________________
પ્રમુદ્દા કે યતિભક્તિ.
૧૨૯
te
આરાપ સાથે વૉર’ટ કાઢ્યું છે માટે સત્વર હમારે સ્વાધિન થાઓ. ’ રશ્મિકાન્ત તથા ગગાગૌરી આ અચાનક બનાવથી તદ્દન દિગ્ગુઢ બની ગયાં, પરન્તુ માધવપ્રસાદ ધૈર્ય રાખી ખેાલી ઉઠયા, શું હુ` રાજ્યદ્રોહી ધ્યુ ? મ્હારૂં કર્યું વર્તન અને કન્ય રાજદ્રોહના અંગભૂત કારણા પ્રદશિત કરે છે ? ” “ તે સંબંધે હું કાંઇજ જાણતા નથી, પરન્તુ મને સુપ્રત થએલી કરજ બજાવવા અત્રે આવેલા છું. ” અબદુલખાંએ પ્રત્યુત્તર વાળ્યા. રાજ્યના એક નિમકહલાલ નાર તરીકે સર્વ કાર્યોંમાં પ્રવત રહી ન્યાયદષ્ટિએ સર્વના શ્રેયમાંજ રહ્યા કરતા હતા શું? તેના ખટ્ટલામાં અન્યાયનેતા મિસિંહના તરથીજ એડી પહેરવાનાજ સમય આવ્યેૉ. પરમાત્મા ! ખરેખર ત્હારી ગતિ ગહન છે. “ ક્ષણમાં રાજા રંક બનાવે, નિધનપર કે છત્ર ધરાવે. ” માધવપ્રસાદ પોતાની ભાગ્યદેવીને ધિક્કારતા એટલી ઉયેા.
""
l
“ક્રમ સાહેબ ! હવે વિલંબ ના કરી અને રાજ્યકર્તા ભ્રમિતસિંહ તરફથી આવેલી એડી વિરત હાથમાં પહેરી લ્યા. ” અબદુલ્લખાં ખેડી બતાવતાં ટકાર કરતાં ખેલ્યા. અબદુલ્લાના અયુક્ત શબ્દો સાંભળી માધવપ્રસાદનું લેહી એકદમ તપી આવ્યું, અને ક્રોધાગ્નિથી લાલચેાળ આંખા કરી ગાજી ઉઠયા, “તીચ હરામી બાયલા અત્રેથી વરિત ચાઢ્યા જાં, નહિતર મ્હારા તપી ગએલા ક્રોધાગ્નિથી તને ભસ્મિભૂત કરી નાંખીશ એટલુ જ નહિ પરન્તુ મ્હારા અમુલ્ય જીવનની લેશ પણ દરકાર કર્યો સિવાય અમુક ઉચ્ચ આશામાં અવલંબી રહેલી ત્હારી અમુલ્ય જીંદગી ધૂળધાણી કરી તને યમદ્દારમાં ખડેા કરીશ.” “માધવપ્રસાદે નવાપુરમાં ભ્રમિતસિ ંહને પ્રત્યેક પ્રસ ંગે અત્યંત મદદ કરી હતી અને જેને અંગે રાજ્યમાં અનહદ ખ્યાતિ અને શ્રેષ્ટતા મેળવી હતી જેથી તે તરફના સાત્વિક વિચારાએ હેને અધિક શૌયતા અણુ કરી હતી. માધવપ્રસાદ વૃદ્ઘનગરના રહીશ હતા. નાનપણથી રાજત ંત્રની મહાન ખટપટા તેણે જોઇ હતી. ધરના સુખી હતા. તેના પિતાની શ્રેષ્ટ તાલીમ ત્હણે લીધી હતી, જેથી રાજયના કારોબારમાં અત્યંત દક્ષતા દર્શાવી સર્વ તરફની પ્રીતિ સંપાદન કરી હતી. મિતસિંહનું રાજ્ય વ્હેણે આખાદ અને વિસ્તારવાળુ કરી ઉત્કૃષ્ટ પંકિતએ મુકયું હતું. ભ્રમિતસિંહના રાજ્ય ઉપર મ્હારવટીઆ તેમજ વાધેર લેાકેાના હુમલા હરઘડીએ આવતાં હતાં, પરન્તુ શ્રેણીજ ચાલાકી અને વિરત્વતાથી સર્વને નસાડી મુકયા હતાં. માધવપ્રસાદને એકજ પુત્ર રત્ન હતું કે જેને હું રશ્મિ કહી મેલાવતા હતા. રસ્મિકાન્તની ઉમ્મર અત્યારે માત્ર ગણીશ વર્ષોંની હતી. રશ્મિકાન્ત, માધવપ્રસાદ તેમજ ગંગાગૌરીના પ્રેમતત્વનું એક રમકડુ હતા. માધવપ્રસાદ નિખાલસ દિલના આનંદીત સજ્જન હતા તેમજ ગંગા-ગૌરીમાં સર્વ સદગુણી આવી રહેલા જોવામાં આવતાં હતાં. ગૃહકાર્ય માં શ્રેષ્ટ પંકિતએ મુકવા લાયક એક ગૃહણી તરીકે તેણે નામ કાઢયું હતું. માધવપ્રસાદ તેણીને પોતાની ભાગ્યદેવીને સુખકર પ્રસાદ તરીકે માનતા હતા એટલુંજ નહિ પરન્તુ હરવખત કહેતા કે “ આ દુઃખમય સંસારમાં સદગુણી સ્ત્રી એ પુરૂષની ખરેખર ભાગ્યદેવી છે, ગ ગાગૌરીમાં ન્હાનપણથીજ ઉત્કૃષ્ટ સંસ્કારા દાખલ થવા પામ્યા હતા જેથી પુખ્ત ઉમરે તે સંકારા સંસારમાં અત્યંત દૈદિપ્યમાન ઝળકી રહ્યાં હતાં. ગંગાગૌરી સ્વભાવે નમ્ર વિવેકી, સહનશીલ અને હસમુખી હતી જેથી હેતુ જીવન સતત્ સુખરૂપ પસાર થતું હતું. મર્યાદા તેમજ કરકસરતાના ઉપયાગ ધણીજ સારી રીતે કરી જાણુતી હતી, અવકાશના સમય ભરત, ગુંથણુ, તેમજ નીતિ અને ધર્મ પ્રેરિત પુસ્તકાના વાંચનમાં વ્યતિત કરતી હતી એટલુંજ નહિ પરન્તુ વ્રતરાજના પ્રત્યેક વ્રતા કરતી હતી તેનુ કારણ માત્ર એટલુજ માનતી કે ત્રતાને લીધે દરેક ઇન્દ્રિયાના નિગ્રહ થાય છે અને તેને લીધે બુદ્ધિ હંમેશાં નિર્મળ અને સાત્વિક રહે છે અને જેથી પરમાત્મા પ્રત્યેનુ લક્ષ્યબિન્દુ હૃદયમાં કાયમ રહે છે. (અ.)
""
