________________
બીસુખ દર્પણ-શ્રાવિકા.
ઇસ્પિતાલને મોકલવાનું અને તેનું નામ પોતાનાં માબાપના નામ ઉપરથી ઓળખાય એવી રીતે * કરવાનો નિશ્ચય ઉપર વાત આવી. પાંચ લાખ રૂપીઆ જેટલી મોટી રકમ ન્યાત બહાર આપી
દેવાથી ન્યાતને ગિરજા અને ગિરજાપતિ તરફ બહુજ તિરસ્કાર કર્યો, અને ન્યાત બહાર મૂકવાની પણ વાતો ચાલી રહી. તેઓને સોનાપુર ભેગા કોણ કરશે તે જોશું, વગેરે ગોળાઓ આ ભગવતી જેડા તરફ ફેંકવામાં આવતા. ધણધણીઆણી આ સર્વે નિરાતે સાંભળતાં. હવે તે હું મોટી હતી તેથી મને પણ તેમાં આનંદ આવવા લાગ્યો. મારી બાના મનમાં તે એટલી ઉંડી છાપ પડી હતી કે યાત્રા કરવાને જે પ્રોગ્રામ નક્કી કર્યું હતું તે હવે રદ કરીને આવા દરદીની ઇસ્પિતાલમાં દર વરસે એક એક મહિને રહીને દરદીની સેવા કરવી, તેઓને આશ્વાસન આપવું, અને તેઓનાં નિસધાર બાળકોનાં આંસુ લુંછવાં, એમ પ્રોગ્રામ ઘડાયું. મારા બાપુએ બહુ ખુશીથી રજા આપી. મારી બાએ આ તેની દરદી-સેવાની યાત્રા ચાલુ કરી.તેના દુબળા શરીર વાસ્તે આ સેવા બહુ કઠણ હતી. વજી જેવા આત્માના અડગ જુસ્સા સામે તે અબળા શરીર ભાંગુ ભાંગું થઈ રહ્યું હતું. મારી બા ઉપર ધમાલ તો હવે બહુ જોરથી ચાલવા લાગી. જાત જાતમાં તે આડે આવે છે, પણ ધર્મમાં પણ આડે આવે છે. મોહનલાલભાઈ તો બાઈડીને ગુલામ થઈ ગયા લાગે છે. કાંઈ આડુંઅવળું હશે તે વનિતાવિશ્રામના સેક્રેટરીઓ આવીને ઉભા રહેવાના નથી, એ તો ન્યાત જાતના આવીને ઉભા રહેશે, વગેરે વાતો ચાલી. જ્યાં જોઈએ ત્યાં એજ વાત, ગિરજા દેવીના ભગત ચુસ્ત હતા. કેઈનું ત્યાં ચાલતું નહોતું. * અતિશય શ્રમથી મારી બાની તબિયત દિવસે દિવસે બગડવા માંડી, અને તેનું શરીર પડયું. મરતાં પહેલાં ધર્મ-દાન કરવાને મારા બાપુએ તેમની મરજીમાં આવે તે પ્રમાણે ખરચવાને ઇચ્છા દેખાડી. મારી બાએ એક પત્રમાં પોતાની સર્વે ઈચ્છી મારી પાસે લખાવીને પરબીડીયામાં બીડીને રખાવી મૂકી હતી તે મારા બાપુના હાથમાં મૂકી. મારા બાપુએ તે ચીઠ્ઠી કેડીને વાંચવાનું શરૂ કર્યું.
“પ્રિય પ્રાણનાથ, જીવ અમર છે, અને શરીર ક્ષણભંગુર છે, માટે મરણ બાબત ચિંતા કરવી વ્યર્થ છે. આપણી હાલી બેટી રમાને મેં સારી કેળવણી આપી છે એટલે મારે તેને વારસામાં હવે કાંઈ આપવાનું નથી. મારી પછવાડે તમે પ્રેમ-ગાંડા થઈ અથાગ ખર્ચ કરી નાંખશે એમ મને ધાસ્તી રહે છે, તો પ્રાણનાથ, ભલે તેમ કરશે; પણ મારી ખાસ ઈચ્છા મારાં સવે ઘરેણુ અને લુગડાં વેચી નાંખીને તેના જે પૈસા આવે તે પતીઆના આશ્રમમાં મોકલી દેવાની છે તે તેમ કરવા મારી વિનંતિ છે. આપણી કામની દીકરીઓને શીખવાને છેડીઘણી નિશાળ તો હવે થઈ છે પણ મારી મરજી બોર્ડિંગ કરવાની છે, માટે મારી પાછળ મારા પૂણ્યાથે કાંઈ પણ ખરચ ન કરતાં ત્રણ ચાર કે પાંચ લાખ રૂપીઆ બોર્ડિંગ સ્થાપવામાં વાપરવા કૃપા કરશે. મારા દહાડામાં જે રકમ ખરચવા આપે ધારી હોય તે બધી રકમ આંધળાં, લુલાં, લંગડ, અને અશકત માણસને જમાડવામાં વાપરવાની કૃપા કરશે. તમારા દરેક શુભ કામમાં મને યાદ કરી ઉપકૃત કરશે. હથી છઠ્ઠી થયેલી આ આપની દાસી આપના આત્માની વધારે નજદીક રહી આપની સેવા બજાવશે. મારી ખાસ વિનંતિ એ છે, કે આપણી જાતમાં વિધવાની સંખ્યા વધારે છે, અને તેમાં પાંચ છ વરસની ઉમરની વિધવાઓ પણ છે, એમ મેં જાણ્યું છે. અભણ, લેભી, અને વિચાર વગરનાં માબાપનાં દુષ્ટ કૃત્યનું ફળ એજ છે કે તેઓની હાની પાંચ વરસની ઉમરે વિધવા થયેલી કુમારિકાઓને વૈધવ્યપણાનું દુઃખ આખી જીંદગી સુધી ભોગવવાનું છે. આ બાબતમાં મને બહુજ અન્યાય લાગે છે. આવા દુષ્ટ કૃત્ય અને સ્થિતિ કેમ અટકાવવા એ બાબતના
