Niti Vakyamrutam Satikam

Author(s): Somdevsuri, Pannalal Soni
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 389

३५२
नीतिवाक्यामृते
को नाम कृतधीः शुल्कभयाद्भाण्डं परित्यजति ॥ २८ ॥ __टीका-नाम अहो कः पुरुषः कृतधीः बुद्धिमान् शुल्कभयाद्दानभीतेः भाण्डं वर्षरं (सर्व) परित्यजति । यो नष्टबुद्धिर्भवति तस्य (स) एवं करोति नो विज्ञः । तथा च कौशिकः
यस्य बुद्धिर्भवेत्काचित् स्वल्पापि हृदये स्थिता ।
न भाण्डं त्यजेत् सारं स्वल्पदानकृतात्भयात् ॥ १॥ अथ व्ययस्य स्वरूपमाहस किं व्ययो यो महान्तमर्थ रक्षति ॥ २९ ॥ टीका–स किं व्ययः कथ्यते येन कृतेन महान् प्रभूतोऽर्थो रक्ष्यते उपकारद्वारेण यो बलवतां क्रियते । शेषार्थस्य रक्षार्थमिति । तथा च शैनकः
उपचारपरित्राणादत्वा वित्तं सुबुद्धयः ।
बलिनो रक्षयन्तिस्म यच्छेषं गृहसंस्थितम् ॥ १ ॥ अथ सम्पूर्णविभवस्य यद्भवति तदाह- .
पूर्णसरः सलिलस्य हि न परीवाहादपरोऽस्ति रक्षणोपायः ॥ ३० ॥
टीका-यथा पूर्णसरो जलस्य परीवाहात् प्रणालादपरोऽस्ति न रक्षणोपायः तथा सम्पूर्णविभवस्य गृहस्थस्य त्यागादपरो नस्ति वित्तरक्षणोपायः । तथा च विष्णुशर्मा
उपार्जितानां वित्तानां त्याग एव हि रक्षणं ।
तडागोदरसंस्थानं परीवाह इवाम्भसां ॥१॥ अथ बलवता साम्ना प्रार्थितो यो न ददाति तस्य यद्भवति तदाहअप्रयच्छतो बलवान् प्राणैः सहाथ गृह्णाति ॥ ३१ ॥ टीका-यो बलवता प्रार्थितः साम्ना न प्रयच्छति किंचित्पदार्थ तत्तस्य प्राणैः सहाथै गृह्णाति । तथा च भागुरिः