________________
મદ અશ્વયાદિ મદથી પોષાયેલી દુર્ગતિની સહચારિણી “જડતા” છે. ત્યારે આત્માના બીજા ભાગમાં ચૈતન્ય સ્વરૂપિણું “ચેતના” અર્થાત્ જ્ઞાન શક્તિ છે. મન, વચન, અને કાયાની પ્રવૃત્તિ કરતાં પહેલાં તમારી બુદ્ધિને કસી ડહાપણ પૂર્વક નિર્ણય લેજે કે હું અને મારી પ્રવૃત્તિ સંસારને વધારનારી છે કે ઘટાડનારી.
તાત્પર્ય એ છે કે આપણું જીવનની પ્રત્યેક ક્ષણમાં મતિજ્ઞાને પગ અને મતિ-અજ્ઞાને પગ આ બંને ઉપગે ઉદયમાન છે. પહેલે ઉપયોગ ચૈતન્યમય હોવાથી આપણને શુભ પ્રેરણા આપે છે. ત્યારે હું જૈન શાસનને પામે છું માટે શાસવની આરાધના કરીને જીવન સફળ બનાવું, આવા પવિત્ર વિચારે આપણને ઉદ્દભવે છે. પરંતુ આપણા જીવનમાં જ્ઞાનમાત્રા તથા ગુરુનિશ્રા ઓછી હોવાના અથવા નહી હોવાના કારણે તે જ ક્ષણે મતિ-અજ્ઞાનપગ પણ આપણી સામે આવીને ઉભે રહે છે. ત્યારે શાસન માટે કરાતી ક્રિયાઓમાં રાગ, દ્વેષ, મેહ, માયા, હાસ્ય, રતિઅરતિ વિગેરે આત્માના અનાદિકાળના શત્રુઓનું જોર વધે છે. અને આપણું શુદ્ધ ભાવે કરાતી કિયાઓ પણ ઉપગશૂન્ય બની જાય છે. તેથી ધર્મનુષ્ઠાન કરતાં પહેલા મૌન ભાવ રાખવા સાથે અત્યારે હું શાસનની આરાધનામાં છું એ ખ્યાલ રાખવે.
૧. સાવધાનતા પારઃ (ઔપ. ૪૮)
જીવનનાં પ્રત્યેક વ્યવહારમાં સાવધાન રહેવું તે ઉપયોગ કહેવાય છે. વ્યાખ્યાનવાણી સાંભળીને સ્વાધ્યાય કરીને, તથા ગુરુઓની પાસે બેસી ચર્ચા-વિચારણા કરીને મેલવેલું જ્ઞાન આપણું જીવન વ્યવહારની પ્રત્યેક ક્રિયાઓમાં એકાકાર થઈ જાય ત્યારેજ આપણને સાવધાનતા પ્રાપ્ત થાય છે. નીચેના ત્રણે દાખલાઓમાં સાવધાનતાને ચમત્કાર સાફ સાફ દેખાય છે..
