________________
‘શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર’ વિષયક પત્રવ્યવહાર
પરમાત્માની ભક્તિ જ જેને પ્રિય છે, એવા પુરુષને એવી કઠણાઈ ન હેાય તેા પછી ખરા પરમાત્માની તેને ભક્તિ જ નથી એમ સમજવું. અથવા તા ચાહીને પરમાત્માની ઇચ્છારૂપ માયાએ તેવી કઠણાઈ માકલવાનું કાર્ય વિસ્મરણ કર્યું છે. જનક વિદેહી અને મહાત્મા કૃષ્ણ વિષે માયાનું વિસ્મરણ થયું લાગે છે, તથાપિ તેમ નથી. જનક વિદેહીની કઠણાઈ વિષે કંઇ અત્ર કહેવું જોગ નથી, કારણ કે તે અપ્રગટ કઠણાઈ છે, અને મહાત્મા કૃષ્ણુની સંકરૂપ કઠણાઈ પ્રગટ જ છે, તેમ અષ્ટમહાસિદ્ધિ અને નવનિધિ પણ પ્રસિદ્ધ જ છે, તથાપિ કઠણાઈ તે ઘટારત જ હતી, અને હોવી જોઈએ. એ કઠણાઈ માયાની છે; અને પરમાત્માના લક્ષની તે એ સરળાઈ છે, અને એમ જ હો. x x x રાજાએ વિકટ તપ કરી પરમાત્માનું આરાધન કર્યું; અને દેહધારીરૂપે પરમાત્માએ તેને દર્શન આપ્યું અને વર માગવા કહ્યું ત્યારે × × × રાજાએ માગ્યું કે હે ભગવાન ! આવી જે રાજ્યલક્ષ્મી મને આપી છે તે ઠીક જ નથી, તારા પરમ અનુગ્રહ મારા ઉપર હાય તે પંચવિષયના સાધનરૂપ એ રાજ્યલક્ષ્મીનું ફરીથી મને સ્વપ્નું પણ ન હેા, એ વર આપ. પરમાત્મા સ્વિંગ થઈ જઈ ‘તથાસ્તુ' કહી સ્વધામ ગત થયા.
કહેવાના આશય એવા છે કે એમ જ યાગ્ય છે. કઠણાઇ અને સરળાઈ, શાતા અને અશાતા એ ભગવદ્ભક્તને સરખાં જ છે; અને વળી કઠણાઈ અને અશાતા તે વિશેષ અનુકૂળ છે કે જ્યાં માયાના પ્રતિબંધ દર્શનરૂપ નથી.
૪૬
આપને તેા એ વાર્તા જાણવામાં છે; તથાપિ કુટુંબાદિકને વિષે કડણાઈ હેાવી ઘટારત નથી એમ ઊગતું હાય તો તેનું કારણ એ જ છે કે પરમાત્મા એમ કહે છે, કે તમે તમારા કુટુંબ પ્રત્યે નિ:સ્નેહ હા, અને તેના પ્રત્યે સમભાવી થઇ પ્રતિબંધ રહિત થાએ; તે તમારું છે એમ ન માના, અને પ્રારબ્ધયોગને લીધે એમ મનાય છે, તે ટાળવા આ કઠણાઇ મેં માકલી છે. અધિક શું કહેવું ? એ એમ જ છે,
99799
૭૭૭૭૭
XOXOXOXOXO
* ‘તમે મનમાં કદાગ્રહ, પૂર્વગ્રહ રાખીને અકળાતાં નથી' અર્થાત્ કે તમે વર્ષોથી ઘૂંટાયેલ માન્યતા વિરુદ્ધ પણ સાચું તત્ત્વ જાણવા મળે તો તેને તત્કાળ અપનાવવા સદૈવ તત્પર છો એવો આપનો દાવો મને હજુય ખુલાસાઓ લખવા પ્રેરે છેઃ
૧૬
પ્રશ્ન ઃ ‘ આપ શું માનો છો.
સ્થાન આપી કૃપા કરશો’.
ખુલાસો (૮) :
પ્રશ્નોત્તરી/પ્રશ્ન નં. ૫૧માં અમે એમ કહેલ છે કે – ભૂમિકાના સાચા નિર્ણય માટે શાસ્ત્રમાન્ય ધોરણ જરૂરી અને અનિવાર્ય છે. સમકિતનું શાસ્ત્રીય લક્ષણ દેવ-ગુરુ
OBOOOX9
૧૬. આપ શું માનો છો, સમકિત અને એ પણ શુદ્ધસમકિતની વ્યાખ્યા શાસ્ત્રોમાં કરી છે એ પ્રમાણે હોય કે બહિરંગ વેશપ્રમાણે હોય? કેમકે બન્ને દ્રવ્યજ જ્યારે જુદા છે ત્યારે આત્માને અનુસરતા જ્ઞાનવ્યાપારમાં બહિરંગ વેશ અંતરાય કરે? સંયમની વ્યાખ્યા શાસ્ત્રમાં સ્થિરતારૂપ કહી છે કે વેશરૂપ કહી છે? આ પ્રશ્નને આપની વિચારણામાં સ્થાન આપી કૃપા કરશો.
(‘શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સાધના કેન્દ્ર'ના પ્રથમ પત્રનો અંશ)
