Jain_Satyaprakash 1950 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 4

છે
ઈતિહાસના અજવાળે
[૪] લેખકઃ શ્રીયુત મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી
[ ક્રમાંક : ૧૭૪થી ચાલુ ] અજાતશત્રુ કેણિક એ શ્રેણિક ચેલાણને પુત્ર હતો અને નંદપુત્ર અભયકુમારે રાજવીના જીવનકાળમાં ભગવંત મહાવીરદેવ પાસે દીક્ષા સ્વીકારેલી હેવાથી યુવરાજપદે હોઈ ગાદીવારસ પણ હતો જૈનમ્ર પ્રમાણે એ મર્ભમાં આવ્યો ત્યારે રાણી ચેલણને માટે દોહલો પિન્ન થવાથી તેણે જન્મતાં જ એને દૂર કરવાની યોજના કરાવી હતી, પણ શ્રેણિકને એ વાતની ખબર પડતાં જ જે સ્થાનમાં એ રખાયો હતો તે સ્થાનમાંથી પિતે એ લઘુ અર્જકને લઈ આવ્યું હતું એટલું જ નહીં પણ ચલણાને પકે આપી એનું પાલનપોષણ ખાસ તકેદારીથી કરાવ્યું હતું. આમ છતાં પૂર્વના વૈરથી કેણિકને પિતા પ્રત્યે અણુમ રહે. પિતા-પુત્રને અંગેનું વૃત્તાન્ત જેનસાહિત્યમાં નેધાયેલ છે એ જોતાં પ્રજ્ઞારૂપ કટીએ કસત સહજ જણાય છે કે ઉભય નજીકના છતાં પિતાને પાંજરામાં પૂરી પુત્ર એ કેણિક રાજગાદી પર ચઢી બેઠો એમાં કંઈ જ આશ્ચર્ય નથી ! આ વાતને ઉગ્રસેન અને કંસના ઉદાહરણથી પુષ્ટિ મળે છે અને “સમરાદિત્યચરિત્ર” માં તો માત્ર બાપ-દીકરો જ નહીં પણ માતા-પુત્ર, ભાઈ-ભાઈ, પતિ-પત્ની આદિ સગપણવાળા પણ પૂર્વના વરને લઈ વિચિત્ર વર્તન કરતા દષ્ટિગોચર થાય છે. એ સર્વેમાં અદશ્યપણે ભાગ ભજવનારા અગાઉના ભવનાં કર્મો જ હોય છે.
શ્રેણિક રાજાને કેણિક રોજ પાંચસો ચાબકા લગાવતા. એ સામે કેઈની કંઈજ સવ ચાલતી નહીં. ચેલણાને સજવી પ્રત્યેને સ્નેહ અમાપ હતા છતાં તેણે પણ લાચાર બની
તી. આમ છતાં ભાનવેળા તેણીની કરામત અને પ્રેત્સાહનથી જ દુખી રાજવીના દિવસે વ્યતીત થતા હતા. આવા પ્રેમી પિતા તરફ પુત્રનું આવું વર્તન સણીથી જોયું જવાતું નહીં. એક વાર તક સાંધતાં જ તેણુએ પુત્ર એવા કેણિકને એ સંબંધમાં રાકડું સંભળાવ્યું અને જન્મવેળાની વાત કહી. પિતાના અમાપ નેહની પ્રતીતિ કરાવી. એ સાંભળી અજાતશત્રુ પાંજરુ તેડીને આવા વહાલસોયા પિતાને બહાર આણી તેમના ચરણમાં શિર નમાવી અપરાધ ખમાવવાના શુભ આશયથી હાથમાં કુહાડે લઈ દે. સાબઢાને બદલે કુહાડે પકડી આવતા પુત્રને નીરખી પાંજરામાં રહેલ રાજવીએ અંગુલી પરની મુદ્રિકાને હીરા ચૂસી આપઘાત કર્યો. પાંજરુ તોડી પિતાને બહાર કહાડતાં કેવળ તેમનું મૃતક શરીર જણાયું. અશોકચંદ્ર ઉફે કેણિકને આ જોઈ અતિશય દુઃખ ઉપજયું.