Rudhi Prayog Kosh

Author(s): Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society

Page 7

રૂઢિપ્રયોગ કોશ.
અ
અષણ ઊંધી થઈ જવી, બુદ્ધિ ફરવી; બુ- | ગુરૂ જ્ઞાન નાવ્યું રે, હિં જાણ થવી; ખોટું ખોટું સૂઝવું અવળી
૧ ગઈ ચરવા.”—અંત. બુદ્ધિ થવી; ભાન ખસી જવું.
“ દુર્ભાગ્યને લીધે તથા પડતા દહાડામાં અક્કલ ફૂટવી, બુદ્ધિને બ્રશ થવો; ચિત્ત માણસની અક્કલ ઉધી થઈ જાય છે.” | ઠેકાણે ન હોવું; મૂર્ખ બનવું; અક્કલથી કામ
કરણઘેલ. થતું બંધ પડવું; સમજશક્તિ નાશ પામવી. અલનો ઉછે, એ મૂર્ખ-જોઈએ તે કરતાં
: અક્કલ બહેર મારી જવી, અક્કલ દમ વવેતરનાર માણસને માટે વપરાય છે.
ગરની થઈ જવી; બુદ્ધિ મંદ પડવી; જોઈએ
તે પ્રસંગે ને જોઈએ તેવી રીતે બુદ્ધિને અક્કલ ગામ જવી, ભાન ખસવું-જવું
ઉપયોગ ન થે. “તમારી સૌની અક્કલ તો ગામ ગઈ છે
તેની અક્કલ જ બહેર મારી ગઈને મારી એનું રાંઢવું (દોરડું) બંધાય ક્યારે અને આ
પાસે આવ્યા પછી શું પ્રશ્ન કરે છે તેને થાય કયારે ?”
સૂઝયું જ નહિ.” અરેબિયન નાઈટ્સ. કતમાળા.
અક્કલ મારી જવી, (મારી જવી–ખરાબ અક્કલ ગીર મૂકવી, (ગીરે-ઘરણે. અક્કલ
થઈ જવી. તે ઉપરથી ) મૂર્ખતા આવવી; ઘરેણે મૂકવી-પાસે ન રાખવી) જોઈએ તે
અલ ન ચાલવી; બુદ્ધિ ખરાબ થવી. વખતે બુદ્ધિને ઉપયોગ ન કરે; અક્કલ
જ્યારે કોઈ માણસ ઘણી જ મૂર્ખાઈનું કામ વી; મૂર્ખ બનવું; જ્યારે કાંઈ મૂખ
કરે ત્યારે તેને વિષે બોલતાં આ પ્રયોગ ધિક્કાઈનું કામ કરવામાં આવ્યું હોય ત્યારે તેના
રમાંકંટાળામાં વપરાય છે. સંબંધમાં એ વપરાય છે.
“આજ કાલ તારી તે અલ મારી ગઈ છે.” કેમ છે મિયાં સાહેબ, કાંઈ અક્કલ
અક્કલ વેચવી, અક્ષ વાપરવી; બુદ્ધિનો ગીર મૂકી છે ? હજુ તે કાંઈ જીંદગીથી | ઉપયોગ કરો. કાયર થયા છે? નકામા મેત શા માટે | ૨. અઘટિત રીતે વાપરી પિતાની બુદ્ધિને માગીલો છે?” કરણઘેલે. | ઘેઠે પહોંચાડે. અકલે ઘેર જવી, અક્ષ પાસે ન હેવી;
૩. શિખામણ આપવી; બેધ દેવા. મખીઈ હેવી બેવકુફી હેવી.
૪. રસ્તો બતાવે; રીત બતાવવી. અક્કલ ચરવા જવી, અક્કલ પાસે ન હોવી. અક્કલ વેચાતા લેવી, ઘણું અનુભવથી Mઈ હેવી; મગજ ઠેકાણે ન હોવું; ભાન !
શીખવું; શીખામણ લેવી; બેધ લે.
' અક્કલ વેચી ખાવી, મૂર્ખ બનવું. ખસી જવું
અક્કલ વેરાઈ જવી, અક્કલનો ઉપયોગ - અંત સમે છાપ તિલક બનાવે,
મય પરત્વે ન થવો; અક્કલ વહેંચાઈ જવી– ભૂલી ગયે જ્યારે ભાન;
(દાણા વેરાઈ જવા ઉપરથી) એરણની ચેરી સેવનું દાન એમ, અક્કલ સાથે રાખવી, સાવધ રહેવું; સાવકેમ આવે વૈમાન;
ચેત રહેવું ગફલત ન થાય તેને માટે અને