________________
' એમણે મનોમન તુલના કરી કે દેવબોધિ તો પાલખીમાં કેળ-પત્રના આસન ઉપર બેઠા હતા. પરંતુ આચાર્યશ્રી આકાશમાં એકદમ અદ્ધર બેઠા છે. દેવબોધિતો શ્વાસ રોકીને મૌનપૂર્વક એકદમ હલ્કા થઈને બેઠા હતા, જ્યારે ગુરુદેવ તો આમાંથી કંઈપણ નથી કરી રહ્યા. આનાથી વિપરીત આટલા જોરથી વ્યાખ્યાન આપી રહ્યા છે. વ્યાખ્યાન પછી શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે કહ્યું “ચાલો મારી સાથે સામેની રૂમમાં ગુરુદેવશ્રી, રાજા કુમારપાલ તથા વાગભટ્ટ ત્રણેય રૂમમાં ગયા અને રૂમ બંધ કરી દીધો. ગુરુદેવ એક આસન ઉપર બેઠા, આંખો બંધ કરી ધ્યાન લગાવ્યું. રૂમ પ્રકાશથી ભરાઈ ગયો.
કુમારપાલ રાજા તથા વાગુભટ્ટ ઋષભદેવથી મહાવીર સ્વામી સુધીના ચોવીશ તીર્થકરોને પ્રત્યક્ષ સમવસરણમાં બેઠેલા જોયા. તીર્થંકર ઉપદેશ આપી રહ્યા હતા. કુમારપાલ ધ્યાનથી સાંભળી રહ્યા હતા. કુમારપાલ ! સોના, હીરા, મોતી વગેરે દ્રવ્યોની પરીક્ષા કરવાવાળા ઘણા હોય છે, પરંતુ ધર્મતત્ત્વના પરીક્ષક વિરલા જ હોય છે. એવા વિરલ તમે છો. તમે હિંસામય ધર્મનો ત્યાગ કરીને દયામય અહિંસા ધર્મ સ્વીકાર્યો છે. રાજન્ ! આગળ તમને આનાથી મોક્ષરૂપી ફળ પ્રાપ્ત થવાનું છે. વાસ્તવમાં તમારું મહાભાગ્ય છે કે તમને આવા જ્ઞાની ગુરુશ્રી હેમચંદ્રસૂરિ મળ્યા છે. તું સદાય એમની આજ્ઞા માનીને ચાલજે.” આટલું કહીને તીર્થંકરની વાણી બંધ થઈ ગઈ અને તેઓ અદૃશ્ય થઈ ગયા. ત્યાર પછી કુમારપાલના પૂર્વજ મૂલરાજા વગેરે પ્રગટ થયા. ગુરુદેવને વંદના કરી અને કુમારપાલને ગળે લગાવીને કહ્યું – “વત્સ કુમારપાલ! ખોટા ધર્મને છોડીને તે સાચો ધર્મ સ્વીકાર્યો છે. આવો પુત્ર મેળવીને અમે પોતાની જાતને ધન્ય માનીએ છીએ. જૈનધર્મ જ મુક્તિ આપવા માટે સમર્થ છે. માટે તારા ચંચલચિત્તને સ્થિર કર. અને પરમ ભાગ્યથી પ્રાપ્ત આ ગુરુદેવની સેવા કરી અને એમની આજ્ઞાનું પાલન કર.' આ પ્રમાણે કુમારપાલને સલાહ આપીને પૂર્વજ અદશ્ય થઈ ગયા. કુમારપાલ સ્તબ્ધ થઈ ગયા. ત્યારે હેમચંદ્રાચાર્યે સમજાવ્યું કે ““દેવબોધિની પાસે તો આવી એક જ કલા છે જયારે મારી પાસે આવી સાત કલાઓ છે. પરંતુ આ બધું ઈન્દ્રજાળ છે. અમે બન્ને તને જે કંઈપણ બતાવ્યું એ તો સ્વપ્ર સમાન છે. સાચું તો સોમનાથ મહાદેવે જે જૈનધર્મનું પાલન કરવાનું કહ્યું હતું તે જ છે.”
રાજાના મનનું સમાધાન થઈ ગયું. એમણે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યને વંદન કર્યા. અને એક નવો જ ઉપકાર કર્યો માટે એમનો આભાર માન્યો. આ ઘટનાથી રાજા કુમારપાલને સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થઈ. જિનવચનમાં એમની શ્રદ્ધા અડિગ બની ગઈ. પછી તો સમ્યગુદૃષ્ટિ કુમારપાલ મહારાજા દેશવિરતિધર શ્રાવક બની ગયા. હવે તેઓ પરમાત્માની પાસે, સાધુજીવનની પ્રાપ્તિ માટે ભિખારીની જેમ માંગણી કરવાવાળા પરમ શ્રાવક બની ગયા. આચાર્યશ્રીએ એમને “પરમાઈ” “રાજર્ષિ' એવા વિશેષણોથી વિભૂષિત કર્યા.
