Jain_Satyaprakash 1950 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 25

* ગુલાબ અને કાંટા
જૈનાને ગૌરવ આપનારી કેટલીયે હકીકતા તરફ વિદ્વાનોની ઉપેક્ષા વૃત્તિ જોવાય છે. એવી હકીકતા તરફ્ અહીં સહુનું ધ્યાન દેરવામાં આવે છે.
ભારતની ચિત્રકળાના ઉત્કૃષ્ટ (ત્તિ-માલેખા જેવાં અજંટા, વાધ અને ચિત્તનવાસણમાં છે તેવાં આલેખને ગૂજ ભૂમિ ઉપર આજે ઊભા નથી પરંતુ ગુજરાત આશ્વાસન લઈ શકે અને જૈને ગૌરવ માણી શકે એવાં ચિત્રળાનાં પ્રતીા જેતેના ભંડારમાંના હસ્તલિખિત તા.પત્ર અને કાગળની પેાથીઓ ઉપર આલેખાયેલાં મળે છે. પ્રાચીનતાની દૃષ્ટિએ ગાળાના પાલયુગનાં ચેડાંક સાધારણ કાટિનાં ચિત્રે તાડપત્ર પર જે આલેખાયું છે તેને બાદ કરતાં ગુજરાત સિવાય આખાયે ભારતવર્ષોમાં એવી ઊંચી કાટિનાં ઉલ્લેખવાયેગ્ય ચિત્રા મળતાં નથી, જૂનામાં જૂની તાડપત્રની સચિત્રપોથી પાટણુના સંધવી પાડાના જૈન ભંડારમાં છે, તે સં, ૧૧૫૭ (ઈ. સ. ૧૧૦૦ ) માં ભરૂચમાં લખાયેલી નિશીયસૂષ્ટ્રિની પ્રતિ છે. તે પછીના કાળની સુરેખ અકનાવાળી ચિત્રાવલિ જુદીજુદી પાથીઓમાં સુરક્ષિત છે. આ રેખાંકનાની પદ્ધતિ અજ ટાશૈલિની છે અને એ ચિત્રકારી ગૂજ ભૂમિનાં જ સંતાનો હતાં એ એક ગૌરવભરી હકીક્ત છે.
x
પશ્ચિમના મોટા વૈજ્ઞાનિક આઇન્સ્ટાઇને સાપેક્ષવાદ' નામના સિદ્ધાંતની શોધ કરી જગતમાં ભારે નામના મેળવી છે. એ સિદ્ધાંત સાથે જૈનેાના સાપેક્ષવાદને કેટલા મેળ ખાય છે એ તરફ હજી વિદ્યાતાનું ધ્યાન ખેંચાયું નથી. વૈજ્ઞાનિકા પદાર્થાંના સ્વભાવ અને યૌગિક મિશ્રાનું તારતમ્ય બુદ્ધિારા કેટલી હદ સુધી કરી શકયા છે અને ભારતવર્ષના મહાત્માઓએ પેાતાના આધ્યાત્મિક ચિંતન દ્વારા સ્થાપેલા સિદ્ધાંતાના માગે. કેટલું અંતર રાખે છે એ ખરેખર રસિક વિષય સરખાવવા જેવા છે.
આઈન્સ્ટાઈન પેાતાના સિદ્ધાંતમાં પદાર્થ અને શક્તિનું જે વિવેચન કરે છે તે બરાબર જૈનાના દ્રવ્ય અને પર્યાયના સિદ્ધતિને લાગુ પડે છે. ફેર માત્ર એટલેજ છે કે આઈન્સ્ટાઈનના અંદાજમાં અનિશ્ચિત શરત છે કે જો આમ હાય ! આમ થાય. જ્યારે જૈતાના સિદ્ધાંતમાં એ શરત નથી
દાખલા તરીકે ના માને છે કે પર્યાયાના ચાહે તેટલા પલટા થાય પણ દ્રવ્ય પલટાતું નથી કે તુંયે નથી. દ્રાંશ તેા ધ્રુવ અને સ્થિર જ રહે છે. જયારે આઇન્સ્ટાઈનના કહેવા પ્રમાણે હજારા અબજ વર્ષ અધી ત્તિ ગરમીના વ્યય થાય તે હજારી નીલ વર્ષે ગરમી ખતમ થઈ જાય.
વૈજ્ઞાનિકા આપણા મહાત્માના આધ્યાત્મિક ચિંતનની હૅલ્લી કાઢિ સુધી પહોંચવાના પ્રયત્ન જારી રાખે તો જરૂર વૈજ્ઞાનિક કસોટીએ સિદ્ધાંતાનું મૂલ્ય અંકાયા વિના ન જ રહે.