________________
ઉપસ”હાર: ગ્રંથકર્તાનુ' લઘુતાદર્શીન, ઉપકાર કેવી રીતે ?
(૭૪૫)
6
"
થયેલા ચેાગખીજની પુષ્ટિ થશે, તેમાં સદ્વેગ સાધનરૂપ અકુરા ફૂટશે અને યાગસિદ્ધિરૂપ વૃક્ષ ફાલીફૂલીને મેાક્ષરૂપ પરમ અમૃત ફળ આપશે. આમ આ જોગીજનાને પણ આ શાસ્ત્ર થકી આત્મલાભરૂપ કંઇક ઉપકાર લેશથી થવા સભવે છે. વળી લેશથી ’–કંઇક એમ કહ્યું છે, તે અન્ય પ્રત્યેના ઉપકારનુ ગૌણપણું સૂચવવા માટે છે. કારણકે ગ્રંથકર્તાને અભિપ્રાય એ છે કે-બીજાઓને તે આથી લેશથી–કઇક જ ઉપકાર થવા સભવે છે, પણુ આ ગ્રં ́થગ્રંથનથી મુખ્ય ઉપકાર-મુખ્ય આત્મલાભ તે મને જ છે. આ ગ્રંથ તે મેં ઉપરમાં કહ્યું હતું તેમ આત્માનુસ્મૃતિને અર્થ' રચ્યા છે એટલે આ ગ્રંથનું મુખ્ય પ્રયેાજન તેા મ્હારા પેાતાના આત્માનેા ઉપકાર છે-મ્હારા પેાતાના આત્માની સિદ્ધિ છે. ખાકી ગૌણપણે બીજા જોગી જીવાને આ ગ્રંથરચનાથી કંઇ આનુષંગિક લાભ થતા હાય તા ભલે થાઓ ! તે લેવાને તેએ પરમ ચૈાગ્ય છે ! તેએ પણ આનાથી યથેચ્છ આત્મલાભ ભલે ઊડાવા! પરમ પ્રેમથી આમ કરવાનું તેમને સર્વને આમંત્રણ છે! પરમ ચેાગામૃતનું આકડપાન કરવા માટે મેં જે આ રચના કરી છે, તેમાં અવગાહન કરી-ઊંડા ઉતરી તે પણ ભલે આ પરમ યાગામૃતનું પાન કરી તૃપ્ત થાએ ! અને પરમ આત્માન’દરસના અનુભવ કરી !
&
પક્ષપાત માત્ર થકી શે। ઉપકાર ? એવી આશંકા દૂર કરવા માટે કહે છે—
तात्त्विकः पक्षपातच भावशून्या च या क्रिया । अनयोरन्तरं ज्ञेयं भानुखद्योतयोरिव ॥ २२३ ॥
પક્ષપાત તાત્ત્વિક અને, ક્રિયા ભાવહીન તેમ; એનું અંતર જાણવું, સૂરજ ખજુમા જેમ. ૨૨૩
અર્થ :—તાત્ત્વિક પક્ષપાત અને ભાવશૂન્ય જે ક્રિયા,−એ એનુ અંતર સૂર્ય –ખદ્યોતની પેઠે જાણવું.
વિવેચન
શુદ્ધ ભાવ ને સૂની કરિયા, ખેડુમાં અંતર કેતેાજી;
ઝળહળતા સૂરજ ને ખજુએ, તાસ તેજમાં તેતાજી. ’”—શ્રી ચા. સ. ૮-૬.
ઉપરમાં અત્રે પક્ષપાત માત્રથી પણ કેમ બની શકે ? એવી આશંકા અહીં દૂર
બીજાઓને ઉપકાર થવાની સભાવના કહી, તે કરી છે. તાત્ત્વિક એટલે કે જે પારમાર્થિક
વૃત્તિ:-તાત્ત્વિ: પક્ષપાત:-તાવિક પક્ષપાત, પારમાર્થિક પક્ષપાત, માવાન્યા ૧ ચા યિા-અને ભાવશૂન્ય એવી જે ક્રિયા, અનયોન્તર જ્ઞેયં-આ બેનું અંતર જાણવું. કાની જેમ ? તે કે-માનુલઘોતયોયિસૂર્ય' અને ખદ્યોતની જેવું મહદ્ અંતર એમ અથ' છે.
૯૪
