________________
રસોઈઓ મહારાજ કેમ કહેવાય છે?
સંગ્રા. શ્રી એન. બી. શાહ હારીજ આજે ગુજરાતમાં તથા મુંબઈ આદિ પરદેશમાં વસતા ગુજરાતી સમાજમાં રસોડામાં રસોઈ કરતા બ્રાહ્મણ રસાયાને “મહારાજ' શબ્દથી સંબોધવામાં આવે છે, તે વિષે એક કુશલ પ્રેરક દંતકથા અહિં રજૂ થાય છે, આ વાતમાં કશું તિહાસિક તથ્ય નથી એ છતાં વાચકોના હૃદયમાં આ કથા જરૂર કુતુહલ પ્રેરશે
આપણા રાજભવનના રસેડાને અગ્રેસર રસ અકરાજાને બાતભાતનાં પકવાને ખવિાને બનાવીએ અને દરેક રસેઈયાની પરીક્ષા આપે ખૂબ શોખ હતે. જેમ ઉંમર વધતી ગઈ તેમ એને જાતે જ કરવી. જેથી હોશિયાર રઈ શોધી એ શેખ પણ વધતે ગયે. દિવસમાં દશ વખત શકાય. અને આમ દરરોજ રઇયા બદલવાની એ ભાતભાતની વાનગીઓ બનાવવાને હુકમ માથાકુટ પછી આપણે કરવી પડશે નહિં. . કરતે. રાતે પણ તે ઉંઘમાંથી ઝબકીને જાગી રાજાને પ્રધાનની આ સલાહ ઠીક લાગી અને ઊઠી કઈ વાનગીઓ બનાવવાને હુકમ છે. જેમ કેઈ રાજકન્યાને સ્વયંવર રચવાને હેય
એમ કરતાં લાંબેગાળે એને બધી વાનગી. અને દેશદેશથી જુદા જુદા રાજકુમારોને એને કંટાળે આવ્યું અને હવે કઈ વાનગી આમંત્રણ પાઠવવામાં આવે તેમ આ રાજાએ એને સ્વાદવાળી લાગતી નહતી. એણે રસેઈયાને પણ દેશદેશ પાકકળાની હરિફાઈમાં ભાગ લેવા હુકમ કર્યો કે, “સ્વાદ સરસ આવવું જોઈએ, દેશદેશના રઈયાઓને આમંત્રણ મોકલી વાનગીઓમાં નવા નવા પદાર્થોનું મિશ્રણ કરે આપ્યાં અને તેમાં સૌથી સારી રસોઈ બનાઅને સ્વાદ સુધારો.”
વાવમાં પાસ થનાર સે ઈયાને ભારે સરપાવ.
પૂર્વક ભારે પગારની અને દરબારના રસોઈયાની એક કરતાં અનેક રસેઈયા રાજાએ બદલી નોકરી મેળવવાની જાહેરાત કરેલી. નાખ્યા. પરંતુ કેઈપણું રસોઈયે રાજાને મન .
- ઉપર મુજબની જાહેરાતથી ઠરાવેલા દિવસે ગમતી વાનગી બનાવી શકતો નથી. અંતે દર
ગામ પરગામથી સેંકડો રસેઇયાઓ તે નગરમાં રોજ નવા નવા રસોઈયા રાજભવનના રસોડા
આવી પહોંચ્યા. અને ભાતભાતનાં રસોઈ કરવાનાં ખાતામાં બદલાયા કરે છે.
સાધનથી ભરેલાં ગાડગાડાં રસેઈયાં લઈને એક વખત રાજાના પ્રધાનને નવી તરકીબ આવેલાં જેથી તે નગરમાં લેકનાં ટોળેટોળાં સૂઝી આવી અને કેઈપણ સારો રસોઈયે રાજાજી
આ આવેલા રસેઇયાઓને સંઘ જેવાને એકઠાં માટે શેધી કાઢવાને એ તરકીબ રાજા પાસે તેણે
મળતાં હતાં. આખુંય નગર આજે તે રાજ રજુ કરી.
દરબાર પાસે કુતૂહલથી એકઠું થઈ ગયું છે. - પ્રધાને રાજાને એક વખત એગ્ય સમય રાજમહેલના વિશાળ ચોગાનમાં હારબંધ જોઈને નમ્ર વિનંતિપૂર્વક જણાવ્યું “મહારાજ! ચૂલા દાયા હતા અનુક્રમે સીએ પોત પોતાની મારી એક અરજ છે કે દેશદેશના રસોઈયાને જગા લઈ લીધી હતી. અને પોતાનાં સાધને અહિં આપણે લાવીએ અને એમની પાકકળાની મનગમતી રીતે ગોઠવી દીધાં હતાં ખરેખર પરીક્ષા લઈ જેની રસોઇ સ્વાદિષ્ટ હોય તેને દુનિયાના કેઈપણ દેશમાં રસોઈ બનાવવાનાં
