________________
એમ ચાર કડીમાં જે રીતે અહીં વર્ણવી છે તે આપણને ખૂબ જ ઉપકારક બની રહે તેમ છે. દેહ મન વચન પુદ્ગલ થકી, કર્મથી ભિન્ન તુજ રૂ૫ રે, અક્ષય અકલંક છે જીવનું, જ્ઞાન આનંદ સરૂપ રે... ચેતન....૨૪ કર્મથી કલ્પના ઊપજે પવનથી જેમ જલધિ-વેલ રે, રૂપ પ્રગટે સહજ આપણું, દેખતાં દષ્ટિ સ્થિર મેલ રે.... ચેતન...૨૫ ધારતાં ધર્મની ધારણા, મારતાં મોહ વડચોર રે, જ્ઞાનરુચિવેલ વિસ્તારતાં, વારતાં કર્મનું જોર રે.... ચેતન...૨૬ રાગ વિષ દોષ ઉતારતાં, જારતાં દ્વેષ રસ શેષ રે, પૂર્વ મુનિ વચન સંભારતાં, વારતાં કર્મ નિઃશેષ રે.. ચેતન.૨૭
આ રીતે વ્યવહાર અને નિશ્ચય નયનું સંતુલન બીજા ગુજરાતી ગ્રંથોમાં મળવું મુશ્કેલ છે. વ્યવહાર નયના કહી શકાય તેવા અલગ ગ્રંથો અને નિશ્ચય (શુદ્ધ) નયના કહી શકાય તેવા ગ્રંથો અલગ અલગ મળે પણ એક ગ્રંથમાં બન્નેનો આવો તટસ્થ, સમતોલ સમન્વય ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. વ્યવહારનિરપેક્ષ નિશ્ચય અને નિશ્ચયનિરપેક્ષ વ્યવહાર એમ બે ભાગમાં વહેંચાયેલા પક્ષો આજે જોવા મળે છે ત્યારે બન્નેને સમસ્થાને પ્રરૂપતી
“નિશ્ચયદૃષ્ટિ હૃદયે ધરીજી, પાળે જે વ્યવહાર,
પુણ્યવંત તે પામશેજી, ભવસમુદ્રનો પાર.” તેમની આ એક કડી અનુભવના નિચોડરૂપ છે. તેથી જ તે અમર કડી બની ગઈ છે. વ્યવહાર નય અને નિશ્ચય નયને જોડનારી પણ આ જ કડી છે....આમાં બન્નેને યથાસ્થાને પ્રયોજવાની રીત બતાવવામાં આવી છે. સ્યાદ્વાદ પરિણમ્યો હોય તો જ આવો નિષ્કર્ષ સૂઝે. આ જ સંદર્ભમાં તેઓએ નિશ્ચયનિરપેક્ષ વ્યવહારમાં લીન બનેલા માટે શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરજીના વચનના આધારે જે ચીમકી આપી છે તે યાદ રાખવા જેવી છે:
video,
. તો આ છે.
લોકો જો માતાજી ને જ ક
કાકા ને
છોકરી કરી કે.જીજી : જય જજ સારો છે ? A BAD,A,
૮૦ ૦ ચશોજીવન પ્રવચનમાળા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
