Book Title: Studies in Desya Prakrit
Author(s): H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Previous | Next

Page 275
________________ 'प्रबन्धपंचशती'नी भाषा-सामग्री बारमी शताब्दी पछीथी रचावा मांडेला संस्कृत प्रबन्धो ए मोटे भागे तो गुजरात-राजस्थाननो विशिष्टपणे जैन रचनाप्रकार छ । 'प्रबन्धचिंतामणि' 'चतुर्विशतिप्रबन्ध' वगेरे संग्रहाना प्रबन्धी उपरथी जोई शकाय छे के तेमां एवी व्यक्तिओनो. वृत्तांत गूथातो, जे व्यक्तिओ परंपराथी विख्यात हाय अने जेमणे जैनधर्मना वृद्धिविकास अने रक्षण-पालनमा स्मरणीय फाळो आप्यो होय । आमां जैन आचार्यो राजवीओ, मंत्रीओ, श्रेष्ठीओ वगेरे जेवी इतिहास, पुराण के दन्तकथामां जाणीती व्यक्तिओना समावेश थतो अने ए प्रभावक व्यक्तिओना चरित्रनी मुख्य विगतो अने सालवारी अथवा तो तेमना जीवननी कोई विशिष्ट घटनाओ, रसिक प्रसंगो अने टुचकाओ क्वचि- आलंकारिक भाषा अने शलीनो पुट आपीने रजू करवामां आवतां । प्रयोजन इतिहास आपवानु नहीं पण प्रभावकता दर्शाववानु हावाथी भार कथाना के दृष्टांतना तत्त्व पर रहेतो अने समय जतां. जेम 'प्रबंध पंचशती'मां बन्यु छे तेम, लोकप्रचलित के साहित्य-प्रचलित दृष्टांतकथाओ अने परंपरागत लोककथाओने पण प्रबन्धेोमां स्थान मळतुं गयु। धार्मिक व्याख्यान प्रसंगे उपयोगमा लई शकाय ते दृष्टिए जाणे के तैयार थया' होय तेवा आ संग्रहामां भूतकाळनी अनेक शक्तिशाळी महान व्यक्तिओए जैन धर्मनी महत्ता अने गौरव वधारवा माटे करेलां कार्योनी वातो, उपरांत जीवननी सामान्य नीतिरीति माटे बोधप्रद होय तेवी घणीये लोकप्रिय कथा-वार्ताओ, प्रसंगी अने टुचकाओ पण अपायां छे । आ प्रबन्धसाहित्यनी संस्कृत भाषा पोतानी आगवी विशिष्टता धरावे छे । प्रबन्धोनु संस्कत ए व्याकरणनी शिष्टपरंपराने मान्य एवु विशुद्ध प्रशिष्ट संस्कृत नथी । ए संस्कृत एक प्रकारनु लौकिक संस्कृत छे । तेमां तत्कालीन लोकभाषाना, तेना उच्चारण, व्याकरण, शब्दभंडोळ अने रूढिप्रयोगोनो गाढ प्रभाव पडेलो छ । जेम जेम पाछलना समयमा आवता जईए छीए तेम तेम आ प्रभावनु' प्रमाण वधतु जाय छे. बौद्ध अने जैन ए बन्ने परंपरामां पंडितमान्य रूढ संस्कृतने बदले बोलचालना प्रयोगोना पासवाळु लौकिक संस्कृत वापरवानु वलण हतु । विशाळ मध्यम वर्गने ते समजवू सरळ पडे, व्यवहारभाषा अने उपदेशभाषा वच्चेनु अंतर ओछु थाय Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316