Niti Vakyamrutam Satikam

Author(s): Somdevsuri, Pannalal Soni
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti

Page 400

युद्धसमुद्देशः।
३६३
प्राणेषु चाभिमानेषु यो जनेषु प्रवर्तते ।
स लोभविजयी प्रोक्तो यः स्वार्थेनैव तुष्यति ॥ १॥ . अथासुरविजयिनो राज्ञः स्वरूपमाह
सोऽसुरविजयी यः प्राणार्थमानोपघातेन महीमभिलपति॥७२॥
टीका–स राजा असुरविजयी कीर्यते । यः किंविशिष्टः ? अभिलषति। कां ? महीं । केन ? प्राणार्थमानोपघातेन । केषां ? लोकानां । तथा च शुक्रः
अर्थमानोमघातेन यो महीं वाञ्छते नृपः।
देवारिविजयी प्रोक्तो भूलोकेऽत्र विचक्षणैः ॥ १॥ अथासुरविजयिनः संश्रयो यादृक् भवति तदाह-~असुरविजयिनः संश्रयः मूनागारे मृगप्रवेश इव ॥ ७३ ॥ टीका-सूनोऽन्त्यजस्तस्यागारं गृहं तस्मिन् मृगप्रवेश इव । यथाऽन्त्यजगृहे प्रविष्टस्य मृगस्य मरणं भवति तथासुरविजयिनं संश्रयमाणस्वेत्यर्थः । तथा च शुक्रः. असुरविजयिनं भूपं संश्रयेन्मतिवर्जितः।
स नूनं मृत्युमाप्नोति सूनं प्राप्य मृगो यथा ॥ १॥ अथ श्रेष्ठवचनस्य भूपस्य यद्भवति तदाहयादृशस्तादृशो वा यायिनः स्थायी बलवान् यदि साधुचरः संचारः ॥ ७४ ॥
टीका-यादृशस्तादृशो वा दुर्बलो हीनकोशो वा स्थायी यायिनः सकाशाद्बलवान् भवति। यदि किं स्यात् ? यदि साधुजनो भवति-शोभनजनसन्निधिर्भवति । तथा तादृशश्च सावधानश्च भवति । तथा च नारद:
राज्यं च दुर्बलो वापि स्थायी स्याद्बलवत्तरः ।
सकाशाद्यायिनश्चेत्स्यात्सुसन्नद्धः सुचारकः ॥ १॥