________________
સુખ દર્પણ-શ્રાવિકા.
૫૬
ઝિટ ઘેર તેને લઈ ગયો મુજને દિલાસો દઈ અતી, મમ ભાગ્યમાં સુખ ના લખ્યું ભાભી અદેખી ત્યાં હતી. એ ભ્રાત ભગિની સમ ગણે પણ ના ગમે તેને અરે, સહુ લોકમાં તે બોલતી આડે સંબંધ બેઉ ધરે; એ વાત આખા ગામમાં પ્રસરી ગઈ ધીરે ધીરે, થતી લોક નિન્દા ભાતનાં ને માહરાં અંતર ચીરે. . પર માતને પીતા તણું પુત્રી ગણે નીજ બહેન છે, પણ રૂઢી બળે ના એકઠાં તે બહેન ભાઈ રહી શકે; આ પણ સમાજ વિચીત્ર છે વિચારવાનું છે. ઘણું, પછી ભ્રાતની સંમતિ લઈ શરણું ગ્રહ્યુ આશ્રમતણું. આશ્રમ મહિ વિશ્રામ નીરાધારને નિત્યે મળે, ઉપકારવશ તેનાં હૃદય સ્થાપક પ્રતિ નીચા વળે; પણ મારા મનથી નહિ ઉગ લવલેશે ટળે, પતિ વિરહની પીડા થકી મુજ રાંક હાડ બહુ બળે. હું વખત વિચારતી આ જીન્દગી શા કામની, મુજ કાન્તના શુદ્ધ પ્રેમ વિણ આ જીન્દગી છે નામની ! એકી સે જોઈ કહુ તસવીર લઈ મુજ શ્યામની, ઠીક થાત જે હું તજાઈ હોતે જેવી સીતા રામની.
ચાલુ .
વ્યવહારમાં જીઓનો હિસ્સો.
(વા સે. શારદા હેન.) વ્યવહારમાં સ્ત્રીઓનો હિસ્સો શું છે? તે વાત ભૂલી જવાય છે. અને સ્ત્રીઓ તો માત્ર પ્રજા ઉત્પન્ન કરવાનું સાધન, લાગણીવાળી નોકર અથવા નવરાશનું રમકડું ગgવામાં આવે છે, તેથીજ પુરૂષનું કાર્ય સફળ થતું નથી. તમે શું કરો છો, સભામાં જઇને શેનાં ભાષણ કરે છે, કયાં ગહન વિષયોમાં તમારા મન રોકાયેલાં છે એ સંબંધી તમારી પત્ની કે બહેન કે માતાઓ કેવળ અજ્ઞાત હોય છે. સ્ત્રીઓ કઈક જાણવા માગે કે માથું ઉંચું કરે તે તેને તમે દાબી દ્યો છે. સ્ત્રીઓ પણ મનુષ્ય છે એ વાત તમને યાદ રહેતી નથી એટલે તેને તો રેહસી નાંખવામાં કચરી નાંખવામાંજ તમે હાટાઈ માને છે. સત્તાને મદ એ તો વસમો છે, કે એકવાર હાથમાં આવી તે કાને છોડવી ગમે? પુરૂષ અને સંસ્કારી સ્ત્રી સાથે મળીને કઈ પણ બાબતને વિચાર કરશે તો નિઃસંશય તે વધારે સારી રીતે કરી શકશે. જુદાં રહીને તેમ નહિ થાય. એક આંખવાળા મનુષ્ય કરતાં બે આંખવાળા મનુષ્ય વધારે સારી રીતે જોઈ શકશે. સ્ત્રી તરીકેનાં, તમારી સહચરી તરીકેનાં અને તમારા સંતાનોની માતા તરીકેનાં જે અમારા પિતાનાં હક છે તેજ અમે માગીએ છીએ. અને તે હકના બદલામાં જે ફરજો અમારે અદા કરવાની છે, તેમાં પાછી પાની
