________________
શાસ્ત્રોક્ત ક્રિયાઓને ત્યાગ કરી માત્ર જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાથી જ મેક્ષ લાભ થશે, આવી દુરાશામાં પડીને આત્મકલ્યાણની આશા રાખે છે તેવા માણસ માટે નીચેની ઉકિત ઠીક લાગે છે – जाहा खरो चंदण भारवाही भारस्स भागी न हु चंदणस्स। पवं खु णाणो चरणेण हीणो णाणस्स भागी न हु सुग्गइए ।
અર્થ–જેમ એક ગધેડે ચંદનના ભારને વહન કરે છે તે માત્ર એમ સમજે છે કે તેના ઉપર ચંદનનો ભાર પડે છે, પણ તે ચંદનની સુગંધને અનુભવ કરી શક્તો નથી તેમ જ જે ચારિત્ર વગેરે જ્ઞાની છે તેને જ્ઞાન પણ ભાર રૂપ છે, અને તે જ્ઞાનના ળ વિરતિ આદિને પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી. તેથી તે સદ્દગતિને પણ પાત્ર નથી. વળી કોઈએ કહ્યું છે કે
शास्त्राण्यधीत्यापि भवन्ति मूर्खाः,
यस्तुक्रियावान् पुरुषः स विद्वान् । ' ' . રવત્તિ ષષમતા,
न नाममात्रेण करोत्यरोगम् ।। ' અર્થાત કેટલાક માણસે શાસ્ત્રને અભ્યાસ કરીને પણ મૂર્ણ રહી જાય છે. શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરીને તે પ્રમાણે જે આચરણ કરે છે તે વિદ્વાન છે. કોઈ રોગીને કોઈ સારામાં સારી દવા બતાવવામાં આવે પણ જે તે દવાનો ઉપયોગ ન કરે તે તેને રેગ કદિ પણ મટવાને નથી. રેગ મટાડવાને જેમ બતાવેલી દવાને ઉપગ કરવો અનિવાર્ય છે તેમ મેક્ષમાર્ગને સમજ્યા પછી મેક્ષ પ્રાપ્ત કરવાને સંયમ, તપ આદિ ક્રિયાઓ કરવી જરૂરી છે.
જે માણસે માર્ગ અને અમાર્ગને યથાર્થ નિર્ણય કરી શકે છે, તે જ તીકરપ્રભુની આજ્ઞાનું બરાબર પાલન કરી શકે છે. જે જ્ઞાન અને ક્રિયાના આશયને યથાર્યપણે સમજે છે, તે જ તીશકર પ્રભુની આવામાં છે. જે માત્ર વાન, કે માત્ર ક્રિયા માટે, એકાન્ત જાગ્રહ
