAgyuM. tema chatAM A sUtrane Aja sudhI vibhAjita karyA vinA ekI sAthe eka zrutaskaMdha rUpe ja rAkhela che. tethI tenI maulika ekasUtratA Aje paNa surakSita che. vyAkhyA sAhitya : prastuta sUtra kathApradhAna hovAnA kAraNe tenA para niyukti, bhASya ke cUrNi lakhAI nathI. zrI caMdrasUrie saMskRta bhASAmAM A sUtra para saMkSipta ane zabdArtha sparzI vRtti lakhI che. zrI caMdrasUrinuM ja bIjuM nAma pArSadevagaNi hatuM. te zIlabhadrasUrinA ziSya hatA. vRttinuM graMthamAna 600 zloka pramANa che. bIjI saMskRta TIkAnuM nirmANa sthAnakavAsI jaina paraMparAnA AcArya ghAsIlAlajI mahArAje karyuM hatuM. tenI TIkA saraLa ane subodha che. te TIkAmAM koNikarAjAnA pUrvabhavanuM paNa varNana che. bIjA paNa ghaNA prasaMgo che. vartamAnamAM upalabdha A sUtranA prakAzita sAhitya A pramANe che(1) sana. 1922mAM Agamodaya samiti surata dvArA caMdrasUrikRta vRtti. (2) sana. 1885mAM banArasathI caMdrasUrikRta vRtti ane gujarAtI vivecana. (3) vi.saM. 1990mAM jainadharma prasAraka sabhA, bhAvanagara dvArA mULa ane TIkA temaja tenA gujarAtI artha. (4) sana. 1934mAM gurjaragraMtha kAryAlaya amadAvAdathI bhAvAnuvAda. (5) vIra saM. 2445mAM haidarAbAdathI AcArya amolakha RSijI dvArA hindI anuvAda. (6) sana. 1960mAM zAstroddhAraka samiti rAjakoTathI AcArya ghAsIlAlajI 43
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ svITa vivecanano lAbha laI jainadarzananA hArdane samaje, tevI aMtaHsphuraNA mama guruNImaiyA pU. uSAbAI ma. ne thaI. te bhAvanAne pU. guruvaryoe sAkAra svarUpa ApyuM. mahat puNya yoge mane zrI nirayAvalikA sUtrano anuvAda karavAnI AjJA thaI. gurvAzAne saharSa zirodhArya karIne kAryano prAraMbha karyo. zruta avagAhana karatAM mane kharekhara anero AnaMda prApta thayo che. A anuvAdamAM pUrva prakAzita Agamono AdhAra lIdho che. tenA raciyatA pUrvAcAryone bhAvavaMdana karIne teono AbhAra vyakta karuM chuM. sahu prathama mama saphaLatAnA sukAnI anaMta upakArI pU. tapasvI gurudevane smRti paTa para lAvI bhAvavaMdana karuM chuM. apramata yogI, niSkAma zrutasevaka evA pU. trilokamuni. ma. ne kema bhUlAya ? jeozrIe khaMtathI ane premathI potAnA zAstrajJAnano amone lAbha ApI, A anuvAdanuM zuddhikaraNa karI Apela che. temanI A zrutasevAnI pratipaLa anumodanA karuM chuM. pratyakSa ne parokSa preraNAsrota vahAvatA evA pU. jayaMtagiri--janaka-jaga- hasu-gaja-namra muni ma. sA. temaja amArA sahunA zirachatra pUjyavarA pU. zrI muktAbAI ma.; A sahune bhAvavaMdana karuM chuM. mArA jJAnadAtrI parama upakArI evA vaDIla guruNImaiyA pU. sAhebajInI zrutaruci to avarNanIya che. jeozrIe sadA bAhya jagatathI vimukha rahIne, potAnI sAdhanAnA amUlya samayanuM yogadAna ApI, satata parizrama uThAvIne, anuvAdanuM akSarazaH avalokana karIne, lekhanane sarasa opa Apyo che, teozrInA caraNakamalamAM zat zat vaMdana.. mArA saMyamI jIvananA zilpakAra evA anaMta upakArI guruNImaiyA viduSI pU. uSAbAI ma. no upakAra mAnavAnI zakti mArAmAM nathI chatAM paNa teoe mane anuvAda karavAnI preraNA ApI, yogya mArgadarzana ApyuM; teonI huM khUba ja RNI chuM. sahasaMpAdikA Do. zrI AratIbAI ma.(pI.eca.DI.) ane viduSI sAdhvIzrI subodhikAbAI ma. e anuvAdane saraLa banAvela che. temanA puruSArthane dhanyavAda. 44
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamIjIvananA sahayogI mArA gurubeno temaja nAnA satIjIone paNa A take yAda karuM chuM. jeoe A kAryamAM mane suMdara sahakAra Apyo che. guruprANa phAunDezananA pramukha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha utsAhathI A kAryane AgaLa vadhAryuM che. zrI mukuMdabhAI, zrI dhIrubhAIe pUrNatayA sahakAra Apyo che. bhAIzrI nehalabhAIe prinTiga kArya karyuM che. te badala sahuno A samaye AbhAra vyakta karuM chuM. anuvAdamAM chadmasthAvasthAne kAraNe, pramattayoge jinAjJA viruddha kAMI lakhAyuM hoya, kAMI paNa kSati rahela hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam..... mumukSu bhavyAtmAo A zrutasAgaramAM DUbakI mArIne jJAnamotI sahaja bhAve meLavI AtmAnaMda anubhave e ja maMgala bhAvanA.... 45 pU. mukta-lIlama guruNInA praziSyA ane vidUSI pU. uSAbAI svAmInA ziSyAsAdhvI kiraNa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] 46
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pAMga sUtra zrI zrI pAMgasUtra bhUtra zrI upAMga sUtroNa bhI upAMga satra zrI dhAMsa yI yAMga sUtra zrI yAMga sUtrAMga sAMga sUtra zrI yAMga sUtra zrI pAMga va zrI GdhAMga sUtra zrI GdhAMga sUtra zrI GdhAMga sUtra zrI rAdhAMga sUtra zrI GdhAMga sUtra sUtra zrI udhAMga sUtrAMga zrI pAMga sUtra zrI pAMga upAMga zrI yAMga sUtra mUtra TaHTI : 2 racita 6 zrI yAMga sUtra zrI yAMga sUtra zrI upAMga kI vira ) pAMgasutra zrI bhAga sa nirayAvalikA zrI uparA mutra zrI upAMga sU zrI uga kalpAvataMsikA, puSpikA, puSpacUlikA, vRSNidazA mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa nI kiTa anuvAdika che kiraNa A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSTikA varga trIjo varga puSpA Fe paricaya : prathama be vargamAM kevaLa zreNika rAjAnA parivArikajanonuM jIvana vRttAMta che. jyAre trIjA vargamAM koI paNa eka parivAranA vyaktionuM nirUpaNa nathI. temaja dase adhyayananA darsa vyaktiono paraspara sAMsArika koI saMbaMdha paNa nathI. te sarve vikharAyelA slanI jema judA-judA hovAthI A varganuM nAma puSpikA che. dase aghyayanano sAra svataMtra rIte adhyayananA prAraMbhamAM Apyo che. daza adhyayanamAM kramazaH (1) jyotiSI caMdradevanA traNa bhava (2) sUryadevanA traNa bhava (3) mahAgraha zukradevanA traNa bhava (4) bahuputrikA devInA pAMca bhavanuM varNana che. aMte (5-10) pUrNabhadra Adi darekanA traNa-traNa bhavanuM saMkSapta varNana che. prathama adhyayana prastuta adhyayana candradevanA pUrvabhavanuM jIvanadarzana che. H caMdradeva :- ekadA caMdradeva prabhu mahAvIranA darzanArthe bharatakSetramAM AvyA. prabhunA darzana karIne 3ra prakAranI nATayavidhi batAvIne tathA potAnI RddhinuM pradarzana karIne svasthAne gayA. tyArapachI gautama svAmInI jijJAsAnA samAdhAnArthe prabhue caMdradevano pUrva bhava karyo. pUrvabhava ! - zrAvastI nagarImAM aMgati nAmanA dhanasaMpanna zeTha rahetA hatA. te aneka lokone AlaMbanabhUta, AdhArabhUta ane mArgadarzaka hatA. ekadA pArzvanAtha bhagavAna tyAM padhAryA. aMgata zeTha bhagavAnanA darzana karavA gayA. dharmadezanA sAMbhaLI, saMsArathI virakta thayA. putrane kuTuMbano bhAra soMpI bhagavAna pAse dIkSita thayA. agiyAra aMgano abhyAsa karyo. vividha tapazcaryAo karI. tapasaMyamanI sAdhanAnA aMte paMdara divasano saMthAro karI, AyuSya pUrNa thatAM caMdra vimAnamAM IndrapaNe utpanna thayA. saMyamanI ArAdhanAmAM kaMIka uNapa rahevAthI virAdhaka thayA. vartamAnamAM ApaNe je vimAnane joIe chIe, temAM A aMgatino jIva Indra rUpe che. tyAM tenI cAra agramahiSI devI, 4000 sAmAnika deva, 1000 AtmarakSaka deva Adi Rddhi che. caMdradeva potAnI eka lAkha varSa sAdhika eka palyopamanI sthiti pUrNa karIne, mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne, siddha gatine prApta karaze. nAka kAma ka
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 70] zrI nirayAvalikA sUtra ' trIjo varga : puSpikA prathama adhyayana : caMdradeva adhyayana prAraMbha :| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM uvaGgANaM doccassa vaggassa kappavaDisiyANaM ayamaDhe paNNatte, taccassa NaM bhaMte ! vaggassa pupphiyANaM ke aDhe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM uvaGgANaM taccassa vaggassa pupphiyANaM dasa ajjhayaNA paNNattA / taM jahA caMde sUre sukke, bahuputtiya puNNa mANibhadde ya / datte sive bale ya, aNADhie ceva boddhavve // bhAvArtha :- he bhagavana! jo mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre upAMga sUtranA bIjA varga kalpAvartAsikAno A bhAva pratipAdita karyo che, to he bhagavan! tRtIya varga puSyikAmAM kyA bhAva prarUpita karyA che? he jaMbU! mokSa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre upAMga sUtranA tRtIyavarga puSpikAnA daza adhyayana kahyAM che, te A pramANe che- (1) caMdra (2) sUrya (3) zukra (4) bahu putrikA (5) pUrNabhadra (6) maNibhadra (7) datta (8) ziva (9) bala (10) anAdata. vivecana : pahelAM ane bIjA vargamAM 10-10 adhyayanomAM zreNikanA putra ane pautronuM varNana che. te sarve kathAnaka aMtima tIrthakara bhagavAna mahAvIranA zAsananA che. - prastuta sUtramAM trIjA varganA daza adhyayanono nAma nirdeza che. A daze jIvo pUrva bhavamAM bhagavAna pArzvanAthanA zAsanamAM dharmano bodha pAmyA hatA. teono vartamAna bhava devarUpe varNita che ane bhaviSyamAM te daza mahAvideha kSetramAMthI mokSe jaze. | 2 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ypi [-3: adhya.-1 | 71 dasa ajjhayaNA paNNattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ? bhAvArtha :- he bhagavana! jo mokSa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikA nAmanA trIjA varganA daza adhyayano kahyAM che, to he bhagavan! mokSa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre prathama adhyayanamAM kayA bhAvonuM ni355 ryu cha ? jyotiSendra caMdranuM rAjagRhamAM Agamana :| 3 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare vaNNao / guNasIlae ceie / seNie rAyA / sAmI samosaDhe / parisA nniggyaa| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMde joisiMde joisarAyA caMdavaDisae vimANe sabhAe suhammAe caMdasi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANIyasAhassIhiM jAva viharai / imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe AbhoemANe pAsai, pacchA samaNaM bhagavaM mahAvIraM / evaM jahA sUriyAbhe tahA AbhiogaM devaM saddAvettA jAva suriMdAbhigamaNajoggaM karettA tamANattiyaM paccappiNati / sussarA ghaMTA jAva viuvvaNA, NavaraM jANavimANaM joyaNasahassavitthiNNaM addhatevaTThijoyaNamUsiyaM, mahiMdajjhao paNuvIsaMjoyaNamUsio, sesaMjahA sUriyAbhassa jAva Agao / NaTTavihI / taheva paDigao / bhaMte ! tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM pucchA / kUDAgArasAlA didruto / sarIraM aNupaviTThA / puvvabhava pucchA / bhAvArtha :- he jaMbu ! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada darzanArthe nIjI. te kALe te samaye jyotiSIonA rAjA, jyotirmendra caMdra caMdrAvataMsaka vimAnanI sudharmAsabhAmAM caMdra nAmanA siMhAsana upara besIne cAra hajAra sAmAnika devo sahita kAvatu sukhapUrvaka rahetA hatA. tyAre teNe potAnA vipula avadhi jJAnathI saMpUrNa jaMbUdvIpane joyo ane zramaNa bhagavAna mahAvIrane paNa joyA. tyAra pachI teNe sUryAbhadevanI jema potAnA abhiyogika(sevaka) devone bolAvyA yAvata rAjagRhI nagarIne deva-devendronA gamanAgamanane yogya karavAnI AjJA ApI ane te pramANe kArya thaI javAnI sUcanA ApavA kahyuM. Abhiyogika devoe te pramANe karyuM.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] zrI nirayAvalikA sUtra tyArapachI potAnA padAtIsenA nAyakane AjJA ApI ke susvarA ghaMTAne vagADIne sarva devadevIone bhagavAnanA darzana mATe AvavAnI sUcanA karo. te senA nAyake paNa te pramANe ja karyuM kAvat sUryAbhadevanI jema yAna vimAnanI vidurvaNA karI. paraMtu vizeSatA e che ke te vimAna eka hajAra yojanA vistAravALuM hatuM ane darara yojana UMcu hatuM. mahendra dhvajanI UMcAI 25 yojanAnI hatI. te sivAya zeSa varNana sUryAbhadevanI jema jANavuM joIe thAva te bhagavAnanI pAse AvyA, nATayavidhi karIne pAchA gayA. he bhagavanuM ! A pramANe saMbodhana karIne gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne devanI Rddhi saMbaMdhamAM prazna pUchyo. bhagavAne kUTAkAra zALAnA daSTAMta dvArA samajAvyuM ke te sarva divya Rddhi Adi tenA zarIramAM aMtahita thaI gaI. tyAra pachI gautama svAmIe te caMdra devanA pUrvabhavanI pRcchA karI. vivecana : prastuta sUtranA bhagavAna samIpe thayelA candra devanA AgamananuM saMkSipta varNana che. devo potAnI Rddhi dekhADavA seMkaDo rUponI vikarvaNA karI vividha nATaka dekhADe che. pachI te badhA rUpo zarIramAM aMtahita thaI jAya che. kuTAkAra zALAnuM daSTAMtaH- koI aMdara-bahAra chANathI lIMpelI, bahArathI cAre bAju koTathI gherAyelI, gupta dhAro vALI, majabUta dhAravALI, daravAjAmAMthI pavanano praveza thavo paNa azakya hoya tevI vizALa kuTAkAra zALA(zikharanA AkAravALI zALA) hoya ane te kUTAkAra zALAnI najIka eka moTo janasamUha beTho hoya te potAnI tarapha AvatAM khUba moTA meghapaTalane athavA pANI varasAve tevA vAdaLAne athavA pracaMDa vAvAjhoDAne AkAzamAM joIne tarata ja potAnI surakSA mATe janasamUha te kUTAkArazALAmAM praveza karI jAya che. te ja rIte vidurvaNA karelI te divya devaddhi Adi zarIramAM praviSTa thaI jAya che. puSyamava pucchA :- gautama svAmI dvArA pUrvabhavane jANavAno pATha ahIM vizabdathI saMkSipta che. teno vistRta prazna A pramANe jANavo. he bhagavan!te devane A prakAranI divyaRddhi yAvatuM divya devaprabhAva tene kevI rIte maLyA? kevI rIte prApta thayA? pUrvabhavamAM te koNa hatA? tenuM zuM nAma ane kayuM gotra hatuM? kayA gAma, nagara, nigama(vyApAra pradhAna nagara), rAjadhAnI, kheDa, karbaTa(nIcA nIcA gharavALuM gAma), maDaba(jenI AsapAsa cAre bAju eka yojana sudhI bIjuM koI gAma na hoya), pattana(samudranI najIkanuM gAma-nagara), droNamukha(jala ane sthala mArga sAthe joDAyeluM nagara), Akara, Azrama, sabAha (yAtrIo, pathikone vizrAma yogya grAma athavA nagara), sanniveza (sAdhAraNa manuSyonI vasatI)no nivAsI hato? teNe evuM kahyuM dAna dIdhuM, kayA puNyanA kAryo karyA ke jethI te deve te divyaddhi thAvata daivika prabhAva prApta karyA che? caMdrano pUrvabhava : aMgati gAthApati :| 4 evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAvatthI NAmaM NayarI hotthA /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dhupi4-3madhya.-1 | 93 koTThae ceie / tattha NaM sAvatthIe NayarIe aGgaI NAmaM gAhAvaI hotthA- aDDe ditte vitte vitthiNNaviulabhavaNa-sayaNAsaNa-jANavAhaNe bahudhaNabahujAyarUvarayae Aoga-paogasaMpautte vicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsagomahisagavelagappabhUe bahujaNassa aparibhUe / tae NaM se aGgaI gAhAvaI sAvatthIe NayarIe bahUNaM NagaraNigama seTThiseNAvaisatthavAha-dUya-saMdhivAlANaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya kuDuMbesu maMtesu ya ya gujjhesu ya rahassesu ya Nicchaesu ya vavahAresu ya ApucchaNijje paDipucchaNijje, sayassa vi ya NaM kuDuMbassa meDhI, pamANaM, AhAre, AlaMbaNaM, cakkhu; meDhIbhUe jAva cakkhubhUe savva- kajjavaDDhAvae yAvi hotthA / bhAvArtha :- he gautama! te kAla ane te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. tyAM koSThaka nAmanuM udyAna hatuM. te zrAvastI nagarImAM aMgati nAmanA gAthApati(zeTha) rahetA hatA. te dhanADhaya, tejasvI, sarva prakAre saMpanna, vizANasane ghaeghara, zayyA, Asana, ratha, gADI, ghoDa, paI dhana, sonA-yAMhI sAhina mAlika hatA ane vyApAra daSTithI dhananuM AdAna-pradAna karatA hatA. jamyA pachI paNa tenA gharamAM puSkaLa khAdya padArtha vadhatA hatA. je anAtha-garIba manuSyo tathA pazu-pakSIone ApI devAtA hatA. tenA gharamAM ghaNA dAsa-dAsI, gAya-bheMsa, baLada, bakarAM Adi hatAM. te samRddhi AdinA kAraNe aparibhUta-pratiSThA prApta hatA arthAta prabhAvazALI vyaktitvanA kAraNe tenuM koI apamAna, tiraskAra ke anAdara karI zakatuM natuM. te aMgati gAthApati(AnaMda zrAvakanI jema) zrAvastI nagarInA ghaNAM nagarajano, vyApArI, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAlaka- sImArakSaka AdinA aneka kAryomAM, kAraNomAM, maMtraNAomAM, pArivArika samasyAomAM, guptavAtomAM, rahasyomAM nirNayo levAmAM, sAmAjika vyavahAromAM pUchavA yogya ane vicAra-vimarza karavA yogya hatA. te sivAya potAnA kuTuMba parivAranA kendra sthAnabhUta- meDhIbhUta, AdhArabhUta, AlaMbanarUpa, cakSubhUta, mArgadarzaka tathA badhA prakAranA kAryone AgaLa vadhAranAra hatA. bhagavAna pArzvanAthanuM padArpaNa :| 5 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse NaM arahA purisAdANIe Aigare evaM jahA uvavAie mahAvIro, NavaraM Navahatthussehe solasehiM samaNasahassehi aTThatIsAe ajjiyAsahassehiM jAva suhaM suheNaM viharamANe sAvatthIe NayarIe koTThae ceie samosaDhe / parisA NiggayA / bhAvArtha :- kAle ane te samaye puruSAdAnIya arihaMta pArzvanAtha bhagavAna dharmanI Adi karanArA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra ItyAdi uvavAI sUtra varNita zramaNa bhagavAna mahAvIranI samAna vizeSaNothI yukta paraMtu vizeSatA e che ke te nava hAthanI avagAhanAvALA ane soLa hajAra zramaNo tathA ADatrIsa hajAra sAdhvIonA samudAyanI sAthe vihAra karatAM yAvat koSThaka nAmanA udyAnamAM padhAryA. pariSada darzanArthe nIkaLI. |6 tae NaM se aGgaI gAhAvaI imIse kahAe laddhaTe samANe haTe, jahA kattio seTThI tahA Niggacchai jAva pajjuvAsai / dhamma soccA Nisamma, jaM NavaraM devANuppiyA! jeTTaputtaM kuTuMbe ThAvemi, tae NaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jAva pavvayAmi / jahA gaGgadatte tahA pavvaie jAva guttabaMbhayArI / bhAvArtha :- tyAra pachI te aMgati gAthApati bhagavAna pArzvanAthanA padArpaNanA samAcAra sAMbhaLI, harSita thayA. kArtikazeThanI jema potAnA gharethI nIkaLyA yAvat vaMdana-namaskAra karI bhagavAnanI paryapAsanA karI, dharmane sAMbhaLIne, hRdayamAM dhArIne teNe bhagavAnane A pramANe prArthanA karI- he bhagavan! huM mArA moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpIne ApanI pAse saMyama grahaNa karavA IcchuM chuM. tyArapachI bhagavatI sUtravarNita gaMgadattanI jema teNe dIkSA lIdhI yAvatuM gupta brahmacArI aNagAra thaI gayA. aMgati aNagArano deva rUpe janma : 7 tae NaM se aGgaI aNagAre pAsassa arahao tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aGgAI ahijjai, ahijjittA bahUhiM cauttha jAva vicittehiM tavokammehi appANaM bhAvemANe bahUI vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNai, pAuNittA addhamAsiyAe salehaNAe tIsa bhattAi aNasaNAe cheittA virAhiyasAmaNNe kAlamAse kAlaM kiccA caMdavaDisae vimANe uvavAya sabhAe devasayaNijjasi devadUsaMtarie caMde joisiMdattAe uvavaNNe / tae NaM se caMde joisiMde joisiyarAyA ahuNovavaNNe paMcavihAe pajjattIe pajjattIbhAvaM gacchai, taM jahA- AhArapajjattIe sarIrapajjattIe iMdiyapajjattIe sAsosAsa- pajjattIe bhAsamaNapajjattIe / bhAvArtha :- tyArapachI aMgati aNagAre ahaMta pArzvanAthanA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgono abhyAsa karyo. abhyAsa karIne caturthabhakta (upavAsa) Adi vividha tapazcaryA dvArA AtmAne bhAvita karatAM ghaNA varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karIne, ardhamAsika saMlekhanA- pUrvaka anazanadvArA trIsa bhakta(bhojana)no tyAga karIne, mRtyu samaye kALa karIne saMyama virAdhanAnA kAraNe caMdrAvataMsaka vimAnanI upapAta sabhAmAM devadUSyathI AcchAdita devazayAmAM jyotiSe caMdra rUpe utpanna thayA.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.--1 [ 75] tyArapachI te turaMta utpanna thayelA jyotirmendra jyotiSTharAja caMdra pAMca prakAranI paryAptiothI paryApta thayA, yathA- AhAraparyApti, zarIraparyApti, IndriyaparyApti, zvAsocchavAsaparyApti ane bhASAmana:paryApti . |8 caMdassa NaM bhaMte ! joisiMdassa joisaraNNo kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! paliovamaM vAsasayasahassabbhahiyaM / evaM khalu goyamA ! caMdassa joisiMdassa joisaraNNo sA divvA deviDDI jAva abhisamaNNAgayA / bhAvArtha - he bhagavan! jyotirmendra, jyotiSTharAja caMdranI keTalI sthiti che? he gautama! eka lAkha varSa adhika eka palyopamanI sthiti kahI che. he gautama! A pramANe te jyotiSarAja caMdra te divya devaRddhi prApta karI che. 'vivecana : prastuta sUtramAM aMgati aNagAranI Adarza tapa-saMyama sAdhanAnuM pratipAdana che. temaNe tIrthaMkara pAse dIkSita thaIne, sthaviro pAse agiyAra aMganuM adhyayana karyuM; mAsakhamaNa sudhInI vividha ane vicitra tapasyA karI; aMte 15 divasano saMthAro karyo ane kAladharma pAmI jyotiSI devamAM caMdradeva tarIke utpanna thayA. bhagavatI sUtrAnusAra saMyamInI gati vaimAnikadevanI ja thAya che. paraMtu aMgati aNagAra jyotiSI deva tarIke utpanna thayA. zAstrakAre tenA samAdhAna mATe vidiya sApa zabdano prayoga karyo che. nirAdi sAmaw :- saMyamanI virAdhanA karIne. saMyamanI virAdhanA A zabda ghaNo gaMbhIra ane vizALa che. temAM jJAna, darzana ane cAritra traNenI virAdhanA samAviSTa thaI jAya che. cAritranA mULaguNa ke uttaraguNamAM doSa sevana karanAra bakuza ke pratisevanA nigraMtho kALadharma pAmIne vaimAnikanI gati pAme che. paraMtu cAritranI virAdhanA sAthe darzana virAdhaka ja bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSImAM utpanna thAya che. mithyAtvI manuSyo ja bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSI devanuM AyuSya bAMdhe AyuSya baMdhanA uparokta siddhAMtathI spaSTa thAya che ke aMgati aNagAre pUrve mithyAtvAvasthAmAM jyotiSI devanuM AyuSya bAMdhyuM hoya, to ja tenI jyotiSI devamAM utpatti saMbhave che. sUtramAM aMgati aNagAranI ucca prakAranI tapa-saMyama sAdhanAnA varNana sAthe tene mATe vidiya
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra sAmaLe' zabda prayoga che. paraMtu teNe kayA nimittathI, kevI rIte darzananI, jJAnanI ke cAritranA mULaguNa athavA uttaraguNanI virAdhanA karI, te vAtanI sUtramAM koI spaSTatA jaNAtI nathI. tema chatAM viAhiya sAmaLe. eka ja zabda prayoganA kAraNe ane jyotiSImAM utpanna thayA tethI nizcita thAyache ke teoe samakitanI ane cAritranI koI akSamya virAdhanA avazya karI hatI. caMdradevanuM bhaviSya : 9 caMde NaM bhaMte ! joisiMde joisarAyA tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva caittA kahiM gacchihii kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihi / bhAvArtha :- he bhagavan ! jyotiSendra jyotiSarAja caMdra te devalokanuM AyuSya pUrNa karI, tyAMthI cyavIne kyAM jaze, kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karI siddha thaze. adhyayanano upasaMhAra H 10 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pupphayANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte / -tti nemi / bhAvArtha :- he jaMbU ! A pramANe mokSa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikA varganA prathama adhyayanano A bhAva kahyo che. || varga-3 adhya.-1 saMpUrNa |
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3H adhya.-2 [ 77] varga-3 adhya. ra paricaya : A adhyayanamAM sUryadevanA pUrvabhavanuM jIvana vRttAMta che. ekadA jyotirmendra sUryadeva prabhunA darzanArthe AvyA. potAnI Rddhi AdinuM pradarzana karIne svasthAne gayA. tyAra pachI zrI gautama svAmInA pUchavAthI prabhue teno pUrvabhava kahyo. sUryadevano pUrvabhava - zrAvastI nagarImAM supratiSThita nAmano vaNika raheto hato. tenuM saMpUrNa varNana aMgatinI samAna jANavuM arthAt sAMsArika Rddhi, saMyamagrahaNa, jJAna, tapa, saMlekhanA, saMyamanI virAdhanAdi aMgatinA prathama adhyayana samAna ja che. AyuSya pUrNa karIne te jyotiSendra sUryadeva thayA. tenI Rddhi paNa caMdradevanI samAna che. sUryadeva potAnI eka hajAra varSa sAdhika eka palyopamanI sthiti pUrNa karIne, mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karI, tapa-saMyamanuM pAlana karI, saMpUrNa karmakSaya karI zivagatine prApta karaze.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 varga-3 adhya.-ra sUryadeva zrI nirayAvalikA sUtra adhyayana prAraMbha : 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pupphayANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, doccassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha : - he bhagavan ! jo mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikA nAmaka trIjA varganA prathama adhyayananA pUrvokta bhAvonuM nirUpaNa karyuM che, to he bhagavan ! teoe bIjA adhyayanamAM kayA bhAvanuM nirUpaNa karyuM che ? sUryadevanuM samavasaraNamAM Agamana : 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaM Nayare / guNasIlae ceie / seNie rAyA / samosaraNaM / jahA caMdo tahA sUro vi Agao jAva NaTTavihiM uvadaMsittA paDigao / puvvabhavapucchA / sAvatthI NagarI / supaiTThe NAmaM gAhAvaI hotthA- aDDe jaheva aGgaI jAva viharai / pAso samosaDho / jahA aGgaI taheva pavvaie, taheva virAhiyasAmaNNe jAva mahAvidehe vAse sijjhihii / bhAvArtha :- he jaMbU ! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. zreNika rAjA rAjya karatA hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. jevI rIte caMdradeva darzanArthe AvyA hatA, tema sUrya Indra paNa AvyA. nRtyavidhi batAvIne cAlyA gayA. tyAra pachI gautama svAmIe sUryanA pUrvabhavanA viSayamAM pUchyuM; bhagavAne uttara Apyo- zrAvastI nAmanI nagarI hatI. temAM dhana-vaibhava AdithI saMpanna supratiSTha nAmanA gAthApati rahetA hatA. te paNa aMgatinI jevA ja dhanADhya ane prabhAvazALI hatA. tyAM pArzvanAtha bhagavAna padhAryA. aMgatinI jema te paNa pravrujita thayA ane te ja pramANe saMyamanI virAdhanA karI, mRtyunA avasare mRtyu pAmIne sUryavimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa thaze tyAre tyAMthI cyavIne, mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-2 || 79 ] adhyayanano upasaMhAra :| 3 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM doccassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / -ti neminA bhAvArtha - he jaMbU! A pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAnA bIjA adhyayananA bhAvanuM nirUpaNa karyuM che. upasaMhAraH- vaijJAniko jyotiSendra sUryadevanA vimAnane agnino goLo samaje che ane caMdrane pRthvIno TukaDo mAne che. jyAre jaina siddhAMtamAM tene ratnonA vimAna kahyAM che. A vimAno jyotiSendra caMdradeva ane sUryadevanA saMpUrNa parivAranA nivAsa sthAna ane janma sthAna che. temAM hajAro deva-devIo utpanna thAya che ane nivAsa kare che. sUryavimAna samabhUmithI 800 yojana UMce rahetAM niraMtara bhramaNa kare che ane caMdravimAna 880 yojana UMce rahetAM bhramaNa kare che. ne varga-3 adhya.-ra saMpUrNa che
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 varga-3 adhya. 3 zrI nirayAvalikA stra paricaya : A uddezakamAM zukra nAmanA mahAgraha devanA pUrvabhava somila brAhmaNanuM jIvana vRttAMta che. ekadA zukra deva prabhu darzanArthe AvyA. potAnI Rddhi, nATakanuM pradarzana karI pAchA cAlyA gayA. tyArapachI gautama svAmInA praznanA uttaramAM prabhue teno pUrvabhava kahyo. zukradevano pUrvabhava H- vArANasI nagarImAM somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te cAra veda tathA aneka vaidika zAstromAM niSNAta hato. eka vakhata te nagarImAM prabhu pArzvanAtha padhAryA. prabhunuM padArpaNa thayuM che ema jANIne somila brAhmaNa paNa potAnA praznonuM samAdhAna karavA prabhu samIpe gayA. prabhue tenI zaMkAonuM samAdhAna karyuM. prabhunA samAgame teNe jaina dharma ane zrAvakanA bAra vratano svIkAra karyo. samaya vyatIta thatAM saMta samAgamanA abhAve tenI dharmazraddhA ghaTI gaI. tenA AcAra vicAramAM parivartana AvyuM. teNe aneka AmrAdi phaLonAM udyAna banAvyA. kAlAntare temaNe dizA prokSika tApasa pravrajyA aMgIkAra karI ane dicakravAla tapanI ArAdhanA zarU karI. temAM te chaThanA pAraNe chaThanI tapasyA ane pAraNAnA divase kramazaH eka eka dizAnuM pUjana karI, te dizAnA svAmI lokapAla devanI AjJApUrvaka kaMda, mULa Adi grahaNa karIne, AhAra karatA hatA. teNe varSo sudhI tApasa pravrajyAnuM pAlana karIne mahAmRtyu mATe prasthAna karavAno vicAra karyo ane saMkalpa karyo ke "mAre uttara dizAmAM cAlatAM cAlatAM javuM ane rastAmAM jyAM paDI jAuM tyAMthI UThavuM nahIM." A pramANe abhigraha karI teNe uttara dizAmAM cAlavAnuM zarU karyuM. Akho divasa cAlIne sAMje yogya sthAne vRkSa nIce niyamAnusAra vidhi vidhAna karI, kASTha mudrAthI mukha bAMdhI dhyAnastha banI gayA. rAtre eka deve pragaTa thaIne kahyuM- he somila ! tArI pravrajayA duSpravrajyA che. somile devanA vacananI avagaNanA karIne, bIje, trIje, cothe divase paNa cAlavAnuM cAlu rAkhyuM, cothI rAtre punaH deva pragaTa thayA ane somilane pUrvavat sUcana karyuM. pAMcamI rAtre paNa pUrvavat ghaTanA ghaTI. tyAre somile pUchyuM, he deva ! mArI pravrajyAne duSpravrajyA zA mATe kaho cho ? mAre temAM zuM parivartana karavuM ? tenA uttaramAM deve tene pharIvAra zrAvaka dharma svIkAravAnuM sUcana karyuM. devanI sUcanAnusAra somile svayaM bAra vrata aMgIkAra karyA. tyArapachI upavAsathI laIne mAsamAkhaNa sudhInI tapazcaryA karI. aneka
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.--3. [ 81] varSo sudhI zrAvaka vratanuM pAlana karI, paMdara divasanuM anazana karI, AlocanA Adi karyA vinA mRtyu pAmI zukrAvataMsaka vimAnamAM zukramahAgraha devapaNe utpanna thayA. vratabhaMga ane tApasI dIkSA svIkAra karavAnI AlocanA-pratikramaNa na karavAthI te somila virAdhaka thaI, jyotiSImAM utpanna thayA. devabhavanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, siddhagatine prApta karaze.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 82] zrI niyAvalikA satra 'varga-3 adhya.-3 mahAzuka adhyayana prAraMbha :| 1 jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNa puphiyANaM doccassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, taccassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNatte ? bhAvArtha :- jaMbU svAmIe Arya sudharmA svAmIne pUchyuM- he bhagavan! jo nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikA varganA bIjA adhyayanano A bhAva kahyo che, to he bhagavan! teoe trIjA adhyayanamAM kayA bhAvanuM nirUpaNa karyuM che. prabhu darzane mahAzukra devanuM Agamana :| 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare / guNasIlae ceie / seNie rAyA / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / bhAvArtha - he jaMbU! te kALe ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM udhAna hatuM. tyAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada dharmadezanA sAMbhaLavA nIkaLI. | 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sukke mahaggahe sukkavaDisae vimANe sukkasi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM jAva viharai evaM jaheva caMdo taheva Agao, NaTTavihiM uvadaMsittA paDigao / bhaMte ! tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM pucchA / kUDAgArasAlA didruto / puvvabhava pucchA / bhAvArtha :- kALe ane te samaye zukra mahAgraha deva zukrAvatuMsaka vimAnamAM, cAra hajAra sAmAnika (IndrasamAna RddhivALA)devothI parivRtta thaIne, zukra siMhAsana upara beThA hatA. te mahAzukra deva, caMdranI jema bhagavAnanA darzana karavA samavasaraNamAM AvyA, nRtyavidhi batAvIne cAlyA gayA.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.--3 . [ 83] he bhagavan! A pramANe saMbodhana karI gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane te zukra mahAgrahanI daivika Rddhi aMtarlIna thayAnA saMbaMdhamAM pUchyuM. bhagavAne kuTAkArazAlAnA dAMtathI gautamanuM samAdhAna karyuM. gautame punaH tenA pUrvabhava viSe pUchyuM. vivecana : AkAzamAM je prakAzamAna sUrya, caMdra, graha, nakSatra, tArA dekhAya che, te pAMca prakAranA jyotiSI devonA vimAna che. sarva jyotiSI devonA vimAna-AvAsa A samabhUmithI 790 yojana upara che. aDhIdviIpamAM A vimAno cAlatA ja rahe che. tema chatAM deva te vimAnomAM rahelI zayyAmAM janme che. rahe che. aDhIdvIpa bahAra jyotiSIonA vimAno sthira che. A vimAnonA AkAra, prakAra Adi vistRta varNana jainAgamomAM che. tenA vistRta vivecana mATe juo jebUdvIpa prajJapti sUtrano sAtamo vakSaskAra ane sUrya prajJapti sUtra. prastuta adhyayanamAM zukranAmanA mahAgrahadevanuM varNana che. zukra mahAgrahano pUrvabhava-somila brAhmaNa :| 4 evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANArasI NAmaM NayarI hotthaa| tattha NaM vANArasIe NayarIe somile NAmaM mAhaNe parivasai / aDDe jAva aparibhae: riuvveya-jauvveya-sAmaveyAthavvANaM itihAsapaMcamANaM NighaMTuchaTThANa saMgovaMgANaM sarahassANaM sArae vArae dhArae pArae saDaGgavI sadvitatavisArae sakhANe sikkhAkappe vAgaraNe chade Nirutte joisAmayaNe aNNesu ya jAva bahusu baMbhaNNae su satthesu supariNiTThie / pAse samosaDhe / parisA pajjuvAsai / bhAvArtha :- he gautama! te kALa te samaye vArANasI nAmanI nagarI hatI. tyAM somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te dhana-dhAnya AdithI saMpanna-samRddha aparAbhUta hato. te anveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda A cAra veda, pAMcamo ItihAsa, chaThTho nighaMTu(koza)ne sAMgopAMga rahasya sahita jANato hato tathA te veda zAstrono sAraka(veda pAThone smaraNa karAvanAra pAThaka), vAraka(azuddha pATha bolatA rokanAra), dhAraka(veda Adi dhAraNa karanAra, vedAdine nahIM bhUlanAra) ane pAraka(vedAdi zAstrono pAragAmI) hato. A rIte te SaSTAMgavi hato ane sAMkhya zAstramAM vizArada-pravINa hato. gaNitazAstra, zikSA, kalpa(tathA prakAranA AcAra zAstra batAvanAra), vyAkaraNa, chaMda zAstra, nirukta zAstra, jyotiSa zAstramAM nipuNa hato. tathA bIjA ghaNAM brAhmaNazAstro saMbaMdhI nIti ane darzanazAstra AdimAM atyaMta niSNAta hato. te nagarImAM puruSAdAnIya ahetu pArzvaprabhu padhAryA. pariSada nIkaLI ane paryApAsanA karavA lAgI. vivecana : prastuta sUtramAM somila brAhmaNano saMkSipta paricaya che. somila brAhmaNa veda vedAMgano jJAtA hato.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 ] zrI nirayAvalikA sUtra rilabdha - brAhmaNa matamAM cha aMga kahyA che jemAM Rgvada Adi cAra veda, pAMcamuM aMga ItihAsa graMtha ane chaThTho graMtha nighaMTu nAmano koza che. A cha aMgonA jANanAra mATe ahaMkAvI = SaSTAMvi zabda prayoga thAya che. vApI :- zAstramAM vAralI ane vArANasI be zabdaprayoga prApta thAya che. prastuta sUtramAM vAla pATha spaSTa che. gujarAtI bhagavad gomaMDala kozamAM vArANasI zabda che ane abhidhAna rAjendra koza ane ardhamAgadhI kozamAM vAIraphI zabda che. nagarInA nAma karaNa mATe kozomAM spaSTa karyuM che ke vAra ane alI nAmanI be nadIonI vacce vaselI hovAthI te nagarInuM nAma vAra+ArI = vApALavA paDyuM che. vartamAnamAM A nagarInuM nAma banArasarUpe prasiddha che. te uttara pradezamAM che. somila brAhmaNa dvArA zrAvakadharma svIkAra :| 5 tae NaM tassa somilassa mAhaNassa imIse kahAe laddhaTThassa samANassa ime eyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- evaM khalu pAse arahA purisAdANIe puvvANupuTvi caramANe jAva appANaM bhAvemANe viharai / taM gacchAmi NaM pAsassa arahao aMtie pAubbhavAmi, imAiM ca NaM eyArUvAI aTThAI heUiM pasiNAI kAraNAI vAgaraNAiM pucchissAmi evaM jahA paNNattIe somilo tahA Niggao jAva saMbuddhe, sAvagadhamma paDivajjittA paDigae / tae NaM pAse arahA aNNayA kayAi vANArasIo NayarIo aMbasAlavaNAo ceiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI bhagavAna padhAryA che, te samAcAra jANIne somila brAhmaNanA manamAM A prakArano vicAra Avyo- "puruSAdAnIya arihaMta pArzvanAtha bhagavAna pUrvAnupUrvI anukramathI vihAra karatAM thAva AmrapAlavanamAM birAjI rahyA che, tethI huM jAuM ane pArzvanAtha bhagavAnanA sAnidhyamAM pahoMcIne mArA manamAM muMjhavatA zabdonA artha, hetu, prazna, kAraNa ane vyAkhyA pUchuM." A rIte bhagavatI sUtra varNita somilanI jema prazno pUchaLyA ane prabhunA yathocita uttara sAMbhaLI, bodha pAmI, zrAvakadharma svIkArIne pAcho pharyo. tyAra pachI koI samaye bhagavAna pArzvanAtha vArANasI nagarInA AdmazAla udhAnamAMthI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA dezamAM vicAravA lAgyA. daSTi parivartana-mithyAttvanI prApti :| 6 taeNaM se somile mAhaNe aNNayA kayAi asAhudaMsaNeNa ya apajjuvAsaNayAe ya micchattapajjavehiM parivaDDamANehiM parivaDDamANehiM sammattapajjavehi parihAyamANehiM
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-3 [85] parihAyamANehiM micchattaM paDivaNNe / bhAvArtha :- tyAra pachI te somila brAhmaNa kyAreka asAdhudarzana- mahAvratadhArI sAdhuonA darzana ane temanI paryApAsanA na karavAthI tathA mithyAtva paryAya vadhavAthI ane samyakatva paryAya ghaTavAthI mithyAtva (viparIta zraddhA)ne prApta thayo. vivecana : somila, brAhmaNa samAjamAM agraNIya vidvAna hovA chatAM te nagarImAM prabhu pArzvanAtha padhAryA tyAre prasanna bhAve darzana ane praznonA samAdhAna mATe gayo. dharmadezanA sAMbhaLIne bAra vratadhAraNa karavA rUpa zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. paraMtu pUrva saMskAronI pragADhatA ane nUtana svIkRta vItarAga dharmanA saMskAronI puSTInuM nimitta na maLatAM te zrAvakadharma visarIne zraddhAvihIna banI gayo. uttarA. a. 28mAM uttarAdhyayana sUtra ra8mAM zraddhAnI surakSA mATe zraddhAnA cAra aMga kahyA che, yathA- paramattha saMthavo vA, sudiTTha paramattha sevaNA vAvi / vAvaNNa kudasaNa vajjaNA, iya sammatta saddahaNA // A gAthAnuM tAtparya e che ke samyakatva-zraddhAnane surakSita rAkhavA mATe (1) paramArtha paricayajinabhASita tattvano, paramArthane pAmelI vyaktino paricaya karavo. (2) paramArtha sevA-paramArthane pAmelA jJAnI zramaNonuM satsaMga, dharmadezanA vagereno lAbha levo; sevA, paryApAsanA karavI. (3) vAvanna- jenI zraddhA prarUpaNA vikRta thaI gaI hoya te vyaktionA saMgano tyAga karavo. (4) kudarzana varjanA- kudarzanIjina mArgathI viparIta prarUpaNA karanAra mithyAtvIonA saMgano tyAga karavo. A cAre aMganA sevanathI zraddhAnI saMpUrNa surakSA ane sthiratA jaLavAI rahe che. somila brAhmaNa sAkSAt bhagavAna pArzvanAtha prabhunI pAse pratibodhita thayo hato chatAM satsaMganA abhAve zrAvakadharmathI Tyuta thaI gayo. somila dvArA udhAna nirmANa :| 7 tae NaM tassa somilassa mAhaNassa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayasi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA- evaM khalu ahaM vANArasIe NayarIe somile NAmaM mAhaNe accatamAhaNakulappasUe / taeNaM mae vayAI ciNNAI, veyA ya ahIyA, dArA AhuyA, puttA jaNiyA, iDDIo samANIyAo, pasubaMdhA kayA, jaNNA jaTThA, dakkhiNA diNNA, atihI pUiyA, aggI hUyA, jUvA NikkhittA / taM seyaM khalu mama iyANi kallaM jAva jalate
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra vANArasIe NayarIe bahiyA bahave aMbArAmA rovAvittae; evaM mAuliGgA billA kaviTThA ciMcA pupphArAmA rovAvittae; evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva jalate vANArasIe NayarIe bahiyA aMbArAme jAva pupphArAme ya rovAvei / 85 bhAvArtha :- tyAra pachI eka vakhata madhyarAtrimAM kuTuMba jAgaraNa karatAM te somila brAhmaNane A prakArano AMtarika saMkalpa thayo. ke "huM vArANasI nagarImAM rahenAro ane atyaMta zuddha brAhmaNakuLamAM janmelo chuM. meM vrata grahaNa karyA che, vedano abhyAsa karyo, lagna karyA, vaMza paraMparAnI vRddhi mATe putravAna banyo, samRddhi bhegI karI-arthopArjana karyuM, pazubaMdha karyA- gAya, bheMsonuM pAlana karyuM, yajJa karyA, dakSiNA ApI, atithi pUjA--satkAra karyA, agnimAM Ahuti ApI, yajJa sthaMbha nAMkhyA vagere gRhastha saMbaMdhI sarva kArya karI lIdhA che. have mAre mATe yogya che ke kAle sUryodaya thatAM vArANasI nagarInI bahAra AMbAnAM vRkSono jagIyo janAvuM tathA bhAtusiMga - jibherA, jilA, DoThA, thiMyA - AmasI tathA sonI vADI janAvu." A pramANe vicAra karyo, vicAra karIne, rAtri pUrNa thatAM, sUryodaya thatAM ja teNe vArANasI nagarInI bahAra AMbAnA ghaNAM bagIcAthI laIne phUlanI vADI sudhInAM pUrvokta sarva sthaLo banAvarAvyA. 8 tae NaM bahave aMbArAmA ya jAva pupphArAmA ya aNupuvveNaM sArakkhijjamANA saMgovijjamANA saMvaDDijjamANA ArAmA jAyA kiNhA kiNhobhAsA jAva rammA mahAmeha NikuraMbabhUyA pattiyA puSphiyA phaliyA hariyagarerijjamANA sirIe aIva - aIva uvasobhemANA uvasobhemANA ciTThati / bhAvArtha :- tyAra pachI te Amravana yAvat puSpavADI vagere dhIme dhIme anukramathI saMrakSita-jIvAdikanA bhayathI rakSaNa karAtAM, saMgopita-vAyu AdithI gupta karAtAM, saMvardhita-pANI siMcana dvArA vikAsa karAtAM vRddhi pamADAtAM, darzanIya banI gayA. te lIlAchama, lIlIchama kAntivALA, pANIthI bharelAM vAdaLA hoya tevA ghanIbhUta raMgavALA, patra tathA puSpovALA ane phaLovALA, hariyALA ane atyaMta suzobhita thaI gayA. somilano gRhatyAga vicAra : 9 tae NaM tassa somilassa mAhaNassa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu ahaM vANArasIe NayarIe somile NAmaM mAhaNe accatamAhaNakulappasUe / tae NaM mae vayAiM ciNNAI jAva jUvA NikkhittA / tae NaM mae vANArasIe NayarIe bahiyA bahave aMbArAmA jAva pupphArAmA ya rovAviyA / taM seyaM khalu mae iyANi kallaM jAva jalate subahuM lohakaDAhakaDucchuyaM taMbiyaM tAvasabhaNDaM ghaDAvettA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvettA mittaNAiNiyagasaMbaMdhiparijaNaM AmaMtettA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ pupikA varga-3: adhya.-3 . [ 87 ] taM mittaNAi NiyagasaMbaMdhiparijaNaM viuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthagaMdha mallAlaMkAreNa ya sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAiNiyagasaMbadhiparijaNassa purao jeTThaputtaM kuTuMbe ThavittA taM mittaNAiNiyagasaMbaMdhiparijaNaM jeTThaputtaM ca ApucchittA subahuM lohakaDAhakaDucchayaM taMbiyaM tAvasabhaNDagaM gahAya je ime gaGgAkUlA vANapatthA tAvasA bhavaMti, taM jahA- hottiyA pottiyA kottiyA jaNNaI saDDaI thAlaI huMbauTThA daMtukkhaliyA ummajjagA saMmajjagANimajjagA saMpakkhAlagA dakkhiNakUlA uttarakUlA saMkhadhamA kUladhamA miyaluddhayA hatthitAvasA uddaDA disApokkhiNo vakkalavAsiNo bilavAsiNojalavAsiNorukkhamUliyA aMbubhakkhiNo vAubhakkhiNosevAla bhakkhiNo mUlAhArA kaMdAhArA tayAhArA pattAhArA puppAhArA phalAhArA bIyAhArA parisaDiyakaMdamUlataya-pattapupphaphalAhArA jalAbhiseyakaDhiNagAyabhUyA AyAvaNAhiM paMcaggitAvehi iMgAlasolliyaM kaMdusolliyaM piva appANaM karemANA viharati / tattha NaM je te disApokkhiyA tAvasA tesiM aMtie disApokkhiyattAe pavvaittae / bhAvArtha :- tyAra pachI koI samaye kuTuMba jAgaraNa karatAM te somila brAhmaNane A prakArano adhyavasAyaAtmavicAra utpanna thayo ke- vArANasI nagarIno vAsI huM somila atyaMta zuddha-prasiddha brAhmaNakuLamAM janmelo chuM. me vratonuM pAlana karyuM. vedono abhyAsa karyo, yajJasthaMbha ropAvyA ane tyAra pachI vArANasI nagarInI bahAra AMbAnA ghaNAM bagIcA ane phUlavADI banAvyA. have mAre mATe yogya che ke kAle prAtaH kAla thatAM ja loDhAnI kaDAI, kaDachI, tAmrapAtra Adi tApaso mATenA aneka upakaraNa banAvIne tathA azana, pAna, khAdima, sAdima Adi padArtho vipula mAtrAmAM taiyAra karAvIne,mitro, jJAtibaMdhuo, svajano, saMbaMdhIo ane paricitone AmaMtrita karI; vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkArothI satkAra-sanmAna karIne te ja mitro jJAtibaMdhuo, svajano, saMbaMdhIo ane paricitonI sAme jyeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpIne tathA mitro, jJAtibaMdhuo, svajano, paricitone ane jyeSTha patrane pUchIne te loDhAnI kaDAI, kaDachI Adi tApasonA upakaraNo laIne, je gaMgAtaTa vAsI vAnaprastha tApasa che, jema ke- (1) hotrika-agnihotrI (2) potika-vastradhArI (3) kautrika-bhUmizAyI (4) yAjJika-yajJa karanArA (5) zrAddhaka-zrAddha karanArA (6) sthAlakI-pAtra dhAraNa karanArA (7) huMDikA-eka kamaMDaLane ja dhAraNa karanArA (8) daMtokhalika-dAMtathI dhAnyane photarA rahita karIne mAtra cAvIne khAnArA (9) unmasjaka-zarIra para eka vAra pANI nAMkhI snAna karanAra (10) samasjaka - vAraMvAra pANI nAkhI snAna karanAra (11) nimajjaka-pANImAM DUbakI mArI snAna karanAra (12) saMprakSAlaka- mATIthI zarIrane coLIne snAna karanArA (13) dakSiNakUlavAsI-gaMgA nadInA dakSiNa kinAre rahenArA (14) uttarakUlavAsI (15) zaMkhadhUmA-zaMkha vagADIne bhojana karanArA arthAt zaMkhano avAja sAMbhaLIne koI atithi Ave to tene jamADIne pachI jamanArA (16) kUladhyA-kinArA upara UbhA rahIne avAja karyA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 88 ] zrI nirayAvalikA sUtra pachI bhojana karanArA (17) mRga lubdhaka-haraNanuM mAMsa khAI jIvana vyatIta karanArA (18) hastItApasahAthInuM mAMsa khAI jIvana vyatIta karanArA (19) udaMDaka-daMDane UMco upADI cAlanArA (20) dizAprokSika-pANI chAMTIne dizAonI pUjA karanArA (ra1) valkalavAsI-vRkSanI chAlane paheranArA (rara) bilavAsI-bhUminI nIcenI guphAmAM-bhoyarAmAM rahenArAM (23) jalavAsI-jalamAM rahenArA (24) vRkSamUlika-vRkSanA thaDa pAse ja rahenArA (25) jalabhakSI-mAtra jalano ja AhAra karanArA (26) vAyubhakSI-vAyu mAtrathI ja jIvanArA (27) sevALabhakSI (28) mUlAhArI (29) kaMdahArI (30) tvacAhArI (31) pannAhArI-bilIpatra Adi pAMdaDAM khAnArA (32) puSpAhArI (33) phalahArI (34) bIjAhArI (35) sarI gayelAM kaMdamULa, chAla, pAna, phUla tathA phalane khAnArA (36) jalanA abhiSekathI kaThaNa zarIravALA (37) sUryanI AtApanA ane paMcAgni tApathI potAnA dehane aMgArapakva(aMgArAmAM pakAvela) ane kaMpanva(kaDAImAM zekela)nI jema tapAvanAra arthAtu potAnA zarIrane uparokta kaSTa ApanArA; Ama aneka vAnaprastha tApaso vicare che, temAMthI je dizAprokSika tApasa che, tenI pAse huM dizApoSika rUpe pragraMjita banavAnI IcchA rAkhuM chuM. |10 pavvaie viyaNaM samANe imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhissAmi-kappai me jAvajjIvAe chaTuMchadreNaM aNikkhitteNaM disAcakkavAleNaM tavokammeNaM urlDa bAhAo pagijjhiya pagijjhiya sUrAbhimuhassa AyAvaNabhUmIe AyAvemANassa viharittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva jalate subahuM lohakaDAha jAva disA- pokkhiyatAvasattAe pavvaie / pavvaie vi ya NaM samANe abhiggaha abhigiNhittA paDhama chaTThakkhamaNaM uvasaMpajjittANaM viharai / / bhAvArtha :- pravajita thayA pachI paNa huM A prakArano abhigraha dhAraNa karIza ke- "jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI niraMtara chaTha-chaTha karato dizA cakravAla tapasyA karIne, sUryanI sAme be hAtha UMcA rAkhIne AtApanA bhUmimAM AtApanA laIza," teNe A pramANe vicAra karyo, vicAra karIne sUryodaya thatAM loDhAnI kaDAI, kaDachI Adi tApamocita vividha upakaraNo sAthe dizA prokSika tApasa rUpe pravrajita thayo. tApasa thaIne, pUrvokta abhigraha dhAraNa karIne prathama chaTha tapa svIkArI vicaravA lAgyo. vivecana : prastuta sUtromAM zrAvaka vratathI bhraSTa thayelA somila brAhmaNanI laukika rucinuM ane tyAra pachI tApasI pravrajyA mATe gRhatyAganI utkaTa bhAvanAnuM digdarzana karAvyuM che. navamA sutramAM vividha prakAranI tApasa pravrajyAno nirdeza karyo che jenI saMkhyA sADatrIsa thAya che. temAMthI somila dizA prokSika tApasI pAse pravrajita thayo ane temAM paNa AjIvana chaTha-chaThanA tapano svIkAra karyo. A varNanathI tenI dharma pratyenI ane tapa sAdhanA pratyenI utkRSTa bhAvanA pragaTa thAya che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dhupi -3 madhya.-3 | 89 somilanI dizApoSika sAdhanA :|11 tae NaM somile mAhaNarisI paDhamachaTThakkhamaNapAraNaMsi AyAvaNabhUmIe paccoruhai. paccoruhittA vAgalavatthaNiyatthe jeNeva sae uDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kiDhiNasaMkAiyaM geNhai, geNhittA puratthimaM disiM pokkhei pokkhettA evaM vayAsI- aho NaM puratthimAe disAe some mahArAyA! patthANe patthiyaM abhirakkhau somila- mAhaNarisiM, abhirakkhau somilamAhaNarisiM / jANi ya tattha kaMdANi ya mUlANi ya tayANi ya pattANi ya pupphANi ya phalANi ya bIyANi ya hariyANi ya tANi aNujANau tti kaTu puratthimaM disaM pasarai, pasarittA jANi yatattha kaMdANi ya jAvahariyANi yatAiMgeNhai, geNhittA kiDhiNasaMkAiyagaM bharei, bharittA dabbhe ya kuse ya pattAmoDaM ca samihAo kaTThANi ya geNhei, geNhittA jeNeva sae uDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kiDhiNasaMkAiyagaM Thavei, ThavettA veI vaDDei, vaDvettA uvalevaNasammajjaNaM karei, karettA dabbhakalasa-hatthagae jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA gaMgaM mahANaI ogAhai ogAhittA jalamajjaNaM karei, karettA jalakiDaM karei, karettA jalAbhiseyaM karei, karettA AyaMte cokkhe paramasuibhUe devapiukayakajje dabbhakalasahatthagae gaMgAo mahANaIo paccuttarai, paccuttarittA jeNeva sae uDae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dabbhe ya kuse ya vAluyAe ya veiM raei, raettA sarayaM karei, karettA araNiM karei, karettA sarae NaM araNiM mahei, mahettA, aggi pADei, pADettA aggi saMdhukkei, saMdhukkittA samihA kaTThANi pakkhivai, pakkhivittA aggi ujjAlei, ujjAlettA aggissa dAhiNe pAse sattaMgAI samAdahe, taM jahA sakathaM vakkalaM ThANaM, sejjabhaMDaM kamaMDaluM / daNDadArUM tahappANaM, aha tAI samAdahe // 1 // mahuNA ya ghaeNa ya taMdulehi ya aggi huNai / caLaM sAhei, sAhittA bali vaissadevaM karei, karettA atihipUyaM karei, karettA tao pacchA appaNA AhAraM AhArei / bhAvArtha :- tyAra pachI te somila brAhmaNe prathama chaThanA pAraNAnA divase AtApanA bhUmithI nIce
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 | zrI nirayAvalikA sUtra UtarIne valkala(chAla)nAM vastra paheryA ane jyAM potAnI kuTira hatI, tyAM Avyo, AvIne kAvaDa lIdhI ane pUrva dizAnuM jalathI siMcana karyuM ane kahyuM- he pUrva dizAnA lokapAla soma mahArAja ! sAdhanAmArgamAM prasthita(pravRtta) evA A somila brAhmaNa RSinI rakSA karo ane ahIM(pUrva dizAmAM) je kAMI kaMda, mULa, chAla, pAMdaDA, puSpa, phala, bIja ane lIlotarI Adi che te levAnI AjJA Apo" ema kahIne pUrva dizAmAM gayo. tyAM jaIne je kAMI kaMda, mUla, Adi hatAM te grahaNa karyA ane potAnI kAvaDamAM rAkhyAM; pachI DAbha, kuza, toDelAM pAMdaDA ane samidha(homanAM kASTha) laIne, jyAM potAnI kuTira hatI tyAM Avyo ane kAvaDa nIce rAkhI. pachI teNe vedikA(devane pUjavAnuM sthAna)ne sApha karI, lIpIne zuddha banAvI, darbha tathA kalazane hAthamAM laIne gaMgA nadI hatI tyAM Avyo ane temAM praveza karIne snAna karyuM, jalakrIDA karI ane zarIra para pANInuM siMcana karyuM, pachI Acamana karIne svaccha ane atyaMta zuddha thaIne devatA, pitR saMbaMdhI kArya(tarpaNa vagere) karIne, darbha tathA kalazane hAthamAM laI, gaMgA nadImAMthI bahAra nIkaLyo ane potAnI kuTIramAM Avyo, AvIne DAbha(mULa sahita hoya te darbha), kuza(mULa rahita hoya te) ane retIthI vedI banAvI, zaraka-je agni utpanna karavA mATe ghasavAmAM AvatuM kASTha ane araNi-jenA upara zaraka kASTha ghasAya te; A baMne kASThane taiyAra karyA pachI agni prajvalita karavA mATe zarakathI araNi kASThane ghasyuM, ghasIne temAMthI agni pragaTa karyo, phUMka mArI tene pragaTAvyo. temAM samidhanAM kASTha nAkhIne vadhAre prajvalita karyo. pachI agninI jamaNI bAju sAta vastuo rAkhI (1) sakattha(tApasInuM upakaraNa vizeSa) (2) valkala (3) sthAna(Asana) (4) zayyAbhAMDa (5) kamaMDaLa (6) lAkaDIno daMDa (7) potAnuM zarIra, pachI madha, ghI ane cokhAthI agnimAM havana karyo. ghI copaDIne hAMDalImAM cokhA rAMdhyA, agni devatAne balitarpaNa karIne, atithine jamADIne pachI pote bhojana grahaNa karyuM. 12 tae NaM somile mAhaNarisI doccaM chaTukkhamaNapAraNagaMsi, taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva AhAraM AhArei / NavaraM imaM NANattaM dAhiNaM disiM pokkhei pokkhettA evaM vAsI- aho NaM dAhiNAe disAe jame mahArAyA ! patthANe patthiyaM abhirakkhau somilaM mAhaNarisiM, abhirakkhau somilaM mAhaNarisiM / jANi ya tattha kaMdANi ya jAva hariyANi ya, tANi aNujANau tti kaTu dAhiNaM disiM pasarai / evaM paccatthimeNaM varuNe mahArAyA jAva paccatthimaM disiM pasarai / uttareNaM vesamaNe mahArAyA jAva uttaraM disiM pasarai / puvvadisAgameNaM cattAri vi disAo bhANiyavvAo jAva AhAraM AhArei / bhAvArtha :- tyArapachI somila brAhmaNe bIjo chaTha karyo. bIjA chaThanA pAraNAnA divase paNa AtApanA bhUmithI nIce Utaryo. valkalanA vastra paheryA vagere prathama pAraNAmAM je vidhi karI hatI te ja pramANe bIjA pAraNAmAM paNa sarva vidhi karIne pachI AhAra karyo. temAM vizeSatA e che ke teNe dakSiNa dizAmAM jaIne kahyuM- he dakSiNa dizAnA lokapAla yama mahArAja! sAdhanA mATe pravRtta somila brahmarSinI rakSA karo ane te dizAmAM je kaMdamUla Adi che te levAnI AjJA Apo. A pramANe kahIne dakSiNa dizAmAM gayo. te ja rIte trIjA chaThanA pAraNe pazcimanA lokapAla varuNa mahArAjAnI AjJA laI pazcima dizAmAM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.--3. [ 91] gayo ane cothA chaThanA pAraNe uttaradizAnA lokapAla vaizramaNa mahArAjanI AjJA laI uttara dizAmAM kaMdamala Adi sAmagrI levA mATe gayo. A rIte pUrva dizAnA vistRta varNana pramANe cAre ya dizA saMbaMdhI vidhinuM kathana karavuM joIe kAvata aMte te brahmarSie atithine jamADI svayaM bhojana karyuM. vivecana :kisAhitya :- dizAprokSika tApasI pravrajyAmAM dizAnI pramukhatAthI tenA adhipati devonI pUjA bhakti karavAmAM Ave che ane teonI AjJAthI te dizAmAMthI yajJa sAmagrI ane khAdha sAmagrI grahaNa karavAmAM Ave che. cAre ya dizAonA adhipati deva zakeMdranA lokapAla soma, yama, varuNa ane vaizramaNa che. vividha saMya kAvaDa, varuM = hAMDalI, maTakI, varuM sAde = hAMDalImAM cokhA pakAvyA. na renaM- vaizvadeva. agnidevatA. vahiM vasevaM re= agnidevatAne bhojana sAmagrI tarpaNa karI. somilanuM mahAprayANa mATe prasthAna :|13 tae NaM tassa somilamAhaNarisissa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayasi aNiccajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- evaM khalu ahaM vANArasIe NayarIe somile NAmamAhaNarisI accaMtamAhaNakulappasUe / tae NaMmae vayAiM ciNNAiM jAvajUvA NikkhittA / tae NaMmae vANArasIe NayarIe bahiyA jAva pupphArAmA ya roviyA / tae NaM ahaM jAva disApokkhiya tAvasattAepavvaie / pavvaie vi ya NaM samANe chaTheM chaTTeNaM jAva vihrie| __ taM seyaM khalu mamaM iyANiM kallaM jAva jalaMte bahave tAvase diTThAbhaTTe ya puvvasaMgaie ya pariyAyasaMgaie ya ApucchittA Asama-saMsiyANi ya bahUI sattasayAI aNumANaittA vAgalavatthaNiyatthassa kiDhiNasaMkAiyagahiyasabhaNDovagaraNassa kaTThamuddAe muhaM baMdhittA uttaradisAe uttarAbhimuhassa mahApatthANaM patthAvettae / bhAvArtha :- tyAra pachI eka vakhata madhyarAtrie anitya jAgaraNa karatAM somila brahmarSine A prakArano vicAra Avyo ke- huM vArANasI nagarIno rahevAsI, atyaMta UMcA kuLamAM janmelo, somila nAmano brahmarSi chuM. meM gRhasthAzramamAM vrata pAlana karyA che, yajJa AdithI laI yajJasthaMbha ropAvyA sudhInA kArya karyA che. tyAra pachI meM vArANasI nagarInI bahAra AmravanathI phUlonA bAga banAvavA sudhInA kArya karyA che. tyAra pachI huM dikSAprokSika tApasarUpe pravrajita thayo ane te divasathI ja niraMtara chaTha chaTha tapazcaryA svIkArIne vicAruM chuM. paraMtu have mArA mATe e yogya che ke kAle sUryodaya thatAM ja aneka daSTa-bhASita (pUrve joyelA ke
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 | zrI nirayAvalikA sUtra vAtacItanA prasaMgamAM AvelA), pUrva saMgatika-gRhastha jIvananA sAthI ane paryAya saMgatika-tApasa paryAyanA sAthIone pUchIne, AzramamAM rahenArA aneka seMkaDo prANIone vacana AdithI sanmAna ApI, valkala vastra paherIne, kAvaDamAM potAnA bhaMDopakaraNa laIne tathA kASThamudrAthI moDhAne bAMdhIne, uttarAbhimukha thaI uttara dizAmAM mRtyu mATe mahA prasthAna karuM. 14 evaM saMpehei, saMpehittA kallaM pAuppabhAe rayaNIe jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA ayameyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai- jattheva NaM ahaM jalasi vA thalaMsi vA duggaMsi vA NiNNaMsi vA pavvayaMsi vA visamaMsi vA gAe vA darIe vA pakkhalijja vA pavaDijja vA, Nokhalu mekappai paccuTTittae tti ayameyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai, abhigiNhittA uttarAe disAe uttarAbhimuhaM mahApatthANaM patthie / bhAvArtha :- A pramANe vicAra karIne somile bIjA divase sUryodaya thatAM rAtrie vicAryA pramANe sarva vidhi karI, kASThamudrA vaDe potAnuM moTuM bAMdhyuM ane evo abhigraha lIdho ke huM cAlatAM cAlatAM jyAM jaLa, sthaLa, durga(vikaTa sthAna), nIco pradeza, parvata, viSamabhUmi, khADo ke guphA; game te sthAnamAM huM alanA pAmuM ke paDI jAuM, to mAre tyAMthI UThavuM kalpa nahIM arthAt tyAMthI UThIza nahIM, A pramANe abhigraha karyo. tyAra pachI uttarAbhimukha thaI mahAprasthAna mATe somilabrahmarSie uttaradizA tarapha prayANa karyuM. 15 tae NaM se somile mAhaNarisI pacchAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgae, asogavarapAyavassa ahe kiDhiNasaMkAiyaM Thavei, ThavittA veI vaDDei, veDDittA uvalevaNasaMmajjaNaM karei, karittA dabbhakalasahatthagae jeNava gaGgA mahANaI, jahA sivo jAvagaGgAo mahANaIo paccuttarai, paccuttarittA jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dabbhehi ya kusehi ya vAluyAe ya veiM raei, raettA saragaM karei karittA jAva baliM vaissadevaM karei, karittA kaTThamuddAe muha baMdhai, badhittA tusiNIe saciTThai / bhAvArtha - tyAra pachI cAlatAM cAlatAM te somila brahmarSi divasanA trIjA praharamAM jyAM suMdara azokavRkSa hatuM tyAM Avyo. te azokavRkSanI nIce potAnI kAvaDa rAkhI; tyArapachI vedikA (besavAnI jagyA) sApha karI, te lIMpI(potI)ne svaccha banAvI; pachI DAbha sahita kalazane hAthamAM laIne jyAM gaMgA mahAnadI hatI tyAM Avyo ane zivarAjarSinI jema te gaMgAmahAnadImAM snAna Adi kriyA karI tyAMthI bahAra nIkaLyo; jyAM azokavRkSa hatuM tyAM AvIne DAbha kuza ane retIthI vedI banAvI; zaraka tathA araNIthI agni prajavalita karyo vagere pUrvokta vidhi anusAra kArya karI, vaizvadevane tarpaNa karI, kASThamudrAthI mukha bAMdhI, mauna dhAraNa karIne besI gayo.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-3 93 ] vivecana : prastuta sUtramAM dizAprokSika tApasa pravrajyAdhArI somila brahmarSinA saMlekhanA-saMthArA saMbaMdhI varNana che. chaTha-chaThanA pAraNA yukta ugra tapazcaryA karatAM te brahmarSine saMthAro-aMtima prasthAna (mahAprasthAna) karavAno saMkalpa thayo. A pramANe somila brahmarSinA pariNAmomAM tapa ane tyAganA bhAvo uttarottara vRddhigata thatA joI zakAya che. mid - daSTa + AbhRSTa = joyelA ane vAtacIta karelA. brahmarSinA cala saMthArAnI vizeSatAo - kASThamudrAthI mukha bAMdhIne vihAra karavo. pratidina uttara dizAmAM cAlavuM. trIjA praharamAM rokAIne snAna, havana vagere sarva yajJavidhi karavI. pachI agnidevatAne bali tarpaNa karI kASThamadrAthI mukha bAMdhI mauna dhAraNa karI dhyAnamAM besI javuM. bIje divase pharI e ja kramathI dinacaryA karavI. deva dvArA somilane pratibodha :16 tae NaM tassa somilamAhaNarisissa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve aMtiyaM pAubbhUe / tae NaM se deve aMtalikkhapaDivaNNe somilamAhaNaM evaM vayAsIhaM bho somilamAhaNA ! pavvaiyA duppavvaiyaM te / tae NaM se somile tassa devassa eyamaTuM No ADhAi, No parijANai, aNADhAyamANe aparijANamANe tusiNIe saviddA taeNaM se deve somilaM mAhaNaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI-haM bho somila mAhaNA ! pavvaiyA duppavvaiyaM te / tae NaM se somile tassa devassa doccaMpi taccapi evaM vutte samANe No ADhAi jAva tusINIe saMciTThai / tae NaM se deve somileNaM mAhaNarisiNA aNADhAijjamANe jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM paDiyA bhAvArtha :- tyAra pachI madhyarAtrinA samaye somila brahmarSinI samakSa eka deva pragaTa thayo. te deve AkAzamAM rahIne somila brahmarSine A pramANe kahyuM- he somila brAhmaNa! tamArI A pravrajyA duSpavrajyA che. somila brahmarSie te devanI vAtano Adara karyo nahIM, tenA kahevA para dhyAna ApyuM nahIM, devanA kathana para Adara ane dhyAna na ApatAM te mauna ja rahyo. tyAra pachI deve bIjI ane trIjI vAra paNa A pramANe kahyuM- he somila brAhmaNa ! tamArI pravrajyA duSpavrajyA che. tyAre somile bIjI trIjIvAra paNa devanI A vAta para dhyAna ApyuM nahIM, mauna
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra rahyo. tyAra pachI somila brahmarSi dvArA anAdara pAmelo te deva je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 84 17 tae NaM se somile kallaM jAva jalate vAgalavatthaNiyatthe kiDhiNasaMkAiyaM gahAya gahiyabhaNDovagaraNe kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA uttarAe disAe uttarAbhimuhe saMpatthie / bhAvArtha :- tyAra pachI bIje divase sUryodaya thatAM valkala vastradhArI somile kAvaDa, bhaMDopakaraNa Adi laIne, kASThamudrAthI mukha bAMdhIne, uttarAbhimukha thaI, uttaradizA tarapha prayANa karyuM. 18 tae NaM se somile biiyadivasammi pacchAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva sattivaNNe teNeva uvAgae / sattivaNNassa ahe kiDhiNasaMkAiyaM Thavei, ThavittA veiM vaDDei, evaM jahA asogavarapAyave jAva ariMga huNai, kaTThamuddAe muhaM baMdhai, tusiNIe saMciTThai / tae NaM tassa somilassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve aMtiyaM pAbbhU / tae NaM se deve aMtalikkhapaDivaNNe jahA asogavarapAyave jAva paDigae / tae NaM se somile kallaM jAva jalaMte vAgalavatthaNiyatthe kiDhiNasaMkAiyaM geNhai, giNhittA kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA uttarAe disAe uttarAbhimuhe saMpatthie / bhAvArtha :- tyAra pachI bIjA divasanA aparAhnakAlanA aMtima praharamAM (sAMje) somilabrahmarSi jyAM saptaparNa vRkSa hatuM tyAM Avyo. te saptaparNa vRkSanI nIce kAvaDa rAkhIne vedikA--besavAnA sthAnane sApha karyuM ItyAdi jevI rIte azokavRkSanI nIce pahelAM je vidhi karI hatI te sarva vidhi ahIM paNa karI yAvat agnimAM Ahuti ApI ane kASThamudrAthI potAnuM mukha bAMdhI besI gayo. tyAre madhyarAtrimAM somila brahmarSinI samakSa pharIthI deva pragaTa thayo ane AkAzamAM rahIne azokavRkSanI nIce je pramANe kahyuM hatuM te ja pramANe pharIthI kahyuM. paraMtu te devanI vAta para somile kAMI dhyAna na ApyuM ane mauna ja rahyo yAvat te deva pharIthI pAcho gayo. tyAra pachI trIje divase valkala vastradhArI somile sUryanA prakAzita thavA para potAnAM kAvaDa Adi upakaraNa lIdhAM ane kASThamudrAthI mukhane bAMdhIne, uttara tarapha mukha rAkhIne uttara dizAmAM prasthAna karyuM. 19 tae NaM se somile taiyadivasammi pacchAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe kiDhiNasaMkAiyaM Thavei, ThavittA jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA tusiNIe saMciTThai /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dhupi4-3: adhya.-3 | 45 tae NaM tassa somilassa puvvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM pAunbhavitthA, taM ceva bhaNai jAva paDigae / tae NaM se somile kallaM jAvajalaMte vAgalavatthaNiyatthe kiDhiNasaMkAiyaM gahAya gahiyabhaMDovagaraNe kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA uttarAe disAe uttarAbhimuhe saMpatthie / bhAvArtha :- tyAra pachI te somila brahmarSi trIjA divase trIjA praharamAM jyAM uttama azokavRkSa hatuM. tyAM Avyo, AvIne te azokavRkSanI nIce kAvaDa rAkhI vagere pUrvavat sarva vidhi karI, kASThamudrAthI mukha bAMdhIne mauna besI gayo. tyAra pachI madhyarAtrimAM somilanI samakSa punaH eka deva pragaTa thayo. teNe te ja pramANe kahyuM thAvata te deva pAcho gayo. tyAra pachI sUryodaya thayo tyAre te somila brahmarSie valkala vastra dhAraNa karyA, kAvaDa ane bhaMDopakaraNa laIne tathA kASThamudrAthI mukhane bAMdhIne uttarAbhimukha thaIne uttara dizA tarapha cAlavA lAgyo. 20 tae NaM se somile cautthe divase pacchAvaraNahakAlasamayaMsi jeNeva vaDapAyave teNeva uvAgae / vaDapAyavassa ahe kaDhiNasaMkAiyaM Thavei jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhai, baMdhittA tusiNIe saMciTThai / tae NaM tassa somilassa puvvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM pAubbhavitthA, taM ceva bhaNai jAva paDigae / tae NaM se somile mAhaNe kallaM jAva uttarAe disAe uttarAbhimuhe saMpatthie / bhAvArtha :- tyAra pachI cAlatAM cAlatAM somila brahmarSi cothA divasanA trIjA praharamAM jyAM vaDanuM vRkSa hatuM tyAM Avyo, AvIne vaDanA vRkSanI nIce kAvaDa rAkhIyAvat pUrvavat saMpUrNa vidhi karIne kASThamudrAthI mukha bAMdhyuM ane mauna thaIne beTho. tyAra pachI madhyarAtrinA samaye somilanI samakSa te deva punaH pragaTa thayo ane tene pahelAMnI jema kahIne vAvata aMtardhAna thaI gayo. rAtri vyatIta thayA pachI bIjA divase te sUryodaya thayA pachI te somila pUrvavat uttarAbhimukha thaIne uttaradizAmAM cAlavA lAgyo. 21 tae NaM se somile paMcame divase pacchAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva uMbarapAyave teNeva uvAgacchai / uMbarapAyavassa ahe kiDhiNasaMkAiyaM Thavei jAvakaTThamuddAe muhaM
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI nirayAvalikA sUtra baMdhai, baMdhittA tusINIe saMciTThai / tae NaM tassa somilamANahassa puvvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM pAubbhUe / tae NaM se deve aMtalikkhapaDivaNNe somilamAhaNaM evaM vayAsI- haMbho somilA ! pavvaiyA duppavvaiyaM te / taeNaM se somile jAvatusiNIe saMciTThai / tae NaM se deve somilaM mAhaNaM doccaM pi taccaM pi evaM vayai-habho somilA ! pavvaiyA duppavvaiyaM te / tae NaM se somile teNaM deveNaM doccaM pi taccaM pi evaM vutte samANe taM devaM evaM vayAsI- kahaM NaM devANuppiyA ! mama duppavvaiyaM? bhAvArtha :- tyAra pachI te somila brahmarSi pAMcamA divasanA trIjA praharamAM jyAM uMbarAnuM vRkSa hatuM tyAM Avyo. te uMbarAnA vRkSanI nIce kAvaDa rAkhI vAva, kASThamudrAthI mukha bAMdhyuM ane mauna thaIne besI gayo. tyAra pachI madhyarAtrimAM punaH somila brAhmaNanI samakSa eka deva pragaTa thayo ane teNe AkAzamAM rahIne ja somila brAhmaNane A pramANe kahyuM- somila ! tamArI A pravrajyA duSpavrajyA che. te devanI vANI sAMbhaLIne somila mauna rahyo. tyAra pachI deve bIjI ane trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM- he somila! tamArI A pravajyA duSpavrajyA che. deve bIjI, trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM, tyAre somile devane pUchyuM- he devAnupriya! mArI pravrajyA duSpavrajyA kema che? |22 tae NaM se deve somilaM mAhaNaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! tumaM pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyaM paMcANuvvae sattasikkhAvae duvAlasavihe sAvagadhamme paDivaNNe / tae NaM tava aNNayA kayAI asAhudaMsaNeNaM jAva puvvarattA- varattakAlasamayaMsi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhathie evaM puvva- ciMtiyaM devo uccArei jAvajeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA kiDhiNasaMkAiyaM Thavei jAva tusiNIe saMciTThasi / tae NaM ahaM puvvarattAvarattakAle tava aMtiyaM pAubbhavAmi, haMbho somilA ! pavvaiyA duppavaiyaM te, taha ceva devo NiyavayaNaM bhaNai jAva paMcamadivasammi pacchAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva uMbarapAyave, teNeva uvAgae kiDhiNasaMkAiyaM Thavesi veI vaDDesi, uvalevaNaM sammajjaNaM karesi, karettA kaTThamuddAe muhaM baMdhesi, baMdhittA tusiNIe saMciTThasi / taM evaM khalu devANuppiyA! tava duppavvaiyaM / bhAvArtha - tyAre te deve somilane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! tame pahelAM puruSAdAnIya pArzvanAtha arihaMta pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karyo
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpikA varga-3 : adhya.--3 hato paraMtu tyAra pachI susAdhuonA darzana tathA upadeza Adino saMyoga nahIM maLavAthI ane asAdhuonA darzana tathA upadezano saMyoga maLavAthI, temaja mithyAtva paryAya vadhavAthI, svIkArelA zrAvakadharmane choDI dIdho. tyAra pachI ekadA rAtrimAM kuTuMba saMbaMdhI vicAra karatAM tamArA manamAM vicAra Avyo, vagere sarva hakIkata deve kahI yAvat jyAM azokavRkSa hatuM tyAM AvyA ane kAvaDa rAkhI yAvat mauna besI gayA. tyAra pachI te prathama divase ja madhyarAtrinA samayamAM huM tamArI pAse Avyo ane tamane pratibodhita karyA-- he somila ! tamArI A pravrajyA duSpravrajyA che paraMtu tame tenA para dhyAna na ApyuM ane mauna ja rahyA. A pramANe meM tamane cAra divasa sudhI samajAvyA. paraMtu tame vicAra na karyo. Aje pAMcamA divase trIjA praharamAM tame A uMbarAnA vRkSanI nIce AvyA ane kAvaDa rAkhI, besavAnA sthAnane sApha karyuM lIMpI potIne svaccha karyuM, agnimAM havana karyo ane kASThamudrAthI mukha bAMdhIne, tame mauna thaIne besI gayA. A pramANe he devAnupriya ! tamArI pravrajyA duSpravrajyA che. vivecana : 97 prastuta sUtromAM somilanI mahAprayANa vihAra yAtrAnA pAMca divasonuM varNana che. vihAra samaye ane havana pachInA mauna dhyAnanA samaye te somila kASThamudrA mukha para bAMdhato hato. te sivAya snAna, dizA pUjana, havana ane agnidevatAne tarpaNa Apato hato. paraMtu A pAMca divasonA varNanamAM atithi bhojana ane svayaMnA bhojananuM varNana nathI. tethI ane mahAprayANa prasthAna zabdathI spaSTa thAya che ke A tenI cala saMghArAnI eka prakAranI vidhi hatI. deve pAnamUrre :- somilanI mahAprayANa yAtrAthI AkRSTa thaI koI samyag dRSTi deva tenA rAtridhyAnanA samaye AvI AkAzavANI karato hato. pAMca divasanA prayatna pachI te deva somilanA bhAvane calita karI zakyo. prastuta prasaMga somilanI daDhatA ane sAdhanAnI mastIne sUcita kare che. je devalokanA devanA sUcanathI paNa caMcaLa banyo nahIM. paraMtu pAMca pAMca divasanA prayatna pachI somilanuM citta kSubhita banyuM ane potAnI bhUlane jANavA mATe teNe devane pratiprazna karyo. ahIM saumilanI satyane pAmavAnI yogyatA jaNAya che. prabhu pArzvanAtha ane tenI pAse svIkArelA vrata grahaNanA smaraNathI tenA pariNAmomAM parivartana thayeluM jaNAya che. pAtaLamAravIr gAva gataMtte :- A sUtrathI jaNAya che ke te jamAnAmAM tApasa paNa sUryodayathI sUryAstanI vacce arthAt divase ja vihAra karatA hatA ane rAtrie zAMta, mauna, dhyAnamAM lIna rahetA hatA. somila dvArA puna: zrAvakadharma grahaNa : 23 tae NaM se somile taM devaM evaM vayAsI kahaM NaM devANuppiyA ! mama suppavvaiyaM ? tae NaM se deve somilaM evaM vayAsI- jai NaM tumaM devANuppiyA !
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 98] zrI nirayAvalikA satra iyANiM puvvapaDivaNNAiM paMca aNuvvayAI sayameva uvasaMpajjittANaM viharasi, to NaM tujjha iyANiM supavvaiyaM bhavejjA / taeNaM se deve somilaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM pddige| tae NaM se somile mAhaNarisI teNaM deveNaM evaM vutte samANe puvvapaDivaNNAiM paMca aNuvvayAiM sayameva uvasaMpajjittANaM viharai / bhAvArtha :- A pramANe badhu sAMbhaLIne somile devane kahyuM- he devAnupriya! have Apa ja batAvo ke huM kevI rIte supravrajita banuM? arthAt mArI pravrajyA supravrajyA kevI rIte thAya? tenA javAbamAM deve somila brAhmaNane A pramANe kahyuM- he devAnupriya! jo tame pUrve grahaNa karelA pAMca aNuvratane svayameva svIkArIne vicaro to tamArI A pravrajyA supravrayA thaze. tyAra pachI deve somila brAhmaNane vaMdana-namaskAra karyA ane je dizAmAMthI te Avyo hato te ja dizAmAM aMtardhAna thaI gayo. te devanA aMtardhAna thayA pachI tenA kahevA pramANe somila brahmarSi pUrve svIkArelAM pAMca aNuvratono svIkAra karIne vicaraNa karavA lAgyo. vivecana : prastuta sUtramAM devanuM sanmArgadarzana ane teno somile karelo svIkAra, te viSayanuM pratipAdana che. somilane satya tattvane pAmavAnI tamannA hatI, tethI devanA sUcanane tarata ja svIkArIne, punaH aNuvrata rUpe zrAvaka dharmano svIkAra karyo. mULapAThamAM devanA uttaramAM pAMca aNuvrata dhAraNa karavAno saMdeza che ane somila dvArA svIkAra karavAnA pAThamAM paNa pAMca aNuvratano ullekha che. pUrva sUtramAM somile bhUtakALamAM puruSAdAnIya pArzvanAtha bhagavAna pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rU5 bAravrata grahaNa karyAno ullekha che, tenA AdhAre ahIM upalakSaNathI bAra vrata grahaNa karI zakAya. madhyamanA bAvIsa tIrthakaronA zAsanamAM sAdhuo mATe cAturyAma dharma hoya che. zrAvako mATe to dareka zAsanamAM pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rUpa bAra vrato ja hoya che. cAturyAma dharma zramaNanA cAra mahAvratanI apekSAe ja kahevAya che. tethI somile pAMca aNuvrata sahita bAra vrata dhAraNa karyA hatA. somilanI zukra mahAgrahamAM utpatti :24 tae NaM se somile bahUhiM cautthachaTTaTThamaM jAva mAsaddhamAsakhamaNehiM
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-3 [ 99] vicittehiM tavovahANehi appANaM bhAvemANe bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAuNai, pAuNittA addhamAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsei, jhUsittA tIsaM bhattAi aNasaNAe chedei, chedittA tassa ThANassa aNAloiya apaDikkate virAhiyasammatte kAlamAse kAlaM kiccA sukkavaDisae vimANe uvavAyasabhAe devasayaNijjasi devadUsatarie agulassa asakhejjai bhAgamittAe ogAhaNAe sukkamahaggahattAe uvavaNNe / tae NaM se sukke mahaggahe ahuNovavaNNe samANe paMcavihAe pajjattIe pajjatti- bhAvamuvagae jAva bhAsAmaNapajjattIe / evaM khalu goyamA ! sukkeNaM mahaggaheNaM sA divvA deviDDI jAva abhisamaNNA- gae / egaM paliovamaM ThiI / bhAvArtha - tyAra pachI somile ghaNA upavAsa, chaTha, aThThama yAvatu ardhamA khamaNa, mA khamaNa rUpa vividha tapazcaryAthI potAnA AtmAne bhAvita karatAM ghaNAM varSo sudhI zrAvaka paryAyanuM pAlana karyuM. aMte ardhamAsika saMlekhanA dvArA AtmAnI ArAdhanA karI ane trIsa bhakta(bhojana)no anazana dvArA tyAga karI, te pUrvakRta pApasthAna (duSpavrajyArUpa karelA pramAda)nI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA samyakatvanI virAdhanAnA kAraNe kALanA samaye kALa karIne, zukrAvataMsaka vimAnanI upapAta sabhAmAM devadUSyathI AcchAdita devazayyA para devaduSyanI aMdara aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI avagAhanAthI zukra mahAgraha devarUpe rUpa utpanna thayA. tatkAla utpanna thaIne te zukra mahAgraha deva pAMca prakAranI paryAptiothI paryApta bhAvane pAmyA. yathA- AhAra paryApti yAvat bhASA-mana paryApti. aMte potAnA kathanano upasaMhAra karatAM bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM- he gautama ! A zukramahAgraha deve A tathA prakAranI divya deva Rddhi, dhRti yAvata divya prabhAva prApta karyA che. tyAM tenI eka palyopamanI sthiti che. vivecana : prastuta sUtramAM somilanA jIvanano aMta ane tenA pariNAma svarUpe thayelI tenI gatinuM digdarzana che. zrAvaka dharmanuM pAlana karanAranI gati vaimAnika devanI thAya che. somile devanI preraNAthI aMte vrata dhAraNa karyA paraMtu samyagudarzananI zuddhi karI nahIM. mULapAThamAM 'virAya nama' zabda prayoga che, samyakatvanI virAdhanA karIne, pUrvakRta pApanI AlocanAdi karyA vinA ja kAladharma pAmyA. tethI te jyotiSI devomAM zukra mahAgrahadevarUpe utpanna thayA. ahIM samyagadarzana-zraddhAnI mahattA pratIta thAya che. samyagadarzana vinAnuM cAritrapAlana saphaLa thatuM nathI.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 ] zrI nirayAvalikA sUtra graha aThyAsI hoya che. temAM nava grahonI gaNatarI mahAgrahamAM thAya che. somila brahmarSi tapanA prabhAve RddhizALI mahAgraha deva thayA che. zukamahAgraha devanuM bhaviSya :| 25 sukke NaM bhaMte ! mahaggahe tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM kahiM gacchihii kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii jAva savvadukkhANaM aMtaM kAhii / bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! te zukramahAgraha deva AyukSaya, bhava kSaya ane sthitino kSaya thayA pachI devalokamAMthI cyavIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? uttara- he gautama! te zakramahAgraha deva AyukSaya, bhavakSaya ane sthitikSaya thayA pachI mahAvideha kSetramAM janma dhAraNA karIne siddha thaze yAvata sarva duHkhono aMta karaze. adhyayana upasaMhAra :| 26 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM taccassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / -tti mA bhAvArtha - he jaMbU! A pramANe muktiprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAvarganA trIjA adhyayanamAM A bhAvanuM nirUpaNa karyuM che. te varga-3 adhya-3 saMpUrNa che
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpikA varga-3 : adhya.-4 varga-3 adhya. 4 101 paricaya : A uddezakamAM bahuputrikA devInA pUrva-pazcAd pAMca bhavanuM nirUpaNa karIne, AsaktibhAvanI paraMparA ane tenA phaLanuM pratipAdana karyuM che. ekadA prathama devalokanI bahuputrikA nAmanI devI prabhu mahAvIranA samavasaraNamAM AvI. teNe potAnI baMne bhujAomAMthI 108 bALaka ane 108 bAlikAo kADhyA. te sivAya anya aneka bALakonI vikurvaNA karI, nATayavidhi batAvI, vaikriya labdhinuM saMharaNa karIne, svasthAne gaI. tyAra pachI zrI gautama svAmInA saMzayanA samAdhAna rUpe prabhue teno pUrvabhava kahyo. (1) pUrvabhava : subhadrA :- vArANasI nagarImAM bhadra nAmano sArthavAha raheto hato. tenI patnInuM nAma subhadrA hatuM. pUrvanA karmayoge te vaMdhyA hatI. putra na thavAthI te atyaMta duHkhI rahetI hatI. saMtAna utpatti mATe aneka prayatno karavA chatAM tene saphaLatA maLI nahIM. tene saMtAna prAptinI tIvratama jhaMkhanA hatI. ekadA suvratA AryAnI ziSyAo tenA ghare gocarI arthe padhAryA. subhadrAe temane AhAra-pANI vahorAvI, vidyA, maMtra, auSadha vagerethI saMtAnotpattino upAya pUchyo. sAghvIjIoe potAnA sAghvA- cAranA niyama anusAra maMtra-taMtra auSadha upacAra dvArA putra prAptino upAya na batAvatAM dharmano upadeza Apyo. upadeza zravaNa karI te zramaNopAsikA banI. keTaloka samaya pasAra thayA pachI teNe saMyama aMgIkAra karyo paraMtu saMtAna prAptinI atRpta IcchAthI bALaka-bAlikAo upara teno sneha vadhavA lAgyo. saMyama maryAdAnuM ullaMghana karI bALaka-bAlikAonI sAthe sneha, krIDA, zrRMgAra, zuzruSA Adi pravRttio karavA lAgI. guruNI dvArA ane anya AryAo dvArA te pravRttino niSedha karavA chatAM ane samajAvavA chatAM, tenI upekSA karI te anya sthAna(upAzraya)mAM jaI rahevA lAgI. saMyama tapanuM pAlana karatAM, aMte paMdara divasano saMthAro karI ukta dUSita pravRttionI AlocanA karyA vinA virAdhaka banIne, kALadharma pAmI, prathama devalokamAM bahuputrikA devIpaNe utpanna thaI. (2) vartamAna bhava : : bahuputrikA devI H- subhadrA sArthavAhI cAritra pAlananA abhAve saudharma devalokanA bahuputrika vimAnamAM, bahuputrikA devIpaNe utpanna thaI. tyAM te bahuputrikA nAmanA siMhAsana upara 4000 sAmAnika devo vagere sahita sUryAbhadevanI samAna divya Rddhino anubhava kare che. tyAM tenI cAra palyopamanI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 102 ] zrI nirayAvalikA sUtra sthiti che. te pUrvabhavanI saMtAna prAptinI atRpta kAmanAne vividha prakAranI vikriyA dvArA pUrNa kare che, aneka bAlaka-bAlikAnA rUponI vikuvarNA karatI, devasabhAmAM Amoda-pramoda karatI bahuputrikA nAmane sArthaka kare che. vAstavamAM devone saMtAnotpatti hotI nathI. (3) AgAmI bhava: somA - bahuputrikA devI devalokanuM AyuSya pUrNa karI, brAhmaNanA ghare somA nAmanI putrI tarIke janma dhAraNa karaze. yuvAvasthAmAM pravezatAM mAtA-pitA potAnA bhANeja rASTrakUTa sAthe tenA lagna karaze. pUrvabhavamAM saMtAna prAptinI tIvra tamannA sAthe saMyama tapanuM pAlana karavAnA kAraNe lagna thayAM pachI prativarSa somA be-be bALakone tema soLa varSamAM kula batrIsa bALakone janma Apaze. eka sAthe ATalA bALakono uchera karatAM te herAna thaI jaze. temAMthI keTalAMka nAcaze, kUdaze, raDaze, hasaze, eka bIjAnuM bhojana chInavI leze ane keTalAMka somAnA zarIra upara vamana karaze, to koI maLamUtra karaze ane te duHkhI-duHkhI thaI jaze. tyArapachI gocarIe padhArelA koI sAdhvIjI pAse somA potAnA duHkhanuM varNana karaze ane pratyuttaramAM te sAdhvIo pAsethI dharmazravaNa karI dIkSA aMgIkAra karavA Icchaze paraMtu patino adhika Agraha thavAthI te zramaNopAsikA banaze. kAlAMtare saMyama grahaNa karI zuddha ArAdhanA karaze. aMte eka mAsano saMthAro karI, AlocanAdi karIne samAdhibhAve kAladharmane prApta karaze. (4) deva bhavaH somA :- somA sAdhvI AyuSya pUrNa karIne prathama devalokamAM IndranA sAmAnika devapaNe utpanna thaze. tyAMnI be sAgaropamanI sthiti pUrNa karaze. (5) mahAvideha kSetramAM manuSya bhava - devalokanuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM manuSya rUpe janma dhAraNa karI, saMyama-tapanI sAdhanA dvArA sarva karmono kSaya karIne siddhagatine prApta karaze. A rIte bahuputrikA devInI bhava paraMparAthI karmano siddhAMta spaSTa thAya che temaja AsaktinI paraMparA tUTe, tyAra pachI ja mokSa sudhIno AtmavikAsa thaI zake che, tema samajAya che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ypi [-: adhya.-4 | 103 | varga-3 madhya.-4 - bahupatrikAdevI madhyayana prAraMbha :| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pupphiyANaM taccassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, cautthassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa pupphiyANaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ? bhAvArtha - jaMbU svAmIe sudharmA svAmIne pUchyuM- he bhagavan! jo nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAnA trIjA adhyayananA bhAvanuM A pramANe varNana karyuM che to he bhagavan! te muktiprApta bhagavAna mahAvIre puSpikAnA cothA adhyayanamAM kayA bhAvanuM nirUpaNa karyuM che? bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa :|2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaM Nayare / guNasIlae ceie / seNie rAyA / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / bhAvArtha - he jaMbU! te kAle ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. te nagaramAM rAjA zreNika nivAsa karatA hatA. ekadA tyAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada dharmadezanA sAMbhaLavA nIkaLI. bahuputrikAdevInuM darzanArthe Agamana :| 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM bahuputtiyA devI sohamme kappe, bahuputtie vimANe, sabhAe suhammAe, bahuputtiyaMsi sIhAsaNaMsi, cauhiM sAmANiyasAhassIhiM cauhiM mahattariyAhiM evaM jahA sUriyAbhe jAva viharai; imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANI AbhoemANI pAsai, pAsittA ya samaNaM bhagavaM mahAvIraM, jahA sUriyAbho jAva NamasittA sIhAsaNavarasi puratthAbhimuhA snnnnisnnnnaa| bhAvArtha :- kALe ane te samaye saudharmakalpanA bahuputrika vimAnanI sudharmAsabhAmAM bahuputrikA devI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra hatI. te bahuputrika siMhAsana upara, cAra hajAra sAmAnika devIo ane cAra hajAra mahattarikA-mukhya devIonI sAthe yAvat sUryAbhadevanI jema sukha bhogavatI rahetI hatI. te samaye teNe potAnA vipula avadhijJAnathI A saMpUrNa jaMbudrIpa nAmanA dvIpane joyo ane sAthe rAjagRhanagaramAM padhArelA bhagavAna mahAvIra svAmIne joyA, joIne sUryAbhadevanI jema siMhAsana uparathI UbhI thaI ane te dizAmAM sAta ATha pagalAM jaIne, prabhune vaMdanA namaskAra karIne, potAnA zreSTha siMhAsana upara pUrva dizA tarapha moDhu rAkhIne beThI. 104 4 tae . NaM tIse bahuputtiyAdevIe imeyArUve ajjhatthie jAva maNogayasaMkappe samuppaNNe jAva Abhioge deve saddAvei, evaM jahA sUriyAbhe NavaraM joyaNasahassa- vitthiNNaM jANavimANaM viuvvai jAva uttarilleNaM NijjANamaggeNa joyaNasAhassie viggahiM AgayA jAva viNaeNaM paMjaliuDA pajjuvAsai / dhammakahA samattA / bhAvArtha :- tyAra pachI te bahuputrikA devIne prabhu darzananA bhAva jAgRta thayA temaja manogata saMkalpa vagere utpanna thayA. teNe Abhiyogika(sevaka) devone bolAvyA. A rIte sUryAbhadevanI jema prabhu darzana mATe javAnuM saMpUrNa kathana ka2vuM. vizeSatA e che ke tenI AjJA pramANe Abhiyogika devoe hajAra yojananA vimAnanI viSuvarNA karI ane devalokathI nIkaLavAnA uttaradizAnA mArgethI nIkaLIne hajAro yojananI vigraha-aMtarAla gatie cAlatAM yAna--vimAna dvArA te devI bhagavAnanA samavasaraNamAM AvI yAvat vinayapUrvaka hAtha joDIne prabhunI paryupAsanA karavA lAgI. bhagavAne dharmadezanA ApI; dharmadezanA pUrNa thaI. 5 tae NaM sA bahuputtiyA devI jahA sUriyAbhe jAva " aNujANau me bhagavaM" tti kaTaTu jAva dAhiNaM bhuyaM pasArei, pasArittA devakumArANaM aTThasayaM, devakumAriyANa ya vAmAo bhuyAo aTThasayaM Niggacchai / tayANaMtaraM ca NaM bahave dAragA ya dAriyAo ya Dimbhae ya DimbhiyAo ya viuvvai / NaTTavihiM jahA sUriyAbho tahA uvadaMsei jAva jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha :- tyAra pachI te bahuputrikA devIe sUryAbha devanI samAna prabhunI samakSa potAnI nATaya pradarzananI IcchA pragaTa karI. prabhu taraphathI koI uttara na maLatAM "he bhagavan ! ApanI AjJA che,' ema kahIne yAvat potAnI jamaNI bhujA(hAtha)ne phelAvIne temAMthI ekaso ATha devakumArone kADhyA ane DAbI bhujAne phelAvI ekaso ATha devakumArIone kADhI, tyAra pachI te devIe ghaNAM dA2ka ane dArikAo- moTI uMmaranA chokarA, chokarIo ane Dimbhaka, DikiAo-nAnI uMmaranA bAlaka bAlikAone vaikriya- zaktithI banAvyA. tyAra pachI sUryAbhadevanI jema nATayavidhi batAvIne, bhagavAnane vaMdanA namaskAra karIne potAnA yAna--vimAnamAM besIne je dizAmAMthI AvI hatI te dizAmAM arthAt svasthAne pAchI gaI. vivecana : prastuta sUtromAM bahu putrikA devInI jina dharma prati zraddhA ane bhaktinuM digdarzana che. devalokanA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-4 | 105 | divya bhoganI vacce paNa avadhijJAna dvArA prabhunA darzana thatAM ja, siMhAsana uparathI nIce utaravuM, sAta ATha kadama prabhunI dizAmAM javuM, devalokamAMthI ja prabhune bhAva vaMdana karavA, tyAra pachI turaMta ja sAkSAt prabhunA darzanArthe AvavAnI taiyArI vagere pratyeka kriyA tenI jina bhaktinuM sUcana kare che bahuputrikA devIe saMyamanI virAdhanA karI hatI. tethI te strIrUpe-bahuputrikA devIrUpe utpanna thaI hatI. tema chatAM tapa-saMyamanA prabhAve teNIe sUryAbha devanI samAna divya Rddhi prApta karI hatI. temAM vizeSatA e che ke saMyama virAdhanAmAM paNa tenI dharmanI zraddhA bhakti ane niSThA surakSita hatI; tethI te vaimAnika devI rUpe utpanna thaI ane tyAM paNa tenI dharmabhAvanA yathAvat rahI hatI. tethI ja te prabhunA darzana karavA AvI. bahuputrikAdevI-pUrvabhava subhadrA : 6 bhaMte ! tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai jAva puchI I sUDIrasAta vikato ! bhAvArtha :- devInA gayA pachI gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA ane he bhagavan! A pramANe saMbodhana karI te bahuputrikAdevInI RddhinA vilIna thavAnA saMbaMdhamAM prazna karyo. bhagavAne kUTAkArazALAnA daSTAMtathI samajAvyuM. te sarva varNana pUrvavat jANavuM. | 7 bahuputtiyAe NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI kiNNA laddhA pattA abhi- samaNNAgayA? bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! bahatrikA devIne A prakAranI divya-devaRddhi Adi kevI rIte maLI, kevI rIte prApta thaI ane kevI rIte tenA upabhogamAM AvI che? 8 evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANArasI NAmaM NayarI hotthaa| aMbasAlavaNe ceie / tattha taM vANArasIe NayarIe bhadde NAmaM satthavAhe hotthA- aDDe jAva aparibhUe / tassa Na bhaddassa satthavAhassa subhaddA NAma bhAriyA suumAlA vaMjhA aviyAurI jANukopparamAyA yAvi hotthA / bhAvArtha :- uttara- he gautama ! te kALe ane te samaye vArANasI nAmanI nagarI hatI. te nagarImAM AmrapAlavana nAmanuM udyAna hatuM. te vArANasI nagarImAM bhadra nAmano sArthavAha raheto hato. te dhanadhAnyAdithI samRddha thAva bIjAothI aparibhUta hato. te bhadra sArthavAhane subhadrA nAmanI patnI hatI. te atyaMta sukamAra aMgopAMgavALI hatI paraMtu vaMdhyA hovAthI teNIe eka paNa saMtAnane janma Apyo na hato. te mAtra jAtukarparamAtA hatI arthAta tenA stanone kevaLa goThaNa ane koNIo ja sparza karatI hatI,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 10 zrI nirayAvalikA sUtra saMtAna nahIM. subhadrAne saMtAnaprAptinI jhaMkhanA :| 9 tae NaM tIse subhaddAe satthavAhIe aNNayA kayAI puvvarattAvarattakAle kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe imeyArUve ajjhathie patthie ciMtie maNogayasaMkappe samuppajitthA- evaM khalu ahaM bhaddeNaM satthavAheNaM saddhiM viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharAmi, No ceva NaM ahaM dAragaM vA dAriyaM vA pyaayaa| taM dhaNNAo NaM tAo ammayAo, sapuNNAo NaM tAo ammayAo, kayatthAo NaM tAo ammayAo, suladdhe NaM tAsi ammayANaM maNuyajammajIviyaphale, jAsiM maNNe NiyakucchisaMbhUyagAI thaNaduddhaluddhagAI mahurasamullAvagANi mammaNappajapiyANi thaNamUlakakkhadesabhAgaM abhi- saramANagANi paNhayaMti, puNo ya komalakamalovamehiM hatthehiM giNhiUNaM ucchaGga-NivesiyANi deti, samullAvae sumahure puNo puNo mammaNappabhaNie / ahaM NaM adhaNNA apuNNA etto egamavi Na pattA / ohaya maNasaMkappA jAva jhiyAi / bhAvArtha :- tyAra pachI kyAreka pUrva ke aparAtrinA samaye sAMsArika vicAraNA karatA subhadrAne A prakArano adhyavasAya-AtmabhAva, IcchA-abhilASA, ciMtana-vicAraNA ane manogata saMkalpa vikalpa utpanna thayo ke huM bhadra sArthavAhanI sAthe vipula bhogone bhogavatI samaya vyatIta karuM chuM paraMtu Aja sudhImAM meM eka paNa saMtAnane janma Apyo nathI. te mAtAne dhanya che, te mAtA puNyazIla che, te mAtA kRtArtha che, te mAtAone potAnA manuSya janma ane jIvananuM phaLa suMdara rIte prApta thayuM che ke je mAtAo potAnA udarathI utpanna thayelA ane stananA dUdhamAM lubdha banelAM, karNapriya vANI bolatAM, totaDuM bolatAM, stanamULa ane kAMkhanA vacalA bhAgamAM abhisaraNa karatAM(sarakatA)saMtAnane dUdha pIvaDAve che. pachI kamaLa jevA komaLa hAthathI laIne tene khoLAmAM besADe che. karNapriya madhura madhura zabdothI manoraMjana kare che. paraMtu huM bhAgyahIna, puNyahIna chuM ke saMtAna saMbaMdhI eka paNa sukha mane maLyuM nathI. A prakAranA vicArothI nirutsAha thaIne ArtadhyAna karavA lAgI. suvatA AryAnuM vArANasImAM Agamana :10 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM suvvayAo NaM ajjAo iriyAsamiyAo bhAsA- samiyAo esaNAsamiyAo AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyAo uccAra pAsavaNa khelajallasiMghANapAriTThAvaNA samiyAo maNaguttIo vayaguttIo kAyaguttIo gutiMdiyAo guttabaMbhayAriNIo bahussuyAo
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ypi [-3 : adhya.-4 | 107 | bahuparivArAo puvvANupuvvi caramANIo gAmANugAmaM dUijjamANIo jeNeva vANArasI NayarI teNeva uvAgayAo, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggaha ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANIo viharati / bhAvArtha :- kALe ane te samaye IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAna-bhAMDamAtra nikSepaNA samiti, uccAra-prasavaNazleSma-jalla-siMghANa pariSThApanA samiti te pAMca samiti ane manogupti, vacanagupti ane kAyagupti te traNa guptithI yukta, IndriyonuM damana karanArA, gupta brahmacAriNI, bahuzrutA(ghaNAM zAstromAMniSNAta) ane vizALa parivAranA dhAraka suvratA nAmanA AryA anukrame grAmAnugrAma vihAra karatAM jyAM vArANasI nagarI hatI tyAM AvyA, AvIne saMyama kalpAnusAra yathAyogya sthAna-upAzrayanI AjJA laIne tyAM saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM rahevA lAgyA. subhadrAnI jijJAsA : AryAono uttara :11 tae NaM tAsiM suvvayANaM ajjANaM ege saMghADae vANArasI NayarIe uccaNIya majjhimAiM kulAI gharasamudANassa bhikkhAyariyAe aDamANe bhaddassa satthavAhassa giha aNuppaviDhe / tae NaM subhaddA satthavAhI tAo ajjAo e jjamANIo pAsai, pAsittA haTThatuTThA khippAmeva AsaNAo abbhuDhei, abbhuTTittA sattaTTha payAiM aNugacchai, aNugacchittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamasittA viuleNa asaNapANakhAimasAimeNa paDilAbhettA evaM vyaasiibhAvArtha :- tyAra pachI te suvratA AryAno eka saMghADo-be sAdhvIjIo vArANasI nagarInA sAmAnya, madhyama ane uccakuLomAM sAmUhika bhikSA mATe pharatAM pharatAM bhadra sArthavAhanA ghera gayA. tyAre te subhadrA sArthavAhIe te AryAone AvatAM joyA, joIne te khuza thaI, saMtuSTa thaI ane turata ja potAnA AsanethI UThI, UThIne sAta-ATha pagalAM sAme gaI ane vaMdana-namaskAra karyA. tyAra pachI vipula azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa AhArane vahorAvIne A pramANe kahyuM- | 12 evaM khalu ahaM ajjAo ! bhaddeNaM satthavAheNaM saddhiM viulAI bhogabhogAI bhujamANI viharAmi, No ceva NaM ahaM dAragaM vA dAriyaM vA payAyAmi / taM dhaNNAo NaM tAo ammayAo jAva etto egamavi Na pattA / taM tubbheNaM ajjAo ! bahuNAyAo bahupaDhiyAo bahUNi gAmAgaraNagara jAva saNNivesAI AhiMDaha, bahUNaM rAIsaratalavara jAva satthavAhappabhiINaM gihAI aNupavisaha, atthi se kei kahici vijjApaoe vA maMtappaoe vA vamaNaM vA vireyaNaM vA vatthikamme vA osahe vA bhesajje vA uvaladdhe, jeNaM ahaM dAragaM vA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 ] zrI nirayAvalikA sUtra dAriyaM vA payAejjA? bhAvArtha :- he sAdhvIjIo! bhadra sArthavAhanI sAthe aneka prakAranA vipula bhoga bhogavI rahI chuM, paraMtu Aja sudhI meM eka paNa saMtAnane janma Apyo nathI. te mAtAone dhanya che, te puNyazIla che je saMtAnanuM sukha bhogave che yAvatu huM adhanyA, puNyahInA chuM jethI meM saMtAnanA eka paNa sukhane prApta karyuM nathI. he devAnupriyo ! Apa ghaNA jJAnI cho, ghaNA zikSita cho ane ghaNA gAma, nagara yAvata dezomAM vicaro cho. aneka rAjA, Izvara, talavara sArthavAha AdinA gharomAM bhikSA levA mATe praveza karo cho, to zuM koI vidyAprayoga, maMtra prayoga, vamana, virecana, bastikarma, auSadha athavA bheSaja evuM kAMI jANo cho ke jethI huM putra ke putrIne janma ApuM? |13 tae NaM tAo ajjAo subhadaM satthavAhiM evaM vayAsI- amhe NaM devANuppie! samaNIo NiggaMthIo iriyAsamiyAo jaavguttbNbhyaarinniio| No khalu kappai amhaM eyamaTuM kaNNehi vi NisAmettae kimaGga puNa uddisittae vA samAyarittae vA? amhe NaM devANuppie ! NavaraM tava vicittaM kevalipaNNattaM dhamma parikahemo / bhAvArtha - tyAre sAdhvIjIoe subhadrA sArthavAhIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye! ame nigraMthI zramaNIo-sAdhvIjIo chIe. IryAsamiti Adi samiti ane traNa guptithI yukta, IndriyonuM damana karanArA, gupta brahmacAriNI chIe. amone AvI vAto kAnathI sAMbhaLavI paNa kalpatI nathI to pachI teno upadeza athavA AcaraNa kevI rIte karIe ? paNa he devAnupriye ! ame tamane kevaLI prarUpita dAna-zIla Adi aneka prakAranA dharmano upadeza saMbhaLAvI zakIe. vivecana : prastuta sUtromAM subhadrA sArthavAhInI sAMsArika manovRttinuM ane sAdhvIjIonI saMyamabhAvanI paripakvatAnuM digdarzana che. gRhastho sAdhu-sAdhvIo prati zraddhA ane bhakti bhAva rAkhe che, temanI yathA yogya sevA paNa kare che, paraMtu kyAreka teo bhAvAvegamAM vivekane bhUlI jAya che ane saMsAra tyAgI, AtmabhAvamAM ramaNa karatA saMta satIjIone gRhastha jIvana saMbaMdhita aneka prazno pUche che. potAnI samasyAnuM samAdhAna Icche che. A paristhitimAM sAdhu-sAdhvIoe kevI rIte sAvadhAna rahevuM joIe te subhadrA sArthavAhI ane suvratA AryA vaccenA vArtAlApathI samajI zakAya che. subhadrAne saMtAna prAptinI tIvratama jhaMkhanA hatI. sAdhvIjIne AhAra dAna ApIne, tyAM ja saMtAna prApti mATenA maMtra, taMtra, auSadha, bheSaja Adi upAya pUchI lIdhA, tyAre saMyamamAM sAvadhAna sAdhvIjIe
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3H adhya.-4. [ 109 ] vivekapUrvaka sAdhvAcArane ucita uttara Apyo ane dharmanuM svarUpa samajAvyuM. tti hevanI pUUUtta dhaH - vicitrano artha che viziSTa, adbhuta, vividha, Azcarya utpanna karAvanAra. kevalI bhASita ahiMsA pradhAna, dayA pradhAna ane aneka vizeSatAothI yukta hoya che. temAM gatAnugatika saMsArI lokone Azcarya utpanna kare tevA tattvo ane AcaraNanA siddhAMto hovAthI tene ahIM vicitra vizeSaNathI sUcita karyo che. kevalI prarUpita dharmanA be prakAra che- sAdhvAcAra ane zrAvakAcAra. zrAvakAcAranI vicitratAo-vizeSatAo - kevalI prajJapta zrAvakAcAranuM pAlana karanAra gRhasthanA vicAra vartana khAnapAna, jIvana vyavahAramAM kramazaH aneka prakAranI vizeSatA AvI jAya che. teonI bhASA paNa vivekapUrNa thaI jAya che. jJAtAdharmakathA sUtramAM varNita subuddhi pradhAnanA daSTAMtathI samajAya che ke zrAvako kyAre ya sArI cIjanI prazaMsA anumodanA ane kharAba cIjanI niMdA ghaNApaNa kare nahIM paraMtu taTastha rahe che. zrAvaka vratomAM UMDe utarela vyaktinI sAMsArika vRtti vilIna thaI jAya che arthAtu sAMsArika ruci ochI thaI jAya che. teonuM jIvana vyavahAra vairAgyayukta thaI jAya che. tethI haravA-pharavA, sela sapATA, moja-zokha, darzanIya sthaLo jovA vagere pravRttiomAM te udAsIna thaI jAya che. karmabaMdhanAM ghaNAM kAryothI te sAvadhAna banI jAya che. kramika vikAsa karatAM upara uThatAM te zrAvaka snAna tyAgI, kuzIla tyAgI ane bhikSA jIvI paDimAdhArI zrAvaka thaI jAya che. temAM eka avasthA evI paNa AvI jAya che ke koI deva tenI sAme tenA putronI hatyAno dekhAvo karI de ane dharmavrata choDavAnuM kahe to paNa te nizcala rahe che. AvI aneka bAbatothI lokamAM zrAvaka dharmanI vicitratA arthAtu vizeSatA saheje samajAya jAya che. sAdhvAcAranI vicitratAo-vizeSatAo - jaina sAdhvAcAra to lokonI daSTimAM anekAneka vizeSatAo arthAtu Azcarya utpanna thAya tevA AcaraNothI ane vyavahArothI paripUrNa che ja. te jaina zramaNonI cAlavAnI, bolavAnI, rahevAnI, khAvAnI, maLa-mUtra tyAgavAnI, gaucarI gaveSaNAnI, pratilekhana pramArjananI pravRtti vagere aneka rIta-bhAta lokomAM nUtana ane AzcaryakArI hoya che. te sivAya AjIvana brahmacarya pAlana, snAna tyAga, pagarakhA tyAga, vAhana tyAga, parigraha tyAga, agni ane strI AdinA saMghaTAno tyAga, dADhI-mUMcha ane mastakanA vALonA loca karavo, sadA mukha para mukhavastrikA bAMdhIne rahevuM, rAtrimAM khAvA-pIvAno AjIvana tyAga, jIvanabhara pagapALA vihAra, varSAmAM gocarI na javuM vagere keTalAya niyama upaniyamo sAmAnya lokone mATe Azcarya utpanna kare tevA hoya che. A kAraNe zAstromAM aneka sthaLe vitta vizeSaNa dvArA kevalI prarUpita dharmanuM mAhAbhya darzAvavAmAM AvyuM che. subhadrAnuM zrAvakavRta grahaNa :|14 tae NaM sA subhaddA satthavAhI tAsiM ajjANaM aMtie dhamma soccA Nisamma haTThatuTThA tAo ajjAo tikkhutto vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- saddahAmi NaM ajjAo ! NiggaMthaM pAvayaNaM, pattiyAmi NaM
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 110 / zrI nirayAvalikA sUtra | ajjAo ! NiggaMthaM pAvayaNaM, roemi NaM ajjAo ! NiggaMthaM pAvayaNaM / evameyaM tahameyaM avitahameyaM jAva se jaheyaM tubbhe vayaha / icchAmi NaM ahaM tubbhaM aMtie sAvagadhamma paDivajjittae / ahAsuhaM devANuppie ! mA paDibaMdha kareha / tae NaM sA subhaddA satthavAhI tAsiM ajjANaM aMtie sAvagadhamma paDivajjai, paDivajjittA tAo ajjAo vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA paDivisajjei / tae Na sA subhaddA satthavAhI samaNovAsiyA jAyAabhigayajIvAjIvA jAva paDi- lAbhemANe viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI te subhadrA sArthavAhI sAdhvIjIo pAsethI dharma sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne hRSTa-tuSTa thaI ane te sAdhvIjIone traNa vAra vaMdana-namaskAra karI A pramANe kahyuM- he devAnupriye! huM nigraMtha-pravacana para zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM, nigraMtha pravacana para mArI ruci thaI che yAvata Ape je upadeza Apyo che te satya che, tathya che ane niHsaMdeha-sarvathA satya che. huM ApanI pAse zrAvakadharmano svIkAra karavA IcchuM chuM. te AryAoe kahyuM- he devAnupriye ! Apane jema sukha thAya tema karo paraMtu dharma kAryamAM pramAda na karo. tyAra pachI subhadrA sArthavAhIe te AryAonI pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo ane te AryAone vaMdana-namaskAra karIne vidAya ApI. A rIte te subhadrA sArthavAhI zramaNopAsikA-zrAvikA banI gaI; jIvAjIvanI jANakAra thaI yAvata zramaNa nigraMthone pratilAbhita karatI rahevA lAgI. subhadrAno dIkSAno saMkalpa :15 tae NaM tIse subhaddAe samaNovAsiyAe aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAla- samayasi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- evaM khalu ahaM bhaddeNaM satthavAheNaM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharAmi, No ceva NaM ahaM dAragaM vA dAriyaM vA payAmi / taM seyaM khalu mamaM kallaM jAva jalate bhadaM satthavAhaM ApucchittA suvvayANaM ajjANaM aMtie muMDA bhavittA agArAo vA aNagAriyaM pavvaittae; evaM saMpehei, saMpehittA jeNeva bhadde satthavAhe teNeva uvAgayA, karayala pariggahiyaM jAva evaM vayAsI- evaM khalu ahaM devANuppiyA ! tubbhehiM saddhiM bahUI vAsAI viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharAmi, No ceva NaM dAragaM vA dAriyaM vA payAmi / taM icchAmi NaM devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI suvvayANaM ajjANaM aMtie jAva pavvaittae /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpikA varga-3 : aghya.-4 bhAvArtha :- tyAra pachI te subhadrA zrAvikAne eka vAra madhyarAtrie sAMsArika ciMtana karatAM A prakArano adhyavasAya- vicAra Avyo ke-- 'huM bhadrasArthavAhanI sAthe vipula bhogone bhogavatI samaya vyatIta karuM chuM paraMtu Aja sudhI mane eka paNa saMtAna thayuM nathI. mAre mATe te ja zreSTha che ke huM kAle sUryodaya thAya tyAre bhadra sArthavAhane pUchIne suvratA sAdhvIjInI pAse gRhatyAga karI, muMDita thaI dIkSA aMgIkAra karuM.' teNe Avo vicAra karyo, vicAra karIne bhadra sArthavAhanI pAse AvI ane hAtha joDIne A pramANe kahyuM- "he devAnupriya ! huM ApanI sAthe ghaNAM varSothI vipula bhogone bhogavI rahI chuM. paraMtu meM eka paNa bALakane janma Apyo nathI. tethI huM ApanI AjJA laIne sutratA AryAjInI pAse dIkSA grahaNa karavAnI IcchA rAkhuM chuM." 111 16 tae NaM se bhadde satthavAhe subhaddaM satthavAhiM evaM vayAsI- mA NaM tumaM devANuppie ! muMDA jAva pavvayAhi / bhuMjAhi tAva devANuppie ! mae saddhiM viulAI bhogabhogAI, tao pacchA bhuttabhoI suvvayANaM ajjANaM jAva pavvayAhi / taNaM subhaddA satthavAhI bhaddassa eyamaTThe No ADhAi No pariyANai / doccaM pi taccaM pi bhaddaM satthavAhaM evaM vayAsI- icchAmi devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA samANI jAva pavvaittae / tae NaM se bhadde satthavAhe jAhe No saMcAei bahUhiM AghavaNAhi ya, paNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya Aghavittae vA paNNavittae vA, saNNavittae vA viNNavittae vA, tAhe akAmae ceva subhaddAe NikkhamaNaM aNumaNNitthA / bhAvArtha :- tyAra pachI te bhadra sArthavAhe subhadrA sArthavAhIne A pramANe kahyuM- he devAnupriye ! tame hamaNAM muMDita yAvat pravrujita na thAo paraMtu mArI sAthe vipula bhogone bhogavo ane bhuktabhogI thaIne tyAra pachI suvratA AryAnI pAse muMDita thaI, gRhatyAga karI, pravajyA aMgIkAra karajo. na subhadrA sArthavAhIe bhadra sArthavAhanA A vacano mAnyA nahI,svIkAryA nahIM ane bIjIvAra, trIjIvAra paNa bhadra sArthavAhane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! ApanI AjJA laIne huM dIkSA aMgIkAra karavAnI IcchA rAkhuM chuM. tyAra pachI te bhadra sArthavAha aneka prakAre anukULa ane pratikULa ghaNI yuktiothI, prajJaptiothI (pravajita na thAo, saMyama mArga kaThina che tevA vizeSa kathanathI) saMjJaptithI (bhoga bhogavyA pachI saMyama sahaja bane ema samajAvavAthI) ane vijJaptiothI(saMyamanI daDhatAnI parIkSArUpa kathanathI) tene samajAvavAmAM, manAvavAmAM samartha na thayo tethI teNe anicchAe subhadrAne pravrujita thavAnI AjJA ApI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 112 / zrI nirayAvalikA sUtra viveyana : prastuta sUtromAM subhadrA sArthavAhInA AtmabhAvonI vizuddhi pragaTa thAya che. teNIe dharmazravaNa ane satsaMganA prabhAve zrAvaka vratano svIkAra karyo. vratapAlana karatAM karatAM tenA sarva saMga tyAganA bhAva paripakva banyA ane patinI AjJA meLavI saMyama mArge prayANa karavA kaTibaddha banI. subhadrAnI dIkSA vidhi :| 17 tae NaM se bhadde satthavAhe viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei, mittaNAi jAvaAmatei / tao pacchA bhoyaNa velAe jAvamittaNAi sakkAre smmaannei| subhadaM satthavAhiM NhAyaM jAvasavvAlaMkAravibhUsiyaM purisasahassavAhiNiM sIyaM duruuhei| taeNaM se bhadde satthavAhe mittaNAi jAva saddhiM saMparikhuDe savviDDIe jAva raveNaM vANArasINayarIe majjhamajjheNaM jeNeva suvvayANaM ajjANaM uvassae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA purisasahassavAhiNiM sIyaM Thavei, subhadaM satthavAhiM sIyAo pccoruhei| bhAvArtha :- tyAra pachI bhadra sArthavAhe vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa bhojana taiyAra karAvyuM ane potAnA sarva mitro, jJAtibaMdhuo, svajano, saMbaMdhIo, paricitone AmaMtraNa ApyuM ane bhojananA samaye bhojana karAvI te mitro Adino satkAra-sanmAna karyo ane snAna karI sarva alaMkArothI vibhUSita thayelI subhadrA sArthavAhIne hajAra puruSo vahana karI zake tevI pAlakhImAM besADI. tyAra pachI te bhadra sArthavAha mitra, jJAtijana, svajana-saMbaMdhIothI parivRtta, bhavya Rddhi-vaibhava sAthe thAvat bherI Adi vAdyonA nAda sahita vArANasI nagarInI madhyamAM thaIne jyAM suvratA AryAno upAzraya hato tyAM Avyo, AvIne te hajAra puruSoe upADelI te zibikAne UbhI rAkhI ane subhadrA sArthavAhIne zibikAmAMthI nIce utArI. | 18 tae NaM bhadde satthavAhe subhadaM satthavAhiM purao kAuM jeNeva suvvayA ajjA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suvvayAo ajjAo vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! subhaddA satthavAhI mamaM bhAriyA iTThA kaMtA, jAva esa NaM devANuppiyA ! saMsArabhauvviggA, bhIyA jammamaraNANaM; devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvayAi / taM eyaM NaM ahaM devANuppiyANaM sIsiNibhikkhaM dalayAmi / paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sIsiNibhikkhaM / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / bhAvArtha :- tyAra pachI bhadra sArthavAha subhadrAsArthavAhIne AgaLa karIne suvratA AryAnI pAse Avyo,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3H adhya.-4 . [ 113] AvIne suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karyA; vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! A subhadrA sArthavAhI mArI patnI che te mane atyaMta ISTa ane kAMta(priya) che yAvatu he devAnupriye ! have te saMsAranA bhayathI udvigna thaIne, janma maraNathI bhayabhIta thaIne, ApanI pAse khaMDita thaI, gRhastha jIvanano tyAga karI, dIkSita thavA mATe tatpara thaI che. tethI he devAnupriye ! huM Apane A ziSTArUpa bhikSA ApI rahyo chuM. he devAnupriye ! A ziSyArUpa bhikSAno svIkAra karo. bhadra sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre suvratA AryAe kahyuM- he devAnupriye! Apane sukha upaje tema karo, zubha kAryamAM vilaMba na karo. |19 tae NaM sA subhaddA satthavAhI suvvayAhiM ajjAhiM evaM vuttA samANI haTThatuTThA jAva sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA jeNeva suvvayAo ajjAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suvvayAo ajjAo tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI Alitte NaM bhaMte ! loe, palitte NaM bhaMte ! loe, Alitta-palitteNaM bhaMte ! loe, jarAe maraNeNaM ya evaM jahA devANaMdA tahA pavvaiyA jAva ajjA jAyA iriyA- samiyA jAva guttbNbhyaarinnii| bhAvArtha - suvratA sAdhvIjIe A pramANe kahyuM tyAre te subhadrA sArthavAhI harSita thaI, saMtuSTa thaI ane teNe eka bAju jaIne svayameva vastra, mALA ane AbhUSaNone utAryA, UtArIne svayameva paMcamuSTi loca karyo, loca karIne jyAM suvratA AryA hatAM tyAM AvI, AvIne suvratA AryAne traNa vAra AdakSiNApradakSiNApUrvaka(AvartanapUrvaka) vaMdana namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhaMte ! A saMsAra AdIpta-janma, jarA, maraNa rUpa agnithI baLI rahyo che, pradIpta--atyaMta baLI rahyo che ItyAdi, A rIte devAnaMdAnI jema te suvratA AryAnI pAse pravrajita thaI ane pAMca samiti tathA traNa guptithI sahita, Indriyone nigraha karanArI, gupta brahmacAriNI sAdhvI banI gaI. vivecana : prastuta sUtromAM subhadrAnI dIkSA vidhinuM kaMIka saMkSipta ane kaMIka vistRta kathana che. temaja A sUtromAM tatkAlIna samAja ane jaina dharmamAM strIgaurava tathA strI sanmAnanA bhAvanuM nidarzana che. gai revAvA - bhagavAna mahAvIra pAse mAtA devAnaMdAe dIkSA grahaNa karI hatI. te prasaMganuM vistRta varNana zrI bhagavatI sUtra zataka-33 mAM che, te pramANe ahIM jANavuM. ahIM tenA pAThano atideza karyo che. vistAra mATe juo - bhagavatI sUtra bhAga-3.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra prastuta sUtrothI jaina sAdhvIjIonuM vicaraNa, dharmopadeza, dharma prabhAvanA, dIkSA pradAna, zrAvaka dvArA sAdhvIjIone vaMdana vagere vyavahAro spaSTa thAya che. 114 bhAratIya saMskRtinA loka vyavahAra Adi kAraNothI prabhunA zAsanamAM puruSa jyeSTha kalpano svIkAra karyo che, sAdhune vaMdana vyavahAra, vizeSa pada pradAna vageremAM puruSa jyeSThatA che. tema chatAM jina zAsananA samagra vyavahAromAM strI jAtine samAna haka che. jaina zAstromAM mukti paryaMtanI sarva yogyatA jaNAvIne strI jAtinI mahattA pradarzita karI che. dareka tIrthaMkaranA zAsanamAM sAdhvIjIonI saMkhyA adhika che. aneka zAstromAM sAdhvIjIonA jIvana varNana che. prastuta zAstramAM paNa guruNInI AjJA vinA svataMtra vicaranAra sAdhvIjIonA zithilAcAra ane tenuM pariNAma batAvyA pachI tenA mokSa paryaMtanuM varNana sanmAnapUrvaka karyuM che. zrI jJAtA sUtramAM strI tIrthaMkara prabhu mallinAthanuM prabhAvazALI vistRta jIvana caritra varNita che. temAM paNa strI jAtinuM gaurava darzAvela che. A prakAranA aneka udAharaNothI jaNAya che ke jainazAstromAM strIonA sammAna ane AdarathI bharelA varNano vipula pramANamAM upalabdha che. subhadrA AryAnI bALakomAM anurAgavRtti H | 20 taNaM sA subhaddA ajjA aNNayA kayAi bahujaNassa ceDarUvesu mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA abbhaMgaNaM ca uvvaTTaNaM ca phAsuyapANaM ca alattagaM ca kaMkaNANi ya aMjaNaM ca vaNNagaM ca cuNNagaM ca khellaNagANi ya khajjallagANi ya khIraM ca pupphANi ya gavesai, gavesittA bahujaNassa dArae ya dAriyA ya kumAre ya kumAriyAo ya DiMbhae ya DiMbhiyAo ya, appegaiyAo abbhaMgera, appegaiyAo uvvaTTei, appegaiyAo phAsuyapANaeNaM NhAvei, evaM pAe rayai, oTTe yajJa, aAbhi aMge, su repha, tilam repha, vinivalar repha, paMtiyAo karei, chijjAI karei, vaNNaeNaM samAlabhai, cuNNaeNaM samAlabhai, khellaNagAI dalayai, khajjalagAI dalayai, , khIra bhoyaNaM bhuMjAvei, pupphAI omuyai, pAesu Thavei, jaMghAsu Thavei, evaM urUsu ucchaMge kaDIe piTTe uraMsi khaMdhe sIse ya Thavei, karayalapuDeNaM gahAya halaulemANI halaulemANI AgAyamANI AgAyamANI parigAyamANI parigAyamANI puttapivAsaM ca dhUyapivAsaM ca NattuyapivAsaM ca NattipivAsaM ca paccaNubhavamANI viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI subhadrA AryA kyAreka gRhasthanA bALakomAM mUrchita, vRddha, atyaMta anurAga- vALI ane Asakta thaIne te bALakone coLavA mATe tela, zarIrano mela dUra karavA mATe pIThI, pIvA mATe
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-4 115] prAsuka pANI, te bALakonAM hAtha-paga raMgavA mATe maheMdI Adi raMjaka dravya, kaMkaNa-hAthamAM paheravAnA kaDAM, aMjana-kAjaLa Adi, varNaka-caMdana, abIla Adi, cUrNaka-sugaMdhita dravya(pAuDara), khelanakaramakaDA, khAvA mATe khAjAM Adi miSTAnna, khIra, dUdha ane puSpamALA (aceta puSpanI mALA) Adi padArthonI gaveSaNA karavA lAgI. pachI te gRhasthonAM chokarAM-chokarIone, kumAra-kumArikAone, bALaka-bALikAone koIne telanuM mAlIza karatI hatI, koIne pIThI coLatI hatI, koIne prAsukajaLathI snAna karAvatI hatI, koInA paga raMgatI hatI, koInA hoTha raMgatI hatI, koIne AMjaNa AMjatI hatI, koInA lalATe tilaka karatI hatI, koIne kezaranuM tilaka-bindI(cAMdalo) lagADatI hatI, koI bALakane hIMcakA nAkhatI hatI ane keTalAMka bALakone paMktimAM UbhA rAkhatI, keTalAMka bALakone judA-judA UbhA rAkhatI hatI, koInA zarIre caMdana lagAvatI hatI, to koInA zarIre sugaMdhita pAvaDara lagADatI hatI, koIne ramakaDAM detI, koIne khAvA mATe khAjA Adi miSTAna detI, koIne dUdha pIvaDAvatI, koInA gaLAmAM paherelI puSpamALAne utAratI, koIne potAnA paga upara besADatI, koIne jaMghA upara besADatI, koIne sAthaLa upara, koIne khoLAmAM, koIne kammaramAM, pITha upara, chAtI para, khaMbhA para, mAthA upara besADatI to koIne hAthethI pakaDIne hularAvatI, hAlaraDAM gAtI, UMcA avAje gAtI, pucakAratI te putra putrInI pipAsA ane pautra-pautrIonI lAlasAnI pUrtino anubhava karatI rahevA lAgI. vivecana : prastuta sUtromAM subhadrA sAdhvIjInI atRpta kAmanAnuM nidarzana che. sarvasaMga parityAga karavA chatAM aMtaramAM chupAyelI saMtAna prAptinI kAmanA, tenA paranI AsaktinA saMskAra punaH jAgRta thatAM te subhadrA sAdhvI saMyamI jIvanamAM paNa yenakena prakAre potAnI kAmanAnI pUrti karavAmAM niHsaMkocapaNe pravRtta thaI gaI. subhadrA AryAno gaccha tyAga :21 tae NaM tAo suvvayAo ajjAo subhadaM ajjaM evaM vayAsI- amhe NaM devANu ppie ! samaNIo NiggaMthIo iriyAsamiyAo jAva guttabaMbhayAriNIo, No khalu amhaM kappai jAtakakammaM karettae / tumaM ca NaM devANuppie ! bahujaNassa ceDarUvesu mucchiyA jAva ajjhovavaNNA abbhaGgaNaM jAva NattuyapivAsaM vA paccaNubhavamANI viharasi / taM NaM tumaM devANuppie ! eyassa ThANassa Aloehi jAva pAyacchittaM paDivajjAhi / bhAvArtha :- tenuM A prakAranuM vartana joIne suvratAAryAe subhadrA AryAne kahyuM- he devAnupriye ! ApaNe sAMsArika viSayothI virakata, IrSA samiti AdithI yukta yAvatuM gupta brahmacAriNI nigraMtha
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nirayAvalikA sUtra zramaNIo chIe tethI bALakonAM lAlana-pAlana, bAlakrIDA Adi kRtyo ApaNA mATe kalpanIya nathI. he devAnupriye ! tame gRhasthanA bALakomAM Asakata, mUrchita ane anurAgI thaIne tenA mAliza Adi akalpanIya kArya karo cho yAvat putra-putrI, pautra-pautrI AdinI lAlasApUrtino anubhava karo cho tethI he devAnupriye ! tame AvA akalpanIya kAryanI AlocanA karo yAvat prAyazcitta grahaNa karo. 116 22 sabhA ajjA suvvayANaM ajjANaM eyamaTTha No ADhAi, No parijANai, aNADhAyamANI aparijANamANI viharai / tae NaM tAo samaNIo NiggaMthIo subhaddaM ajjaM hIleMti, NidaMti, khisaMti, garahaMti abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamaTTha NivAreti / bhAvArtha :- suvratA AryA dvArA A rIte akalpanIya kAryono niSedha karavA chatAM paNa te subhadrA AryAe te vAtane mAnI nahIM ke tenA upara dhyAna ApyuM nahIM paraMtu te vAtanI upekSA karatI te ja prakAre vyavahAra karatI rahI. tyAre anya nigraMtha zramaNIo subhadrA AryAnI hIlanA(tiraskAra) karatI, niMdA karatI, Thapako ApatI, garhA karatI--bhartyanA karatI ane tene vAraMvAra te kAryo mATe rokatI hatI. 23 tae NaM tIe subhaddAe ajjAe samaNIhiM NiggaMthIhiM hIlijjamANIe jAva abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamaTTha NivArijjamANIe ayameyArUve ajjhatthie jAva maNogayasaMkappe samuppajjitthA - jayA NaM ahaM agAravAsaM vasAmi tayA NaM ahaM appavasA, jappabhiraM ca NaM ahaM muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA, tappabhidaM ca NaM ahaM paravasA; puvviM ca mama samaNIo NiggaMthIo ArDheti parijArNeti, iyANiM No ADheMti No parijArNeti, taM seyaM khalu me kallaM jAva jalate suvvayANaM ajjANaM aMtiyAo paDiNikkhamittA pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharittae, evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva jalate suvvayANaM ajjANaM aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharai / tae NaM sA subhaddA ajjA aNohaTThiyA aNivAriyA sacchaMdamaI bahujaNassa ceDarUvesu mucchiyA jAva NattipivAsaM ca paccaNubhavamANI viharai // bhAvArtha :- nigraMthI AryAo dvArA pUrvokta prakAre hIlanA Adi karavAthI ane vAraMvAra rokavAthI te subhadrA AryAne A prakArano adhyavasAya yAvat mAnasika vicAra utpanna thayo ke jyAre huM mArA ghera hatI tyAre svataMtra hatI, have jyAre ghara choDI muMDita thaI, aNagArika pravrajyA grahaNa karI che tyArathI huM parataMtra thaI gaI chuM. pahelAM je nigraMtha zramaNIo mAro Adara karatI hatI, mArI sAthe premapUrvaka AlApa-
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-4 . [117] saMlApa vyavahAra karatI hatI; te Aje mAro nathI to Adara karatI ke nathI mArI sAthe premathI bolatI. tethI kAle prAtaHkAle sUryodaya thavA para suvratA AryA pAsethI nIkaLIne pRthaka sthAna grahaNa karIne vicaruM, judA upAzrayamAM rahuM, te mArA mATe yogya che. teNe A prakArano saMkalpa karyo, saMkalpa karIne bIje divase sUryodaya thatAM te suvratA AryAne choDIne nIkaLI gaI ane alaga upAzrayamAM jaIne ekalI ja rahevA lAgI. tyAra pachI te subhadrA AryA, guNI Adino aMkuza na rahevAthI, nirakuMza ane rokaToka vinA svecchAcArI thaIne gRhasthanAM bALakomAM Asakta--anurakta thaIne yAvata potAnI putra-pautra AdinI lAlasA pUrtino anubhava karatI rahevA lAgI. vivecana : prastuta sUtromAM subhadrA sAdhvIjInI svaccheda vRtti ane tenuM pariNAma darzAvyuM che. saMyamI jIvanamAM paNa potAnI IcchA tRptimAM anya vyakti bAdhakarUpa lAgI tyAre teNe ekAMtano Azraya laI potAnI duvRttinuM poSaNa karyuM. saMyogonuM sarjana thatAM vyaktinA bAhya jIvananuM parivartana thAya paraMtu saMskAra paraMparAno jyAM sudhI pUrNarUpe aMta Avato nathI tyAM sudhI te pravRttio pharIthI kyAreka cAlu thaI jAya che. subhadrA AryAnI saMlekhanA sAthe devagati :24 tae NaM sA subhaddA ajjA pAsatthA pAsatthavihArI, osaNNA osaNNavihArI, kusIlA kusIlavihArI, saMsattA saMsattavihArI, ahAchaMdA ahAchaMdavihArI, bahUI vAsAi sAmaNNapariyAgaM pAuNaI, pAuNittA addhamAsiyAe salehaNAe attANa jhUsei jhUsittA tIsaM bhattAi aNasaNeNaM chedittA, tassa ThANassa aNAloiya apaDikatA kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe bahuputtiyAvimANe uvavAyasabhAe devasayaNijjaMsi devadUsaMtariyAe aMgulassa asaMkhejjaibhAgamettAe ogAhaNAe bahuputtiyadevittAe uvavaNNA / tae NaM sA bahuputtiyA devI ahuNovavaNNamettA samANI paMcavihAe pajjattIe jAva bhAsamaNapajjattIe / evaM khalu goyamA ! bahuputtiyAe devIe sA divvA deviDDI jAva abhisamaNNAgayA / bhAvArtha :- tyAra pachI te subhadrA AryA pAsatthA, pAsasthavihArI (zithilAcArI), avana, avasagna- vihArI(khaMDitavratavALI), kuzIla, kuzalavihArI(AcAra bhraSTa), saMsakta, saMsaktavihArI (gRhastho sAthe saMparka rAkhanArI) ane svacchaMda, svacchaMdavihArI(nirakaMza) thaI gaI. teNe ghaNAM varSo sudhI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 118 | zrI nirayAvalikA sUtra saMyama paryAyanuM pAlana karyuM, pAlana karIne ardhamAsika saMlekhanAthI AtmAne bhAvita karIne, trIsa bhakta (bhojana)ne anazana dvArA choDIne ane akaraNIya kAryonI, saMyamamAM lAgelA doSonI AlocanA pratikramaNa karyA vinA ja kAlanA samaye kALadharma pAmIne saudharma devalokanA bahuputrikA vimAnanI upapAta sabhAnI aMdara devadUSyathI AcchAdita devazayyA para aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa avagAhanAthI bahuputrikAdevI rUpe utpanna thaI. tyAra pachI utpanna thatAM ja te bahuputrikAdevIe bhASA-manaHparyApti parvatanI pAMca prakAranI paryAptiothI paryApta avasthAne prApta karI. he gautama! A pramANe bahupatrikAdevIe te divya devaRddhi Adine prApta karI che. gautamanI punaH jijJAsA :| 25 se keNadveNaM bhaMte ! evaM vuccai- bahuputtiyA devI, bahuputtiyA devI ? goyamA ! bahuputtiyA NaM devI jAhe jAhe sakkassa deviMdassa devaraNNo uvatthANiyaM karei, tAhe tAhe bahave dArae ya dAriyAo ya Dibhae ya DibhiyAo ya viuvvai, viuvvittA jeNeva sakke deviMde devarAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sakkassa deviMdassa devaraNNo divvaM devi4i divvaM devajjuI divvaM devANubhAvaM uvadaMsei / se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai- bahuputtiyA devI bahuputtiyA devI / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che ke te bahuputrikA devI, bahuputrikA devI kahevAya che? he gautama! bahuputrikAdevI jyAre jyAre devonA rAjA zakendranI pAse nATaka karavA jAya che tyAre tyAre te ghaNAM chokarAM-chokarI ane bALaka-bAlikAonI vidurvaNA kare, vidurvaNA karIne jyAM devendradevarAja zakra beThA hoya, tyAM jaIne te devendra zukranI samakSa potAnI divya devaRddhi (parivArAdi), divya devadyuti (zarIra ane AbharaNAdinI kAMti) ane divya devAnubhAva(adbhuta vaikriya zarIrAdinI zakti)- prabhAvatejane batAve che. he gautama! tethI te bahuputrikAdevI kahevAya che. 26 bahuputtiyANaM bhaMte ! devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / bhAvArtha :- he bhagavan! bahuputrikAdevInI sthiti keTalI kahI che? he gautama ! bahuputrikAdevInI sthiti cAra palyopamanI che. bahuputrikAno bhAvI bhava : somA :| 27 bahuputtiyA NaM bhaMte ! devI tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhae
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpiDA varga-3 : adhya.-4 NaM ThiikkhaeNaM anaMtaraM cayaM caittA kahiM gacchihii kahiM uvavajjihii ? goyamA ! iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse viMjhagiripAyamUle vibhelasaNNivese mAhaNakulaMsi dAriyattAe paccAyAhii / 119 tae NaM tIse dAriyAe ammApiyaro ekkArasame divase vIikkaMte jAva ayameyArUvaM NAmadhejjaM kareMti - hou NaM amhaM imIse dAriyAe NAmadhejjaM somA / bhAvArtha :- he bhagavan ! te bahuputrikAdevI Ayuilika, bhavanibaMdhaka karma ane sthitino kSaya thayA pachI devalokamAMthI cyavIne kyAM jaze ? kyAM janma dhAraNa karaze ? he gautama ! bahuputrikAdevI A jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM viMdhyaparvatanI taLeTImAM vibhela sanni- vezamAM brAhmaNakuLamAM putrI rUpe janma dhAraNa karaze. tyAra pachI tenA mAtApitA agiyAra divasa vyatIta thayA pachI bArame divase A pramANe nAmakaraNa karaze--"amArI A putrInuM nAma somA raheze arthAt te potAnI bALAnuM nAma somA rAkhaze." somAnuM rASTrakUTa sAthe pANigrahaNa : 28 somA ummukkabAlabhAvA viNNAyapariNayamettA jovvaNagamaNuppattA rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA yA vi bhavissai / tae NaM taM somaM dAriyaM ammApiyaro ummukkabAlabhAvaM viNNAyapariNayamettaM jovvaNa- gamaNuppattaM paDirUvieNaM sukkeNaM paDirUvieNaM viNaeNaM Niyagassa bhAiNejjassa raTThakUDassa bhAriyattAe dalaissai / sA NaM tassa bhAriyA bhavissai iTThA kaMtA jAva bhaMDakaraNDagasamANA tellakelA iva susaMgoviyA celapelA iva susaMparihiyA rayaNakaraMDao viva susArakkhiyA susaMgoviyA, mA NaM sIyaM jAva vivihA rogAyaMkA phusaMtu / bhAvArtha :- tyAra pachI te somA bAlyAvasthA choDI, viSaya sukhanA parijJAnavALI yauvana avasthAne prApta karI, rUpayauvana lAvaNyathI atyaMta uttama ane utkRSTa zarIravALI thaze. mAtA-pitA te somA bAlikAne vyatIta bAlyAvasthAvALI, parijJAta viSayasukhavALI ane yauvana avasthAmAM AvelI jANIne, yathAyogya gRhasthopayogI upakaraNo, dhana, AbhUSaNo ane saMpattinI sAthe potAnA bhANeja rASTrakUTanI sAthe tenA lagna karaze. te somA bhAryA te rASTrakUTane ISTa, kAnta thaze yAvat te AbhUSaNonI peTInI samAna, telanA suMdara
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 120 / zrI nirayAvalikA sUtra vAsaNanI jema yatnapUrvaka tenI rakSA karaze, vastronI peTInI jema sArI rIte sacavAyelI ane ratnanA karaMDiyAnI jema surakSita tene zIta, uSNa, vAta, pitta, kapha ane sannipAtajanya rogo ane AtaMka paNa sparza na karI zake te rIte haMmezAM tenI rakSA karaze. bahu saMtAnathI pIDita somA :|29 tae NaM sA somA mAhaNI raTukUDeNaM saddhi viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI savacchare saMvacchare juyalagaM payAyamANI, solasehiM saMvaccharehiM battIsaM dAragarUve payAhii / tae NaM somA mAhaNI tehiM bahUhiM dAragehi ya dAriyAhi ya kumArehi ya kumAriyAhi ya Dibhaehi ya DibhiyAhi ya appegaiehiM uttANasejjaehi ya appegaie hiM thaNiyAehi ya appegaiehiM pIhagapAehiM appegaiehiM paraMgaNaehiM, appegaie hiM parakkamamANehiM appegaiehiM pakkholaNaehiM appegaiehiM thaNaM maggamANehiM, appegaiehiM khIraM maggamANehiM appegaiehiM khellaNayaM maggamANehiM, appagaiehiM khajjagaM maggamANehiM, appegaiehiM kUraM maggamANehiM, evaM pANiyaM maggamANehiM hasamANehiM rUsamANehiM akkosa-mANehiM akkussamANehiM haNamANehiM hammamANehiM vippalAyamANehiM, aNugammamANehiM royamANehiM kaMdamANehiM vilavamANehiM kUvamANehiM ukkUvamANehiM NiddhAyamANehiM palaMba- mANehiM dahamANehiM daMsamANehiM vamamANehiM cheramANehiM muttamANehiM muttapurIsavamiya-sulittovalittA mailavasaNapuccaDA asuhabIbhacchA paramaduggaMdhA No saMcAei ra?kUDeNaM saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharittae / bhAvArtha :- tyAra pachI somA brAhmaNI rASTrakUTanI sAthe vipula bhogone bhogavatI dara varase eka eka saMtAnanA joDalAMne janma Apaze. soLa varSamAM batrIsa bALakone janma Apaze. tyAre te somA brAhmaNI ghaNAM nAnA, moTAM bALakothI taMga thaI jaze. tenA dIkarA, dIkarI, bALaka, bALAo, kumAra, kumArikAomAMthI koI lAMbA kALa sudhI sUtAM raheze, koI rADo pADIne rovA lAgaze, koI cAlavAnI IcchA karaze, koI bIjAnA phaLIyAmAM jatuM raheze, koI goThaNiyA bhara cAlaze athavA koI paga para UbhA rahevA prayatna karaze, koI cAlatAM cAlatAM paDI jaze, koI stanane zodhaze, koI dUdha mAMgaze, koI ramakaDAM mAMgaze, koI khAjAM Adi mIThAI mAMgaze, koI bhAta mAMgaze, koI pANI mAMgaze, koI hasatuM raheze, koI rIsAI jaze, koI gusso karaze, koI kaDavAM vacana kaheze, koI jhagaDo karaze, paraspara mArapITa karaze, mArIne bhAgI jaze, koI teno pIcho karaze, koI moTA avAje rUdana karaze, koI cIso pADI pralApa karaze, koI Arta svarathI rudana karaze, koI avyakta (na samajAya tevuM) bolyA karaze, koI jorathI avAja karaze, koI sUtAM raheze, koI laTakaze, koI agnimAM dAjhaze, koI baTakA bharaze, koI UlaTI-vamana karaze, koI jhADA karIne badhu bharI mUkaze, koI pezAba karaze, A pramANe te bALakonAM maLamUtra, vamanathI kharaDAyelA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-4 [ 121 ] zarIravALI tathA melAM kapaDAMthI kAMtihIna, azucithI bharelI, jovAmAM bIbhatsa ane atyaMta durgadhita thaI javAthI rASTrakUTanI sAthe vipula kAmabhogone bhogavavA mATe asamartha banI jaze. bahu saMtAnathI adhanyatAno vicAra :|30 tae NaM tIse somAe mAhaNIe aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayasi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhatthie jAva maNogayasaMkappe samuppajjihii evaM khalu ahaM imehiM bahUhiM dAragehi ya jAva DibhiyAhi ya appegaie hiM uttANasejjaehi ya jAva paramaduggaMdhA No saMcAemi raTThakUDeNaM saddhiM jAva bhuMjamANI viharittae / taM dhaNNAo NaM tAo ammayAo jAvajIviyaphale, jAo NaM vaMjhAo aviyAurIo jANukopparamAyAo surabhisugaMdhagaMdhiyAo viulAI mANussagAI bhogabhogAiM jamANIo viharati / ahaMNaM adhaNNA apuNNA akayapuNNA No saMcAemi raTThakUDeNaM saddhiM viulAI bhoga bhogAI bhuMjamANI viharittae / bhAvArtha :- tyAra pachI te somA brAhmaNIne eka vAra rAtrinA pAchalA praharamAM sAMsArika vicAraNA karatAM A prakArano vicAra Avaze ke huM A ghaNAM nAnAM-moTAM ane navAM janmelAM bALaka-bAlikAo, kumAra-kumArikAothI trasta thaI rahI chuM. temAMthI koI lAMbA kALa sudhI sUtAM ja rahe che yAvata koI pezAba karatA ja rahe che. tenA maLa-mUtra vamana AdithI kharaDAyelI rahevAnA kAraNe atyaMta durgadhavALI thaI javAthI huM rASTrakUTanI sAthe bhoga bhogavI zakatI nathI. te mAtAo dhanya che yAvat teoe manuSyajanma ane jIvananuM suMdara phaLa prApta karyuM che ke je vaMdhyA che, bALakane janma nahIM ApavAthI, jAnukurparamAtA banI, sugaMdhI dravyothI suvAsita thaIne, vipula manuSya saMbaMdhI bhogone bhogavatI samaya vyatIta kare che. paraMtu huM adhanya chuM, puNyahIna ane nirbhAgI chuM ke rASTrakUTanI sAthe vipula bhogone bhogavI zakatI nathI. suvatA AryAnuM bibhela sannivezamAM Agamana :|31 teNa kAleNaM teNaM samaeNaM suvvayAo NAmaM ajjAo iriyAsamiyAo jAva bahuparivArAo puvvANupudvi caramANIo gAmANugAma duijjamANIo jeNeva vibhele saNNivese teNeva uvAgacchirhiti uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM jAva viharissati / bhAvArtha :- kALe te samaye IryA Adi samitiothI yukta yAvatu ghaNAM sAdhvIjIo sAthe suvratA nAmanA AryAjI anukramathI grAmAnugrAma vicaratAM te bibhela sanniveza(gAma)mAM Avaze ane zramaNocitasAdhune yogya upAzrayamAM utaravAnI AjJA laIne tyAM raheze.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 122 / zrI nirayAvalikA sUtra rASTrakUTanA ghera gocarI ane dharmopadeza :32 tae NaM tAsiM suvvayANaM ajjANaM ege saMghADae vibhele saNNivese uccaNIya majjhimAiMkulAI gharasamudANassa bhikkhAyariyAe aDamANe raTakUDassa gihaM aNupavissihii / tae NaM sA somA mAhaNI tAo ajjAo ejjamANIo pAsihii, pAsittA haTThA khippAmeva AsaNAo abbhuDhehii, abbhuTTittA sattaTThapayAI aNugacchahii, aNugacchittA vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA viuleNaM asaNapANakhAima- sAimeNaM paDilAbhehii evaM vaissai evaM khalu ahaM ajjAo ! raTukUDeNaM saddhiM viulAI bhoga bhogAI bhuMjamANI saMvacchare saMvacchare jugalaM payAmi, solasahiM saMvaccharehiM battIsaMdAragarUve pyaayaa| tae NaM ahaM tehiM bahUhiM dAraehi ya jAva DibhiMyAhi ya appegaiehiM uttANasejjaehiM jAva No saMcAemi raTukUDeNaM saddhiM viulAI bhoga bhogAI bhuMjamANI viharittae / taM icchAmi NaM ahaM ajjAo ! tumhaM aMtie dhammaM NisAmettae / tae NaM tAo ajjAo somAe mAhaNIe vicittaM kevalipaNNattaM dhamma prikhehiti| bhAvArtha :- tyAra pachI te suvratA AryAno eka saMghADo bibhela sannivezanA ucca, nimna ane madhyama kuLamAM sAmudAnika bhikSA mATe pharatAM pharatAM rASTrakUTanA ghare Avaze. tyAre te somA brAhmaNI te sAdhvIjIone AvatAM joIne harSita thaze, harSita thaIne zIdhra potAnA Asana uparathI UbhI thaze, UThIne sAta-ATha pagalAM sAme jaze, jaIne vaMdana-namaskAra karaze ane pachI vipula AhAra, pANI, mevA, mIThAI, mukhavAsa Adi bhojanathI pratilAbhita karaze (vahorAvaze), pachI temane A pramANe kaheze he AryAo! rASTrakUTanI sAthe vipula bhogone bhogavatA meM prativarSe joDakAM bALakane janma Apyo che. soLavarSamAM batrIsa bALakone janma Apyo che. jethI huM te ghaNA bALaka-bAlikAo thAvat kumArakumArikAonI lAMbA kALa sudhI zayana yAvat pezAba Adi kriyAothI; te bALakonA maLa-mUtra, vamana AdithI kharaDAyelI rahetI hovAthI; atyaMta durgaMdhita zarIre mArA pati rASTrakULanI sAthe bhoga bhogavI zakatI nathI. he AryAo ! huM ApanI pAse dharma sAMbhaLavA mAMgu chuM. somAnI A vAta sAMbhaLIne te AryAo somA brAhmaNIne vividha prakArano kevaLI prarUpita dharma saMbhaLAvaze. sobhAnuM parivartana : dharmabhAva :33 tae NaM sA somA mAhaNI tAsiM ajjANaM aMtie dhamma soccA Nisamma
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dhupi40-3: adhya.-4 | 123 | haTThatuTTha jAva visappamANahiyayA tAo ajjAo vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA evaM vaissai- saddahAmi NaM ajjAo ! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva abbhuTTemi NaM ajjAo ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evameyaM ajjAo ! jAva se jaheyaM tubbhe vyh| jaM NavaraM ajjAo ! raTukaDaM ApucchAmi, tae NaM ahaM devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppie ! mA paDibaMdha / tae NaM sA somA mAhaNI tAo ajjAo vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA paDivisajjihii / bhAvArtha :- tyAra pachI te somA brAhmaNI te AryAo pAsethI dharma sAMbhaLIne hRdayamAM dhAraNa karIne, harSita ane saMtuSTa thaIne yAvat atyaMta AnaMdita hRdayathI te AryAone vaMdana-namaskAra karaze. vaMdananamaskAra karIne A pramANe kaheze- he AryAo! huM nigraMtha-pravacana para zraddhA karuM chuM. yAvatu teno svIkAra karavA mATe taiyAra chuM. he devAnupriye! je Apa kaho cho te te ja pramANe che, te ja satya che. huM rASTrakUTane pUchIza, tyAra pachI ApanI pAse muMDita thaIne pravrajita thaIza. tyAre AryAo kaheze- jema tamane sukha thAya tema karo; zubha kAryamAM vilaMba na karo. tyAra pachI te somA brAhmaNI te AryAone vaMdana-namaskAra karIne vidAya Apaze. dIkSA mATe patine nivedana :34 tae NaM sA somA mAhaNI jeNeva raTukUDe teNeva uvAgacchissai karayala pariggahiyaM jAva evaM vaissai- evaM khalu mae devANuppiyA ! suvvayANaM ajjANaM aMtie dhamme NisaMte, se vi ya NaM dhamme icchie jAva abhiruie / tae NaM ahaM devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAyA suvvayANaM ajjANaM aMtie jAva pavvaittae / tae NaM se raTukUDe somaM mAhaNiM evaM vaissai- mA NaM tumaM devANuppie ! iyANiM muMDA bhavittA jAva pavvayAhi / bhujAhi tAva devANuppie ! mae saddhi viulAI bhogabhogAI, tao pacchA bhuttabhoI suvvayANaM ajjANaM atie muMDA jAva pavvayAhi / bhAvArtha :- tyAra pachI te somA brAhmaNI rASTrakUTanI pAse jaIne baMne hAtha joDI AvartanapUrvaka mastaka para aMjali karIne A pramANe kaheze- he devAnupriya! meM sAdhvIjI pAsethI dharmanuM zravaNa karyuM che. te dharma mane priyakara ane rucikara lAgyo che. tethI he devAnupriya ! ApanI AjJA laIne huM suvratA AryA pAse saMyama svIkAravAnI bhAvanA rAkhuM chuM.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 124 / zrI nirayAvalikA sUtra tyAre rASTrakUTa somA brAhmaNIne kaheze- he devAnupriye! hamaNAM tuM muMDita thaIne yAvata gRhatyAga karI pravrajita na bana. paraMtu he devAnupriye ! hamaNAM mArI sAthe vipula bhogone bhogava; tyAra pachI bhuktabhogI thaIne, suvratAAryAnI pAse muMDita thaI, gRhatyAga karI pravrajita thaje. 35 tae NaM sA somA mAhaNI hAyA jAva vibhUsiya sarIrA ceDiyAcakkavAlaparikiNNA sAo gihAo paDiNikkhamissai, paDiNikkhamittA vibhelaM saMNivesaM majjhamajjheNaM jeNeva suvvayANaM ajjANaM uvassae, teNeva uvAgacchahii, uvAgacchittA suvvayAo ajjAo vaMdissai, NamaMsissai, pajjuvAsihii / tae NaM tAo suvvayAo ajjAo somAe mAhaNIe vicittaM kevalipaNNattaM dhammaparikahehiti / tae NaMsAsomA mAhaNI suvvayANaM ajjANaM atie duvAlasaviha sAvagadhamma paDivajjihii paDivajjittA suvvayAo ajjAo vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disiM pAubbhavissai tAmeva disi paDigamissai / / tae NaM sA somA mAhaNI samaNovAsiyA bhavissai abhigayajIvAjIvA jAvabahUhiM sIlavvayaguNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsehi ya appANaM bhAvemANI viharissai / taeNaM tAo suvvayAo ajjAo aNNayA kayAi vibhelAo saNNivesAo paDiNikkhamissaMti paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharissaMti / bhAvArtha :- tyAre te somA brAhmaNI snAna karIne vAvata vastrAlaMkArathI alaMkRta banIne dAsIonA samUha sAthe potAnA gharethI nIkaLI, bibhela sannivezanA madhyabhAgamAM thaIne suvratA AryAnA upAzrayamAM Avaze ane suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karIne temanI paryApAsanA karaze. tyAra pachI te suvratA AryA somA brAhmaNIne vividha prakAre kevaLI prarUpita dharmano upadeza Apaze. tyAre te somA brAhmaNI te suvratA AryA pAsethI bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra karaze ane pachI vaMdana-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvI hatI te dizAmAM pAchI jaze. A rIte te somA brAhmaNI zrAvikA banaze. te jIva-ajIva Adi tattvanI jANakAra thaze yAvat vidhipUrvaka grahaNa karelAM vividha prakAranA zIlavrata, guNavrata, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsathI AtmAne bhAvita 12tI 23ze. tyAra pachI te suvratA AryA koIvArabibhela sannivezamAMthI vihAra karIne bIjA dezamAM kSetramAMvicaraze. viveyana : prastuta sUtramAM suvratA AryAnA samAgame somA brAhmaNI zrAvaka vratono svIkAra karaze. te viSayanuM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3H adhya.-4. 125] pratipAdana che. zrAvakanA bAra vratamAM ahiMsA, satya, acaurya, svadAra saMtoSa ane parigraha parimANa vrata A pAMca aNavrata che. temAM hiMsA Adi pApakAryo ane sAvadhayogono AMzika tyAga hovAthI te atrata kahevAya che. sAta zikSAvratanA be prakAra che- guNavata ane zikSAvrata. guNavrata traNa che ane zikSAvrata cAra che. A baMnenA abhyAsa ane sAdhanAthI pAMca aNuvratonI puSTI thAya che. aNuvrata Adi bAra prakAranA zrAvaka dharmanI vizeSa jANakArI mATe juo- zrIupAsakadazAMga sutra. sAdhvIonuM punarAgamana H somAnI pravajyA :36 tae NaM tAo suvvayAo ajjAo aNNayA kayAi puvvANupuTvi caramANIo jAva viharissaMti / tae NaM sA somA mAhaNI imIse kahAe laTThA samANI haTThA NhAyA taheva NiggayA jAva vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA dhamma soccA jAva ja Navara raTTakUDaM ApucchAmi, tae NaM pavvayAmi / ahAsuhaM / bhAvArtha :- tyAra pachI te suvratA AryA pUrvAnupUrvI vihAra karatAM karatAM, pharI eka vAra bibhela sannivezamAM padhAraze. tyAre somabrAhmaNI A vAtane sAMbhaLIne hRSTa-tuSTa thaI, snAna karI, vastrAlaMkArathI vibhUSita thaI, pahelAnI jema dAsIo sAthe darzana karavA nIkaLaze yAvat vaMdana-namaskAra karaze vaMdananamaskAra karIne, dharma sAMbhaLIne suvratA AryAne kaheze- huM rASTrakUTane pUchIne ApanI pAse muMDita thaI pravrajyA grahaNa karavA IcchuM chuM. tyAre suvratAAryA tene kaheze- he devAnupriye ! tamane jema sukha thAya tema karo paraMtu zubha kAryamAM vilaMba na karo. 37 tae NaM sA somA mAhaNI suvvayAo ajjAo vaMdissai NamaMsissai, vaMdittA NamaMsittA suvvayANaM ajjANaM aMtiyAo paDiNikkhamissai paDiNikkhamittA jeNeva sae gihe jeNeva TukaDe, teNeva uvAgacchissai, uvAgacchittA karayala pariggahiyA taheva Apucchissai jAva pavvaittae / ahAsuhaM devANuppie ! mA paDibaMdhaM / tae NaM raTukaDe viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvei; mittaNAi jAva AmaMtei, evaM jaheva puvvabhave subhaddA jAva ajjA jAyA iriyAsamiyA jAva guttbNbhyaarinnii| bhAvArtha :- tyAra pachI sonAbrAhmaNI te suvratA AryAone vaMdana-namaskAra karIne tenI pAsethI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 | zrI nirayAvalikA satra nIkaLaze ane potAnA ghare rASTrakUTa pAse Avaze, AvIne baMne hAtha joDIne, pahelAnI jema pUchaze ke ApanI AjJA laIne huM dIkSA levA IcchuM chuM. A vAtane sAMbhaLIne rASTrakUTa kaheze- he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo. paraMtu zubhakAryamAM vilaMba na karo. tyAra pachI rASTrakUTa vipula azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa cAre prakAranAM bhojana taiyAra karAvIne potAnA mitra, jJAtibaMdhu, svajana, saMbaMdhIone AmaMtraNa Apaze; teno satkAra-sanmAna karaze ItyAdi je rIte pUrvabhavamAM subhadrA sArthavAhInI pravrajyAnuM varNana che te rIte ahIMyA paNa te pravrajita thaze ane zramaNI banIne IryAsamiti Adi samitio ane guptiothI yukta thaIne bhAvatuM gupta brahmacAriNI thaze. somA AryAnI devagati :38 tae NaM sA somA ajjA suvvayANaM ajjANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aGgAI ahijjissai, ahijjittA bahUI cautthachaTThaTThamadasamaduvAlasa jAva bhAvemANI bahUhiM vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNissai, pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosettA saddhi bhattAI aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkaMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA sakkassa deviMdassa devaraNNo sAmANiyadevattAe uvvjjihii| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM do sAgarovamAI ThiI paNNattA / tattha NaM somassa vi devassa do sAgarovamAiM ThiI paNNattA / bhAvArtha - tyAra pachI te somA AryA suvratA AryA pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgono abhyAsa karaze. ghaNAM upavAsa, chaTha, aTTama, cAra upavAsa, dvAdazabhakta-pAMca upavAsa Adi tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatI ghaNAM varSo sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karaze. tyAra pachI eka mahinAno saMthAro karI AtmAne zuddha karI, anazanathI sATha(0) vakhatanA bhojanane choDI, AlocanA, pratikramaNapUrvaka samAdhibhAve mRtyunA avasare mRtyu pAmIne devendra devarAja zakranA sAmAnika deva rUpe utpanna thaze. tyAM keTalAka devonI be sAgaropamanI sthiti hoya che tema A somadevanI paNa be sAgaropamanI sthiti thaze. somAnI mukti :|39 se NaM bhaMte ! some deve tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva cayaM caittA kahiM gacchihii, kahiM uvavajjihii? goyamA ! mahAvideha vAse jAva aMtaM kAhisi /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-4 127 bhAvArtha :- he bhagavan! te somadeva AyukSaya, bhavakSaya ane sthitikSaya thayA pachI devalokamAMthI cyavIne kyAM jaze, kyAM utpanna thaze? he gautama! mahAvidehakSetramAM utpanna thaIne siddha thaze yAvata sarva duHkhono aMta karaze. adhyayana upasaMhAra :40 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM cautthassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / -tti nemi ! bhAvArtha :- he AyuSyamAn jaMbU! A pramANe mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAnA cothA adhyayanano A bhAva darzAvyo che. vivecana : prastuta adhyayanamAM bahuputrikA devInA pUrva ane pazcAt bhavanuM nirUpaNa che. te pAMca bhavono paricaya adhyayananA sAramAM Apela che. upasaMhAra - saMsArI jIvo aprApta vastuonI ane saMyogonI IcchA karIne duHkhI thAya che. vastunI prApti puNyane AdhIna che ane sukhanI prApti vyaktinI samajaNane AdhIna che. paraMtu vyakti A vAstavikatAne samajI ke svIkArI zakatA nathI ane duHkhI thAya che. koIne saMpattinA abhAvanuM duHkha; koIne aDhaLaka saMpattinI vacce paNa azAMtinuM duHkha; koIne saMtAnanA abhAvanuM duHkha; koIne pratikULa saMtAnanuM duHkha hoya che. A rIte samajaNanA abhAve vastunI prApti ke aprApti bane du:khajanaka bane che. je zraddhALu loko sAdhu-sAdhvIjIo pAsethI potAnI sAMsArika gUMcavaNone dUra karavAnI apekSAo rAkhe che ane te mATe yaMtra-maMtra, auSadha-bheSajanI AzA rAkhe che; teoe uparokta adhyayanamAMthI zikSA grahaNa karavI joIe ke A prakAranI pravRttio sAdhunA AcArathI viparIta che. vItarAga bhagavAnanA sAdhu-sAdhvIjIo kevaLa AtmakalyANanA mArgano tathA tapa tyAgano ja upadeza ApI zake che. teo anya laukika pravRttimAM rasa laI zakatA nathI. tethI jJAnI puruSo kahe che ke sahaja prApta thayelA saMyogomAM saMtoSa rAkhI, prasanna rahevAthI ja manuSyane sukha-zAMti ane AtmAnaMdanI prApti thAya che. aMte to dharma ane tyAga e ja saMsAranA prapaMcathI mukta karI zake che. ema jANI pratyeka sukhecchae tyAga ane saMyamarUpa dharmanA mArge agresara thavAno saMkalpa karavo joIe; IcchAo upara kAbU meLavI AtmakalyANanA zreSTha mArgano svIkAra karavo joIe; e ja Agama jJAna ane zraddhAno sAra che. ne varga-3 adhya.-4 saMpUrNa
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrI nirayAvalikA sUtra | varga-3 adhya. 5 thI 10 paricaya : adhyayana pAMcamuM : A adhyayanamAM pUrNabhadra devanA pUrva pazcAd bhavanuM nirUpaNa che. ekadA bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamAM pUrNabhadra deva darzanArthe AvyA, te potAnI Rddhi, nATakanuM pradarzana karI pAchA cAlyA gayA. gautama svAmInA pUchavAthI prabhue teno pUrvabhava kahyo. pUrvabhavaH pUrNabhadra zeTha - A jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM maNipadikA nAmanI nagarI hatI. tyAM pUrNa- bhadra nAmanA zeTha rahetA hatA. teNe bahuzruta sthavira bhagavaMto pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI saMyama aMgIkAra karyo, agiyAra aMgo kaMThastha karyA, upavAsathI mAsakhamaNa sudhInI aneka tapazcaryAo dvArA karmanI nirjarA karatAM aneka varSonI saMyama paryAyanuM pAlana karyuM. aMte eka mAsanA anazananI ArAdhanA karI saudharma devalokamAM teo pUrNabhadra deva tarIke utpanna thayA. te deva devalokanuM be sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM manuSyapaNe utpanna thaI, saMyama aMgIkAra karI, sarva karmano kSaya karI mukta thaze. cha thI dasa adhyayana : aMtima pAMca adhyayanamAM kramazaH maNibhadra zeTha, datta, ziva, bala ane anAdata zeThanuM jIvana vRttAMta pUrNabhadranI samAna hovAthI saMkSipta rUpe che. deva ane pUrvabhavanA nAma eka ja che. te sarve tapa saMyamanuM pAlana karIne devalokamAM utpanna thayA che. devalokanuM AyuSya pUrNa karIne, mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karI siddha thaze. A vargamAM 4 jIva saMyamanA virAdhaka thayA che. zeSa che jIva ArAdhaka thaI vaimAnika devagatimAM gayA che. dasamAMthI nava jIva ekAvatArI che arthAt eka bhava manuSyano karI mokSa prApta karaze. bahuputrikA devI traNa bhava karI mokSe jaze.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3H adhya.-5 [ 129] varga-3 Adhya.-5 pUrNabhadra deva adhyayana prAraMbha :| 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM cautthassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, paMcamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa pupphiyANaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNatte ? bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikA varganA cothA adhyayanamAM pUrvokta bhAvonuM varNana karyuM che to he bhagavan! pAMcamA adhyayanamAM bhagavAne kayA bhAvonuM nirUpaNa karyuM che? pUrNabhadra devanuM nATya-pradarzana :| 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaM Nayare / guNasIlae ceie / seNie rAyA / sAmI samosarie / parisA NiggayA / bhAvArtha - uttara-he jaMbU! te kALe ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. tyAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tyAM prabhu mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada darzana karavA nIkaLI. | 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM puNNabhadde deve sohamme kappe puNNabhadde vimANe sabhAe suhammAe puNNabhaddasi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM, jahA sUriyAbho jAva battIsaivihaM paTTavihiM uvadasittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi paDigae / kUDAgArasAlA diTThato / puvvabhavapucchA / bhAvArtha :- kALe ane te samaye saudharmakalpamAM pUrNabhadra vimAnanI sudharmA sabhAmAM pUrNabhadra siMhAsana upara pUrNabhadra deva cAra hajAra sAmAnikadevo AdinI sAthe AnaMda pramoda karI rahyA hatA. vAva, sUryAbha devanI jema batrIsa prakAranI nATyavidhi batAvI je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM cAlyA gayA. tyAre gautama svAmIe bhagavAnane te devanI divya devaRddhi aMtardhAna thaI gaI te viSayamAM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 130 / zrI niyAvalikA sUtra pUchyuM- bhagavAne kUTAkArazALAnA daSTAMtathI samAdhAna karyuM. tyAra pachI gautama svAmInA pUchavA para bhagavAne tenA pUrvabhavanA viSayamAM kahyuM| 4 evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse maNivaiyA NAma NayarI hotthA vaNNao / tArAiNNe ceie / caMdo rAyA / tattha NaM maNivaiyAe NayarIe puNNabhadde NAmaM gAhAvaI parivasai, vaNNao / bhAvArtha :- he gautama ! te kALe ane te samaye A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM dhana-vaibhava ItyAdithI samRddha maNipadikA nAmanI nagarI hatI. tyAM tArAkIrNa nAmanuM udyAna hatuM. te nagarImAM caMdra nAmanA rAjA rAjya karatAM hatA. te maNipadikA nagarImAM pUrNabhadra nAmanA gAthApati rahetA hatA. nagarI, rAjA, udyAna ane gAthApatinuM varNana pUrvavat samajavuM. | 5 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therA bhagavaMto jAisaMpaNNA jAvajIviyAsamaraNabhayavippamukkA bahussuyA bahuparivArA puvvANupuTviM caramANe jAva samosaDhA / parisA NiggayA / bhAvArtha :- kALe ane te samaye jAtisaMpanna vagere guNothI yukta tathA jIvananI AkAMkSA ane maraNanA bhayathI rahita, bahuzruta sthavira bhagavaMta vizALa ziSya parivAra sAthe grAmAnugrAma vihAra karatAM maNipadikA nagarImAM padhAryA. janasamUha temanI dezanA sAMbhaLavA gayo. pUrNabhadra aNagAranI sAdhanA-ArAdhanA : 6 tae NaM se puNNabhadde gAhAvaI imIse kahAe laddhaDhe samANe hadvatuDhe jAva jahA paNNattIe gaGgadatte taheva Niggacchai jAvaNikkhaMto jAva guttabaMbhayArI / bhAvArtha :- tyAra pachI te pUrNabhadra gAthApati te sthavira munirAjanA Agamanane jANIne, hRSTa-tuSTa thayA tathA bhagavatI sUtra kathita gaMgadattanI jema darzana karavA mATe gayA yAvatuM tenI pAse pravrajita thayA. IryAsamiti AdithI yukta yAvat guptabrahmacArI sAdhu thayA. | 7 tae NaM se puNNabhadde aNagAre therANaM bhagavaMtANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjai, ahijjittA bahUhiM cautthachaTTaTThama jAva bhAvittA bahUI vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNai, pAuNittA mAsiyAe salehaNAe appANa jhosettA sarTi bhattAi aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe puNNabhadde vimANe uvavAyasabhAe devasayaNijaMsi jAva bhaasmnnpjjttiie|
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3 adhya.-5 [ 131 ] evaM khalu goyamA ! puNNabhaddeNaM deveNaM sA divvA deviDDI laddhA pattA abhi-smnnnnaagyaa| bhAvArtha :- tyAra pachI pUrNabhadra aNagAre te sthavira bhagavaMtonI pAse sAmAyikAdithI laIne agiyAra aMgono abhyAsa karyo ane ghaNAM upavAsa chaTha aThThama vagere mAsakhamaNa paryata vividha tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatAM aneka varSo sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karI, mAsika saMlekhanApUrvaka sATha bhaktanuM anazana dvArA chedana karIne, AlocanA-pratikramaNa karI, samAdhi pUrvaka mRtyunA avasare mRtyu pAmIne, saudharma devalokanA pUrNabhadra vimAnanI upapAta sabhAmAM rahelI devazayyAmAM devarUpe utpanna thayA. yAvata bhASA-mana paryAptithI paryAptabhAvane prApta thayA. he gautama! A rIte pUrNabhadra deve sarAga-saMyama, tapa dvArA divyaRddhi labdha prApta ane adhigata (svAdhIna) karI che. 8 puNNabhaddassa NaM bhaMte ! devassa kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! do sAgarovamAiM ThiI paNNattA / bhAvArtha he bhagavan!pUrNabhadra devanI sthiti keTalA samayanI che? he gautama!tenI be sAgaropamanI sthiti che. pUrNabhadranuM bhaviSya :| 9 puNNabhadde NaM bhaMte ! deve tAo devalogAo jAva kahiM gacchihii, kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii jAva aMtaM kAhii / bhAvArtha - prazna- he bhagavan! te pUrNabhadra deva, te devalokamAMthI avIne kyAM jaze ane kyAM utpanna thaze? uttara- he gautama! mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddha thaze yAvata sarva duHkhono aMta karaze. adhyayana upasaMhAra :| 10 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAvasaMpatteNaM puphiyANaM paMcamassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / -tti bemi / bhAvArtha - he jaMbU! mokSaprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre A pramANe puSpikAnA pAMcamA adhyanano bhAva kahyo che. ne varga-3 adhya-pa saMpUrNa
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 varga-3 adhya. zrI nirayAvalikA sUtra thI 10 maNibhadra deva Adi adhyayana prAraMbha : | jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puSphiyANaM paMcamassa ajjhayaNassa ayamaThThe paNNatte, chaTThassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa pupphiyANaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha :- he bhagavan ! jo nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAnA pAMcamA adhyayanano A bhAva kahyo che, to he bhagavan ! mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre puSpikAnA chaThThA adhyayanamAM kayA bhAvanuM nirUpaNa karyuM che ? maNibhadra devanA pUrva-pazcAd bhava : 2 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare / guNasIlae ceie / seNie rAyA / sAmI samosarie / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM maNibhadde deve sabhAe suhammAe mANibhaddaMsi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM evaM jahA puNNabhaddo taheva AgamaNaM, NaTTavihi, kUDAgAra - sAlA diTThato, puvvabhavapucchA / maNivaIyA NayarI / maNibhadde gAhAvaI / therANaM aMtie pavvajjA, ekkArasa aMgAI ahijjai / bahUhiM vAsAiM pariyAo / mAsiyA saMlehaNA, saTThi bhattAI / mANibhadde vimANe uvavAo / do sAgarovamAiM ThiI / mahAvidehe vAse sijjhihi / bhAvArtha:- he jaMbU ! te kALe ane te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM udyAna hatuM. tyAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. eka vAra tyAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. te kALe ane te samaye maNibhadra deva sudharmA sabhAmAM maNibhadra siMhAsana upara besIne cAra hajAra sAmAnika deva AdinI sAthe beThA hatA vagere varNana pUrNabhadra devanI jema jANavuM. te paNa bhagavAnanA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ | puSpikA varga-3: adhya.-6 thI 10 [ 133 ] samavasaraNamAM AvyA ane darzana karI nATaka batAvIne pAchA gayA. maNibhadradevanA gayA pachI gautamasvAmInI pRcchA, bhagavAne ApeluM kUTAgAra zALAnuM daSTAMta ane zrI gautama dvArA pUrvabhava pRcchA vagere pUrvavat jANavuM. te kALe ane te samaye maNipadikA nAmanI nagarI hatI. temAM maNibhadra nAmanA gAthApati rahetA hatA. teNe sthaviro pAse dIkSA lIdhI. dIkSA laIne agiyAra aMgano abhyAsa karyo. ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM ane eka mAsano saMthAro karyo. anazana dvArA sATha bhaktano tyAga karyo. samAdhipUrvaka kALa karIne maNibhadra vimAnamAM utpanna thayA. tyAM tenI be sAgaropamanI sthiti che. devalokathI cyavIne te mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karIne siddha thaze. cha8A adhyayanano upasaMhAra :| 3 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pupphiyANaM chaTThassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte / - tti veniyA bhAvArtha :- he jaMbU! nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe puSpikA varganA chaThThA adhyayayanano A bhAva kahyo che. zeSa cAra adhyayana :| 4 evaM datte sive bale aNADhie savve jahA puNNabhadde deve / savvesiM do sAgarovamAiM ThiI / vimANA devasarisaNAmA / puvvabhave datte caMdaNAe NayarIe, sive mihilAe, bale hatthiNAure, aNADhi e kAkadie / [ceiyAiM jahA saMgahaNIe ] mahAvidehavAse sijjhihii / bhAvArtha :- ja pramANe (7) datta, (8) ziva, (9) bala ane (10) anAdata, A badhA devonuM varNana pUrNabhadra devanI jema jANavuM joIe. te sarva devonI be-be sAgaropamanI sthiti che. te devonA nAmanI jema ja tenA vimAnonAM nAma che. pUrvabhavamAM datta-caMdanA nagarImAM ziva-mithilA nagarImAM; bala-hastinApura nagaramAM anAdata-kAkaMdI nagarImAM janmyA hatA. siMgrahaNI gAthA pramANe udhAnonAM nAma jANI levA joIe.] devabhava pUrNa karI te sarve mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karIne siddha thaze. vargano upasaMhAra :5 taM evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM puphiyANaM
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] zrI nirayAvalikA sUtra dasa ajjhayaNANaM ayamaDhe paNNatte / - tti veIi . bhAvArtha-hebU!nirvANa prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe puSpikAvarganA dasa adhyayayanono A bhAva kahyo che. vivecana : A varganA daza adhyayanomAMthI aMtima cha adhyayanonA caritranAyaka pUrNabhadra, maNibhadra, datta, ziva, bala, anAdata; A chae aNagAro zuddha saMyama tapanuM pAlana karI, ArAdhaka thaI, prathama devalokamAM IndranI samAna sthitivALA deva thayA che. pUrvanA traNa adhyayanomAM varNita caMdra, sUrya ane zukra deva pUrvabhave virAdhaka thaI jyotiSI deva thayA che. cothA adhyayanamAM varNita bahuputrikA devI paNa pUrvabhavamAM virAdhaka thaIvaimAnika devI banI che ane AgAmI bhavamAM ArAdhaka thaIdeva thaze. aMte te pratyeka jIvo mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karI siddhagatine prApta karaze. | varga-3 adhya. 6 thI 10 saMpUrNa |
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . . * * * * * * * * . zruta anumoda zrImatI Do. bhAratIbena - DaoN. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI haryA bhUpendra modI, zrImatI amitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI . mAtRzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA zrI mInAbena harIzabhAI desAI zrI pAritoSa Ara. zAha zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha jaina jAgRti senTara zrI mukunda Ara. zeTha zrI ketanabhAI zAha * zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrImatI guNavaMtIbena praphulacaMdra domaDIyA zruta sadasya zrI rAjeza kalyANabhAI gAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI harane - sau. hInA zaileza saMghavI, au. sonala hirena saMghavI U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.''
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org