________________
કરનારા ઓછા છે; જો પાપથી સુખ મળતું હોય તો સુખી વધારે હોવા જોઈએ, કેમ કે પાપ કરનારા વધારે છે. વર્તમાન વિશ્વમાં અવલોકન કરીએ તો દુઃખી વધારે છે કે સુખી વધારે છે?
સભા-દુઃખી વધારે છે.
સાહેબજી - તેથી એ સાબિત થાય છે કે દુષ્કર્મ જ દુઃખનું કારણ છે, સત્કાર્ય જ સુખનું કારણ છે.
દાનના ત્રણ પ્રકારમાં શ્રેષ્ઠ જ્ઞાનદાન, બીજું અભયદાન, ત્રીજું ધર્મોપગ્રાહદાન:
શાસ્ત્રમાં દાનની વ્યાપકતા ઘણી જ બતાવી છે. બધી જ ક્રિયામાં સીધી કે આડકતરી રીતે દાનધર્મનો સમાવેશ છે. દાનનો અર્થ એ છે કે જેટલી સારી, ઊંચી, હિતકારી ચીજો છે તે દાનમાં આપવા યોગ્ય કહી છે અને તેના પણ ત્રણ પ્રકાર પાડ્યા છે. (૧) જ્ઞાનદાન, (૨) અભયદાન અને (૩) ધર્મોપગ્રાહદાન. તીર્થકરો વાણી દ્વારા જગતને સાચો કલ્યાણનો માર્ગ બતાવે છે, જે કોઇ જ્ઞાનદાન છે. ગણધરો પણ તે જ પ્રમાણે જ્ઞાનદાન કરે છે, જ્ઞાની સાધુ મહાત્માઓ પણ ઉપદેશ દ્વારા જ્ઞાનદાન કરે છે.
દાનના ત્રણ પ્રકારમાં પૈસાથી અપાતું દાન ઘણું જ હલકું છે. જ્ઞાનદાનમાં સમ્યફ જ્ઞાન જ આપવાનું છે, જે ગ્રાહક આત્માને હિતકારી હોય. મિથ્યાજ્ઞાન તો સામેનાને પાયમાલ કરી નાંખશે. બીજું અભયદાન આવે છે, તે પણ જ્ઞાનદાનની અપેક્ષાએ હલકું છે. •
અભય એટલે નિર્ભય બનાવે છે. અહીં નિર્ભયતાથી પ્રાણની નિર્ભયતા લેવાની છે. જીવમાત્રને પોતાના પ્રાણ સૌથી વહાલા હોય છે. સુખની સામગ્રી વહાલી છે, દુઃખની સામગ્રી ગમતી નથી. માટે જ મૃત્યુથી ગભરાઈએ છીએ, જીવવા ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કરીએ છીએ. પોતાનો જીવ સૌને વ્હાલો છે. તેના રક્ષણની જેના દ્વારા ખાતરી મળે છે તે અભયદાન છે. આનાથી જીવનું વર્તમાન જીવન સુરક્ષિત થાય છે; પરંતુ સમ્યફ જ્ઞાનદાનથી તો તેના ભવોભવ સુરક્ષિત થાય છે. આ ભવનાં મૃત્યુ-સંતાપ-દુઃખો જેનાથી ટળે તેનું નામ અભયદાન, ભવોભવનાં મૃત્યુ-સંતાપદુઃખો જેનાથી ટળે તેનું નામ જ્ઞાનદાન.
ધર્મના ક્ષેત્રમાં ધનની ઉદારતા હોય તેટલા માત્રથી તમે દાનેશ્વરી નથી થઈ .
લોકોત્તર દાનધર્મ અનુકંપા”
