Stree Sukh Darpan 1918 08 Pustak 02 Ank 06

Author(s): Manglabai Motilal, Fakirchand Premchand Raichan
Publisher: Anand Printing Press

Page 5

પ્રમુદા કે પતિભક્તિ.
-
~
આપતાં પૂછયું વારૂ છે, ત્યારે તમારો રમણલાલ કયાં છે ? રમણલાલ નાટક જેવા ગએલે છે મનહર મહેતાએ પ્રત્યુત્તર આપ્યો. એટલું ઈશ્વર ઈચ્છાએ સારું થયું કે રાધા તમારે ત્યાં હતી, અને રમણલાલ નાટક જેવા ગયા હતા, નહિંતર મારું જીવન તદ્દન શ્યામ થઈ જાત, મનહર મહેતાએ હેજ દમ ખાઈ કહ્યું. રમણલાલ મનહર મહેતાને એકને એકજ પુત્ર હતા, જેથી તેને મોઢે ચડાવવામાં બાકી રાખી નહોતી. ભણવા તરફ તેનું લક્ષ બિલકુલ હેતું, પરંતુ ગામમાં હમેશાં આથડ્યા કરતો હતો, હેને નાટક જેવાને ઘણેજ શેખ હતો, જેથી સતત નાટક જોવામાંજ તે તલિન રહેતો. મનહર મહેતા આડકતરી રીતે ઘણીજ શિખામણ દેતા હતા, પરન્તુ રમણલાલ કાઈનું કહેવું માનતો નહોતો. અગ્ય મિત્રના સહવાસથી હેની ચાલચલગત પણ બગડી જતી હતી, જે કે મનહર મહેતા તેને વારંવાર ઠપકે દેતા હતા, પરંતુ રમણલાલ તેનું ધાર્યું કરતો હતે. અગ્નિથી બળી ગએલ ઘરની સંભાળ રાખવા માટે લાલાજીને મુકી ધિરજરામ સર્વ સાથે જ ગૃહસ્થાલય ” માં આવ્યા. હાલ યુવકની શું સ્થિતિ છે તે જોવા માટે પ્રમુદા ઉતાવળા પગલે અંદરના દિવાનખાનામાં દાખલ થઈ ચોમેર જેવા લાગી, પરન્તુ બિછાના ઉપર સુતેલ યુવકને નહિ જેવાથી તરત બહાર આવી બોલી ઉઠી “ કાકાજી, કાકાજી, બિછાના ઉપર યુવક જણાતા નથી, તે બિચારે અત્યારે મોડી રાત્રે કયાં અને કેવી રીતે ચાલ્યો ગયો હશે ? હેમજ અત્યારે હું કયાં અડબડી ખાતે હશે?” “ હેને સારું થઈ ગયું હશે જેથી હે ઘર તરફ ચાલ્યો ગયો હોય એમ જણાય છે, પછી તો હરિઇચ્છાએ જે બન્યું હોય તે ખરૂં.” ધિરજરામે પ્રત્યુતર આપ્યો. કેમ! દેવજી મહારાજ ! “બિછાના ઉપર. બેશુદ્ધ થઈ પડેલો યુવક કયાં, કેવી રીતે અને કયારે ચાલ્યો ગયે ?” પ્રમુદાએ જરા ઠપકો આપતાં કહ્યું. “ બહેન ? બા !
માફ કરો અને તે સબંધે બિલકુલ ખબર નથી કારણ કે આખા દહાડાના પરિશ્રમથી ગાઢ નિંદ્રા દેવીને આધિન થવાથી સુઈ ગયો હતો ” દેવજી મહારાજે નમ્રતા પૂર્વક ઉત્તર આપ્યો. દેવજી મહારાજ દક્ષિણ કાઠીઆવાડને બ્રાહ્મણ હતો, તેને તપખીર ઘસવાની અને સુંધવાની ઘણી જ ટેવ હતી. શરીરે પુષ્ટ અને કામ કરવામાં ઘણુંજ મહેનતુ હતો. રાઈના કામમાં રહે શ્રેષ્ટતા મેળવી હતી, ધિરજ રામના પિતા મુકુંદરાય જ્યારે દિવાન તરીકે હતા, ત્યારથીજ દેવજી હારાજ હેમની પાસે હતો. દેવજી મહારાજે મળતા પગારમાંથી થોડોક પૈસે બચાવ્યા હતા, પરતુ હેની ન્યાતમાં કન્યાની ઘણીજ અછત હતી, જેથી હેઓ પુષ્કળ પૈસા એકત્ર કરવાની મહદ્ આશા તરફ દોરાયાં કરતાં હતાં, જોકે મુકુન્દરાયે હેને સારી કન્યા મળેથી પરણાવી દેવા કહ્યું હતું, પરંતુ હેમના અવસાનથી દેવજી મહારાજની આશા ધળધાણી થઈ ગઈ હતી. કારણ કે ધિરજરામને કંજુસ સ્વભાવ દેવજી મહારાજ સારી પેઠે જાણતો હતો. યુવકના અચાનક નાશી જવાથી અમુદાને અત્યંત ગ્લાનિ ઉત્પન્ન થતી હતી, ત્યારે ધિરજરામનું હૃદય આનન્દથી ગુપ્ત રીતે ઉછળી રહ્યું હતું. પ્રમુદાના મનને શાંત્વન કરી ધિરજરામ સર્વ સાથે રાત્રી વ્યતિત કરવા સુવાના ખંડમાં ગયે, જયાં સર્વ—નિદ્રાવીને આધિન થઈ ગએલાં પ્રદર્શિત થતાં હતાં ત્યારે અમદાએ બિછાનાની આસપાસ બારીક દૃષ્ટિથી નજર કરી, તે યુવકની હસ્તલિખિત એક કાગળની નાજુક ચબરખી માલુમ પડી. જેમાં હેના ઉદ્દગારો નીચે પ્રમાણે પ્રદર્શિત થતાં હતાં.
“ હદયમાં છે, રહેલું છે જીગર છૂપું, છુપાવે શું ?
જીગર જોતાં, હૃદય દરદ મુજ દિલનું ધુવે.” વાંચવાની સાથેજ અમદા ધરણી ઉપર ઢળી પડી ૫રતુ પરમાત્મા સિવાય હેની કે ખબર કાણુ લે તેમ હતું !