Book Title: Jain_Satyaprakash 1950 02
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨ ]
શ્રી જેન સત્ય પ્રકાશ
વષ ૧૫. નાગેન્દ્રકુળના શાન્તિસૂરિ–ઉદયપ્રભ ઉપદેશમાલાની વૃત્તિ-કણિકા રચી છે. એમાં એમણે પિતાની ગુરુપરંપરાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. એમના કથન મુજબ નાગેન્દ્રકુળના મહેન્દ્રસૂરિના પટ્ટધર તે શાન્તિસૂરિ છે. આ વૃત્તિમાં એમના પ્રશિષ્ય અમરચંદ્રને વિ. સં. ૧૧૫૦ થી ૧૧૯૯ સુધી રાજ્ય કરનારા સિદ્ધરાજની સભામાં પુષ્કળ માન મળતું હતું એમ કહ્યું છે; તે એ ઉપરથી આ શાન્તિસૂરિ સિદ્ધરાજનાં સમયમયી કે પળ પૂર્વવતી હશે એમ લાગે છે.
પ્રાચીન જૈન લેખસંગ્રહમાંના ૩૮૧મા લેખમાં વિજયસેનસૂરિન જે ૧૨૮૮ ને પ્રતિષાલેખ છે તેમાં શાન્તિસૂરિનો ઉલ્લેખ મહેન્દ્રસૂરિના સંતાન તરીકે છે એથી આ સરિ કદાચ સાક્ષાત્ શિકય ન પણ હોય. - જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૩૯૦)માં કહ્યું છે વિ.સં. ૧૨૮૮ના બે શિલાલેખે જજેનના "તા. ૧૩–૧૧-૨૭ ના અંકમાં છપાયા છે. એમાં “ ખંડેરક” ગચ્છના આચાર્યોના ઉપાસક યશવીરે કરાવેલા ચૈત્યમાં શાન્તિસૂરિએ શાન્તિનાથનું બિંબ અને જિનયુગલની કાત્સિગસ્થ મતિઓ પ્રતિષ્ઠિત ક્યને ઉલલેખ છે.
“બહુ' ગચ્છના શાન્તિસૂરિ–વીર સંવત ૧૬૩૧ માં અથત વિ. સં. ૧૧૬૧ માં બહદમચ્છના નેમિચન્દ્રના શિષ્ય શાન્તિસૂરિએ પોતાના શિષ્ય મુનિચન્દ્ર માટે પૃથ્વીચંદ્રશસ્ત્ર છે. એમણે આ ચરિત્ર મેટું તેમજ નાનું એમ બે પ્રકારનું રચ્યું છે. વિશેજમાં ધમસ્યપકરણ (ધર્મરત્નપ્રકરણ) પણ એમની જ કૃતિ છે, કેમકે એમાં એમણે પૂચિચરિત્ર જેવાની ભલામણ કરી છે. જે. સા. સં. ઈ. (. ૫૧૫)માં કહ્યું છે કે “વિ. સં. ૧૫૧૫ માં શાન્હાયાત પૃથ્વીચન્દ્રમહર્ષિચરિતની પ્રત તાડપત્ર પર લખાઈ”
કવિ શાન્તિસૂરિ–શ્રી ચન્દ્રસૂરિએ વિ. સં. ૧ર૧૪માં સણકુમારચરિય રચ્યું છે. આમાં એમણે પ્રારંભમાં અનેક કવિઓની પ્રશંસા કરી છે. તેમાંના એકનું નામ શક્તિસૂરિ છે. (જીએ જે. સા. સં ઈ. નું પૃ. ૨૭૭) આ શાન્તિસૂરિ તે કયા?
ખંડિલ ગચ્છના શાન્તિસૂરિ–ભક્તામર સ્તોત્રની એક વૃત્તિ “ખંલ્લિ ગચ્છના રાતિરિએ રચી છે એમ જૈન ગ્રન્થાવલી (૫, ૨૮૫)માં ઉલ્લેખ છે.
“ તપા' ગચ્છના શાન્તિસૂરિજેન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૨, ૫, ૭૫૭)માં સુચવાયા મુજબ વાદી દેવસૂરિએ પિતાના શિષ્ય પૈકી ચોવીસને “આચાર્ય પદવી આપી
૧. જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૨૪૯) માં સૂચવાયા મુજબ સિદ્ધરાજે આને “સિંહશિશુક એવું ઉમાદ આપ્યું હતું.
૨. આ શાન્તિસૂરિએ સિદ્ધ નામના શ્રાવકે બંધાવેલા નેમિચેત્યમાં પોતાની પાટે આઠ આચાર્યો નામે મહેન્દ્ર, વિજયસિંહ, દેવેન્દ્રયન્દ્ર, પાદેવ, પૂર્ણચન્દ્ર, જયદેવ, હેમપ્રભ અને જિનેપર સ્થાપ્યા અને પિતાને ગ૭ “પિપ્પલ ગચ્છ પ્રસિદ્ધ કર્યો. જૂઓ જૈ. સા. સ.ઈ. (પૃ. ૨૩૮).
આ પૈકી વિજયસિંહસૂરિએ વિ. સં. ૧૫૮૩ માં શ્રાવકમતિક અણુસૂવ ઉપર ચૂર્ણિ રચી છે. " આ બાબતમાં જણાવતાં જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૨૫૦) માં એમના ગુરુ શાન્તિસૂરિને “ચન્દ્રગચ્છના સવવના પટ્ટધર કહ્યા છે. આ સર્વદેવના તે જ શું વાદિવેતાળના ગુરુ ગણાય ખરા ?
For Private And Personal Use Only
