Jain_Satyaprakash 1950 02

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 6

૧૦૮ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૫ ગોશાલકના કથન મુજબ ભગવાને જરૂર નિર્વાણ પામવાના. આ મંતવ્ય જેના હૃદયમાં દઢ થયું છે એવા અનગાર સિંહ વિચરતા જલદી ભગવંત પાસે પહોંચ્યા. વિહારમાં પિતાની માન્યતા બીજાઓ સમક્ષ રજુ પણ થતી રહી. એ કાળના સંયોગો જોતાં અન્ય દેશાવરમાં અનગર સિંહના વલેપાત અને માન્યતાએ ભગવંતનું નિર્વાણ થયું હશે એ ભાવ જન્માવ્યો હોય તો એ અસંભવિત નથી. સિંહ અનગારના હૃદયમાં જડ નાખી બેઠેલ માન્યતાને ટાળવા ખુદ ભગવંત કહે છે કે –“હજીયે સાડા પંદર વર્ષ સુધી ભૂમંડળ પર સુખપૂર્વક વિચારીશ. આમ છતાં એ શિષ્યનો આગ્રહ ઔષધ હોવડાવવાનો થાય છે અને મેંઢિયા ગામમાં વસતી રેવતી ગાથાપત્નીને ત્યાં વહેરવા જવાનો પ્રસંગ બને છે. ઉક્ત ગ્રંથમાં એ અંગેનું જે વૃતાન્ત છે એ વાંચતાં સહજ સમજાય તેમ છે કે વહેરાવવામાં આવેલ આહાર ‘માંસ’ને નહે. પટેલ ગોપાલદાસે ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ મારફત શ્રીપૂજાભાઈ ગ્રંથમાળામાં જૈનધર્મનાં જે પુસ્તક પ્રગટ કર્યા છે એમાં “આહાર મસિયુક્ત હતા” એ કલ્પના કરી છે, જે નિરાધાર જણાય છે. જેને પણ એ કાળે માંસાહારી હતા એવું અનુમાન કરવા પાછળ કોઈ જ અંગત પુરાવો નથી. અહીં એ ચર્ચાના ઊંઢાણમાં ન જતાં એટલું કહેવું પર્યાપ્ત છે કે ઉપરોક્ત રોગની ગંભીરતા એ બુદ્ધદેવ કરતાં ભગવંત મહાવીરના નિર્વાણુને આગળ આણવામાં પરોક્ષપણે ભાગ ભજવ્યો હોય પણ ખરો !
ઇતિહાસકાર ખુદ જણાવે છે કે પ્રસંગોનું આલેખન એટલી હદે ભિન્ન પ્રકારે છે કે એમાંથી સત્ય તારવવું મુશ્કેલ પડે. આમ છતાં કેણિકે આસપાસના પ્રદેશ પર જીત મેળવી અજાતશત્રુ નામ સાર્થક કરી બતાવી, આખરે એની નજર વૈશાલી પર પડી. એ સંબંધમાં જૈન કથાનકમાં વિસ્તૃતપણે કહેવાયું છે. કેણિક અને મહારાજા વચ્ચે ચાલેલા એ મહાસંગ્રામને અદિતીય ૫ણુની છાપ અપાઈ છે અને એ રીતે ગણુ રાજ્યમાં કેંદ્રશ્ય એવી વૈશાલીનું પતન થયું એમ સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ પણ કરાયેલ છે. એ વાત નીચેની નોંધમાં પણ મળી આવે છે.
The ambition of Ajatsatru, not satisfied with the humiliation of Kosal, next induced him to undertake the conquest of the north:of the Ganges now known as Tirhut in which the Lichchhavi clan, famous in Buddhist legend, then occupied a prominent position, the invesion was successful, the Lichchhavi capital, Vaisali ,was occupied, and Ajatsatru became master of his maternel grandfather's territory.
આ પછી પાટલીપુત્રને પાયે કેવી રીતે નંખાયે એની વાત આવે છે. એ હવે પછી જોઈશું.