________________
23
અર્થ:-કર્મનયના આલંબનમાં તત્પર પુરુષો ડૂબેલા છે કારણ કે તેઓ જ્ઞાનને જાણતા નથી. જ્ઞાન નયની એષણા કરનાર પુરુષે પણ ડૂબેલા છે કારણ કે તેઓ સ્વાદથી અત્યંત મંદ ઉદ્યમી છે. જે નિરંતર જ્ઞાનમાં રહીને પિને કંઈ કર્મ કરતા નથી અને કદિ પણ પ્રમાદને વશ થતા નથી તે, વિશ્વના ઉપર તરે છે, અર્થાત શીઘ મેક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. ઊત લેકમાં પ્રમાદના ત્યાગ રૂપ પ્રતિક્રમણનું જ નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને શા માટે હે પ્રાણ! તું પ્રમાદ કરે છે? પ્રમાદનો ત્યાગ કરીને શા માટે ઊંચે ચઢવાને પ્રયાસ નથી કરતે. પ્રમાદયુક્ત પુરુષનું અંતઃકરણ કેવી રીતે શુદ્ધ હોઈ શકે? કવાયના ભારની ગુરતાથી આળસ અને પ્રમાદ ઉત્પન્ન થાય છે. જે મુનિ પ્રમાદનો ત્યાગ કરી પિતાના સ્વભાવમાં સ્થિત થઈને પરમશુદ્ધતા પ્રાપ્ત કરે છે, તે શીધ્રહી સંસારથી મુક્ત થાય છે. આથી એટલું સિદ્ધ થાય છે કે પ્રતિક્રમણ કરવાથી પ્રમાદથી થયેલા દોષ વિશુદ્ધ થાય છે.
તપ વિચાર વ્યવહારનું ફળ પરને પ્રતીતિ કરાવનારું છે તેથી તે એકાન્ત ત્યાય નથી. કારણ કે કાણાંગ સૂત્રમાં કહ્યું છે. પંઢું ટાઢું केवलो उदिण्णे परीसहे आहियासिन्जाइ, जावं च णं ममं आहियसेमाणस्स बहवे समणा निग्गंथा छउमत्था उदिण्णे परीसहे अहियासिजति.
અર્થ – વળી ભગવાન, ઉદયમાં આવેલા પરીષહેને, બીજા શ્રમનિર્ચન્થ યાવત છદ્મસ્થ ઊદયગત પરીષહેને સહન કરશે એમ માનીને, પરીષહ સહન કરે છે. તથા આચારાંગની વૃત્તિમાં “મા” આ સૂત્રમાં જે કંઈ સમ્યગ્દષ્ટ સાધુ પાંચ મહાવ્રતને વહન કરવામાં પ્રમાદ કરતાં છતાં, પણ બીજા સમાન સાધુઓની લજ્જાથી, ગુરૂ આદિના ભયથી અથવા ગૌરવથી આધાકર્મ આદિ
